Middelnederlandsche dramatische poëzie
(1907)–P. Leendertz (jr.)– Auteursrecht onbekend
[pagina 331]
| |
[Sevenste Bliscap van Onser Vrouwen]
Ga naar margenoot+Sint Jan.
O hoge, eerweerdege, gebenediëaant.
Maget vrye,
Tresoer, daer alder werelt scat
In lach besloten, na claren belye;
65[regelnummer]
Want, suete Marië,
Wi cochten daer met de hemelsce stat;
Den dau van graciën es in u nat,
...............aant.
Des hemels ende der erden gevloyt;aant.
70[regelnummer]
Die heeft ons in u suver bat,
Der speciën vat,
Gedwegen ende met genaden bespoyt.
Oetmoedege Vrouwe, u niet en vernoyt
Dat ic ghemoytaant.
75[regelnummer]
Dus worde u minen troest te gevene;
Want ic ontfinc, invierich gegloyt
Ende hittich dorbroyt,
Den last, geminde, van uwen aenclevene.
Dies blivic voort in minen levene,
80[regelnummer]
Hoge verhevene,
In u hoede, soet u betame,aant.
U biddende dat u si bequame.
Maria.
Jan, geminde vrient vercoren,
Lacen! ghi wet hoet met my steet:
85[regelnummer]
Gods jongeren hebbic alle verloren.
Die mi te troesten plagen te voren,
Achermen! die sijn my ongereet.
Si sijn getrocken, verre ende breet,
Dwoort Gods tot sinen bevele bedien.
90[regelnummer]
Alsoe hi selve den orboer weet,
Ga naar margenoot+Tot sijnder begeerten, tsi cout of heet,
Moet sinen wille altoes gescien.
Dus, Jan, vercorne vrient, in dien
Dat ie mi selven nu vinde alleene,
95[regelnummer]
Soe biddic u, wilt de woerde aensienaant.
Die mijn kint sprac tot ons lien,
Daer ic stont in bitteren weene.
Hi gaf mi u hoede, ende el negheene.
| |
[pagina 332]
| |
Hi seide: ‘Wijf, sich daer u kint.
100[regelnummer]
Jan, dits dijn moeder’. Hoort, wes ic meene.
Dus blijft mi bi, in duegden reene,
Want hi u vor dandere hoechst heeft gemint.aant.
Jan.
O Vrouwe, daer te voren noch sint
Dat de werelt heeft gestaen,
105[regelnummer]
Seggic vor waer, en loegens twint,
En was soe ermen wissel gedaen,
Want, Vrouwe, ghi moestet daer ontfaen
Eens visschers sone, cleyn van geslachte,
Voer hem, die, na sijn vermaen,
110[regelnummer]
Hemel ende erde van nyeute wrachte.
Niet min, eerweerdege, de hoge van machte
Deet om een beter, des sijt te vreden.aant.
Al sidi gestelt tot mijnder wachte,
Ic en kynne mi niet weerdich genoech om treden
115[regelnummer]
Den wech, die ghi voer mi waert leden.
Maria.
Jan, vrient, laet u dies genuegen,
In alsoe velen alst God begeert;
Sijt dies gevreet, hi saelt wel vuegen,aant.
En daer op niet en murmereert.aant.
Ga naar margenoot+Sint Jan.
120[regelnummer]
Ic dancke u, suete maget weert,
Dat ghi mijns te vreden sijt.
De gracie Gods heeft u vercleert
Daer mede, dat ghi geheilicht blijt.
Dus, weerde bloeme gebenedijt,
125[regelnummer]
Een huusken hebbic noch staende hier bi,aant.
Daer moegdi in leiden uwen tijt,
Eest u gelieflic, maget vri.
Hier onder den berch, verstaet wel mi,
Van Syon, suete ende oec bequame,
130[regelnummer]
Soe steet dit huus. Alsulc alst si,
Soe ghevict u, Vrouwe, ent u betame.
Maria.
Jan, dat es my seere gename,
Want wel ter goeder plaetsen steet
Om visenteren sonder blame
| |
[pagina 333]
| |
135[regelnummer]
De steden, daer God sijn passie leet.
Die willic dagelijcs, daer icse weet,
Visenteren tot sijnder eeren,
Tsi daermen doopte oft besneet,aant.
Gheeselde oft cruuste om sijn verseeren.
140[regelnummer]
Daer willic mi ynnechlijc toe keeren
Om te besuekene met wille goet,
Uut rechter devociën sijns loofs vermeeren,aant.
Dat hi daer stortte sijn heilege bloet.
Sint Jan.
O suete moeder ende maget soet,
145[regelnummer]
Als ghi daer sijt, tot elker stede,
Soe biddic u vriendelijc, dor oetmoet,
Dat ghi my doet in uwen gebede,
Ga naar margenoot+Want zijn gracie die es u mede,
Hi en sal u nemmermeer verhoren.
150[regelnummer]
Wat si, ghi bringet in Gods vrede,
Dat weet ic wel, biddier hem voren.
Maria.
Jan, mijn goede vrient vercoren,
Mijn hulpe en weert u niet ontseit,
Noch nyemens die na sijn hulde sporenaant.
155[regelnummer]
En hopen aen sine genadicheit;
In haren troeste word ic bereit.
Jan.
Nu, gawy met anderen voort in minnen,
Tot Gode gelieft dat hi ons hale.
Maria.
Sijn heilege gracie laet hi ons kinnen,
160[regelnummer]
Gawy met anderen voort in minnen.
Jan.
Sijn godheit doe ons genade gewinnen,
Dat wi ontvlien der helscer quale.
Maria.
Nu gawi met anderen voort in minnen,
Tot Gode gelieft dat hi ons hale
165[regelnummer]
Uut desen ellindegen eerdscen dale.
Selete cort. Die wile besuect si de steden, ende si gaen wech.
| |
[pagina 334]
| |
Een Jode.
Claer, dese temptacie van desen wiveaant.
Es quaet te lidene selc van bedrive,
Want, dat luttel es gesien,
Si popelt, si leest, si buecht haer knien,
170[regelnummer]
Si weent, si carmt, nu hier, nu daer,
Ga naar margenoot+In allen plaetsen.
Tweede Jode.
Dat doetse voer waer.
Ic siet soe node, mi dunct ic splite.
Si makes oec te vele.
Eerste Jode.
Tes recht tenen spite
Van ons, ende onser wet eest blamelie
175[regelnummer]
En diese regeren.
Tweede Jode.
Tes onbetamelic,
Dus openbaerlic dat si gaet stupen,
Cnielen, wagebaerden en crupenaant.
In allen steden, daer haer kint leet
Enege scoffieringe.
Eerste Jode.
Tes onbesceet.
180[regelnummer]
Daedsijt doch heymelic, ondertiden
Dat tfolc niet en mercte!
Tweede Jode.
Soe mochtment liden;
Maer nu maect si selken geveert,
Recht al waert der pinen weert,
Als quansus hi ware een coninc der Joden.
Eerste Jode.
185[regelnummer]
Si heeft hem eren genoech geboden,
Al waer hi een heildom oft een sant.
Maer thout al elder: wi worden gescant,
Worden si, diet taenscouwene plegen,
Bekeert ende te harer secten genegen.
190[regelnummer]
Oec wasser menich, alsoe wi merken,
Ga naar margenoot+Die hem na gingen.
Tweede Jode.
Ende alle haer werken
| |
[pagina 335]
| |
Sachmen soe duegdelic daer si geet;
Maer tes al geveyst.
Eerste Jode.
Vor waer, en weet,
Maer docht u goet, ic wist ons raet
195[regelnummer]
Om dit te beletten.aant.
Tweede Jode.
Hoe?
Eerste Jode.
Den potestaet
Selen wijt opt corte gaen vercleren,
Ende dan, men later hem met geberen.
