Itinerario, voyage ofte schipvaert naer Oost ofte Portugaels Indien 1579-1592. Deel 4 en 5

[p. 121]

Dat 21. Capittel.
Die Navigatie ende Coursen van uytet Coningh-rijck van Sion¹⁾ naer China toe, met die gheleghentheyt van dien.

⁺ Scheydende uyt de Haven ofte Revier vande stadt Sion⁺ ofte Sian, sult uwen cours stellen naer de wester custe toe; daer by comende sult u wachten van een Riffe, gheleghen aende noordtzyde vande Haven ghenaemt Bancosea²⁾ ; twee mylen vant landt af, tusschen welcke ende 'tlandt heeftmen een Canael van 4 vadem diepten; niet tegenstaende sulter buyten⁺ om passeren so verde als ghy daer boven cont comen; Dese haven van Bancosea leijt met de haven van Sion noordoost ende z.w., ende heeft wat van n.o. ten o. ende z.w. ten w. Byde Custe⁺ wesende sult uwen wegh daer langhes heen nemen: want hebter over al suyvere gront; alsmen de voorschreven Riffe ghepasseert is, so is dese Custe aenden oever vande Zee van een leegh landt, hebbende binnen in cleyne huevelen, streckt n. ende z.⁺ Vier mylen weeghs voorby Bancosea zuyden aen, maectet leeghe landt een punt ofte uytstekenden hoeck, ghelegen op 14¼ graden³⁾ ;⁺ van daer af voortaen sult een grof ende dick landt sien, twelcke tZeewaert in schijnt te steken; aleermen hier by comt so heeftmen een Revier, diemen noemt Chaõ⁴⁾ , aen welcker mont⁺ staen etlijcke boomen die hen verthoonen als Palm-boomen; Comende by 't voorschreven land, so sult noch een ander dick, grof landt comen te sien, twelcke inde verthooninghe schijnt⁺ oost en west, te landewaerts in te strecken, hebbende veel scherpe Rootsen; alhier maeckt het landt eenen hoeck ofte eyndt, welcke int ghemeen ghenaemt wort de punt van Cuy⁵⁾ , tot hier toe so streckt het land naert zuydtoosten toe, ende van daer voortaen soo loopt de Custe zuydwest aen; Dese punt van Cuy leyt op de hooghte van 12⅔ graden, tusschen dese punt ende het voorschreven⁺ grove dicke landt, dat u achter blijft, te weten, een mijl vant landt af, sult 11 ende 12 vadem diepten vinden, van schoone gront.

Als ghy dese punt van Cuy voorby ofte daer ontrent zijt, so⁺

1) Het koninkrijk Sion is Siam; de stad Sion is Bangkok.

+ [47b]

+ Een Riffe aende N.zy vande Haven van Bancosea.

2) Op Ned. kaarten der 18de eeuw: Boncosooy of Bancosei; verg. kaart achterin Linsch. Ver. dl. XIII.

+ Een Cannael van vier diepten.

+ Gelegentheyt inde haven van Bancosea, met de Haven van Sian.

+ Gedaente van deCust verby de Haven.

3) Lees 13¼, verg. kantschrift. Op 14¼^o N.Br. staat men diep in 't land.

+ Een punt op 13 een vierendeel graden.

4) Op Ned. kaarten der 18de eeuw Cham.

+ Plaets van de Revier Chaõ, mette gedaente.

+ Een dick grof land met veel scherpe Rootsen.

5) Kuei of Kurvi.

+ De punt van Cuy leyt op 12 twee derdendeel graden.

+ Diepten tusschen Cuy ende 'tgroote landt.

[p. 122]

sult terstont uwen cours doen z.z.o. aen, tot op 25 mylen daer van af doende alsdan uwen cours z.o. ende z.o. ten z. aen, waermede⁺ sult komen te sien een Eylandt¹⁾ , het welcke hem van verde verthoonende is als drie Eylanden; is langhwerpich ende vlack, vol gheboomten, geleghen op 10 graden ruijm, sal u blyven aende zyde vant oosten; op alle desen wegh sult u wachten van te lywaert te vervallen.

