Itinerario, voyage ofte schipvaert naer Oost ofte Portugaels Indien 1579-1592. Deel 4 en 5

Dat 43. Capittel.²⁾
Een verclaringe om te loopen uyt ende in, door die Canalen ende gaten van tusschen d'Eylanden ende Clippen van Macau, met alle de merck-teyckenen ende rechte kennisse van dien, om daer door te seylen tot in ende uyt de Haven van Macau, etc.

⁺ Soo ghy begeert te seylen uyt Macau, soo weet dat soo haest⁺ als ghy u anckers licht vande Ree daer de schepen ligghen af, ('twelcke is recht teghens over het Bolwerck van Gaspar Borgies,) soo sult ghy terstondt (noordoost) comen te sien een witte vlecke, staende boven aen den berch, ende hebt terstondt naer het oosten twee huevelen, makende met den bergh van de witte vlecke⁺ drie te samen.

Men heeft den tweeden huevel ('twelcke den middelsten is), bloot en gantsch ontdeckt staen, schynende door de Roodtsen ende Clippen (van het opperste van 't velt dos Patanas ghenaemt,)

2) Daar de auteur de te zeilen koersen niet opgeeft, en geen der Portugeesche namen op de oude Hollandsche kaarten of op de moderne zeekaarten voorkomt, is deze zeilaanwijzing niet nader toe te lichten.

+ [96a]

+ Plaets daer de schepen in Macau op de Ree ligghen.

+ Beschrijvinge van 3 huevelen.

[p. 266]

heen, twelcke te middeweghen van het Canael is, zijnde tot by de laeste huysen vande Stede; Soo wanneer ghy met de voorseyde huysen over een comt, soo sult ghy terstont den derden huevel ontdecken, in voeghen dat soo wanneer ghy niet die sant punt⁺ (ghelegen dicht by de Varella dos Mandorijns ghenaemt,) over een zijt, so is den voorseyden huevel bynaest gheheel ontdeckt, alwaer sult hebben vijftehalf vadem diepten, te weten, met hoogh⁺ water van een sprinckvloet; Soo haest als ghy de sandt punt ghepasseert zijt, soo sult ghy beginnen meer diepten te cryghen, te weten, vijf ende sestehalf vademen, loopende op deser manier, sult recht op een ghebroken landt (gheleghen aen d'ander zyde,⁺ teghens over 'tEylandt ghenaemt Ilha do Bugio, dat is: tEyland vande Meerkatten,) aencomen.

Als ghy comt op de voorseyde diepten, soo sult ghy in het zuyden comen te sien een open, 'twelcke ghenaemt wort A Enseada de⁺ Gonsalo Vaaz, dat is: den Inwijck ofte Bay van Gonsalo Vaaz, heeft binnen in een berchsken, ('twelcke hem verthoont ghelijck een Eylandeken ofte Clippe,) staende aende oostzijde, ende aende westzijde heeft het twee uytsteeckende punten, als ghy dese twee punten aenden anderen brenght, soo zijt ghy int midden van het⁺ Canael, sult daer acht op hebben dat d'een altoos met d'ander over een comt: want sult met dese mercken op het diepste ende het beste heen loopen, 'twelcke is op 27 span waters, te weten, met een sprinckvloet, ghelijck als ick daer ghevonden hebbe inden lijdt van de Monson, ofte Conjunctie, dat men naer Iapan vaert, hebbende eenen oosten windt, want met de noorde winden heeft men daer minder waters ofte diepten.

⁺ Om nu te weten wanneer dat ghy soo verde zijt als de Bancke, soo is te weten, dat noorden aen naer het Eylandt A Ilha do Bugio toe, gheleghen is een Steen-clippe, die hem in 't schijnsel verthoont ghelijck een bewassen huevel, welcke leydt 'talder-noordelijckste van alle d'ander, ende langhs de strandt heen heeft het een ghecloven Rootse, van twee punten; als ghy de voorschreven Steen-clippe, (welcke een bewassen huevel schijnt te wesen,) met die voorseyde ghecloven Roodtse (recht in 't midden) over een brenght, alsdan soo zijt ghy op de voorseyde Bancke, ende soo wanneer het voorseyde merck-teycken van d'een ofte d'ander zyde oneffen staet, soo sult ghy terstondt meer diepten vinden, 'twelcke sal wesen aldus, te weten, loopende uwen cours van zuydtoost recht op het dickste ende grofste landt van d'ander zyde aen, totdat ghy

+ Een sant punt by Varella dos Mandorijns.

+ Diepte byden twee den huevel.

+ Plaets van 't Eylandt do Bugio.

+ Gelegentheyt vande Inwijc van Gonsale Vaaz.

+ Sekere mercken om de diepten te vinden.

+ Is een steen gheleghen n. aen 't Eylandt A Ilha do Bugio, is van verde aen te sien als een bewassen huevel.

