Itinerario, voyage ofte schipvaert naer Oost ofte Portugaels Indien 1579-1592. Deel 4 en 5

Dat 47. Capittel.
Vande teijckenen ende Prognosticatie, vande tyden, weder ende wint, aen de gheheele Custe van Chyna, ende op de vaert na Iapan toe.

Wesende inden tijdt vande Monson, van de z. ende z.w. winden, soo heeft men voorseker (aende gheheele Custe⁺ van Chynen ende vaert na Iapan toe) dat soo wanneer de winden vande Monson wayen, ende datse van daer na het oosten loopen, datse van't oosten niet weder nae 't zuyen sullen keeren: maer sullen van daer nae't noorden loopen, ende van daer af wat gewaeyt hebbende, sullen weder nae 't oosten keeren, ende dan van 't⁺ oosten nae het zuyen, ende soo 't eenen n.o. wint waeyden, soo ghebeurt het wel van daer af nae 't z.w. te loopen, sonder nae 't o. te keeren, doch seer selden: maer het sekerste is, als boven geseyt is, comt ooc dickwils van 't noorden af nae het zuyen toe, sonder nae het oosten te keeren, welcke het ghemeenste is. So wanneer men in 't ondergaan van de Son, daer over heen heeft sommighe roode wolcken van een coluer, als ghesoden granaet, dat is, seer fijn root, ende⁺ dat de Son veel stralen van hem gheeft, so dat hy schijnt furieus ende dreyghende te staen, so ist een teijcken ofte voorsegginghe van een groot onweer, ende navolgende tempeest; Van ghelijcken, als de Maen int op ofte onder gaen, haer op deselfde manier verthoont, beduijt het selfde van tempeest ende onweer.

⁺ Als de Son int opgaen so schoon ende daer uyt comt, dat men

+ Is voor ons vreemt datmen hier weet wat winden het sullen wayen ende wanneer.

+ [98b]

+ Aende Sonne te kenne oft onweder sal zijn, desghelijcks aende Mane.

+ Aen de Son te sien oft goet weder sal sijn ende oft ooc stil sal sijn, oock hetselfde aen de Maen te sien.

[p. 273]

daer bescheydelicken in sien mach, ende zijn circuit ofte rondicheyt perfectelijcken moecht onderscheyden, soo ist een teijcken van goet weder. Van ghelijcken hebbende die selfde effecten in 't ondergaen. Soo wanneer de Son in't, op, ofte ondergaen root, ende van een doode coluer is, ende datmense rondts om mach sien, sonder eenighe stralen van hem te gheven, beduijt stil weder; Desgelijcks vande Maen.

Inde tyden van de Monson, te weten, als de n.o. winden ghemeenlijcken⁺ wayen, so dan de wolcken in 't ondergaen vande Son van een roode coluer blyven, so beteyckent het n. winden; alsmen op 't water hier en daer siet dryven sommigh schuijm soo wit al Catoen, vande lenghte van een vinger langh aen een, so beduijt het tempeest ende onweer. Dese schuymen comen vande cleyne Zeeslacken, die men daer veel heeft.

Soo daer inde Maent van Julius ander winden wayen, als die vande Monson, loopende van d'een op d'ander, tot datse ten laetsten comen in 't n.o. soo heeft men voor gewis storm ende onweder.

So men van 't Eylandt meenlijcken Lamao' af, tot de C. de Sumbor toe, inde⁺ Monson van de z. ende z.w. winden, eenen o. wint crijcht met hette, ende sommighe groote droppelen waters, beduijt onweder.

+ Aende wolcke ende het schuym der Zee te sien wat weder ende wint zijn sal.

+ Teeckenen van onweder.