Van de Schelde tot de Weichsel. Deel 2: Neder-Duitschland

Dat Düwelsbad. (Minden.)

Nu late hei sick ohk vertellen, wat hier bi üsk⁽⁶⁾ in ohlen Tien⁽⁷⁾ passeiret is, 'n ganz putzige Geschichte. Dar baben bi usen Dörpe an 'n Scharseewege⁽⁸⁾ nah Rinteln rechter Sith⁽⁹⁾ is 'n Börm⁽¹⁰⁾, den heite wi Buren alltouhoope dat Düwelsbad, un ick will glik vertellen, worümme. Upstund segget woll wekke vörnehme Lüe uth der Sladt anners dartou, weil vör'n ettelken Jahren 'n Heere twei Bänke van Plaggen⁽¹¹⁾ darbi upschmieten leit, wor hei denn touwilen in'n Sommer mit sines Gliken herschlörede⁽¹²⁾. Wie Buren kehret üsk awer an dat Neie awerhop nich vehl un bliwet jümmer bi usen ohlen Namen.

Nu, bi düssen Börm hett 't mal dull herregahn. O Lüe! segge ick man, weck 'n verkehrde Weld was dat! Dar is vör düssen 'n Paape wäsen, dei hett nich an 'n Düwel löwen wollt un hett 't den Buren bi en Rohkopfer un den Jungens un Mäkens up 'n Dansbrinke vörreköret⁽¹³⁾, dat 'r keene wöre. Dar heitet 't ohk: je gelehrder, je verkehrder. Awer - dei is eis tour Besinnung komen, dat hei er sin Lewe anne dacht hett. Hu, de Haare stünnen mi jümmer to Barge, wenn mine sel'ge Grothmeume üs Kinnern des Awens achter 'n Raae⁽¹⁴⁾ darvan vertell'de.

Düsse Paape is eis buten Dörps wäsen; wohenne? Dat weit ick so jüst akkerat nich mehr; genaug, hei kümmt baben up 'n Brinke⁽¹⁵⁾ bi en Börm her un well wehr nah Hus. Un et is an 'n hellen Middage. Sü, dar kümmt 'n mit ehnen Male so'n wunderlik Kehrel entgegengahn, den hei

(6) Usk, uns.

(7) Tien, Zeiten.

(8) Scharseewege, Chaussee.

(9) Sith, Seite.

(10) Börm, Born.

(11) Plaggen, Rasen.

(12) Herschlörede, hinschlenderte.

(13) Vörreköret, vorgeschwatzt.

(14) Raae, (Spinn)rade.

(15) Brinke, Hügel.

[p. 370]

