|
| |
Oom Gert vertel en ander gedigte
Die volgende drukke van Oom Gert vertel en ander gedigte is geraadpleeg: eerste druk, Kaapstad/Pretoria, H.A.U.M./J.H. de Bussy, 1911; tweede druk, 1917; derde druk, 1921; vierde druk, 1926; vyfde druk, Kaapstad/Bloemfontein/Johannesburg, Nasionale Boekhandel, 1953; en agtste druk, Kaapstad/Johannesburg, Tafelberg, 1971.
Oom Gert vertel en ander gedigte het in Londen ontstaan toe Leipoldt, volgens die ‘Voorrede’ by die eerste druk, ‘nog half flou was van die skok van die oorlog, en toe die donder van die Engelse kanonne nog altyd in (sy) ore was’. Die bundel is met die hulp van J.J. Smith persklaar gemaak wat in 'n uitvoerige ‘Inleiding’ saam met die ‘Voorrede’ (in hierdie versamelde uitgawe weggelaat) oor die moontlikheid van Afrikaans as 'n selfstandige skryftaal uitwei en kortliks by die verse van Leipoldt stilstaan.
| |
‘Opdrag’:
p. 3, vers 3: 1ste druk: ‘En al die lug’; vanaf 2de druk gewysig
p. 3, vers 13: eerste drie drukke: ‘klop’; vanaf 4de druk: ‘klap’
p. 3, vers 29: In eerste twee drukke hier die begin van 'n nuwe strofe; vanaf 3de druk gewysig
p. 3, vers 33: eerste drie drukke: ‘Neem dan wat ik (ek) (die nooit geen kans gehad het’; vanaf 4de druk gewysig
p. 3, vers 36: Eerste drie drukke: ‘'n Nietig reeks van rijmpies’; vanaf 4de druk gewysig (spelling van ‘rijmpies’ reeds in 3de druk verander)
p. 3, vers 41: 1ste druk: ‘silwer waas’ as twee woorde gespel; vanaf 2de druk een woord; dieselfde wysiging geld ook vir ‘silwer lig’ op p. 4, vers 2
p. 3, vers 42: Eerste drie drukke: ‘kruitwolke het gerol’; vanaf 4de druk gewysig
p. 4, vers 6: ‘op die slagveld het gesneuwel’; vanaf 4de druk gewysig
| |
‘Oom Gert vertel’:
p. 5, vers 3: ‘nie’ na ‘laat’ vanaf 4de druk weggelaat en ‘nog’ bygevoeg
p. 5, vers 5: Eerste vier drukke: ‘jongling-mense’; vanaf 5de druk: ‘jong'-lingmense’
p. 5, vers 7-8: 1ste druk: ‘Maar jij kom/Verkeerd bij mij; daar's banje 'n beter man’; 2de druk: ‘Maar jij kom/Verkeerd bij mij; daar's menige beter man,’; 3de druk: jij, bij en mij gemoderniseer; vanaf 4de druk die finale teks Na aanleiding van die ‘verafrikaansing’ van anglisismes in Leipoldt se werk sê J.J. Smith die volgende oor hierdie spesifieke geval: ‘Die woorde in oom Gert se verhaal:
Verkeerd bij mij; daar's banje 'n beter man
Wat jou die storie ... kan vertel
| |
| |
het... in die eerste uitgawe bly staan. In die tweede uitgawe (1917) is die woorde “daar's banje 'n beter man” verander in “daar's menige beter man”; maar dit was nog nie bevredigend nie, en in die vierde uitgawe (1926) is toe die hele versreël gewysig, sodat die lesing vandag lui:
By die verkeerde man; daar's baie ander
wat jou die storie... kan vertel.’
