Itinerario, voyage ofte schipvaert naer Oost ofte Portugaels Indien 1579-1592. Deel 4 en 5

Dat 19. Capittel.
Beschryvinge van alle die Havens, plaetsen, Custen ende drooghten vande oost ende zuydt zyde van 't Eyland Seylon, met haer hooghten, coursen, streckinghe ende gelegentheyt⁺ van dien, met die Navigatie daer langhs heenen, tot die Fortresse van Columbo toe, daer de Portugesen haey residentie houden.

Inden eersten, beginnende van Trinquanamale¹⁾ , 'twelck leyt⁺ op de hooghte van 9 graden, te weten, aen de o. zyde van 't Eylandt Seylon; Van hier af 8 mylen zuyen aen leyt een cleyne Revier, al eermen by dese Revier comt, comende van Trinquanamale af, so heeftmen sommige Eylanden, (die vanden voghelen dreck witachtigh zijn.) Aen de mont van dese voorsz. Revier²⁾⁺ ligghen oock twee cleyne Eylandekens, die vol geboomten staen. Van Trinquanamale tot dese Revier toe is de cours n. ende z. ende n. ten o. ende z. ten w. loopende langhs de Custe heen na dese revier toe, so sult ghy de voorsz. Eylanden aende zyde van⁺ het landt laten, daer buyten om varende: want tusschen dien ende het landt heeftmen veel steenen ende rudtsen. Dese Revier ende Trinquanamale ligghen vanden anderen ontrent 8 ofte 9 mylen, als voren.

Van die voorsz. revier (met d'Eylanden aende mont ofte inkomste) tot die Revier van Mataqualou³⁾ toe, zijn 12 mylen, ende is⁺ gelegen op de hooghde van 7⅓ graden; de cours van d'een tot d'ander is n.w. ende z.o. Dese Revier gepasseert wesende, comende tusschen d'Eylanden ende inden mont, moecht het landt genaken so nae als ghy wilt: want is altemael schoon ende suyver; Men loopt een schuet van een guetelingh van het landt op 20 vadem diepten.

+ [37b]

1) Zie p. 63, n. 3.

+ Trinquanamale leyt op 9 graden aen de oost zyde van Ceylon.

2) Venloos-baai der Nederlandsche kaarten.

+ Aende mont vande Revier twee cleyne Eylandekens.

+ Tusschen het landt ende de Eylanden veel rudtsen ende Clippen.

3) Batticalao, zie p. 83, n. 1.

+ De Revier Mataqualõ leyt op 7 een derdendeel graden.

[p. 92]

⁺ Van Matecalou tot ontrent 5 ofte 6 mylen weeghs, so is de cours n. ende z. tot een punt ofte hoec toe. Van dit punt af, noch andere 5 ofte 6 mylen voort aen, so looptmen de custe langhes n. ende z. ende n. ten o. en z. ten w. Wat voorder aen nae d'eerste drooghten toe, tot ontrent 5 ofte 6 mylen nae het n. toe, staet een bosch van⁺ Palm-boomen, daer met over een comende, so loopt men dese Cust n.n.o. ende z.z.w. ende wat van n. ten o. ende z. ten w. Van dese 5 mylen tot die eerste drooghte, is de cours n.o. ende z.w.⁺ ende n.o. ten o. ende z.w. ten w. Al eer men op 4 ofte 5 mylen nae by dese drooghten comt, soo sult ghy sommige huevelen ende hooghten van roode aerde sien, te weten, langhs de Zee-cant by de⁺ strant heen, ende te landewaerts in so verthoonen hem sommighe hooghe berghen, ende den aldernoordelickste van dese berghen heeft een hueveltgien boven uytsteken, het welck een Block-huijs⁺ schijnt te wesen, ende is van roode aerde. Men mach tusschen dese eerste drooghten ende het land door loopen op 7 ende 8 vadem diepten, te weten, soo verde vande drooghten, als van het landt: want men heeft van daer tot het landt een mijl weeghs; ende loopende van buyten tZeewaert om, sult over al sandt grondt vinden.⁺ Dese voorsz. drooghte is gelegen op de hooghde van 6 graden. Van dese eerste drooghte ontrent 6 oft 7 mylen z. aen, heeft⁺ men noch een ander drooghte, ende men loopt van d'een tot d'ander o.n.o. ende w.z.w. de cust langs. Dese tweede drooghte leyt op de⁺ hooghde van 6 graden schaers, tusschen welck ende 'tvaste landt⁺ heeftmen 12, 13 vadem diepten, al suyver gront. Van dese laetste drooghte tot eenen inwijc, genaemt Ajalla, loopt men de cust o. ende w. ende o. ten n. ende w. ten z. Vier ofte 5 mylen van desen Inwijck Ajalla voort aen, leyt een ander Inwijck, ghenaemt⁺ Hulpulam, van waer tot Tanadare¹⁾ mach wesen 7 mylen. Tanadare is een punt lands, daer een bosch van Palm-boomen op staet, so wanneer men alhier recht met over een comt, so salmen comen⁺ te sien een witte Pagode, (dat is een Indiaensche Afgodentempel;)⁺ ende aende noord zyde van dese Pagode, staen sommighe doelen ofte huevelen van witte ende roode aerde; Alhier voor by loopende, en sult niet seer dicht by 't landt comen: want daer sommighe drooghten ligghen. Dit punt ghepasseert wesende, so loopt terstont tot op 20 vadem diepte: want is over al seer goede ende suyvere grondt, ende so u de wint stilden, ist daer goet anckeren.

