Itinerario, voyage ofte schipvaert naer Oost ofte Portugaels Indien 1579-1592. Deel 4 en 5

Dat 40. Capittel.
Een ander voyage vande Haven van Langasaque af, naer Macau toe, 'twelcke is van Iapan naer China, met sommighe verclaringhe ende gheschiedenisse by 't Eylandt Goto, ende die gheleghentheyt vande Havens van dien, ghedaen int jaer 1584 door een Portugesche Piloot ofte Stuer-man.

Wy scheyden uyt de Haven van Langasaque, den 25 Februarijs,⁺ Anno 84 ende loopende voorby d'Eylanden van Facunda, creghen eenen w.n.w. wint, soo dat wy 't anckerden; den 26 soo begonst het soo dapper te waeyen, dat wy ons ginghen berghen binnen Tomache¹⁾ ; den 27 lichte onse anckers weer op, met eenen o.n.o. en o. wint en claer weder, ende comende by 'tEylandt Ilha dos Cavallos, creghen weder eenen zuyden wint, waermede wy weder nae Facunda toe liepen, daer wy 't setten.

Den 28 des vrydaeghs²⁾ , ginghen wy weder van Facunda af⁺ 'tseijl, wesende drie dagen voor de nieuwe Maen, met eenen o.n.o. coelen windt; comende tot op drie mylen van het Eylandt Ilha dos Cavallos af, creghen eenen z.o. couden wint, loopende op den boegh van het zuydwesten, alle dien geheelen dagh over, en begonste wat op te coelen; wy gisten ons alsdoen te wesen 3 ofte 4 mylen voorby het Eylandt Goto: maer inde waeck van de morghen stont, so quamen wy eerst den hoeck van Goto te sien, te weten, eenen huevel gheleghen int noordwesten, alhier cregen wy eenen scherpen wint, ende begonst hem te verheffen

+ Anckeren onder Facunda, dan om quaet weder mosten nae Tomache loopen.

1) Naam niet aangetroffen.

2) Thans opgave in ouden stijl (Verg. Cap. 36, alwaar een reis van 1585 in nieuwen stijl is uitgedrukt).

+ Van Facunda af seylende tot 3 mylen vant Eyland Ilha dos Cavallos nemen haer cours voorby 'tEylandt Goto.

[p. 254]

van uyten z.z.o., so seer als 'tschip met alle zijn seylen verdraghen mocht, wy lieten de marsseylen op staen, om het te moghen aen loeven; een poos daer naer liep de wint naer 't z.w. ende w.z.w. met twee Donder-slaghen ende veel Blicxems en Weerlichten, so dat het ons genoech verwonderden, dat het daermede niet en stilden; Des saterdaeghs quamen wy te dagen, recht tegens den hoeck van Goto over, te weten, bynaest aen 't eijnde van 't Eylandt aende n.w. zyde, wesende ontrent twee mylen vande wal af, hebbende met de w.n.w. wint eenen dwersche stroom, met de Zee-baren van uyten z.w. seer hol ende verheven, twelcke het schip seer ontstelden, al hoewel de wint niet te veel en was, dan⁺ scheen door de cracht en gewelt vande stroomen ende Zee te comen, die ons achterwaerts deijsden: want vonden alhier groote ende gheweldighe stroomen, om dieswille dat de wint slap was, soo sorghden wy dat wy boven de punt van 't Eylandt niet en souden moghen comen, noch van d'een noch van d'ander zyde:⁺⁺ want hadden de wint dwers op 't Eylandt; wy saghen aen 't eijndt van dit Eylandt, noch een ander Eylandt van een leegh ende bebout landt, hebbende ontrent 2 mylen inde lenckte, zijnde gelegen ontrent anderhalf mijl verscheyden van Goto, sommighe van ons schip affirmeerden dat daer een seer goede Haven was, loopende aen d'een zyde in, ende comende aen d'ander zyde weer uyt, waerom wy besloten daer in te loopen, om meerder versekerheyt te hebben, ghelijck als wy deden, wy liepent w.n.w. aen naer binnen toe, heeft aende mont van d'incomste een seer groote huevel met twee Clippen, gelegen aende zyde vande punt van 't zuydtoosten; het Eylandt dat buyten leijt bleef aende slincker hant, tot ontrent een mijl daer van af; tusschen 'twelcke ende 'tlandt is het over al schoon, moecht het Eylandt Goto vryelijcken genaken, soo naer als ghy wilt, en hebter u nieuwers⁺ van te wachten, dan van dat ghy voor ooghen siet; d'incomste vande Haven streckt n.w. ende z.o. hebbende binnen in een groote Bay, die over al seer diep is van 20, 30 vadem, ende en hebter u nieuwers van te wachten, dan van dat ghy siet, 'theeft binnen in een bewoont vleck; Van dit Eylandt af tot het landt toe, seytmen over al de diepten van 30 tot 40 vademen te hebben, doch ick heb het ondersocht van ter halver wegen af tot Goto toe, ende vont vande 18 tot 30 vademen, met sandt ende schulpkens op de gront, hebbende op sommighe plaetsen goede gront; Van binnen in heeftmen op plaetsen sant, ende op contreyen modder

+ Vinden hier gheweldighe stroomen die 'tschip afterwaert deysden.