vörher gar nich sehn hett. ‘Wat Düwel!’ - denkt hei, ‘wat is dat vör 'n Kehrel? - Hett so'n Tüg nich anne, ass' wi bi üsk drägd, - hett düsterbrune Haare up 'n Balge, - so 'n lank Schnutentawe, wie 'n Zeegenbock, - grote ruhe Poten un Teene, - so gar 'n Sterth van annerthalf Ällen lank.’ Körrt un gaut, minen Paapen fallt dat Harte in dei Böcksen; hei knippt uth, wehr trügge, wo hei herekomen was. Awerst, dat durede nich lange, so is 'n dei Düwel up 'n Hakken un hett 'n as 'n Wáhr⁽¹⁾ bi 'n Schlafittke⁽²⁾. ‘Goden Dag, Paape! wat maakst Du hier?’ seggt dei Düwel. Min Paape hett nich dat Harte to antworen. ‘Goden Dag, Paape! segge ick; wor bist Du hennewäsen?’ röppt 'n dei Düwel noch ehnmal in 't Ohr. ‘Nu,’ denkt de Paape, ‘most woll spreken, dar hei Di tweimal Dagestiet bütt un fraget. Bist nu ehnmal in 'r Jöche⁽³⁾ un most Di helpen, so gaut, asse Du kannst.’ Hei seggt also mit bewender Tunge, weit sülmst nich wat. ‘Dank hebbt! min Heere! ick heffe dar enn'r jungen Wettfrowen Trost hennebrocht, dei in öhren Komer vergahn wolle.’ ‘So!’ seggt dei Düwel, ‘dat hest Du dahn?’ un lachte darbi grall in 't Gesicht. ‘Hest Du van 'n Düwel ohk wehr mundspeuket, ass' Dine Wise is? - Höre, barmherziger Tröster! ick bin dei Düwel sülmst; ick will Di mit ehnen Male bekehren un den Glowen in de Hand doun.’ Un darmehe sperede hei sine Klawen uth 'nander, pakkede minen Paapen in dei Wulle un segeld 'n up dei Plaggen, dat hei quackede. Min Paape nich fuhl, süht, wie et meunt is, kleiet wehr up de Beene un rekket den Düwel mit sinen Höltkebohmen⁽⁴⁾ enen dör dei Ribbe, dat hei köchet. Nu werd de Düwel duller Haare un dei Paape dückhurder - sei fallet tau hoope, ass 'n paar Bolzen⁽⁵⁾, kloppet un robbet sick arger, ass' Taterjungens⁽⁶⁾ - bet sei beede to kullern koomt un den Brink henünner, plump! in 'n Börm purzelt. Dar werd 'n anners to Moue⁽⁷⁾; awer de Düwel is Mester wäsen un hett den Paapen garstig benaiet. Flink wüppet hei heruth uth'n Börm, ass'n Hittken⁽⁸⁾, schüddet sick 'n ittelke Mal wie 'n Pudelröhe⁽⁹⁾, dar is hei glik so dröge, ass'n Goos⁽¹⁰⁾, dei ünner'n Water wäsen is. Awer, wie süht min arme Paape uth! Sin Eerenklees-Rock un Kaput is dicke mit Moen⁽¹¹⁾ awertagen, ass'n inneseepet Askerlaaken; ja, de ehne Rokschlappe is benahe affereten. Sine Foszmüsse⁽¹²⁾ het ünner in 'n Natten lägen un is touhoope kouret ass'n Pannekooken, un in 'r Böcksen pülsket dat klare Water: körrt to vertellen, de arme Minske süht so uth, dat 't 'n Steen hädde duren möcht. So kleiet hei heruth uth den Börm, puttket mit sinen bouszelrunnen Buke⁽¹³⁾ in 'n natten Plünnen dem Barge up 'r Ostkante hentou, spukket vör Gift un Arger ass'n Afkate, dei den Prozesz verlahren hett, awer seggt darbi nehn Tuckwoort. Dar hei den stielen Barg nich henan kleien kann, un jümmer wehr trügge glitt, so springt dei Düwel hentou, schmitt 'n sick up 'n Nakken, ass'n Jude den fetten Haamel, un drägt 'n baben an 'n Barg in 'n hellen Sünnenschien. Daruppe weltert

(1) Währ, Wetter.

(2) Bi 'n Schlafittke, beim Flügel, beim Kragen.

(3) Jöche, Brühe.

(4) Höltkebohmen, dicken Stock.

(5) Bolzen, Kater.

(6) Taterjungens, Zigeunerknaben.

(7) To Moue, zu Muthe.

(8) Hittken, Zicklein.

(9) Pudelröhe, Pudelhund.

(10) Goos, Gans.

(11) Moen, Schlamm.

(12) Foszmüsse, Fuchsmütze.

(13) Bouszelrunnen Buke, kegelkugelrunden Bauch.

[p. 371]

hei sick denn henn' un her, bet hei in sükkenst⁽¹⁾ wehr dröge werd. Bet up düssen Dag heit dei ganze Barg up de Mörgensithe tegen den Börm noh darvan dei Paapenbrink. Un dei Düwel - ja, dei sitt ünnerdessen vor 'n in der Hurke ass'n Burwiet, wenn sei dat Mous inröhrt, hollt sinen Buk in 'r Hand un lachet, ass' wenn hei kiddelt wöre, un fickseret 'n noch dartou.