Hi saelt haer, sonder veel gescals,
Wel doen laten.
Tweede Jode.
Vele ongevals
200[regelnummer]
Worder af nakende onser wet,
Ja, wort niet in tijts belet
En strangelic genomen metten tanden
Van dies macht hebben.
Eerste Jode.
Noyt soe veel scanden
En hadden de Joden van haren kinde,
205[regelnummer]
Als si hier af wel mochten ten inde,
Waert so datmens niet en vermaende
Vor den rechter.
Tweede Jode.
Hi comt hier gaende.
Ga naar margenoot+Dits yuust, wi willen hem spreken an
Van deser saken.
Eerste Jode.
Aenveertten dan
210[regelnummer]
Op tcorte, eer dat hi ons ontgae.
Tweede Jode.
Heere, geliefdet uwer genae,
Wi souden u geerne in corter sprake
Wat nyeus vercleren.
Potestaet.
Ja, wats de sake?
| |
[pagina 336]
| |
Ghi scijnt gestoort, wat hebdi vernomen?
215[regelnummer]
Eest yet lastichs?
Eerste Jode.
Jaet; wi sijn comen
Tot u met nernste, versuekende raet
Op dese Maria, die hier gaet;
Het scijnt si gect, en weet hoet si,
Met onser wet.
Tweede Jode.
Jaes, heere, en neens.
Ic sal u seggen van haren bestiere.
Si toent ons dagelics selken maniere
Van vremden geveerten int openbare,
225[regelnummer]
Als oft haer kint een heilichdom ware;
Soe nijchse, soe stuypse in allen steden,
Daer haer sone sijn passie heeft leden.
Ga naar margenoot+Ghi en saecht noit wijf so overlijc drabben
Over en weder.
Eerste Jode.
Si sal de steene uut scrabben,
230[regelnummer]
Soet scijnt bi wilen, daer haer kint leet
Tsiere doot weert.
Tweede Jode.
Waer dat si weet,
Dat haren sone gesciet confuse,
TAnnas of in Pylatus huse,
Ende tanderen steden, daer loopse dagelijc
235[regelnummer]
Bidden en lesen.
Eerste Jode.aant.
Tes ons meshagelijc,
Gemerct si mochte met selker naciën
Enege bringen in murmeraciën,
Slechte, onnosele, dies niet en gevroen
Haer quade secte.
| |
[pagina 337]
| |
Douwere.
Wat salmen haer doen
240[regelnummer]
Daer bi? na recht, secreet gesproken,
Wi hebben ons hoech genoech gewroken
Aen Jesum, dien wi dleven namen,
Al en bringen wi de moeder oec niet in blamen.
Om datse met rouwe haer kint beweent,
245[regelnummer]
Salmense daer om dooden?
Potestaet.
Met rechte neent,
Want elc moederlijc herte die mint
Bi rechter natueren geerne haer kint.
Maer waerse hem vremde, ent haer gesciet,
Ga naar margenoot+Soe en soudemens haer gedogen niet.
250[regelnummer]
Men mocht haer dan met rechte aen spreken
Van ongelove, ende dat soe wreken
Aen hare, met pinen int openbare,
Dat yegeliken exemple ware
Om een castiën telker ure,
255[regelnummer]
Diet hoerde vermonden.
Douwere.
Dit wijst natuere,
Dat dit wijf dese minne bestaet.
Waer bi? ten was noyt kint soe quaet,
Die moeder en sout met rechte minnen.
Aldus dan, wildijt wel versinnen,
260[regelnummer]
Soe en eest der moeder niet mesprijst,
Dat si natuerlike minne bewijst
Tot haren kinde; om wel verstaen,
Mesdoet si luttel.
Tweede Jode.
Daer hanct meer aen,
Dat ic u niet en hore solveren,
265[regelnummer]
Op dwelke ic nu wille ergueren
Tot uwer correctiën, na datse bedrijft
Met harer devociën. Als si doot blijft,
Wat meyndi, wat mochter af gescien
Met haren lichame? Tes vremder gesien.
270[regelnummer]
Ja mochten sine onder hen gewinnen,
Haer vriende, die noch Jhesum minnen,
Si soudender reliquiën willen af maken,
Tot onsen spite.
| |
[pagina 338]
| |
Eerste Jode.
Dat sijn de saken;
Ga naar margenoot+Daer soudense den duvel met allen af brouwen
275[regelnummer]
En tfolc bekeren.
Douwere.
Dies weetic ons mouwen;
Sijt dies te vreden, dat salic verwerren.
Waerse doot, men salse verberren
In cleynen pulvere, my wel versint,
En sayen de asschen tegen den wint
280[regelnummer]
Alsoe dunne, dat si wech wayen
Elc versceiden.
Tweede Jode.
Soe mochti ons payen;
Maer seker, twaer anders groet verlies,
Dat mense gaen liete.
Potestaet.
Neen, wacht u dies
Kinder, al haddi noch geswegen,
285[regelnummer]
Tes langen tijt over een gedregen.
Wi weten oec wat, alst comt aent nypen;
Laet elken gewerden. Maer tsijn al pypen,
Wie hem wilt sporren tegen de gaert:
Tswaerste verweecht.
Eerste Jode.
Tes goet verwaert.
290[regelnummer]
Men sal den viant altoes ontsien,
Hoe cranc hi es. Maecht soe gescien
Alsoe ghi ons nu hier vertrect,
Soe worden de jongeren wel begect,
Want si hopense, als domme dwase,
295[regelnummer]
Hoge te verheffene.
Tweede Jode.
Wi sijns gepaeyt.
Douwere.
En sorchter niet vueren,
Maer hout u vrilic aen ons woort,
Al in secreet; en of ghi yet hoort
| |
[pagina 339]
| |
300[regelnummer]
Van dien eer wy, om cort vermaen,
Dat laet ons weeten.
Eerste Jode.
Twort gedaen,
Daer aen en derf u twivelen niet.
Adieu, myn heren.
Potestaet.
Ghebrect u yet
Des wi vermogen, ter waerheden,
305[regelnummer]
Getroest u des; elc ga in vreden.
Selete. Maria leit in haer gebede in haer camere.
Maria.
O laes! God Here! Wat salic bestaen?
Salic van troeste dus bliven versteken?
Mijn herte mocht my in drucke ontgaen.
Ay laes! God Here! Wat salic bestaen?
310[regelnummer]
Ic ben in sulken rouwe bevaen,
Mi dunct al soude mi therte breken.
O laes! God Here! Wat salic bestaen?
Salic van troeste dus bliven versteken?
En can van drucke nauwe gespreken,
315[regelnummer]
Dat hi my laet, mijn liefste geminde!aant.
Ic en was vertroest van deser weken,aant.
Ga naar margenoot+Des blivic beswaert in groter alinde.
Dagelijcs datti my versinde,
Daer hi met bluschte mijn verdriet;
320[regelnummer]
Altoes soe hoordic van minen kinde
By sinen yngel doch emmer yet;
Nu en wasic in drie dagen niet
Vertroest. Elaes! Wat maecht bedien?
Waer es mi dese mesquame gesciet,
325[regelnummer]
Datti my laet dus onversien?
En weet te clagene hoe noch wien!aant.
Selete. Die wile salmen den hemel op doen, daer God sit, ende seggen toten ingel Gabriel
God.
Nu willic recht, het dunct mi tijt,
Mijnder suver moeder gebenedijt
In mijnder gloriën hier ontbien;
330[regelnummer]
Den ertscen druc willic haer quijt
| |
[pagina 340]
| |
Maken, ende bringense int hoge jolijt,
Daer haer niet en mach messcien.
Soe ict bi redenen hebbe versien,
Soe es sijs weert, ende el negheene,
335[regelnummer]
Dat haer mijn gracie sal gescien.
Grotelic boven al anderen lien
Sal si de upperste sijn alleene.