(Die Huisgenoot, 9 Mei 1947; opgeneem in P.J. Nienaber, C. Louis Leipoldt, eensame veelsydige, Johannesburg, 1948, p. 99.)
p. 5, vers 16-17: Eerste drie drukke: ‘Soveel het deurgemaak’; vanaf 4de druk is ‘het’ verskuif na die einde van vers 17
p. 5, vers 18: Eerste drie drukke: ‘nooit nie het gesien’; vanaf 4de druk gewysig
p. 5, vers 24: 1ste druk: ‘jou nie vertel nie als jij staan’; 2de druk: ‘jou nie vertel nie, als jij staan’; 3de druk: ‘jou nie vertel nie, as jy staan’; vanaf 4de druk die finale teks
p. 5, vers 31: Eerste drie drukke: ‘hy was 'n man’; vanaf 4de druk gewysig
p. 5, vers 33: Eerste drie drukke: ‘'n jentelman,’; vanaf 4de druk gewysig na ‘'n egte heer’
p. 5, vers 34: Eerste drie drukke ‘met onse mense akkordeer’; vanaf 4de druk gewysig na ‘met onse mense klaargekom’
p. 5, vers 38: 1ste en 2de druk: ‘En in sijn plaas 'n kolnel aangestel:’; 3de druk: ‘En in sy plaas 'n kolnel aangestel;’; 4de druk: ‘kolnel’ verander na ‘kol'nel...;’; 5de druk: ‘En 'n kol'nel toe in sy plek benoem;’
Alhoewel D.J. Opperman die laaste teks wat deur die digter self versorg is, as uitgangspunt vir sy Groot verseboek neem, maak hy in die tweede uitgawe (vgl. die ‘Verantwoording’ voorin) 'n uitsondering wat Leipoldt betref en kies hy die beste variant van die betrokke gedig. Wat hierdie en die voorafgaande twee variante betref, behou hy die teks van die eerste drukke.
p. 6, vers 20: Eerste twee drukke: ‘Waardeur jij goed die suurdeeg het geknie’; 3de druk: ‘Waardeur jy goed die suurdeeg het geknee’; vanaf 4de druk die finale teks
p. 6, vers 24: Vanaf 4de druk word ‘nie’ aan die einde bygevoeg
p. 6, vers 30: Vanaf 4de druk word ‘nie’ aan die einde bygevoeg
p. 6, vers 36: Eerste drie drukke: ‘Maar kom’; vanaf 4de druk word ‘kom’ weggelaat
p. 6, vers 46: 1ste druk: ‘daar's die lijn’; in 2de druk gewysig tot ‘daar's die reël’; in 3de en 4de druk tot ‘daar is die reël’; in 5de druk weer herstel na ‘daar's die reël’
p. 7, vers 14: Tweede ‘nie’ vanaf 4de druk bygevoeg
p. 7, vers 17: 1ste druk: ‘Hij het ver Gerrie hier gevrij’; in 3de druk is die spelling van ‘Hij’ gemoderniseer en ‘ver’ verander na ‘vir’; in 4de druk: ‘vir’ gewysig tot ‘na’
p. 7, vers 19: Eerste twee drukke: ‘'n Uitgesnede jongetjie’; in 3de druk verander na ‘Uitgesnyde’ en vanaf 4de druk na ‘Uitgeknipte’
p. 7, vers 20: Vanaf 4de druk word 'n tweede ‘nie’ bygevoeg
p. 7, vers 36: Eerste vier drukke: ‘sla’; vanaf 5de druk na ‘slae’ verander. (In Groot verseboek volg Opperman hier die teks van die eerste vier drukke.)
p. 8, vers 16: Vanaf 4de druk 'n ‘nie’ aan die einde bygevoeg
p. 8, vers 25: Vanaf 4de druk 'n ‘nie’ aan die einde bygevoeg
| |
| |
p. 8, vers 28: Eerste drie drukke: ‘en nie maar oor ons dorp’; vanaf 4de druk die finale teks
p. 8, vers 40: Eerste twee drukke: ‘skree’; vanaf 3de druk: ‘skreeu’
p. 9, vers 2: 1ste druk: ‘En sien hoe 'n rebel word getrakteer’; in 2de en 3de druk 'n komma na ‘sien’ bygevoeg; vanaf 4de druk die finale teks
p. 9, vers 5: 1ste en 2de druk: ‘aan mij het kom bring’; 3de druk: ‘mij’ gemoderniseer; 4de druk ‘aan my oor moes bring nie’; in Groot verseboek trek D.J. Opperman die twee variante saam tot: ‘aan my oor kom bring’, maar laat die tweede ‘nie’ weg.
