Alle de brieven. Deel 12: 1696-1699

[p. 114]

Brief No. 178
26 Oktober 1696

Gericht aan: Maarten Étienne van Velden.

Manuscript: Het manuscript, dat in 1906 nog aanwezig was in het Gemeente-museum te 's-Gravenhage, is niet teruggevonden.

Gepubliceerd in:

A.J. Servaas van Rooijen 1906: Brieven van Antony van Leeuwenhoek, in Album der Natuur, Jrg. 1906, blz. 57. - Nederlandse tekst.

Korte inhoud:

Begeleidende brief bij een verzonden presentexemplaar van L.'s gedrukte brieven.

Opmerking:

De hier afgedrukte tekst is die uit het Album der Natuur.

[p. 115]

Letter No. 178
26 October 1696

Addressed to: Maarten Étienne van Velden.

Manuscript: The manuscript, which was still present in 1906 in the Gemeentemuseum in The Hague, has not been found again.

Published in:

A.J. Servaas van Rooijen 1906: Brieven van Antony van Leeuwenhoek, in Album der Natuur, 1906, p. 57. - Dutch text.

Summary:

Letter accompanying a presentation copy of L.'s printed letters.

Remark:

The text as here printed is that from the Album der Natuur.

[p. 116]

Aan de Hoog Geleerde Heer
d'Heer Matt. van Velden¹⁾
professor der illus. Acad. in Loven

Ik hebbe te meermaal gedagt aan de voorvallen die UE. Hoogh geleerde Heer, ontrent de beweginge van den Aertkloot zijn ontmoet²⁾, en hebbe daarop mij bewogen gevonden mijne stellinge dien aangaande met den druk gemeen te maken, gelijk UEd. in het nevens gaande boekje³⁾ sal komen te sien; ik wil hoopen, dat het eene en het andere UEd. sal behagen en sal onder des blijven, Hoog geleerde Heer⁴⁾.

UE. hoog geleerde Heer⁵⁾
sijn Dienstbereijde

Antoni van Leeuwenhoek.

1) De brief is gericht aan M.E. van Velden (1664-1724), hoogleraar aan de universiteit te Leuven. Zie het Biogr. Reg., Alle de Brieven, Dl. 10, blz. 312. L.'s vorige brief aan Van Velden is waarschijnlijk Brief 148 van 12 juli 1695, idem, Dl. 11, blz. 2-6.

2) de voorvallen... ontmoet, de dingen die u hebt ondervonden met betrekking tot de beweging van de aardbol.
De voorvallen slaan op de moeilijkheden die Van Velden in de Zuidelijke Nederlanden had ondervonden vanwege zijn voortdurende verdediging van het copernicaanse wereldbeeld. Zie Stévart, Copernic et Galilée; en vooral Vanpaemel, Mechanistische natuurwetenschap, blz. 116-118 en 127.

3) L. doelt hier op Brief 168 [101] van 10 juli 1696, Alle de Brieven, Dl. 11, blz. 292-298 aan Nicolaas Witsen. Hierin beschreef hij een experiment waarmee hij de aardbeweging dacht te kunnen aantonen. Zie hierover Snelders, ‘Leeuwenhoek's mechanistic view’, blz. 73-76. Met het boekje zal L. het Sesde Vervolg der Brieven bedoeld hebben, waarin Brief 168 [101] was opgenomen. L. kan echter ook deze brief los verstuurd hebben.

4) L.'s volgende brief aan Van Velden is Brief 181 van 12 februari 1697, in dit deel.

5) In het Album der Natuur staat hoocgeleerde, maar dat kan niet juist zijn. In de ondertekening heeft Van Rooijen de gebruikelijke lange i (j) van Antoni als y getranscribeerd.

[p. 117]

To the Highly learned Sir
Mr Matt. van Velden¹⁾
professor of the illustrious University at Louvain

I have thought repeatedly about the incidents You have met with concerning the motion of the Earth²⁾, and was induced by it to publish my theory about it, as You will see in the enclosed booklet³⁾. I hope all this will please You, and remain meanwhile, Highly Learned Sir⁴⁾.

Yours Obediently

Antoni van Leeuwenhoek.

1) The letter is addressed to M.E. van Velden (1664-1724), professor at Louvain University. See the Biogr. Reg., Collected Letters, vol. 10, p. 313. L.'s previous letter to Van Velden is probably Letter 148 of 12 July 1695, idem, vol. 11, pp. 3-7.

2) The incidents refer to the difficulties which Van Velden had encountered in the Southern Netherlands on account of his constant defence of the Copernican world-picture. See Stévart, Copernic et Galilée; and especially Vanpaemel, Mechanistische natuurwetenschap, pp. 116-118 and 127.

3) Here L. refers to Letter 168 [101] of 10 July 1696, Collected Letters, vol. 11, pp. 293-299, to Nicolaas Witsen. In this letter he described an experiment by means of which he thought he could demonstrate the motion of the earth. On this, see Snelders, ‘Leeuwenhoek's mechanistic view’, pp. 73-76. By the booklet L. will have meant the Sesde Vervolg Der Brieven, in which Letter 168 [101] had been included. However, L. may also have dispatched this letter separately.

4) L.'s next letter to Van Velden is Letter 181 of 12 February 1697, in the present volume.