Ic hebse daer lange gelaten in weene,
Daer si volstentich in es bleven,
340[regelnummer]
En vast geduerich gelijc den steene
Es therte te mywaert bleven reene;
Dus wert si hoechst der hoechster verheven.
Gabriel, bode, haest, sonder sneven
Moetti mijn hoge gebod volbringen.
Ga naar margenoot+Gabriel.
345[regelnummer]
Hets redelic, Here, want u aencleven
Es juecht en voetsel van allen dingen.
Ghi hebbet al in u beringen,
Boven ende onder, hoghe verlichtere.
Tsi stuer of wreet, ghi connet bedwingen;
350[regelnummer]
Van allen erge sidi een swichtere;
Ghi wert uut ouden een nuwe stichtere,
Ende nyemen en mach u werc volsinnen;
Duegdelic sidi een medeplichtere
Tot hem die uwe genade bekinnen;
355[regelnummer]
Dies maect my uwer begeerten te binnen.
God.
Gabriel, dat icse minne es redelic.
Die mi vor al selve heeft vercoren,
Die willic bi mi doen eren vredelic,
Want ic van haer wou sijn geboren.
360[regelnummer]
Die suverste ende reynste verre te voren
Es si voer alle die ic weet.
Die seldi, sonder enich verstoren,
Vor my hier halen; doet mijn beheet.
Ghi selt te dragene oec sijn bereet
365[regelnummer]
Een palmrijs uten paradyse;
Daer bi seldi haer doen besceet
Haer doot, ende segt haer bi avise,
Dat icse ontbie, die hoge van prise,
Te mijnder vruecht, reyn van behage,aant.
| |
[pagina 341]
| |
370[regelnummer]
Want siere in vriendeliker wise
Sal wesen binnen derden dage.aant.
Gabriel.
Eerweerdich Sceppere, en ben niet trage
Ga naar margenoot+Tot uwer bederven; die en mach niet bliven.
Hets recht dat ic haer bliscap drage,
375[regelnummer]
Want si es bloeme van allen wiven.
Dies willic, om haer lof verstiven,
Mi spoeden om tpalmrijs bequame,
Datmen eerbarlic int bedriven
Sal dragen vor haren soeten lichame.
380[regelnummer]
Gebenedijt si haren name,
Die in haer duecht es suver bleven,
Soe datter noyt no smette no blame
In haren lichame en was beseven.
Dies wort si hoge bi u verheven.aant.
385[regelnummer]
Verhuecht u, gebenedide Vrouwe,
Suver kersouwe,
U lieve kint heet my orconden,
Datti u met des hemels douwe,
Al vri van rouwe,
390[regelnummer]
Wilt besprayen tot ewigen stonden.
Salich der saliger sidi vonden.
Na Gods vermonden
Soe seldi u tot hem bereyen;
Want ghi seere hoechlic, sonder gronden,
395[regelnummer]
Ende los van sonden,
Binnen derden dage selt sceyen
Uut deser broesscher keytivicheyen,
Daer na u beyen
Marteleers, maegden ende confessoren,
400[regelnummer]
Die u hoechlijc selen geleyen
Met weerdicheyen
Daer boven inder yngelen coren,
Ter vruecht, Vrouwe, na u toebehoren.
Ga naar margenoot+Maria.
Suet ingel, dat es mi seere bequame.
405[regelnummer]
En hadde noyt geen meerder vruecht.
Dies biddic u, oft u tseggen betame,
Hoe es u name,
Die mi dus uterlic seere verhuecht?
Segt my dat, oft ghijt seggen muecht.
| |
[pagina 342]
| |
Gabriel.
410[regelnummer]
Jaic, Vrouwe, ic saelt u geerne beliën:aant.
Ic quam u yerst gebenediën
Metter Gods graciën groet van crachte;
Ic waest die u, sonder vermyen,
Den mogenden, hogen, eerweerdegen, vriën,
415[regelnummer]
Saligen, Heilegen Geest in brachte;
Gabriel heetic, reyne van gedachte,
Ende bring u die benedixie bloet,aant.
Die God de Here groet van machte,
Tot salicheden suet en sachte,
420[regelnummer]
Jacoppe, sinen vrient, ontboet.
Dit palmrijs, eerweerdege Vrouwe minyoet,
Bringic u uten paradise,
Om datmen dit, Vrouwe, na u doot
Dragen sal uut minnen devoet
425[regelnummer]
Vor uwen fiertel van hogen prise.
Als mennen in oetmoedeger wise
Ter erden sal dragen, suver geminde,
Salmen u vor gaen met desen rise
Na sijn bevel, diet al versinde.
Maria.
430[regelnummer]
Dies lovic minen eerweerdegen kinde,
Dat my dese eere aldus gesciet,
Ga naar margenoot+Datti minlijc dus in mijn yndeaant.
Bi sijnder genaden soe wel versiet.
Maer, suete yngel, doet my bediet,
435[regelnummer]
Oftic den viant sal moeten scouwen
Eer ic sterve; om dat verdriet
Soe es my therte bevaen met rouwen.
Woude hi mijn ogen beloken houwen,
Dat ic den viant niet en sage,
440[regelnummer]
Gabriel, lieve vrient, vol trouwen,
Bidt Gode datti mi dies verdrage.
Gabriel.
O Vrouwe, en sijt in gheenen versageaant.
Voer hem, maer stelt u des te vreden.
Ghi hebt den viant beraden plage
445[regelnummer]
Met uwer groter oetmoedicheden,
Ende hebten soe onder voet getreden,
Datti hem ewelic sal ververen
Van uwen sueten, suveren seden;
| |
[pagina 343]
| |
Want nyemen dan ghi en mach hem deren
450[regelnummer]
Naest Gode. Ghi selten ewelic weeren,
Waer datti comt, na u gebien,
Ende oec, vor wien ghijt sult begeren
Mids uwer graciën, daer sal hi vlien.
Van hem en mach u niet messcien.
Maria.
455[regelnummer]
Lof u gescie, almechtich Heere,
Die my met gracien dus versiert
Ende my, erme, bewijst dees eere
Met uwen yngel wel gemaniert.
Dies biddic u vort, dat ghijt bestiert,aant.
460[regelnummer]
Dat u apostelen, mijn broeders gemeene,
Ga naar margenoot+Versamen mogen ongescoffiertaant.
Ende wesen te miere uutvaart reene,
Op dat ic doch niet en sterve allene;
Want de Joden onbequame
465[regelnummer]
Souden sturberen groot en cleene,
Hadden sijs macht, minen lichame.
Dus dan, dor uwen sueten name,
Mijn lieve sone, nemt dies ware,
Ende dat ic scouwen mach sonder blame
470[regelnummer]
U jongeren, der apostelen scare,
Ende orlof nemen int openbare
Aen hen, die u met herten minnen;
En sachse in soe menegen jare;
Laet mi noch troest van hen gewinnen.
Gabriel.
475[regelnummer]
Maria Vrouwe, sijt dies te binnen,
Al sijnse verre, tes in sijn machte,
Die Daniele, wilt wel versinnen,aant.
Voetsel toe sant met sijnre crachte;
Want Abecuc, die hem teten brachte,
480[regelnummer]
Was menich hondert milen versceeden;
Nochtan God sijnre vriende gedachte
Ende dedene tot Daniele leeden.
Al heefti dapostelen oec willen breeden
In verren lande, wide geseten,
485[regelnummer]
Gelievet sijnre genadicheden,aant.
Ghi selter haest tidinge af weten.
Een vat vol graciën, ongespleten,aant.
Sidi volmaect, gebenedijt
Boven alle andere hoechst ongemeten,
| |
[pagina 344]
| |
490[regelnummer]
En bliven selt in ewiger tijt.
Ga naar margenoot+Adieu, dits wech, in vreden blijt:aant.