⁺ By dit voorschreven Eylandt wesende, sult zuydtoost aen loopen, ende liever de loef vant zuyden houdende, als naert westen te vervallen, om oorsake vande scherpe winden diemen hier ghemeenlijcken heeft; op dese cours sult noch een ander Eylandt²⁾ comen te sien, twelcke grooter is als 'teerste, streckt oost ende west, is van een dick vlack landt boven op, wesende de wester punt van dien, een groven dicken hoeck, te weten aende Zeekant steijl afgebict, ende naert oosten gatet al dalende af naer een swartachtigh landt toe, 'twelcke een dichte ende dicke wildernisse schijnt te wesen, leijt op 9½ graden ruijm.

⁺ Dit Eyland looptmen mettet Eylandt Pulo Uby³⁾ zuydtoost ende noordtwest, sulter op dese streeck naer toe loopen, is inde⁺ cours 25 mylen; Pulo Uby zijn twee Eylanden, waer van 'tgrootste streckende is noorden ende zuyden, hebbende eenen hooghen⁺ huevel aende zuydtzyde, ende vande n. zyde twee leeghe huevelen, met een dal int midden; dit is de verthooninghe vande westzyde: maer vande zyde van 't zuyden, schijntet altemael⁺ hoogh ende ront te wesen, hebbende een kleyne dal int midden, makende twee Rootsen, int schijnsel van twee mammen ofte borsten; 'tander ende 'tcleijnste Eylandt is gheleghen aende⁺ zuijdtoost zyde, wat verscheyden daer van af, maeckende een Cannael tusschen beyden, daermen wel door passeren mach: want is schoone gront: Dit kleijn Eylandt heeft aen de zyde vant⁺ zuijdtoosten, een Eylandeken van Steen-clippen liggen, waer van een Riffe van steenen afloopt, daermen hem alleenlijcken van moet wachten: want alle d'ander plaetsen zijn schoon,⁺ hebbende de diepten van 12 vadem dicht by 't Eylandt; ende int grootste Eylandt, te weten aende zuijdtwest zyde, heeftmen versch water met een sant Bay; als ghy naer dit Eylandt toe loopt, soo sult ghy (daer ontrent comende) 14 vadem diepten

+ Courssen van Cuy tot een Eylandt dat op 10 graden leyt.

1) Way, op 9^o 55′ N.B.

+ Beschryvinge van een Eylandt beyde van gedaente ende gheleghentheyt.

2) Panjang, op 9^o 18′ N.B.

+ Cours nae t'Eylandt Pulo Uby.

3) Obi, 12 zeemijl beZ. Kaap Kambodja.

+ Beschryvinge van Pulo Uby.

+ Gedaente van de zuydtzyde van Pulo Uby.

+ [48a]

+ Een Cannael tusschen beyde de Eylanden.

+ Een steenen Eylandt met een Riffe.

+ Diepten ende gront ontrent dit Eylandt.

[p. 123]

vinden, met harde gront, ende so ghy modder gront vint, soo zijt ghy aende zyde vant landt.