p. 9, vers 18: Vanaf 4de druk 'n tweede ‘nie’ bygevoeg
p. 9, vers 44: 1ste en 2de druk: ‘Dat hij nog altijd grappies het gemaak’; 3de druk: spelling van ‘hij’ en ‘altijd’ gemoderniseer; vanaf 4de druk die finale teks
p. 9, vers 46: Eerste drie drukke: ‘Die wind skeef glad’ (setfout?); vanaf 4de druk gewysig na ‘skeer’
p. 10, vers 10: Eerste drie drukke: ‘was nooit nie’; vanaf 4de druk gewysig na ‘weer’
p. 10, vers 13: Tweede ‘nie’ vanaf 4de druk bygevoeg
p. 10, vers 15: Eerste drie drukke: ‘opgemerk sou worde’; vanaf 4de druk: ‘opgemerk sou word nie’
p. 10, vers 18: 1ste en 2de druk: ‘Het hul ons twee bij twee laat binnekom’; 3de druk: ‘bij’ gemoderniseer; vanaf 4de druk die finale teks
p. 10, vers 41: Tweede ‘nie’ vanaf 4de druk bygevoeg; eerste drie drukke: ‘Nou waar was ek’
p. 10, vers 45: 1ste druk: ‘Ik weet nie wie dit was - het hard gesnik’; 2de druk: komma na ‘nie’ bygevoeg; 3de druk: ‘Ik’ gemoderniseer; vanaf 4de druk die finale teks
p. 11, vers 5: Vanaf 4de druk word tweede ‘nie’ bygevoeg
p. 11, vers 11: Eerste drie drukke: ‘My oë is te oud vir jou tabak!’; vanaf 4de druk is uitroepteken weggelaat
p. 11, vers 12: Eerste drie drukke: sonder uitroepteken; vanaf 4de druk uitroepteken bygevoeg
p. 11, vers 13: 1ste druk: ‘Daar is nie meer. Ons het weer thuis gekom,’; 2de druk: ‘thuis gekom’ as een woord geskryf; 3de druk: spelling van ‘thuisgekom’ gemoderniseer; vanaf 4de druk: tweede ‘nie’ bygevoeg en ‘weer’ weggelaat ‘Oktobermaand’:
In die eerste twee drukke is daar slegs strofeverdelings na die eerste vier verse, voor die laaste vier verse en ná ‘Wat kan jij beter, mooier,/ of heerliker verwag?’; vanaf die 3de druk word die ander strofeverdelings ingevoer.
p. 12, vers 3: 1ste druk: ‘Die bloekoms al die pad langs’; vanaf 2de druk gewysig
p. 12, vers 15: ‘oor al die wêreld’; vanaf 2de druk gewysig
| |
‘Aan 'n ou boek’:
p. 13, vers 2: Eerste drie drukke: ‘Hulle neste het gebou’; vanaf 4de druk gewysig
| |
‘In Amsterdam’:
p. 14, vers 4: 1ste druk: ‘'n Tuin wat nooit nie word gesnoei’; 2de druk: komma na ‘Tuin’ bygevoeg; vanaf 4de druk die finale teks
p. 15, vers 13-16: 1ste druk:
‘Maar verder - wat? 'n Nasie groei
Nie somaar als die koring op:
| |
| |
Dit moet deur werk, deur vlijt, deur smart,
Deur lewe ook word opgeprop.’;
‘Maar verder - wat? 'n Nasie word
Nie somaar als die koring groot:
Dit moet deur werk, deur vlijt, deur smart,
Deur lewe ook word voortgestoot.’;
3de druk: ‘als’ in reël 2 gewysig tot ‘as’; 4de druk: ‘as’ na ‘soos’ verander
| |
‘In die Boesmanland’:
p. 15, vers 12: Eerste drie drukke: ‘ingegaar’; vanaf 4de druk gewysig tot ‘opgegaar’
p. 15, vers 14: Eerste twee drukke: ‘het verdwijn’; 3de druk: ‘het verdwyn’; vanaf 4de druk: ‘moes verdwyn’
| |
‘Op die kerkhof’:
p. 16, vers 10: Eerste twee drukke: ‘dog’; vanaf 3de druk: ‘dag’
p. 16, vers 22: Eerste twee drukke: ‘Wat niks dan’; vanaf 3de druk verander na ‘as’
In sy Huisgenoot-artikel (opgeneem in P.J. Nienaber, op. cit., pp. 100-101) wys J.J. Smith daarop dat die slotreël van ‘Op die kerkhof’ deur hom gewysig is. In die manuskrip het dit gelui:
Die Jood Jesaja het die pad gewys!
