Van de Schelde tot de Weichsel. Deel 3: Friesland

Friesch met woordelijke vertaling. Fabels út de bistewrâld. Fabels uit de beestenwereld.

In föx hie sin oan brette kastanjes, en^(1) om 't pûs der ek danich Een vos had zin aan gebraden kastanjes, en omdat poes er ook zeer

fen hâlde, scoene^(2) se mei mankoar dele. - Pûs scoe se wol mei syn van hield, zouden ze met elkaar deelen. - Poes zou ze wel met zijn

poatsjes út it fjûr helje. Ik ha forgetten to sizzen, dat it in ingelsce pootjes uit het vuur halen. Ik heb vergeten te zeggen, dat het een engelsche

föx en in höllânsk pûske wier. Earst gyng it gôed mei in stikmannich, vos en een hollandsch poesje was. Eerst ging het goed met eenige,

mar einling barnde pûs syn poatsjes. Nou friet de föx de kastanjes op, maar eindelijk brandde poes zijn pootjes. Nu vrat de vos de kastanjes op,

en pûs koe sjeän ho er hwet to biten^(3) krige. en poes kon zien hoe hij wat te eten kreeg.

Lexum: As oaren sin oan brette kastanjes habbe, moät me Les: Als anderen zin aan gebraden kastanjes hebben, moet men

der net to hastich by wêze, om se út it fjûr to heljen; me kin yen er niet te haastig bij zijn, om ze uit het vuur te halen; men kan zich

der gau mei barne. er gauw mee branden.

(1) En, spreek uit: in; alleen dus gespeld ter onderscheiding van in, een.

(2) Scoene, spreek uit: soene.

(3) To biten, eig. te bijten.

[p. 5]

In roek siet böppe yn 'e beam, drök to wirk mei in swiet^(1) stikje Een raaf zat boven in den boom, druk te werk met een lekker stukje

tsiis op to pluesjen. Dêr komt in föx oan, en sa gau er de swarte kaas op te pluizen. Daar komt een vos aan, en zoo gauw hij den zwarte

yn 't each kriget, giët er deftich op 't gat sitten en bigjint to reed- in 't oog krijgt, gaat hij deftig op den aars zitten en begint te redenee-

sjen òer steatsboärgerskip, allykheid foär de wet en allike rjuchten for ren over staatsburgerschap, gelijkheid voor de wet en gelijke rechten voor

elts en ien, en al sökke moaije dingen mear. De roek harke^(2) as him iedereen, en al zulke mooije dingen meer. De raaf luisterde alsof hem

lij wetter yn 'e earen getten waerd, en liet it stik tsiis falle, de föx lauw water in de ooren gegoten werd, en liet het stuk kaas vallen, den vos

op 'e noas. Reintsje pakte it en rûn as in blits^(3) der mei foärt. op den neus. Reintje pakte het en liep als een bliksem er mee weg (voort).

Lexum: As oaren fen moaije dingen kâltsje, den moät me foäral Les: Als anderen van mooije dingen kouten, dan moet men vooral

en biljeaven^(4) syn tsiis gòed fêst hàlde. en believen zijn kaas goed vast houden.

In houn laei mei in keätting^(5) om 'e hâls foär syn hok. 't Wier in Een houd lag met een ketting om den hats voor zijn hok. 't Was een

lêstich beest; as min der foärby gyng en him in brokje fen 't iene eft lastig beest; als men er voorbij ging en hem een brokje van 't een of

oare tasmiet, dat er graech mochte, wier 't gôed, mar oars fleach er de ander toesmeet, dat hij graag lustte, was 't goed, maar anders vloog hij de

minsken by de hûd^(6) op en skûrde de klean oan flarden. Elts mijde him menschen bij het lijf op en scheurde de kleederen aan flarden. Elk vermeed hem

al of joech him it iene eft oare, om mar frede to hâlden. Einling kaem al of gaf hem het een of ander, om maar vrede te houden. Eindelijk kwam

(1) Swiet, eig. zoet, Eng. sweet.

(2) Harkje, Eng. to hearken.

(3) Blits, bliksem; alleen in oneigenl. zin in gebruik.

(4) Foäral en biljeaven, versterkte uitdrukking voor het eenvoudige vooral; b.v. de vader zegt tegen zijn zoon, dat hij 't een of ander foäral moet doen; ja, foäral en biljeaven zegt de moeder, om nog meer klem aan 't bevel te geven.

(5) Keätting, ook wel keätling, van keat, schakel.

(6) Hûd, eig. huid.

[p. 6]

der ien foärby, dy him in fixe wan mei de stôk joech. Dêr waerd er er een voorbij, die hem een fikschen slag met den stok gaf. Daar werd hij

gâns niûter fen. vrijwat makker van.

Lexum: Boaze hounen moätte ris omgien wirde, min moät se Les: Booze honden moeten eens afgerost worden, men moet ze

net to gau brokjes tasmite. niet te gauw brokjes toesmijten.

Der wier ris in bear, dêr forskate oare bisten alserthîgenst^(1) it Er was eens een beer, daar verscheidene andere beesten zeer den

hekel oan hiene. Hja gongen mei enoär to wirk en sloegen him, hwer hekel aan hadden. Zij gingen met elkaar te werk en sloegen hem, waar

se him mar reitsje koene, de iene foar en de oare efter. Hy koe der ze hem maar raken konden, de eene vóór en de andere achter. Hij kon er

net folle jin dwaen, om 't hja wieren folle gauwer as hy. Do se einling niet veel tegen doen, want zij waren veel gauwer dan hij. Toen ze eindelijk

sa lang op him omslein hiene, dat hja mienden, dat er dea wier, zoo lang op hem omgeslagen hadden, dat zij meenden, dat hij dood was,

teagen se by him wei. Hy stoe op, skodde syn pels út en gong foärt. togen ze bij hem weg. Hij stond op, schudde zijn pels uit en ging voort.

Lexum: Al hwet in bear is het in tsjökke hûd. Les: Al wat een beer is heeft een dikken huid.

(1) Alderthîgenst, eig. allerdegelijkst.