Versamelde gedigte

Voortrekkers
'n Fragment

Kompanies-bosskieter, wil jy gaan
Duisende myle hiervandaan,
Op reis met lewe en doodsgevaar
Na 'n koninkryk op die ewenaar?

Na 'n pragtiger, heerliker koninkryk
As ooit 'n mens op neer kan kyk
Vanaf die hoë berge in kring,
Wat soos 'n muur die ryk omring?

Dit is die wonderwêreld van
Die magtige koning Prester Jan,
Wat sinds die tyd van Salomo
As priester-keiser troon daarbo.

Kompanies-bosskieter, wil jy weet
Hoe daardie wonderwêreld heet?
Kyk op die kaart met rooi omraam:
‘Monomotapa’ is sy naam.

Eeue gelede, voor die tyd
Toe met geskenke voorbereid
Uit Skebas land, die ooste in,
Gereis het Skebas koningin

Om self te sien die grootste prag
Van koning Salomo se mag
En mee te bring die goud bestem
Tot opskik van Jerusalem,

Het hierdie wonder-ryk ontstaan
Uit toiings van 'n volk verslaan
In duisend kwaai gevegte glo
Met die heerskappy van Faräo.

Die groot oase wat kan dra,
Diep in die hart van Afrika,
Voedsel en water vir volk en vee
Het skuilte vir die volk gegee.

En Prester Jan, met groot verstand,
Het hierdie pragtige wonderland

[p. 346]

 

Omring met bergkrans en woestyn

 

Gekies tot woonstee van sy lyn.

 

 

 

Daar het hy hom 'n stad laat bou

 

Wat elkeen wat dit ooit aanskou

 

Het stomverwonderd stil laat staan

 

Oor wat sy oë gadeslaan.

 

 

 

Die hoë torings troon daaroor

 

Met kantwerk-koepels van ivoor,

 

En spierwit marmersuile wys

 

Die ingang tot die groot paleis,

 

 

 

Waarvan die voorportaal van goud,

 

In 'n kosyn van sederhout,

 

Bewaak word weerskant deur 'n ry

 

Van reuse-sfinkse uitgesny

 

 

 

Uit koper, deur die tyd en weer

 

Tot dowwe groen gepatineer,

 

Met oë van geel-groen krisoliet

 

Wat in die maanskyn vonke skiet.

 

 

 

Daarbinne is pronk en praal en prag

 

Van dou-voor-dag tot middernag,

 

Want meer as duisend dienaars draal

 

Dag-in, dag-uit deur gang en saal,

 

 

 

En honderde trawante staan

 

In harnasse met goud beslaan

 

En helms met silwervleuels op wag,

 

Van dou-voor-dag tot middernag.

 

 

 

Die grootste saal, behang met sy

 

In skoonste kleure en ry aan ry

 

Bestik met goud en perlemoer,

 

Wat skitter as die wind dit roer,

 

 

 

Is Prester Jan se troonsaal, waar

 

Sy hofstoet en sy raad vergaar:

 

Tweehonderd van sy oudstes, wat

 

Hy as sy allerwysstes skat.

 

 

 

Daar is sy hoof-visier, bedaard,

 

'n Ou man met 'n volle baard,

 

Met kost'lik nardus geparfumeer

 

En swart met henna ingesmeer;

 

 

 

Daar is sy skatbewaarder, hy

 

Met die goue sleutel aan sy sy

[p. 347]

 

En die geel gestikte geldsak, wat

 

Die losgeld van 'n vors bevat.

 

 

 

Sy regters en sy skrywers sit

 

Aldaar gekleed in groen en wit,

 

Geleerdes wat, deur kennis sterk,

 

Met wysheid vir sy welstand werk.

 

 

 

Hy self, die priesterkoning, troon

 

Hoog met sy skitterende kroon,

 

'n Erfstuk deur die kuns versier

 

Met diamant, smarag, saffier.

 

 

 

Kompanies-bosskieter, het jy moed

 

Om deur die woestyn te trek te voet,

 

Met as jou maats net dertien man,

 

Na die wonderwêreld van Prester Jan?

 

 

 

Niemand het ooit die weg betree:

 

Niemand kan raad of leiding gee:

 

Niemand is daar om as gids te dien:

 

Niemand het ooit die stad gesien.

 

 

 

Kompanies-bosskieter, wil jy nog

 

Jou lewe gaan waag op 'n voortrektog

 

Na dié wonderwêreld om inderdaad

 

Te smous met krale en koperdraad?