Smith se wysiging:
Tot oor die drumpel van die Paradys!
| |
‘In ou Booi se pondok’:
p. 17, vers 5: 1ste druk: ‘ghoekoffie’; 2de druk: ‘goekoffie’; 3de druk: ‘goei koffie’; vanaf 4de druk: ‘gho-koffie’. In verband met hierdie wysiging (vgl. ook verderaan in die gedig) sê J.J. Smith die volgende: ‘Die eerste druk van Oom Gert vertel het in 1911 verskyn. Die tweede druk (1917) is weer deur my nagesien, en op verskeie plekke het Leipoldt, dikwels op my aanbeveling, wysiginge aangebring. Toe 'n derde druk in 1921 nodig was, is dit aan die uitgewers oorgelaat om die werk te hersien; maar ongelukkig het die persoon wat deur die uitgewersfirma met die hersiening belas was, nie altyd die digter se woordeskat verstaan nie en op plekke nogal snaaks daarmee rondgespring. So bv. is outa Booi se gho-koffie (of ghoe-koffie), d.w.s. koffie van die gho- of wilde-amandelboontjies gemaak, in goei koffie verander, asof die Hottentotse plantnaam gho dieselfde as ons gewone byvoeglike naamwoord goeie is.’ (P.J. Nienaber, op. cit., p. 101.)
p. 17, vers 28: Eerste vier drukke: ‘aaklig’; vanaf 5de druk verander na ‘aaklige’
p. 18, vers 16: Eerste drie drukke: ‘het moet wegveeg uit sijn (3de druk: sy) oog’; vanaf 4de druk gewysig
p. 18, vers 23: Eerste drie drukke: ‘sit te luister’; vanaf 4de druk gewysig tot: ‘sit en luister’
p. 19, vers 1: Eerste drie drukke: ‘sien hy nooit nie in die vuurherd’; vanaf 4de druk gewysig
p. 19, vers 33: Eerste drie drukke: ‘berisping’; vanaf 4de druk: ‘gisping’
p. 20, vers 21-22: 1ste druk: ‘Hulle moet ver hulle toekoms / selwers maar het opgepas’; 2de en 3de druk: ‘ver’ na ‘vir’ verander; vanaf 4de druk die finale teks
| |
| |
p. 20, vers 39: Vgl. p. 17, vers 5
p. 20, vers 41: ‘goeinag’ in 2de druk na ‘goeien-nag’ gewysig en eers in 5de druk na oorspronklike verander. Dieselfde wysiging geld ook vir p. 21, vers 8
| |
‘Die verkleurmannetjie’:
p. 21, vers 7: Eerste twee drukke: ‘En al sijn vel’; 3de druk: ‘En al sy vel’; vanaf 4de druk die finale teks
p. 21, vers 10: Eerste drie drukke: ‘tong te vang’; vanaf 4de druk die finale teks In verband met hierdie gedig sê J.J. Smith die volgende: ‘'n Eienaardigheid van Leipoldt was dat hy daarvan gehou het om mense so af en toe te skok deur sy heterodoxe uitsprake oor algemeen-heersende menings en gevestigde belange; en sowel in die inhoud as in die taal en styl van sy geskrifte is 'n soortgelyke verskynsel te bespeur. 'n Mens kry so 'n ligte skok as hy somaar onverwags op 'n sonderlinge bewering of op 'n gemeensame woord of uitdrukking afkom. Kenners van oom Gert se aandoenlike verhaal kan selfs daaruit 'n heel paar voorbeelde aanvoer. Binne streng-beperkte grense het ek wel my invloed laat gelde om 'n aantal van die mees ooglopende aanstootlikhede te verwyder. (Ek hoop maar net die realistiese kunstenaars sal my dit vergewe!) So het daar in die eerste reël van Die Verkleurmannetjie:
Daar op die vy'boom sit die vabond,
in plaas van vabond 'n heel plat Afrikaanse kragwoord gestaan en die verkleiningsvorm daarvan het ook nog in elkeen van die twee laaste strofes voorgekom, waar Leipoldt dit, om aan my besware tegemoet te kom, later in die mooi kleurklasie verander het.’ (P.J. Nienaber, op. cit., p. 100)
‘Die sterretjie’: In die eerste vier drukke is die woord ‘vonkel’ in hierdie gedig met 'n f gespel; vanaf 5de druk gewysig
| |
‘Aan my ou vrind’:
p. 23, vers 10: Eerste twee drukke: ‘Oor al die paaie wat jij het deurkruis;’; 3de druk: ‘jij’ verander na ‘jy’; vanaf 4de druk: ‘Oor al die paaie wat mekaar deurkruis;’
p. 24, vers 7: Eerste twee drukke: ‘En soms als lewensprijs jou(w) fooi betaal - 'n traan’; 3de druk: ‘als’ en ‘lewensprijs’ gemoderniseer; vanaf 4de druk: ‘En soms moes jy jou lewensprys betaal - 'n traan.’