+ [92a]

+ Vinden hier een onbewoont Eylandt, 2 mylen lanck met een goede Haven.

+ De Haven van Goto n.w. ende z.o. ghy hebt u nergens voor te wachten dan dat ghy siet.

[p. 255]

grondt, wy lieten ons alhier met schuyten weder uyt halen, een groote half mijl weeghs, so dat ons daer naer de n. wint bleef dienende om ons te salveren en te bevryen, vande punt vande⁺ zuytzyde, 'twelcke sommige Steen-clippen zijn, wy liepen langhs 'tland van 't n.o. heen, ende slaechden ons wel: want cregen 20 ofte 30 schuytgiens van d'Eylanden, die ons voor 20 Taes¹⁾ Chijnsche munte seer wel hielpen, ende ons Boot voorthaelden, wy gaven hen van ghelijcken vijftigh Taes, ende ontrent 20 Depesas²⁾ , voort schip geanckert ende vertuijt³⁾ te hebben, al hoewel dat zy daer wel 300 eyschten, waer over wy een van onse Portugesen aen landt sonden, die sy in hostagie vast hielden, doch wy creghen hem door een goede middel en pracktycke weer uyt haer handen, ende als wy ons daer naer hier van beclaechden, baden ons om vergiffenis, ende sonden hem terstont wederom, hoewel wy ghenoech verstonden, datse vrienden van interesse waren: want zij saghen seer wel datse gheen macht hadden om ons te⁺ beschadighen, en dat wy ons ghenoech sonder heur hulpe consten behelpen; wy vermerckten soo veel wel aen haer, dat soo zy ons eenighe hindernisse hadden connen doen, en souden 't niet nae-ghelaten hebben, ofte men soudense met ghewicht van Silver hebben moeten te vreden stellen; wy quamen alhier te weten dat dit Eylandt Goto 6 ofte 7 Havens heeft, die seer goet zijn, passerende van d'eene zyde tot d'ander: maer de voorschreven haven en hadden gheen uytganck, evenwel was ons so veel dat wy alhier de nieuwe Maen versekerden⁴⁾ , 'twelcke was den eersten Martius, ende wy ghinghen den derden weder t'seyl, wesende Vastelavent dagh, met eenen noordt noordtoosten windt, ende eenen claren ende helderen morghen stondt, buyten uyt wesende,⁺ deden onsen cours zuydtwest aen, vervolghende onsen wegh,⁺ met welcken cours quamen wy te sien het Eyland Meaxuma, ende die Panellas⁵⁾ (ofte de potten,) ghelegen zuyd zuydtoost van ons af, quamen daer recht te middeweghen op aen; dese Panellas zijn twee cleyne steenen; Meaxuma is een Eylandt, ende alsmen daer noordtwest ende zuydtoost met over een is, so heeftet een schijnsel van 2 ofte 3 Eylanden, waer van dat

+ De z.zyde van Goto is Clipachtigh.

1) Meestal tael, tail of tahil; Japansche munt van ± f 3,50; als gewicht ± 1 ons.

2) Misschien 10 peças (= ± 8 stuivers). Zie Hobson-Jobson, i.v. pice, en Valentijn, V(I), p. 179.

3) D.w.z. een tweede anker uitgebracht.

+ Die van Goto sochten ons te beschadighen soo zy des machts hadden ghehadt.

4) Lees vermoedelijk: gedurende de Nieuwe Maan binnen bleven (om de dagen van sprintij en duisternis mis te loopen).

+ [92b]

+ Haren cours z.w. vervolgende comen aen 'tEylandt Meaxuma.

5) De Pallas-rotsen, zie p. 251, n. 2.

[p. 256]

vande noordtoost zyde lanckwerpigh ende 'tgrootste is, ende⁺ schijnt aende selfde zyde een Clippe te hebben; Dit Eylandt is 'tlanckste: maer niet seer hoogh, en dat van te middewegen is cleijn, hebbende drie spitsen ghelijck als Orghelen¹⁾ , met oock een clippe naer 't noordtoosten gheleghen, 'tander Eylandt van 't zuydtwesten is rondt ende steijl afghebickt, schynende 'thooghste van allen te wesen, ende schijnt van alle kanten Clippen te hebben, aen d'ander zyde zijn gheleghen de voorschreven Panellas, al hoewel boven gheroert is, dat het maer twee steenen zijn, niet teghenstaende zijn drie, te weten, twee by den anderen, ende d'ander wat verder daer van af verscheyden, ende ligghen met het Eylandt Meaxuma noordtwest ende zuydtoost; Van hier af voortaen deden wy onse reyse ende Coursen naer China ende Macau toe, als wy hier voren op een ander verhaelt hebben, ende hier naer noch eensdeels verhalen sullen, etc.

+ Meaxuma is een Eylandt hebbende te midden 3 spitsen gelijck als orgelen.

1) Op moderne zeekaarten The Asses Ears, Z.W. van Me sima.