Alle de brieven. Deel 11: 1695-1696

[p. 78]

Brief No. 156
10 September 1695

Gericht aan: Pieter Rabus.

Manuscript: Het manuscript is niet teruggevonden.

Gepubliceerd in:

P. Rabus 1695: De Boekzaal van Europe (September en October 1695), blz. 258-261 (Rotterdam: P. vander Slaart). - Nederlandse tekst.

Korte inhoud:

L. tracht maden op te kweken met oorsmeer als voedsel. Beweging in zijn oor is het gevolg van een haartje dat tegen het trommelvlies aantrilt.

Opmerkingen:

De hier afgedrukte tekst is die uit de Boekzaal. De titel in de Boekzaal luidt: Brief van den Heer ANTONY VAN LEEUWENHOEK aan den Schrijver van de Boekzaal gezonden, als een vervolg van zijn gevoelen over de historie van de Vrouw te Kolmar, in de naastvoorgaande twee maanden verhandeld, en onderzogt.

[p. 79]

Letter No. 156
10 September 1695

Addressed to: Pieter Rabus.

Manuscript: The manuscript has not been traced.

Published in:

P. Rabus 1695: De Boekzaal van Europe (September and October 1695), pp. 258-261 (Rotterdam: P. vander Slaart). - Dutch text.

Summary:

L. tries to breed maggots with ear-wax as food. A movement in his ear is due to the vibration of a little hair against the ear-drum.

Remarks:

The text as here printed is that of the Boekzaal. The title in the Boekzaal reads: Brief van den Heer ANTONY VAN LEEUWENHOEK aan den Schrijver van de Boekzaal gezonden, als een vervolg van zijn gevoelen over de historie van de Vrouw te Kolmar, in de naastvoorgaande twee maanden verhandeld, en onderzogt (Letter of Mr. ANTONY VAN LEEUWENHOEK, sent to the Author of the Boekzaal, as a continuation of his opinion on the history of the Woman at Colmar, dealt with and examined in the preceding two months).

[p. 80]

⁺Wanneer UE. my laatst de eer aan dede van my te bezoeken, toonde ik UE. tien Maden, die zoo ras als ze uit vliegeneyeren waren voortgekomen, van my in een glaze tubus waren opgesloten, en¹⁾ dat in het stuk kurk, waar mede het eene einde van de tubus was toegestopt, een holte was gesneden, waar in ik eenige weken lang agter den anderen²⁾, de stoffe, die ik met het reinigen van mijn ooren, uit dezelve haalde, hadde geplaatst, en welke stoffe ik een luttel nat maakte, als ik de pas uit de eyeren komende Maden daar op stelde, op dat de jonge Maden van de natgemaakte stoffe des te beter haar voedsel zouden trekken; met dien inzigte³⁾ omme te ontdekken, of deze jonge Maden de stoffe uit de ooren tot voedsel zouden gebruiken. Dog ik zag dat geen van de tien Maden, daar omtrent⁴⁾ bleven, maar het gansche glas doorliepen. En alzoo ik oordeelde dat alle de Maden door gebrek van voedsel zouden gestorven hebben, zoo leide ik een klein stukje vlees op de stoffe uit de ooren, en zag na weinig tijd, dat meest alle deze jonge Maden, na het stukje vlees toeliepen, even als of dezelve met oogen en reuk waren begaaft geweest⁵⁾. Zeven van de gezeide tien Maden die overgebleven waren, zag ik, dat, toen het stukje vlees opgegeten was, nog niet wilden eeten van stoffe uit de ooren gekomen, schoon door het over en weder kruipen van de Maden de stoffe uit de ooren, in plaats van wit, al een roode couleur hadden aangenomen⁶⁾, dierhalven leide ik nog een klein stukje vlees op de stoffe uit de ooren, en dat zoo klein, dat ik my inbeelde⁷⁾ dat de Maden hare volkome grootheid met dat weinig vlees niet zouden bekomen. Deze Maden het tweede stukje vlees opgegeten hebbende, en zoo lang geworden zijnde als een kinds nagel, aten toen de stoffe uit de ooren gansch op⁸⁾. Uit welke waarneminge ik een besluit maakte⁹⁾, dat by aldien de jonge, of eerst¹⁰⁾ uit de eyeren komende Maden geen ander voedsel hadden als de stoffe uit de ooren, zy alle zouden sterven. In 't kort, hoe ik meer en meer gedenk aan de Ruspen in het oor van de vrouw, van welke onlangs ons gesprek was¹¹⁾, hoe ik minder, en minder daar aan geloove, en nog minder, als wy gedenken, dat deze Maden in 't oor van de vrouw, uit verscheide grootheden en verwen bestonden; want zoo menige byzondere¹²⁾ grootheden en gedaantens als de Maden, uit het oor

+ Maden.

1) Men leze: ‘en toonde ik u’.

2) agter den anderen, achtereen.