+ Coursen van Matecalou tot een punt.

+ Een bosch van Palmboomen nae het noorden.

+ Verscheyde Coursen ende streckinghen.

+ Teeckenen eermen by de drooghten comt.

+ Diepten tusschen 't landt en d'eerste drooghte.

+ De drooghte leyt op 6 gr.

+ Noch een op 6 graden.

+ schaers.

+ Cours vande drooghte tot Ajalla.

+ Hulpulam is een Inwijck 7 mylen van Tanadare.

1) Voor Ajalle en Halpilame, op de zuidkust van Ceilon, zie de kaart van Ceilon in Valentijn V(1); voor Tanadere zie p. 61, n. 5.

+ [38 a]

+ Waerschouwinghe om niet dicht aen het land te loopen.

[p. 93]

Van Tanadare tot Belliguon, zijn ontrent 6 mylen. Belliguon⁺ is eenen seer grooten Inwijck¹⁾ , hebbende van de zuydt zyde sommighe groote huevelen, van roode aerde, staen van binnen inden Inwijck: wantmense niet sien en mach, voor aleer datmen den Inwijck geheel ontdeckt heeft, ende aen de noordt zyde heeft⁺ twee Eylandekens dicht by 't landt legghen; langhes dese Eylandekens loopt een Riffe ofte drooghte aende zuydtzyde daer van af. Van Belliguon tot Gualle zijn 5 mylen. Desen wech van d'een tot d'ander, is het landt altemael dicht, ende vol van Palm-boomen, te weten langhs de Zee-custe heen. Ontrent ter halver wegen van Belliguon tot Gualle, leijt een Clippigh eylandeken⁺ dicht by 't land, ende noch een ander aende zuydt zyde van Gualle, daer na toeloopende, sult een hoogh plat landt sien, vol geboomten, ende van een effen wildernisse, ende aende noordt zyde vande Bay heeftet een groot bosch van Palm- boomen staen,⁺ aenden Oever vande Zee, ende sult binnen in de Haven een wit huijs sien, 't welcke een Kercksken van onse lief Vrouwe is. Loopende van Belliguon nae Gualle, (ende comende met dit punt over een) aende zuyd zyde nae de Bay toe, so sult ghy u wachten van⁺ te Zeewaert in te loopen, om te schouwen een drooghten daermen het water op siet breken, ende om te anckeren, sult loopen n. ende n.n.w. aen, in sulcker voegen dat ghy altoos sommighe⁺ Clippen (die aende noordt zyde staen) ontdeckt siet, ende vande Bay binnewaerts, sult het gheboomte vande Palm-boomen sien, 'twelck u sal blyven aan de zuydt zyde na Belliguon toe, dat u⁺ met de punt bedeckt blijft; sulter vinden 14, 15 vadem diepten, ende loopende tot op 13 vadem, ende sandt grondt vindende, sult het setten: want ter Zeewaert ist altemael steen. Van Tanadare tot dese haven van Gualle, (twelck zijn 12 mylen), loopt⁺ men van d'een tot d'ander n.w. en de z.o. ende n.w. ten w. ende zuydt oost ten oosten. Dese Haven van Gualle leyt op 5⅓ graden. Van Gualle vervolghende de Cust om loopende nae de Fortresse vande Portugesen toe (ghenaemt Columbo). Dese streckinghe ende Navigatie hebben wy ghenoech in 't besonder verclaert, inde Navigatie van Malacca naer Indien ²⁾ , waerom niet noodigh en is sulcks weder te verhalen.

+ Beschryvinge van Belliguon.

1) Op de kaart in Valentijn V (1): Roode Baai; zie ook p. 85, n. 1.

+ Aende n.zyde twee Eylandekens met. een Riffe. Streckinghe van Belliguon, tot Gualle.

+ Een Clippich Eylandeken aende zuydtzyde van Gualle.

+ Een groot bosch van Palm-boomen aende N. zyde van een Bay.

+ Een wit kercksken van onse L. Vrouwe.

+ Waerschouwinghe voor een drooghte.

+ Plaatsen om goeden anckergront te vinden.

+ De Haven van Gualle leyt op 5 een derdendeel graden.

2) Zie het 18de Capittel.