| |
‘In die konsentrasiekamp’:
p. 24, vers 7: Eerste drie drukke: ‘sit jij (jy) te koes’; vanaf 4de druk die finale teks
| |
‘Die ou meul’:
p. 25, vers 3: Eerste drie drukke: ‘Die water kom van bo die berg’; vanaf 4de druk gewysig
p. 25, vers 5: Eerste twee drukke: ‘skade’; vanaf 3de druk gewysig
p. 25, vers 9: 1ste druk: ‘Want nooit nie het’; vanaf 2de druk: ‘Want nimmer het’
p. 26, vers 3-4: 1ste druk: ‘'n Donker Meidag: half die lug / Was toe met wolke hoog daaroor;’; vanaf 2de druk die finale teks
| |
‘Kleingelowige’:
p. 27, vers 16: Eerste twee drukke: ‘Miskien verlies’; vanaf 3de druk: ‘Miskien verloor’
| |
| |
p. 28, vers 32: Eerste twee drukke: ‘dat hulle nou nie waar is’; vanaf 3de druk is ‘nou’ verander na ‘nog’
| |
‘Mordegai’:
p. 29, vers 17-20: 1ste druk:
‘Leer nie jou wet jij mag nie woeker nie?
En jij vra tien persent ver wat jij leen!
'n Skande, smous: Glo jij dat Moses dié
Verekskuseer? Dié man het jou laat steen!’;
2de druk: In vers 17 word ‘jou’ as ‘jouw’ gespel, terwyl ‘wet’ in dieselfde reël, ‘persent’ in vers 18 en ‘jij’ in vers 19 deur kommas gevolg word en ‘ver’ in vers 18 na ‘vir’ gewysig is; in 3de druk is die spelling van ‘jouw’ en ‘jij’ gemoderniseer; vanaf 4de druk die finale teks
p. 29: Tussen strofe 5 en 6 is daar vanaf die 4de druk 'n strofe weggelaat wat in die 1ste druk as volg gelui het:
‘En sê die wet nie dat jou klere ook
Van een stoffasie en een kleur moet wees?
En kijk, jou broek en onderbaadjie spook
Nog bonter als 'n mal ou Makketees!’
In die 2de druk is daar in die eerste vers 'n komma na ‘nie’ bygevoeg terwyl ‘jou’ in verse 1 en 3 as ‘jouw’ geskryf en die spelling van ‘Makketees’ na ‘Maketees’ verander is. In die 3de druk is die spelling van ‘jouw’, ‘kijk’ en ‘als’ gemoderniseer. Oor hierdie strofe skryf Leipoldt in die voorrede tot die 4de druk: ‘Eén strofe wat onwaar was, is geskrap’, terwyl hy hom in sy artikel in Die Huisgenoot van 1 Desember 1933 as volg daaroor uitlaat: ‘Dit het my altyd gespyt dat sommige van my Engelse vriende dit (nl. “Oom Gert vertel”) opgevat het as iets persoonliks teen hulle gerig net soos dit my altyd spyt dat my Joodse vriende nie die liefde en bewondering wat ek vir my ou smousvriend wat ek Mordechai genoem het...geopenbaar het, kon insien nie.’