Na minen woerden sal u gescien,
De gracie Gods heeft u versien.
Maria.
Lof deser bliscap, in mi gemaect
495[regelnummer]
Bi des yngels sueten ingevene!
Nu benic met alder vruecht onstaect.
Lof deser bliscap in my gemaect!
Lof hebt, die mi ontbiet dus naect,
Dat ic sal comen ten ewigen levene!
500[regelnummer]
Lof deser bliscap in my gemaect
Bi des yngels sueten ingevene,
Los van snevene!aant.
Getroest, van alder noot bevrijt,
Salic aenscouwen als die verhevene
505[regelnummer]
Minen lieven sone gebenedijt.
Lof hem gescie in ewiger tijt!
Selete: Hier sal Jan staen predeken den volke inder stat van Ephesen.
Sint Jan.
Tot uwer vramen, meerder en mindere,
Die hier sijt comen om aenhoren
Dat woert Gods, mijn weerde kindere,
510[regelnummer]
Ic biddu, en willet niet verstoren.aant.
Saeyt men u yet, laet niet verloren
Tsaet daer voetsel bi gesciet.
Suvert u herte en weert den doren,
Daer tsaet bi te verdwinen pliet.
515[regelnummer]
Want dicker vele dan gers en grietaant.
Soe sayt doncruut de lede viant,
Daer hi de goede vruchten siet
Ga naar margenoot+Becloven in goet winnende lant.
Al sidi gevallen, biet hem de hant,
520[regelnummer]
Die u mach hulpen uten onreenen.
Ontcnoept van ongelove den bant;
Of neen, u siele saelt noch beweenen.
En laet u herte soe niet versteenen,
Ghi en leert den hoechsten Scepper kinnen,
525[regelnummer]
Die u de gracie wilde verleenen,
Datti u sciep uut rechter minnen.
De doot wildi om u gewinnen;
| |
[pagina 345]
| |
Aenden cruce storti sijn bloet,
Om datti u, met viereger sinnen,
530[regelnummer]
Woude lossen uter helscer gloet.
Daer bi hier penitencie doet
Ende wilt dat kerstendom ontfaen
En vreest de doot, soe sidi vroet.
Ghi sult in dewige bliscap gaen;
535[regelnummer]
Want dese werelt heeft God doen staen
Soe ghise siet, reyn van aenscouwe,
Om datti u inder vruechden baenaant.
Bi sinen yngelen stellen souwe.
Peinst niet, ghi kindere, waert datti wouwe
540[regelnummer]
Dees werelt ontmaken, die ghi hier siet,
Ende dit nyeuwe verkeren int ouwe,
Sijn vroude en bleefs te minder niet;
Want eer dat uut hem selven [gesciet],
Datti de werelt van nyeute wrachte,
545[regelnummer]
Soe was sijn godheit sonder verdriet
Soe wel als nu, diet wel bedachte;
Maer om u menscelic geslachte
Bi hem te bringen in sijn vruecht,
Ga naar margenoot+Soe dede hi bliken sijn grote machte
550[regelnummer]
Ende stelde dees werelt dus in haer yuecht,
Des ghi hem niet voldancken en muecht.
Sijn wonderlic werc es sonder gronden,
Want hi mids sijnre heileger duecht
Om uwer salicheit hem liet wonden.
555[regelnummer]
Dies laet ons dan in allen stonden
Hem dancken, minnen ende ontsien,
En vreesen de doot, en scuwen de sonden;
Want nyemen en can der doot ontvlien.
Ten mach geen dinc soe haest gescien,
560[regelnummer]
In hemel, in eerde, ten es hem cont,
Ende alle datti wilt gebien,
Dat moet gescien in corter stont.
Vaet dit in dijnre herten gront,
Des biddic u allen met ynneger beden,
565[regelnummer]
Hoe Ihesus Christus was dorwont
Ende dor u allen de doot heeft leden.
Inden name der Drievuldicheden,
Den Vader, den Sone, den Heilegen Geest,
Sceedic van u, blijft alle in vreden,
| |
[pagina 346]
| |
570[regelnummer]
Maer smaect wel miere woerden keest,
Ende dat ghi dinen Scepper vreest.aant.
Hier selen comen twee ingle met enen cleede ende omslaen Sint Janne; ende tcleet sal scinen als een wolke. Ende soe bedect selen sine voeren vor Mariën dore, oft anderssins, soet best es.
De ghene die saten te predecaciën inde stat van Ephesen
Een gebuer.
Ga naar margenoot+Wat ou! en siedi niet, ghi lie?
Tweede gebuer.
Wat, ghebuer?
Eerste gebuer.
Mi dunct ic sie
Een overwonderlic werc hier baren
575[regelnummer]
Aan desen predecare.
Derde gebuer.
Ic sachen henen varen
In een wolke, alsoe my dochte,
Deeddi niet?
Eerste gebuer.
En weet wat wesen mochte.
Het es seere wonderlic te verstane,
Aldus een wolke te omvane
580[regelnummer]
Enen man, ende als een winken
Wech te vuerene.
Tweede gebuer.
Men saels gedincken
Hier binnen Ephesen, dat weetic clare,aant.
Hierna noch over twee hondert jare;
Want, in presenciën van ons gemeene,
585[regelnummer]
Eest niet seer vremde?aant.
Derde gebuer.
Ten es niet cleene
Te gronderene, wat sal bedien.
Eerste gebuer.
Wonderlike werken selen gescien,
| |
[pagina 347]
| |
Es te duchtene, teneger steden.
Tweede gebuer.
God wille al ons vriende bevreden!
590[regelnummer]
Ga naar margenoot+Elc es hem sculdich te verveerne.
Twas een groet leerere.
Derde gebuer.
Ic hoorden soe geerne,
Want alle sijn woerden gaven bediet,
Diese wel verstont. Hi en achtes niet,
Waest hoge of neder, wijf of man;
595[regelnummer]
Hi gaf elken tsine.aant.
Eerste gebuer.
Dat doet de selke nochtan
Nu te vele plaetsen diemen vint,
Daermen de hoyke hanct tegen den wint;
Ja, geestelic en weerlic, mochtment wel seggen,
Elc int sine, diet scone omleggen
600[regelnummer]
Vor hen die mechtich sijn van state,
Uut vreesen, om miede, om loen, om bate.
Nochtan, sal diepe wonden genesen,
Men moetse tyntelen.
Tweede gebuer.
Het moet soe wesen.
Ic sie men vint nu officiere
605[regelnummer]
Van vele officiën, die de maniere
Recht maken met woerden en met gebare,
Als oft geen ander God en ware
Dan die si dienen, - sijn die niet sot? -
Ende doen hem meer eren dan haren God,aant.
610[regelnummer]
Om titelic goet, om weerlic eere;
Dit sietmen dagelijcs.
Derde gebuer.
Die doolen seere.
Nochtan eest waer. Maer claer, van desen
Ga naar margenoot+Gelike en quam noyt binnen Ephesen
Van predecare, soe ict can gemerken,
615[regelnummer]
Noch die bat volchde metten werken
Na sinen woerden, sonder omwympelen,
Dats goet exempel.
Eerste gebuer.
Dat eest ons sympelen,
| |
[pagina 348]
| |
Mi ende andere, die niet en weten
Dan men ons seit.aant.
Tweede gebuer.
En can niet vergeten,
620[regelnummer]
Wat dit wonder sal mogen bedien;
Tes recht een mirakele.
Derde gebuer.
Mocht doch gescien,
Datti hier weder tonser vrame
Dwoert Gods noch bedieden quame,
Soe waer ons allen wel gesciet.
625[regelnummer]
Wat maecht meenen?
Eerste gebuer.
Claer, anders niet
Dan biden werken Gods almechtich
So en eest toecomen. Het blijct warechtich
Datti wel es metten Here.