3) met dien inzigte, met de bedoeling. Hoewel L. het verhaal uit Colmar wel reeds verworpen had (vgl. Brief 150 van 21 juni of juli 1695, in dit deel), wilde hij zich door deze proeven toch grotere zekerheid verschaffen. Over oorsmeer schreef L. reeds in brief 134 [80] van 2 maart 1694, Alle de Brieven, Dl. 10, blz. 16-18.

4) daar omtrent, in de buurt daarvan.

5) Oorsmeer heeft een wisselende samenstelling, doch bevat een hoog percentage vetten en vetzuren (45-50%), daarnaast 25% vrije aminozuren en eiwitten en voort celdebris en bacteriën. Jonge larven van de huisvlieg (Musca domestica) voeden zich bij voorkeur met vloeibaar organisch materiaal en worden afgeschrikt door olie. Ingedikt olieachtig oorsmeer is derhalve geen voorkeursvoedsel. [Han.]

6) De rode verkleuring van het oorsmeer is waarschijnlijk door vermenging met het vleessap te verklaren. Blootgesteld aan de lucht kan oorsmeer ook van kleur veranderen. [Han.]

7) dat ik my inbeelde, dat ik van mening was.

8) Latere stadia van de vliegelarven bezitten een chitineomhulsel en voeden zich meer met vastere bestanddelen. Dit verklaart mogelijk de waarneming dat de oudere maden het oorsmeer wel aten. [Han.]

9) een besluit maakte, de conclusie trok.

10) eerst, pas.

11) Nl. Margriet Stoffels uit Colmar. Vgl. Brief 150, van 21 juni of juli 1695, in dit deel.

12) byzondere, verschillende.

[p. 81]

⁺When the other day you did me the honour to visit me, I showed you ten Maggots, which, as soon as they had come forth from fly's eggs, had been enclosed by me in a glass tube; and I showed you that in the piece of cork with which one end of the tube was plugged a cavity had been cut, in which for some weeks consecutively I had placed the matter which I removed out of my ears when cleaning them and which I moistened a little as I placed thereon the Maggots just coming forth from the eggs, in order that the young Maggots might the better obtain their food from the moistened matter, my intention being to discover whether these young Maggots would use the matter from the ears as food¹⁾. But I saw that none of the ten Maggots remained thereabouts, but they walked all through the glass. And as I judged that all the Maggots would have died from lack of food, I laid a small bit of meat on the matter from the ears and saw after a short time that well-nigh all these young Maggots walked towards the bit of meat, as if they had been endowed with eyesight and smell²⁾. I saw that, when the bit of meat had been eaten up, seven of the said ten Maggots which had remained did not yet care to eat of matter from the ears, although through the Maggots' creeping to and fro the matter from the ears, instead of being white, had assumed a red colour³⁾. I therefore laid another small bit of meat on the matter from the ears, and this so small that I was of opinion that the Maggots would not reach their full growth with this small bit of meat. When these Maggots had eaten up the second bit of meat and had become as long as a child's nail, they ate up the matter from the ears completely⁴⁾. From this observation I drew the conclusion that if the young or Maggots just coming out of the eggs had no other food but the matter from the ears, they would all die. In short, the more I think of the Caterpillars in the ear of the woman, about which we talked

+ Maggots.

1) Although L. probably had already dismissed the Colmar story (cf. Letter 150 of 21 June or July 1695, in the present volume), he wanted to gain greater certainty through these experiments. L. already wrote about ear-wax in Letter 134 [80] of 2 March 1694, Collected Letters, vol. 10, pp. 6-18.

2) Ear-wax has a varying composition, but contains a high percentage of fats and fatty acids (45-50%); in addition 25% of free amino acids and proteins, and further cell debris and bacteria. Young larvae of the housefly (Musca domestica) preferably feed on liquid organic matter and are scared away by oil. Evaporated oily ear-wax therefore is not the food preferred by them. [Han.]

3) The red discoloration of the ear-wax is probably to be accounted for by blending with the flesh juice. When exposed to the air, ear-wax may also change its colour. [Han.]

4) Later stages of the fly larvae possess a chitin coating; they feed rather on more solid substances. This may account for the observation that the older maggots did eat the ear-wax. [Han.]

[p. 82]

gekomen, gezegd worden gehad te hebben, van zoo vele byzondere dieren mosten de Maden afkomstig zijn geweest; terwijl¹³⁾ yder schepsel zijn 's gelijk voortbrengt. Eindelijk zijn de hier voren verhaalde Maden, in de glaze tubus opgesloten, veranderd in roodachtige tonnekens, die ongemeen platachtig worden, waar uit ik vast stelle¹⁴⁾ dat geen Vliegen zullen voortkomen, om dat ik dezelve het voedsel hebbe onthouden, en¹⁵⁾ daarom haren volkomen wasdom niet hebben bereikt.