p. 29, vers 36. Eerste drie drukke: ‘So in 'n sweetdoek jij (jy) jou een talent?’; vanaf 4de druk die finale teks
| |
‘Aan 'n seepkissie’:
p. 30, vers 8: 1ste druk: ‘in England als doodkis’; 3de druk: ‘as’; vanaf 4de druk die finale teks
| |
‘Japie’:
p. 31, vers 8: Eerste drie drukke: ‘Wie het dan ver (vir) die toekoms gevaar?’; vanaf 4de druk die finale teks
p. 31, vers 12: Eerste drie drukke: ‘hand in die sijne (syne) weer vat?’; vanaf 4de druk die finale teks
| |
‘Op 'n leiklip’:
p. 32, vers 6: Eerste twee drukke: ‘Dan kind of dan kneg’; vanaf 3de druk die finale teks
p. 32, vers 20: 1ste druk: ‘Baas, wat jij sê’; vanaf 2de druk word ‘al’ bygevoeg
p. 32, vers 26: Eerste drie drukke: ‘so 'n ruil het gewa!’; vanaf 4de druk die finale teks
p. 33, vers 15: Eerste drie drukke: ‘niks nie verdwijn (verdwyn)’; vanaf 4de druk die finale teks
| |
| |
| |
‘Op my ou Karoo’:
p. 34, vers 1: Eerste twee drukke: ‘Praat van hom nou als 'n skuldenaar nie:’ (waarskynlik 'n setfout); vanaf 3de druk die finale teks
| |
‘Vrede-aand’:
p. 35, vers 2: Eerste twee drukke: ‘skree’; vanaf 3de druk verander na ‘skreeu’ (dieselfde verandering ook telkens waar die woord ‘skreeu’ in die finale teks voorkom)
p. 35, vers 6: Eerste vier drukke: ‘kees’ met 'n hoofletter; vanaf 5de druk met 'n kleinletter
p. 35, vers 14: Eerste twee drukke: ‘hoera’; vanaf 3de druk: ‘hoerê’ (dieselfde verandering ook telkens waar die woord ‘hoerê’ in die finale teks voorkom)
p. 36, vers 21: Eerste drie drukke: ‘Die put, wat eenmaal water het gegee,’; vanaf 4de druk die finale teks
p. 36, vers 26: Eerste drie drukke: ‘Het al ons volk hul trane afgeskud;’; vanaf 4de druk die finale teks
p. 36, vers 39: Eerste drie drukke: ‘Die met gebed en hoop het meegestrij (-stry)!’; vanaf 4de druk die finale teks
p. 36, vers 44: Eerste drie drukke: ‘Die so 'n vrou’; vanaf 4de druk die finale teks
p. 37, vers 18: Eerste vier drukke: ‘ontroof’; vanaf 5de druk: ‘beroof’
p. 37, vers 32: Eerste twee drukke: ‘stook’; vanaf 3de druk: ‘stoof’
p. 37, vers 34: Eerste drie drukke: ‘wat in die onweer het geklink?’; vanaf 4de druk die finale teks
| |
‘Die ou blikkie’:
p. 38, vers 25: 1ste druk: ‘Was Gert en Griet nie al mijn hart?’; 2de druk: ‘heel’ i.p.v. ‘al’; 3de druk: ‘my’ i.p.v. ‘mijn’; vanaf 4de druk die finale teks
p. 38, vers 30: Eerste drie drukke: ‘geld op leen gevra;’; vanaf 4de druk die finale teks
p. 39, vers 22: 1ste druk: ‘silwer waas’; vanaf 2de druk as een woord gespel
p. 39, vers 36: Eerste drie drukke: ‘Mijn (My) hart is nog nie net so kaal’; vanaf 4de druk die finale teks
p. 39, vers 38: Eerste drie drukke: ‘so skoon en blank’; vanaf 4de druk die finale teks
p. 40, vers 1-4: 1ste druk:
‘Dat Hij, toen al die oorlogsdamp
Mijn kinders altwee in die kamp,
Ag, armsalige ou blikkie,
Die lewe so het uitgestamp,’;
2de druk: ‘Dat Hij, toen daardie oorlogsdamp’; 3de druk: spelling van ‘Hij’, ‘toen’ en ‘Mijn’ gemoderniseer en ‘altwee’ na twee woorde gewysig; vanaf 4de druk die finale teks
p. 40, vers 5: Eerste drie drukke: ‘Nog in mijn (my) hart het hoop gegee,’; vanaf 4de druk die finale teks
| |
‘Woltemade se spook’:
p. 40, vers 18: 1ste druk: ‘Dit kompeteer nog met die maan’; vanaf 2de druk die finale teks
p. 40, vers 19: 1ste druk: ‘Die maan wat deur die wolke loop’; 2de druk: 'n komma na ‘maan’ bygevoeg; vanaf 4de druk die finale teks
| |
| |
p. 40, vers 21: 1ste druk: ‘Nou vol, dan halfpad oorgedoop’; vanaf 4de druk die finale teks
p. 41, vers 28: 1ste druk: ‘so vinnig amper als die wind’; 3de druk: wysiging van ‘als’ na ‘as’; vanaf 4de druk die finale teks