Dies rise hem lof toe emmermeere,
630[regelnummer]
Ende laet tot onser alder vramen
Vergaen ten besten.
Tweede gebuer.
Elc segge dies amen,
Ende bidden Gode met genynde,aant.
Dat hine ons cortelic weder sinde
Ga naar margenoot+Tot onser bederven, ende van mesvalle
635[regelnummer]
Ons wille behueden.
Derde gebuer.
Dies bidden wi alle
Neernstelic met inneger be.
Nu gawi tsamen in onsen vre,
Ende loven den Here gebenedijt.
Adieu, dits wech, in vreden blijt.
Sint Jan.
640[regelnummer]
O alre hoechste verlichtere des sijns,aant.
Der werelt behoudere, wat es nu mijns?
Waer benic aldus gevlogen? dits vri
Met deser wolken? Here, ontdect mi
| |
[pagina 349]
| |
U hoge begeerte, ende maect mi vroet
645[regelnummer]
Wes u gelieft, Here; ende ontdoet
Mijn ogen, dat ic worde versinnende
De redene van desen. Ic worde bekinnende,
Dunct mi, - eest waer, soe est abuus? -
Den berch van Syon en mijn huus,
650[regelnummer]
Daer Maria, Gods moeder volmaect,
In woent. Hoe benic nu hier geraect
Dus haest? Dit moet wat groets bedien;
Salicheit moeter ons bi gescien.
Ic wil gaen cloppen best aen de duere.
655[regelnummer]
Ou, seg, Maria.
Maria.
Wie es daer vuere?
Van Gods wegen, vrient, wildi inne,
Segt wie ghi sijt.
Jan.
Ic bent, vriendinne,
Ga naar margenoot+Jan, u sone, reyn suver maecht,
Ic biddu, dat ghi u niet en versaecht
660[regelnummer]
Mi in te latene; gebenedijt
Soe seldi bliven.
Maria.
Ach, Jan, sidijt,
Vercorne vrient? Lof Gode van al,
Dat ic u nu aenscouwen sal
Vor mijn doot! segt, hoet u geet
665[regelnummer]
En wanen ghi comt.
Jan.
Seker en weet,
Maria, Vrouwe, maer wilt gevroen:
Ic stont en predicte een sermoen
Binnen Ephesen. Soe vremden dinc
Es selden gesciet, want mi omvinc
670[regelnummer]
Een wolke, ende bracht mi sonder verdriet
Hier voer dit huus, soe ghi my siet,
Recht in een swerc. Dits vremde sake,
Ic en weet niet hoe ic hier gerake,
Noch oec waer bi, want geen vermaen
675[regelnummer]
En hebbic gehadt.
| |
[pagina 350]
| |
Maria.
Dies moetti ontfaen
Ewegen lof ende sonder mincken,
Die dus siere vriende wilt gedincken
Ende al dinc can ten besten bringen.
Sijn wijsheyt gaet voer alle dingen,
680[regelnummer]
Sinen godliken wille mach niemen keeren.
Sijt willecome inden name des Heren,
Jan, die u hier heeft gesonden.
Ga naar margenoot+Ic sal u de waeromme orconden,
Dat God dees grote sake bestoet
685[regelnummer]
U hier te bringene.
Jan.
Och, Vrouwe, soe doet,
Des biddic u, geminde vercoorne,
Want my lancter na te hoorne
Wat dinge dat bedieden mochte,
Dat mi dees wolke tot hier dus brochte,
690[regelnummer]
Ende watter Gode gelieflic si
Bi te bewisene.
Maria.
Hoort dan na my;
Jan, ten es sonder redene niet,
Dat u God hier comen liet
Tot mijnder begeerten, als vrient ter noot;
695[regelnummer]
Want mi God bi den yngel ontboet,
Dat ic serteyn tot sinen behage
Soude sceiden binnen derden dage
Van deser broesscher menscelicheden.
Dies biddic u met devoter beden,
700[regelnummer]
Gevoudender hande, met knien gebogen,
Met druckeger herten, met natten ogen,
Dat ghi de suete woerde versint
Van uwen Meester, doen hi als kint
Mi u beval; sijt mijns behoeder.
705[regelnummer]
Hi seide: ‘Siet daer uwe moeder’.
Tot mi soe seidi: ‘Dats dijn sone’.
Gedinct dies nu - dat di God lone! -
Des daer gescie tusscen ons beyen,
Ende en wilt ter noet van my niet sceyen,
| |
[pagina 351]
| |
710[regelnummer]
Ga naar margenoot+Want, claer, het naect seere minen ynde.
Dus sijt mijn troest.
Jan.
Bidt niet, geminde,
Maer beveelt sonder verdrach
Al dat der moeder vanden kinde
Gescien mach; vri van meswinde
715[regelnummer]
Salic u hoeden soe ic best mach.
Maer, Vrouwe, mi wondert u geclach.
Souddi te rechte nu druckich wesen,
Ende u de yngel dede gewach,
Dat ghi sonder ommeslachaant.
720[regelnummer]
Hoge ten hemele selt sijn geresen
Bi uwen sueten kinde gepresen?
Hoe mach u enegen druc gederen?
Ghi sout te rechte werden genesen
Van allen seere, die uut ghelesen
725[regelnummer]
Wort boven alle marteleren
In vruechden, na uus soens begeren.
Maria.
Jan, sone, verstaet wel wat ic meene.
Al eest, dat ict met ogen beweene,
Dat sceiden van hier, my wel versint
730[regelnummer]
Mijn bliscap, dat ic niet en vercleene;aant.
Mijn herte dat es vol vruechden reene.
Mijns weenens en verdruevic twint,
Hoe dogen oetmoedelic doen bekint
Haer werc inder natuerlicheyen.
735[regelnummer]
Die vruecht, die doghe int herte vint,aant.
Es nuttelic dat si die ontbint;
Dus doet de bliscap dogen screyen
Ga naar margenoot+Den genen die na vruecht verbeyen.
Jan, knielende.
O vader, der gloriën werkere,
740[regelnummer]
Der druckeger sinnen een verlichtere,
Tot allen duegden een versterkere
Volmaect, van allen erge een swichtere,
Sijt uwer sueter moeder meplichtere
Nu inde ure van harer doot.
745[regelnummer]
Hulpt ons versamen, hoechste richtere,
| |
[pagina 352]
| |
Van uwen jongeren een conroot.
Soudsi versceeden aldus blootaant.
Van deser werelt, twaer onbetame;
Dies staet haer bi te harer noot
750[regelnummer]
Doer uwen gebenediden name.
Maria.
Jan, die yngel Gods bequame
Seide, des willic wel betrouwen,
Dat icse alle tot mijnder vrameaant.
Vor mijn doot bi mi sal scouwen.
755[regelnummer]
Aldus so willen wiere ons aen houwen
Ende stellen ons te vreden van dien.
God saelt so wel te passe vouwen,
Dat wise cortelinge selen sien;
Daer en sal geen twivel in gescien.
Selete. Hier selen dapostelen versamen met eender wolken vor Mariën duere, hem sere verwonderende.
Peter.
760[regelnummer]
O Here, wilt uwer graciën plegen
Aen mi! waer benic, waer wordic gedregen?
Slapic of wakic, wat eest van my?
Waer vindic mi selven noch? sie ic vry?
Ga naar margenoot+Beenic alleene hier? My dunct neen ic.
765[regelnummer]
Lof Gode! ic sie hier oec, dat meenic,
Van minen bruederen. God huede ons van plagen!
Wat wonder es dit? Ic wil hen vragen
Na dit bestier; dits vremt bediet.
Wanen comdi, mijn brueders?
Andries.
Wi en wetens niet,
770[regelnummer]
Wanen wi comen, noch hoe, noch waer
Dat wi hier sijn.
Peter.
Hebt gheenen vaer,
Hoept inden Here gebenedijt,
Hi sal ons bestieren.