⁺Omtrent twee jaren geleden hadde ik een beweginge in mijn regter oor, dat¹⁶⁾ vele zig wisselijk zouden ingebeelt hebben, dat 'er een levend schepsel in 't oor zat, dat een continuele beweginge aan het gehoorvlies te wege bragt, dog ik hadde geen de minste gedagte, dat 'er een levend schepsel in 't oor was, hoewel ik zeer begeerig was omme de reden van deze beweginge na te vorschen. Ik nam dan een oorlepeltje, doorzogt daar mede mijn oor, en haalde in zeer korte tijd uit het oor een hairtje, omtrent een duim breed lang¹⁷⁾, en zoo dik als een hoofdhair, en met die uithalinge was alle de beweginge gestilt; waar uit ik een besluit maakte, dat het eene einde van het hairtje aan het oor was vast gekleeft geweest, en dat het ander einde van het hair, tegen het gehoorvliesje¹⁸⁾ aanraakte, ende dat met de beweginge van het gehoorvliesje, het hairtje trommelstokswijze tegen het vliesje heeft aangeslagen.

Nu eenige dagen geleden, voele ik weder een beweginge in mijn eene oor, dog op geen ander tijd, als wanneer ik mijn kake-been quam te bewegen. Ik hadde geen andere gedagten, of dit wierd mede door een hairtje veroorzaakt, dog hoe menigmaal ik de beweginge met een oorlepeltje tragte te benemen¹⁹⁾, zoo konde ik die agter in 't oor niet beletten, waar op ik te rade wierd²⁰⁾, het oorlepeltje een weinig in dik gomwater te steken, en het zelve zoo in mijn oor te brengen, op dat het hairtje aan de gom mogt kleven, en dus²¹⁾, mijn oor van die ongemeene beweginge zuiveren. Dit was zoo ras niet gedaan, of ik voelde my van de verhaalde beweginge bevrijd, zonder dat ik nogtans konde vernemen²²⁾, wat de oorzaak van de zelve was geweest. Vorders... enz.... Ik blijve

UE. Dienstbereide

Delft dezen 10
september
1695.

Antony van Leeuwenhoek.²³⁾

13) terwijl, aangezien.

14) vast stelle, met stelligheid beweer.

15) en, en zij.

+ Haar tegen trommelvlies.

16) dat, zodat.

17) Een duim is 2,61 cm.

18) het gehoorvliesje, het trommelvlies.

19) benemen, doen ophouden.

20) te rade wierd, besloot.

21) dus, zo.

22) vernemen, te weten komen.
Dit is het typische verhaal van een haar, die terecht is gekomen in de uitwendige gehoorgang en door bewegingen van het kaakgewricht zo nu en dan het trommelvlies beroert. [Han.]

23) L. schreef in deze tijd zijn voornaam in de ondertekening met ‘een lange i’ (Antonj); waarschijnlijk was dat ook in deze brief het geval en heeft Rabus de j als een y gelezen.

[p. 83]

the other day⁵⁾, the less I believe it, and even less so if we bear in mind that these Maggots in the woman's ear had different sizes and colours. For as many as the different sizes and forms of the Maggots which had come out of the ear are said to have been, from so many different animals the Maggots must have originated, since every creature brings forth its own kind. Finally the aforesaid Maggots, enclosed in the glass tube, changed into little reddish cocoons, which become unusually flattish, from which, I maintain, no Flies will come forth, because I have withheld their food from them and they have not therefore reached their full growth.

⁺About two years ago I had a movement in my right ear, such that many people would no doubt have imagined that there was a living creature in the ear which brought about a continual movement on the ear-drum. But I did not have the least thought that there was a living creature in the ear, though I was very desirous to find out the cause of this movement. I therefore took an ear-pick, searched my ear therewith, and in a very short time removed from the ear a little hair about one inch long⁶⁾ and as thick as a hair of one's head, and with this removal all the movement had stopped. From this I drew the conclusion that one end of the little hair had stuck to the ear and that the other end of the hair touched the ear-drum, and that with the movement of the ear-drum the little hair struck against the ear-drum in the way of a drum-stick.

A few days ago I again felt a movement in one of my ears, but only when I moved my jaw-bone. I had no other thoughts but this was again caused by a little hair. But however often I tried to stop the movement with an ear-pick, I could not prevent it at the back of the ear, upon which I resolved to put the ear-pick for a bit in thick gum-water and to bring it thus into my ear in order that the little hair might stick to the gum and I might thus free my ear of that unusual movement. No sooner had this been done when I felt freed of the said movement; nevertheless I could not find out what had been the cause thereof⁷⁾. Further... etc.... I remain

Yours Obediently

Delft, this 10th
of September
1695.

Antony van Leeuwenhoek⁸⁾.

5) Viz. Margriet Stoffels from Colmar. Cf. Letter 150, of 21 June or July 1695, in the present volume.

+ Eardrum touched by hair.

6) An inch is 2.61 cm.

7) This is the typical story of a hair which has got into the external auditory canal and occasionally touches the ear-drum through movements of the mandibular joint. [Han.]

8) In this period L. wrote his Christian name in the signature with ‘a long i’ (Antonj); probably this was also the case in the present letter, and Rabus misread the j as a y.