An 'n Enne werd 't doch meuhe, denkt ohk woll: ‘most 'n armen Bussen⁽²⁾ nu nich mehr vör 'n Griesen⁽³⁾ hebben, hett doch sinen Tappen weg - schost 'n mal wehr Honnig üm 'n Bart striken.’ Hei röppet also: ‘Paape! kumm herdahl! wi willt üsk wedder verdrägen.’ Awer min natte Minske liggt dar baben in 'r warmen Sünne, strekket alle veere van sick, süftet deipe un sprekt: ‘Weld, adde! ick bin di meuhe!’ - ‘Ah!’ seggt dei Düwel, ‘dat is Din Eernst nich, dartou kenne ick di bäter, kumm man dar, wi willt wehr gohe Karnuten wären.’ Nicks! dei Paape röget keene Klawe. ‘Wart,’ seggt dei Düwel in sick, ‘ick kenn' 'n Köder, wormehe man Fiske van Dines Gliken angelt,’ un darmehe kramet hei in 'r Fikken⁽⁴⁾ un tüht 'n groten Bühl mit Golle hervör. ‘Sühst Du düssen?’ röppet hei, ‘dei is Dine, wenn Du wehr wutt⁽⁵⁾ min Vedder wären.’ Dei Tunner fönk Führ. Dei Paape word ganz kregel, schülket van der Halwe⁽⁶⁾ nah dem Vühle un vergatt Arger un Schmarten. ‘Sühst Du düssen?’ seggt dei Düwel noch ehnmal un klingelt noch duller; ‘hei is Dine, wenn Du in Toukunft van mi anners sprekst. Bestelle mörgen annern Dag dei Lüe tumm Röhkern, un opfere 'n Zeegenbock ginnen in 'n Fehle⁽⁷⁾ up 'n groten Eerdhope. Vertell'en den alles wehr, wat Du hüte hört un sehn hest; awer waske vörher Dinen Antogg.’ Un darmehe leit hei den groten Bühl mit 'n Golle up dei Eere fallen. Min Paape raspet sick flink ass'n Rehböckchen up sine runden Beene, maket ehnen Knicksken nah den annern, sprekt van nicks as unverdeineder Göhe un ünnerdänigem Danke, - asse sick dei Düwel, wie 'n Ohnewähr⁽⁸⁾, stillschwiegens mit beeden Poten in dei Sithen grippt, twei Töppken Haare hervör tüht, worvan up 'r Stehe twei grote Fittke⁽⁹⁾ wasset. Dei spered' hei breet uth 'n anner, klappet drin ass'n Meszhahne⁽¹⁰⁾, dei up 't Hecke flüggt, un bruset nu awer 'n Paapen weg, tegen den Barge dahl, nah Bückebörg henünner. Dei Paape steit, asse wenn 'n Ficks⁽¹¹⁾ dat Brod uppefräten hädde un röppet: ‘o Woudan! Woudan!’ Baben den Fehle, wor nu Bückebörg steit, süht hei 'n noch, awer nich grötter ass'n Ekerken⁽¹²⁾; darup is hei ganz weg. Nu grippet hei mit Gier nah sinen schwaren Geldbühle un ilet, dat hei nah Hus kümmt. Hier schüddet hei 'n hastig ümme un will tellen; awer wat is 't nu? - Schemel'ge Bockspillen!! -

Dei Lüe, den hei sin Schicksal vertellede, nenneden van Stünne an den Börm: Düwelsbad, den hogen Barg: Paapenbrink, un dat Feihld: Paapenhop, un so heit 't noh bet up düssen Dag.

(1) In sükkenst, nach und nach.

(2) Bussen, Burschen.

(3) Vör 'n Griesen, zum Besten.

(4) Fikken, Tasche.

(5) Wutt, willst.

(6) Halwe, Seite.

(7) Fehle, Felde.

(8) Ohnewähr, Ungewitter.

(9) Fittke, Fittiche, Flügel.

(10) Meszhahne, Misthahn.

(11) Ficks, Spitzhund.

(12) Ekerken, Eichhörnchen.