Pauwels.
Hoo, Peter, sidijt?
| |
[pagina 353]
| |
Mijn lieve geselle, nu beenic te vreden.
775[regelnummer]
Ic hope dat God dit wonder als heden
Om een beter tot salicheyen
Ons heeft gedaen. Wi waren versceyen
Seere verre van een, dwoort Gods te leerne;
Nu heeft ons God gevuecht te keerne,
780[regelnummer]
Ende hier versaemt op cort termijn.
Heyl moets ons bueren.
Mathijs.
Dat moet waer sijn,
Ende onsen tijt alsoe te besteene,
Dat hem gelieve ons te bevreene
Van allen blameliken werke,
785[regelnummer]
Dat ons mocht nosen.aant.
Andries.
Ga naar margenoot+Ic sta en merke
Dese plaetse. Mijn bruers, alsict versinne,
Dunct mi dat icker my aen bekinne,
Als ic oec doe, en twivels niet,
Dat es den berch van Syon, siet,
790[regelnummer]
Daer ic dicke hebbe willen verkeren;
Dits thuus daer oec de moeder ons Heren
In woent. Lof Gode, nu weetict claer,
Wy sijnder vore.
Peter.
Serteyn, tes waer.
Gheminde bruers, nu ben ic blië;
795[regelnummer]
Ic salder gaen cloppen. O Vrouwe Marië,
Laet in u vriende, die tuwen gebie
Hem presenteren.
Marie.
Wie sijn die lie?
Jan, die scinen herde ruut,
Dat si soe cloppen.
Jan.
Twas recht den luut
800[regelnummer]
Van Peteren, Vrouwe, soe my dochte.
Ic sal gaen weten wiet wesen mochte.
| |
[pagina 354]
| |
Hi wilt er emmer inne, soet scijnt.
Wie es daer vore?
Peter.
U vriende sijnt,
Jan, Gods jongeren, die in corter spaciën
805[regelnummer]
Hier nu versaemt sijn.
Jan.
Van deser graciën
Ga naar margenoot+Lovic Gode, dat ic u scouwe
Nu tonser noot. Maria Vrouwe,
Comt, hulpt ontfaen na haer betamen
Gods jongeren, die tot uwer vramen
810[regelnummer]
Hier sijn versaemt int openbaer
Tot uwer eren.
Maria.
Ach! sidi daer,
Gods uutvercorne vriende gemeene?aant.
Sijt willecome, in duegden reene,
Mijn herte verlicht my recht van dien,
815[regelnummer]
Dat ic u mach te samen sien
Vergadert in duegden ende in minnen.
Hoe mochtic meerder vruecht gewinnen,
Dan daer my therte met es dorvluegen?aant.
Hoe salic u bewisen muegen
820[regelnummer]
Der groter gunst die ic u gan?
Van blijscapen dat ic nauwe en can
Gespreken, dat ic u aenscouwe
Voer mijn ynde.
Peter.
Vercorne Vrouwe,
Wi seggen u danc in corter spaciën
825[regelnummer]
Van uwer volmaecter visentaciën,
Die ghi ons tonsen willecome tuecht,
Ende bidden u voort, volmaecte yuecht,
Eest dat ghi yet aen ons begeert,
Dat ghi ons minlijc dat vercleert;
830[regelnummer]
Want al ons vermogen, tsy na of breet,
Wes u gelieft, es u bereet
| |
[pagina 355]
| |
Van ons allen, meerder en mindere,
Ga naar margenoot+Tot uwer eeren.
Jan.
Dits wonder groot,
Geminde bruers, dat dit gesciet,
Datmen u allen te samen siet
Vergadert nu te deser steden.
Ghi waert soe menege mile versceden
840[regelnummer]
Dwoort Gods te leerne; hoe comt dit toe?
Segt ons dbediet.
Bertelmeeus.
Wi en weten hoe,
Seker Jan, dan bi Gods graciën;
Want wi in alte corter spaciën
Hier quamen. Wi waren op geheven
845[regelnummer]
Elc tsijnder plaetsen en sonder sneven
Bi een versaemt in corter tijt
Ende tot hier bracht. Gebenedijt
Moet sijn de Here, die alles macht heeft.
Jan.
Dat God dit wonder aen ons gewracht heeft
850[regelnummer]
Ter eren sire moeder na dbetamen,
Ende oec den kerstene gelove tot vramen,
Des moet hi ewelic na desen
Van allen tongen gesalicht wesen,
Die ons met eenre ogen opslage
855[regelnummer]
Hier dus versaemt.
Peter.
Ga naar margenoot+Jan, vrient, ic vrage
Bi orlove ende oft u gelieflic si,
Waer bi dat comt, tverwondert my,
Want wi hebben door Gods eere
Menech jaer, lof heb de Here!
860[regelnummer]
Versceeden geweest, beyde achter en voort,
Om te vercleerne sijn salige woort,
| |
[pagina 356]
| |
Alsoe hi ons mondelinge beval.
Nu vinden wi ons te samen al,
Onwetens; dus lust ons wel te hoorne
865[regelnummer]
Dit hoge bewijs.
Maria.
Salege vercoorne
Vriende, dat salic u bedien.
Het es gesciet in tsviants toorne,
Ende ter eeren van ons lien.
Mijn ogen die hadden u geerne gesien,
870[regelnummer]
Eer ic van deser werelt moet;
Dus heeft my God dat laten gescien,
Soe mi die yngel maecte vroet;
Dus, lieve kinderen, elc nemt vor goet:
Uut mire begeerten soe eest geresen,
875[regelnummer]
Dat my God dese eere dus doet.
Gebenedijt soe moet hi wesen!
Pauwels.
O bloem der bloemen, hoge gepresen,
Wiens roke den sieken geeft confortacie,aant.
Ghi sijt een specie, die can genesen
880[regelnummer]
Hen allen die hopen in uwer gracie.
Lof dat ic in mijns levens spacie
Sal mogen gebien ende sien ten claren,aant.
Ga naar margenoot+Dat ghi sonder tribulacie
Met uwen kinde te hemel selt varen.
Peter.
885[regelnummer]
Lof sijns, die my hier wilde gesparenaant.
Soe lange, dat ic oec sal gebiën
Datti boven alle martelaren
Sijnder heileger moeder sal benediën.
In can geen meerder vruecht geliën
890[regelnummer]
Dan ic dat metten ogen aensage,
Dat si ter hemelscer melodiën
Sal trecken, na haers liefs kints behage.
Bertelmeus.
Mijn herte ontpluyct, dat ics gewaghe,
Dat de blusschersse van onsen sonden
895[regelnummer]
Ende de verbiddersse van onsen mesdrage
Voer ons in dewige vruecht wort vonden.
| |
[pagina 357]
| |
Dies laet ons met reynen suveren gronden
Loven den Here in beden soet,
En datti ons nu en tallen stonden
900[regelnummer]
In sire graciën gesterken moet.
Jacop.
O Vrouwe, nemt ons int behoet,
Als ghi daer sijt in jubilaciën;
Behuet ons vander hellen gloet,
Ende weert van ons al quade temptaciën.
Mathijs.
905[regelnummer]
Bescermt ons, Vrouwe, van desperaciën
Als ghi daer sidt bi uwen sone;
Laet druppen van uwer hoger graciën
Op ons hier neder uten trone.
Philips.
Ga naar margenoot+Verhuecht u, Vrouwe, want uwe crone
910[regelnummer]
Wert boven alle cronen verchiert;
Soe groten bliscap noch soe scone
En was van herten noyt gevisiert.
Symon.
U hoge inwesen wel gemaniert
Dat wert begaeft met selken gichten
915[regelnummer]
Ende met soe groter wijsheit bestiert,
Soe dat al erterike sal verlichten.
Matheus.