p. 41, vers 33: 1ste druk: ‘Iets wat deur al die kamer reik,’; vanaf 2de druk die finale teks
p. 41, vers 38: 1ste druk: ‘Die ijskoud lug’; 3de druk: spelling gemoderniseer; vanaf 4de druk die finale teks (dieselfde verandering in p. 42, vers 2)
p. 42, vers 3: 1ste druk: ‘En kuier rond die strand’; vanaf 2de druk die finale teks
p. 42, vers 23: Tweede ‘nie’ vanaf 4de druk bygevoeg
p. 42, vers 35: 1ste druk: ‘Nie met jou oog, nie met jou hand’; 2de druk: spelling van ‘jou’ verander na ‘jouw’; 3de druk: spelling van ‘jouw’ gemoderniseer; vanaf 4de druk: ‘Nie met jou oog nie of jou hand’
p. 42, vers 37: ‘Gevoel - alleen aan dit gewoon’; vanaf 4de druk die finale teks
p. 42, vers 39-40: ‘Het jij dan ook gevoel nie, loon/Dit jou niks’; 3de druk: spelling van ‘jij’ gemoderniseer; vanaf 4de druk die finale teks
p. 42, vers 42: Eerste drie drukke: ‘En netnou sluimer vas aan slaap’; vanaf 4de druk die finale teks
p. 43, vers 12: Eerste twee drukke: ‘ijskoud lug’; 3de druk: spelling gemoderniseer; 4de druk: ‘yskoue lug’
| |
‘Lenteliedjie’:
p. 43, vers 1: Eerste drie drukke: ‘al die veld is vrolik;’; vanaf 4de druk die finale teks
p. 44, vers 18: 1ste druk: ‘Vrolik al die vlei!’; 2de druk: ‘Vrolik, rant en vlei’; vanaf 4de druk die finale teks
| |
‘Apie’:
In die eerste vier drukke is die titel ‘Die apie’; vanaf 5de druk gewysig
p. 45, vers 3: Eerste drie drukke: ‘Kleinnooi is nie in haar skik’; vanaf 4de druk: ‘Kleinnooi is sleg in haar skik’
p. 45, vers 23: 1ste druk: ‘Sonder dit loop al mijn lewe’; 2de druk: ‘Anders loop mijn hele lewe’; vanaf 3de druk die finale teks
| |
‘'n Praatjie oor die trougees’:
p. 46, vers 36: 1ste druk: ‘Deur al die formulier’; vanaf 2de druk gewysig
p. 46, vers 38: Eerste drie drukke: ‘Jij (Jy) is mos nie 'n vent (,) van wie hul hou;’; vanaf 4de druk die finale teks
p. 46, vers 39: vanaf 4de druk byvoeging van ‘nie’ aan die einde
p. 46, vers 40: Eerste drie drukke ‘Ik (Ek) het dit duisend male al gedoen’; vanaf 4de druk die finale teks
p. 46, vers 41: Eerste drie drukke ‘Jij (Jy) weet niks van die pret’; vanaf 4de druk die finale teks
p. 46, vers 43: 1ste druk: ‘Die hele pret van al die wêreld’; vanaf 2de druk die finale teks
p. 47, vers 6: Eerste drie drukke: ‘nie te arm; en ik (ek)’; vanaf 4de die finale teks
p. 47, vers 10: Eerste drie drukke: ‘'n Mens hoef nie so vroeg kon in te span!’; vanaf 4de druk gewysig
p. 47, vers 28: Eerste drie drukke: ‘Hul het van sulke sake nie te weet!’; vanaf 4de druk die finale teks
| |
| |
p. 48, vers 5: Eerste drie drukke: ‘Ik (Ek) sê ver (vir) jou (,) daar kom niks van! Hij (Hy) trou(w)?’; vanaf 4de druk die finale teks
p. 48, vers 13: Eerste vier drukke: ‘op die veld’; vanaf 5de druk: ‘in die veld’
p. 48, vers 32: 1ste druk: ‘missies Dissie’; vanaf 2de druk: ‘mevrou(w) Dissie’ (ook in vers 42)
p. 48, vers 43: 1ste druk: ‘Toe Dissie homself’; vanaf 2de druk gewysig
p. 48, vers 44: Eerste drie drukke: ‘Terug het gekom; dit was diep in die nag’; 4de druk: ‘Weer huis-toe gekom het daar diep in die nag’; vanaf 5de druk die finale teks
p. 49, vers 1: 1ste druk: ‘En die hele geskiedenis op lijn weer gestel’; vanaf 2de druk: ‘voor oë gestel’; vanaf 4de druk: ‘geskied'nis’
| |
‘Slampamperliedjies’:
II p. 50, verse 5 en 10: Eerste drie drukke: ‘Jij (Jy) 's nie daarop gesteld’; vanaf 4de druk die finale teks
p. 50, vers 12: Eerste drie drukke: ‘So vèr (ver) nie van die veld,’; vanaf 4de druk die finale teks
III p. 51, verse 5-8: Eerste drie drukke:
‘Van Noodt, v(V)an Noodt, jou(w) tijd (tyd) kom weer!