[p. 267]

comt op de vier ende vijf vadem diepten, 'twelcke is de punt diemen⁺ noempt vande Varella, ende begherende te lopen door het ooster Canael, soo sult ghy zuydoost, ende oost zuydtoost aen⁺ loopen, totdat ghy 't Eylandt genaemt Ilha do Lastro ontdeckt hebt, te weten, tot gheheel by het eijnde van 't Eyland do Bugio, alsdan soo en ist niet goet meer zuyden aen te loopen, om te schouwen die steen die teghens het landt vande Varella over leijdt; Soo wanneer ghy 't Eylandt do Lastro ontdeckt hebt, als gheseydt is, soo moeght ghy by die voorseyde steen heen loopen, tot op die lenghte van twee Cabels nae; sult alhier hebben die diepten van 28 tot 29 span toe, te weten, met een sprinckvloet,ende om te weten wanneer men de steen aldernaest is, soo weet dat het sal wesen, soo wanneer ghy d'eerste Clippe (van de twee die aende noordt zyde van het Eylandt do Lastro ligghen,) gantsch ende al ontdeckt siet, alsdan zijt ghy ontrent een steen-worp van de voorseyde⁺ steen af, op de diepten als gheseydt is, ende soo wanneer ghy de tweede Clippe gheheel ontdeckt, so zijt ghij boven de steen; Van ghelijcken so machmen het weten by een ander merck-teijcken, 'twelcke is een witte vlacke, staende aenden bergh diemen boven over de Stadt heen siet, ende heeft een steen, 'twelcke hem verthoont ghelijck als een Mans hooft.

Soo wanneer ghy de voorseyde witte vlecke brengt te middeweghen⁺ van 't dack, vant huys van Don Ioan d'Almeyda, alsdan soo zijt ghy met de voorsz. steen over een, alsmen daer voorby is, soo ist goet 'tlandt van het zuyden te genaken, in sulcker voegen dat ghy de twee derdendeelen laet aende zyde vande Stadt, ende een derden deel aen de zuydtzyde, loopende op dese manier, sult meer diepten hebben dan te middeweghen, tot dat ghy op de Bancke comt, welcke niet meer dan 26 span waters heeft, te weten, met het hoogh water van een sprinckvloet, ende begherende te weten wanneer dat ghy daer beghint over te comen, soo weet dat het sal wesen dat wanneer u de dwers ofte zy-duer van de groote Kercke,⁺ met het dack van een huys (dat aende strandt staet,) over een comt, 'twelcke respondeert op de wech die vande selfde duer, recht naer de strant toe comt, in voeghen dat u de duer gheheel ontdeckt blijft, alhier heeftmen 27 ende 28 span waters ofte diepten, 'twelcke sal wesen, soo wanneer ghy comt te sien en te ontdecken, het Clockhuys ofte 'topperste vande Kerck van San Paulo¹⁾ ,⁺ met eenen bergh, die achter de selfde Kercke staet, ende soo haest

+ [96b]

+ Door 'tooster Canael loopende sult ghy z.o. ende o.z.o. aengaende vinden Ilha do Lastro, geheel ligghende van 't Eylandt do Bugio.

+ Mercken om te weten oft ghy by de steen zijt.

+ Dack ende huys van Don Ioan d'Almeyda canmen mercken by nemen.

+ De zydeur van de groote Kerck, ende een huys op strant wysen u de diepte door haer over een comen.

1) Komt voor op Pl. 22, 23 (vol. 1) van Wieder's Monumenta Cartographica.

+ Noch ander mercken vande Kercke van San Paulo.

[p. 268]

als u het selfde Clockhuys bedeckt blijft, soo sult ghy terstondt meer diepten vinden, te weten, 32 span, dat zijn vier vademen, dit sal wesen teghens over de plaets daermen het versch water haelt, ende loopende een weynigh voorder aen, sult 4½ ende vijf vadem diepten vinden, te weten, met een sprinckvloet; Dit was de Ree daer het Schip Sancta Crus (een schip van seven ofte acht hondert vaten,) gheanckert lagh, ende soo wanneer hetselfde omdraeyden met d'ebbe, soo bleef het halve Eylandt van Lastro ontdeckt, al⁺ hoewel het een stuck weeghs van het landt af was; men heeft een⁺ seer goet teycken ofte merck, om te weten wanneermen het landt vande zuydtzyde aldernaest is, soo salmen naar het Eylandt Do Lastro toe, te weten, noorden daer van af twee Clippen sien. Als hem dese twee Clippen door den anderen steken, alsdan soo ismen op het diepste van 't Canael, tot dat men over de bancke is, etc.

+ [97a]

+ Twee Clippen door den anderen strecken, so ismen recht in 't diepste van 't Canael.