Den wreeden viant seldi swichten
Tot haren profite die u eeren;
Den wech des levens seldi ons slichten;
920[regelnummer]
Dies moet u lof voort ewelic meeren.
Andries.
U vruecht mach nemmermeer verkeren;
U lof sal groyen, suete Marië,
Onder de salege, sonder verseeren,
Van eewen tot eewen in ewigen tye!
925[regelnummer]
Dies bidt vor ons, gebenedië.
| |
[pagina 358]
| |
Maria.
Danc hebt der visentaciën reene,
Die my, lief brueders, van u gesciet.
Van groter bliscap dat ict beweene,
Die mijn herte toecomende siet;
930[regelnummer]
Want ic weet wel, en twivels niet,
Den tijt es nakende die dingel seye.
Na dat mijn kint my weten liet,
Eest nuttelic dat ic my bereye.
Dus waert dan goet dat men my leye
935[regelnummer]
Op mijn bedde, in minnen devoet.
Ga naar margenoot+Tes nuttelijc dat ic my bereye
Den tijt, die mi mijn kint ontboet.
Jan.
Eerweerdige maget sonder genoet,
U begeerte die sal volcomen.
940[regelnummer]
Hulpt alle de moeder des Heren groet
Te bedde, brueders, het sal u vromen.
Haer duegden staen soe uutgenomen
Gewortelt uten paradise!
Uut Davids geslechte soe essi oec comen,
945[regelnummer]
Bi Yesse gespruut in reynder wise.
O suver seborie van hogen prise,
Marië, die droecht den hemelscen scat,
Wi bidden u dat u gracie rise
Op ons, reyn meegdelic suver vat.
Peter.
950[regelnummer]
Lect daer alsoe, daer essi bataant.
Op haer bedde dan ergens el.
O suver fonteyne, vol graciën nat,aant.
Nemt ons voort in u bestel.aant.
Versaecht u niet vor geen gequel,
955[regelnummer]
Daar u de doot bi mach genaken;
Want Vrouwe, ic weet te voren wel,
Ghi en seltse natuerlic niet gesmaken,
Ende dat mids dien, verstaet de saken,aant.
Als u lief kint sijn passie leet,
960[regelnummer]
Soe die propheten te voren spraken,
Dat u sijn passie therte dorsneet.
Alsoet van u gescreven steet,
Soe leeddi daer soe groten pine
Van rouwe, die u was soe wreet,
| |
[pagina 359]
| |
965[regelnummer]
Ga naar margenoot+Soe dat u herte verkeerde in tsine.
Hoe souddi dan, godlike divine,
Noch eens gesterven, diet eens hebt leden?
Neen ghi, vorwaer, sijt dies te vreden.
Maria.
In my moet bliken sijn groet begeren,
970[regelnummer]
Sijn heylege gracie wil mi besprayen,
Sijn wijsheit wil minen sin vercleren,
Sijn duecht wil al mijn erch verteren;
Ic en can my niewers af ververen,
Want in my voncken sijn berrende layen.
975[regelnummer]
Tot sijnder gelieften, soe mach hi sayen
Selc saet als in my can becliven.
Laet hi sijn suetheit op mi wayen
Uut sinen goddeliken rayen,
Hi sal mi therte wel verfrayen,
980[regelnummer]
Dat ic tot hem, om een verstiven,
In allen saken volstentich sal bliven.
Jan.
Lof hebt, oetmoedege Vrouwe vercoren!
U groot begeren wort Gode bequame.
Peter.
Want ghi en vreest noch wee noch toren;
985[regelnummer]
Lof hebt, oetmoedige Vrouwe vercoren!
Pauwels.
Ghi sijt de rose al sonder doren,
Ende moeder en maecht tot onser vrame.
Jan.
Lof hebt, oetmoedege Vrouwe vercoren!
U groot begeren wert Gode bequame,
990[regelnummer]
Gebenedijt es dinen name.
Ga naar margenoot+Selete. Hier selen dapostelen in bedingen liggen. Ende die wile comt Lucifer ende roept sijn dieneers, om te sinden na Mariën siele.
| |
[pagina 360]
| |
Datmen u villen moet als een puut?
Waer sidi? Ou, seg!
Alle.
Hier meestere.
Lucifer.
Soe comt hier uut,
995[regelnummer]
Valsce verraders, onnutte cockine,
Ghi ligt en mest, al waerdi swine,
Van ledicheden; crupt uten neste!
Wat bedrijfdi?
Eerste viant.
Wi doen ons beste,
Tormenten en pinen de sielen swaerlic,
1000[regelnummer]
Braden en stoken.
Lucifer.
Ghi doet den duvel baerlic,
Mi dunct ghi sijt de meeste deel stille.
Mochtic wel plagen na minen wille,
Ic soude meer sielen alleene beswaren
Dan alle de duvels die noyt gewaren.
1005[regelnummer]
Ghi en hebt geen werc meer inde le,aant.
Dat tachten es.
Tweede viant.
Bi uwer weerdiche,
Lucifer, meester, wi sijn u getrouwe
Ga naar margenoot+In allen dienste.
Lucifer.
Dat sidi, vrouwe
Soet scijnt, ghi sijt van groten bedrive.
1010[regelnummer]
Maer wat segdi van desen wive,
Tsmans moeder, die eens ons helle brac?
Daer moesti heenen.
Beide.
Wy, meester?
Lucifer.
Ja, sonder gecrac.
| |
[pagina 361]
| |
Si leit opt sceiden, trect rasch tot daer,
Tempteren, becoren, hebt geenen vaer,
1015[regelnummer]
Doet al u beste in alder maten,
Dat wi ons wreeken.aant.
Eerste viant.
Dan sal niet baten,
Want onser geen tot enegen stonden
En costse noit gebringen tot sonden
In geenre manieren, cleyn noch groot;
1020[regelnummer]
Maer si heeft ons menegen noot
Beraden, als ghi wel wet; ic wane,
Dats pine verloren.
Tweede viant.
Ic had liever te gane
In alde tormenten der heltscher pine,
Dan eens bi desen wive te sine,
1025[regelnummer]
Al hadden wijt alle te samen begrepen,
Ja, die u dienen.
Lucifer.
Tes verloren gepepen,
Ga naar margenoot+Ghi moetter henen. Wat meyndi ghi,
Dat si soe mechtich mach sijn als hi?
Dats verre versceiden, want si es puere
1030[regelnummer]
Van erden, als mensce, ende de natuere
Es broesch ende oec de doot es wreet.
Eerste viant.
Tes waer, ic kent, maer ic en weet
Niemen ter werelt, met corten waerden,aant.
Die ons meer scaet. My cremt de swaerden
1035[regelnummer]
Van vreesen, wanneer ic haren nameaant.
Hoer noemen.
Lucifer.
Dats grote blame,
Keytijfs, voer u. Souddi ontsien
Een sympel wijf?
Tweede viant.
Si hebbent goet gebien,
| |
[pagina 362]
| |
Diemen niet wederseggen en mach.
1040[regelnummer]
Mocht sijn, wi namens wel verdrach.
Maer Lucifer, meester, eest u bevelen,
En twivelt niet, serteyn wi selen
De sake soe metten tanden gripen,
Machmense op enegen cant genypen,
1045[regelnummer]
Ghi selter af horen blide meere,
Hoet ons vergeet.
Lucifer.
Dats dat ic beghere,
Daer sprecti als vriende, daer houdics mi an,
Ic saelt oec bekinnen.
Eerste viant.
Nu, gawi dan;
Ga naar margenoot+Dit werc es nu op ons versceenen. -
1050[regelnummer]
Hier eest te doene. Brue! brue!
Michael.
Waer wildi heenen,
Ghi helsce draken? Vliet sonder blijf,
Terter niet naerdere.
Tweede viant.
Wy eisschen dit wijf
Van rechte, al esse in uwer hoe,
Als een puer mensce.
Michael.