Al het jij (jy) ook maar net 'n greintjie
Van goedheid in jou, dis tog werd
'n Lofspraak, is dit maar 'n lijntjie (lyntjie).’;
vanaf 4de druk die finale teks
p. 51, vers 16: Eerste twee drukke: ‘Als die geskiedenis’; 3de druk: ‘As’; vanaf 4de druk die finale teks
p. 51, vers 19: Eerste drie drukke: ‘Gereken worde’; vanaf 4de druk die finale teks
p. 51, vers 20: 1ste druk: ‘papbroek ou heemrade’; vanaf 2de druk die finale teks
VI p. 52, vers 11: Eerste drie drukke: ‘Jij (Jy) hou mos nie van versies’; vanaf 4de druk: ‘Jy hou mos nie daarvan nie’
p. 53, vers 1: 1ste druk: ‘ver puur verstrooiing’; vanaf 2de druk: ‘uit’
XVI p. 56, vers 3: 1ste druk: ‘en al die lug is swart’; vanaf 2de druk die finale teks
XIX p. 57, vers 6: Eerste twee drukke: ‘Dan ooit ook 'n mens’; vanaf 3de druk die finale teks
XX In verband met die voorbereiding van Leipoldt se eerste bundel sê J.J. Smith dat sy kritiek op ‘techniese foutjies, onjuiste taalgebruik (en) onlogiese uiteensetting’ deur Leipoldt op een uitsondering na aanvaar is. ‘Die een geval waarin hy nie onmiddellik met my akkoord gegaan het nie, was in verband met 'n langerige gedig oor die dood - 'n gedig wat ek veels te prosaïes gevind het; ek het hom gesê dat daar net sestien reëls in was wat m.i. as poësie kon geld, en dat ons dié reëls maklik kon uitlig en as 'n selfstandige gediggie kon publiceer. “Maskas, Smith,” het Leipoldt geantwoord, “maar dis darem te kwaai: 'n mens kan 'n gedig darem nie somaarso in stukke sny nie.” “Nou ja,” het ek gesê, “dis natuurlik jou werk; jy verstaan dit bes; en jou oordeel is altyd finaal. Maar lees darem nou eers self die oorspronklike gedig weer noukeurig oor en besluit dan self. Onthou, dis net daardie sestien reëls wat ek wil behou.”
Ek sien nou nog hoe Leipoldt, met vooroorgeboë hoof by die tafel sit en
| |
| |
hoe hy, onderwyl sy lippe geluidloos beweeg en sy hoof rythmies saamknik, die gedig langsaam en aandagtig by homself oorlees. Toe hy klaar was, kyk hy op en sê hy: “Smith, jy's reg. Ons sal net daardie sestien reëls behou.” En op Leipoldt se eie besluit het dié sestien reëls toe die twintigste en laaste siampamperliedjie van die bundel geword.’ (P.J. Nienaber, op. cit., pp. 97-98.)
| |
‘Die einde’:
p. 59, vers 2: Eerste drie drukke: ‘bang is te sterwe’; vanaf 4de druk die finale teks |
|
Auteursrechtelijk beschermd