Van Pulo Uby tot het vaste landt van Camboja zijn 7 mylen;⁺ dese custe van Camboja is van leegh landt vol geboomten, ende daer langhs heen is het banckachtigh van moddergront, streckt n.w. ende z.o. tot eenen hoeck toe¹⁾ , welcke leyt met Pulo Uby o.n.o. ende w.z.w. streckende van ghelijcken op de selfde cours vande voorschreven hoeck af, tot de haven van Camboja toe, die daer 12 mylen van daen leyt; Dese Haven wort ghenaemt⁺ Dos Malyos, (dat is van de Malacquiters ofte die van Malacca) gheleghen recht teghens over Pulo Condor²⁾ , 'twelcke leijt met dese Haven ofte Revier n.w. ende z.o., ende n.w. ten n. ende z.o. ten z. Van Pulo Uby noordtoostwaert aen, is gheleghen aende⁺ Custe een seer groote Revier, welcke heeft drie vadem diepten inde Haven, te weten, aende zyden sant gront, ende int midden modder; Die Chynen die van Sian naer China varen, passeren aende noordtzyde van Pulo Uby, ende alsser recht met over⁺ een komen, soo loopense oost aen, om te gaen verkennen den boven-genoemden hoeck³⁾ , loopende op de selfde cours naer Pulo Condor toe, twelcke zy komen te sien aende noordtzyde; als ghy met dese Cabo ofte hoeck over een zijt, so sult ghy 10 vadem diepten hebben modder grondt, ende wat voorder aen 13 vadem sant gront, ende sult van dese 13 vadem niet leegher naer landt loopen, hout liever de 14 vadem: want is sekerder; wacht u wel⁺ vande twee Eylandekens⁴⁾ , die 6 mylen van Pulo Condor af ligghen, welcke u sullen blyven aen de zyde vant zuyden; sult recht voor u uyt hebben de noorder punt vant Eylandt Pulo Condor, gheleghen op de hooghte van 8⅔ graden, ende men loopt het met Pulo Uby oost ende west, ende heeft wat van oost ten zuyden ende w. ten n. So ghy quaemt te sien Pulo Uby aende zuydzyde, te weten, dat het u aende noordtzyde blijft, so sulter tot op een mijl ofte half mijl naer voorby loopen, u altoos wachtende vande bovenghenoemde Riffe, vande Eylandekens uwen cours nemende (oost aen) naer Pulo Condor toe, met goet opsicht vande Eylandekens; 'tEylandt daer ghy op aen sult comen aende zuyder punt (passerende aende zuijdtzyde van Pulo Uby⁺

+ Gedaente van de custe van Camboja.

1) De eenigszins vooruitspringende Mekong-delta.

+ Plaets vande Haven dos Malyos.

2) Zie p. 104, n. 3.

+ Aende noordoost zy van Pulo Uby een groote revier.

+ Gront ende diepten der selver.

3) Zie n. 1.

+ Waerschouwinge vande Eylanden die 6 mylen van Pulo Condor ligghen. 't Noorder punt van Pulo Condor leijt op 8 twee derdendeel graden.

4) De Twee Gebroeders, zie p. 105, n. 1.

+ Diepten omtrent d'Eylanden 3 mylen van Pulo Uby.

[p. 124]

tot op drie mylen naer) sulter vinden tot op 16 vadem diepten; ende doende uwen cours naer Pulo Condor toe; op dese voorseyde diepten, so sult ghy comen te passeren tot op een half mijl aende zuijdtzyde, vande Eylandekens die 6 mylen van Pulo Condor af liggen; neemt liever (tot meerder sekerheyt) de diepten⁺⁺ van 17 vadem schaers, waermede sult comen aende zuydtzyde van Pulo Condor, op 3 ofte ten hooghsten 4 mylen naer; als ghy 't gesicht vande Eylandekens hebt, so moecht ghy naer Pulo Condor toe loopen, naer uwen wil, latende d'Eylandekens aende noordtzyde.

Soo ghy passeerde aende zuydtzyde van Pulo Condor, om naert vaste landt te loopen, (te weten aende Custe van Champa)¹⁾ so loopt n.n.o. ende n.o. ten n. aen; op welcke cours sult de Custe comen te sien, om te schouwen de drooghten daer hem⁺ Matheus de Brito²⁾ op verloor, welcke zijn gheleghen 4 mylen vant landt af; somen langhs 'tlandt heen loopt op de 13 vadem diepten, so salmen op dese droochten aenkomen: maer alsmen dese drooghten gepasseert is, so is alle de reste langhes de custe⁺ van Champa heen, schoon en suyver; in dese contreye wesende, sult uwen wegh ende cours nemen, ghelijck als wy inde dischriptie (inde Navigatie van Malacca naer Chinen) hier voren verclaert⁺ hebben. Die voorsz. drooghte ghelegen aende Custe van Champa, looptmen met Pulo Condor noorden ende zuyden, ende n. ten o. ende z. ten westen, ende wat van ter halver streeck, etc.

+ [48b]

+ Diepten om aen Pulo Condor te comen.

1) Zie p. 107, n. 1.

+ Gelegentheyt vande droochten daer Matheas de Brito op verloor.

2) De kaarten hebben nog een Britto Bank op 10^o30′ N.Br. dicht onder den vasten wal.

+ Courssen om dese drooghten te schouwen.

+ Langhes de Custe van Champa is schoon en suyvere gront.