Si en hoort u niet toe,
1055[regelnummer]
Satanas, want si es suver en reyneaant.
Van sonden, van smetten, als een fonteyne,
Alsoet van hare gescreven steet
In Canticis.
Eerste viant.
Ghi sijt ons te wreet,
Michael, laet ons gebruken ons rechte,
1060[regelnummer]
Als over dmenschelike geslechte,
Soet God geboet; dan mach niet bliven,
Wi eysschent u.
Michael.
En wil u niet verdriven
| |
[pagina 363]
| |
Van uwen rechte, verstaet wel my,
Want God seit selve in Genesy,aant.
1065[regelnummer]
Datti viantscap sal setten claer
Tusscen u ende dwijf.
Tweede viant.
Ic kent, tes waer,
Maer oftse dit es, verstaet mi wel,
Ga naar margenoot+En weeten wi niet.
Michael.
Ten es geen el,
Want ghi hebtse altijt gehaet.
1070[regelnummer]
Soet blijct. Ooc hebbense versmaetaant.
De Joden, die niet en geloven des,
Dat si moeder ende maget es,
Dwelc comt uut uwen valscen sae,aant.
Dat ghi gesayt hebt, en mids den rae
1075[regelnummer]
Van u, heltsch viant, soe hebben de Joden
Haer scaemte en confuse geboden
Onverdient; ende oec haer kint
Gedoot, gepassijt. Alsoet scint.
Wat wildi meer, segt valsch fenijn?
1080[regelnummer]
Es dit niet dwijf?
Eerste viant.
Saelt aldus sijn,
Soe bliven wi met allen beroeft
Onser heerscapiën ende verdoeft
Van eenen wive, dwelc geet te naer
Den Gods rechte.
Tweede viant.
Dat doet voerwaer.
1085[regelnummer]
Tes hert om liden. Wist mens raet!
Michael.
En wetti niet wel, datter noch staet
In Canticorum, dat si esaant.
‘Terribilis ut castrorum acies’,
Dats verveerlic, diet wel merke,
1090[regelnummer]
Ghelijc den casteele of bollewerke.
| |
[pagina 364]
| |
Wien esse verveerlic el dan dy,
47[regelnummer]
Als haren viant? Tert achtere!
Michael.
Noch sprac God meere
1095[regelnummer]
In Genesy, dat si soude onsoeteaant.
Dijn hooft bedrucken onder haer voete.
Tes recht: al brac Eva di dijnre list
Tgebod Gods, tes al gecist
Bider oetmoet der maecht Mariën,aant.
1100[regelnummer]
Dewelke ons es, dit moetti liën,
Een moeder der salicheit, dits claere als glas.aant.
Oec bescrijft Ysaias,
Inden xden cappittel, na claer bewisen:aant.
‘Uut Yesse sal een roede op risen’.
1105[regelnummer]
Ende David inden Soutere seit voort
Inden persoen des vaders dit woort:
‘De here sal sinden de roede dijnre crachtaant.
Uut Syon, om te hebben de macht
Ende heerscapie, verstaet dit wel,
1110[regelnummer]
Inde middelt dijnre viande.’ Wie es dit el
Dan Marië? Soet es in scineaant.
Dijn gheesele ende dijn ewige pine.
Si heeft alle dijn macht benomen.aant.
Wat doetstu hier?
Tweede viant.
Wi moestender comen.
1115[regelnummer]
Wi en dorsten Lucifer niet verhoren;
Hi es te wreet.
Ga naar margenoot+Eerste viant.
Ic seyt te voren.
Maer watti seit, dat moet gehoort sijn.
Hi sal nu overlic seere gestoort sijn.
Wie sal voer hem nu dorren liën?aant.
Tweede viant.
1120[regelnummer]
Laet ons van achter inslupen, besiën,
Hi sal wel weten hoet hier vaert.aant.
| |
[pagina 365]
| |
Michiel.
Ghi helsce honden, trect ongespaert
Inden afgront dijnre forneyse;
Want Jhesus Christus heeft bracht te peise
1125[regelnummer]
Adaems mesdaet met sinen bloede,aant.
Ende Maria mids haren oetmoede
Es mechtich, wie haer sal roepen ane,
Alle u crachten te wederstane.
Op! rasch van hier! en ruymt de ste.
Beide.
1130[regelnummer]
Amy! Amy! ghi brect ons de le.aant.
Des moet de leede duvel wouwen,
Die ons dit bierken dus heeft gebrouwen.
Al quamen alle de duvels met my,
En commer nemmermeer soe by,
1135[regelnummer]
Al gave my Lucifer oec dbevel.
Tweede viant.
Soe en salic oec, dat wetic wel.
Bue! hue! wech! wech!
Selete. Hier sal God spreken, van boven oft onder, soe men wilt, tot sinen hemelscen heere
God.
Ga naar margenoot+Marteleren, ingelen ende patrierken,
Maegden, ghi heilegen! comt, hulpt mi werken
1140[regelnummer]
Een werc dat my voer al behaecht.
Den kerstene gelove om een versterken,
Willic, invierich, mit hittegen vlerken,
Hier halen miere moeder, der suvere maecht.
Haer bi sijn mi soe wel behaecht,aant.
1145[regelnummer]
Dat icse inden ewigen vrede
Wil halen. Des wort u allen gewaecht,
Dats mijn begeerte. U niet en verdraecht,
Ghi en moet emmer trecken mede.
Ic wilse inder gloriën stede
1150[regelnummer]
Stellen en doen haer spannen crone,
Daer mense ewelic aenbede,aant.
Doer die minne, die si mi dede,
Bi mi ende minen vader scone.
Dit willic dat haer gescie te loone.aant.
| |
[pagina 366]
| |
Eerste ingel.
1155[regelnummer]
Uwen heilegen wille, Here, moet becliven.
Uwe gracie moet volstentich bliven
Op hem allen, die u minnen.
Lof moets gescien in u bedriven!
Van ewen tot ewen, in mannen, in wiven,
1160[regelnummer]
Moet men u gracie te vollen versinnen.
Lof rise der hoger coninginnen,
Die u dus duegdelic heeft gedient,
Dat alle ingelen ende seraphinnen
Bliscap inde glorie gewinnen,
1165[regelnummer]
Die ghi haer gunstelic toent als vrient.aant.
Dies wort haer lof bi ons vercombient.
Tweede ingel.
Ga naar margenoot+O hoge, vol graciën, sonder blame,
Geminde, eersame,
Daer God dese minne hier om doet risen,
1170[regelnummer]
Gebenedijt si dinen name,
Want selke vrame
En wilde hi noit aen niemen bewisen.
Aldus en machmen niet volprisenaant.
U hoechde groot gebenedijt.
1175[regelnummer]
Du sels ons laven als voetsel der spisen
Ende verjolisen
Al themelsce heer verre ende wijt.
U lof moet groyen talder tijt.
Confessor.
O hoge vercorne, salige bruut,
1180[regelnummer]
Comt bi ons in ons deduut.
Ghi werter ontfaen met selker eren,
Dat alle lovere, gers ende cruut,aant.
Als tongen van clerken gaven geluut,
Si en souden den lof niet connen vermeren,
1185[regelnummer]
Die u es nakende sonder verseren.
Maria.
O uutvercorne brueders, het naect
Seere minen ynde, ic hebt verstaen.
Gereetscap waer u goet gemaect,
| |
[pagina 367]
| |
Want sciere met my sal sijn gedaen.
1190[regelnummer]
Bereit de palme, daer seldi met gaen
Vor minen fiertere, God deet bevelen.
Mijns loofs hebbic gehoort vermaen
Hoge, van allen saligen keelen;
Oec horic de yngle singen en spelen
Hier langer te sine, want sonder helen,aant.
Hi wilt daermen dus suetelic sinct.aant.
Och, lieve brueders, ic biddu, brinct
Alle gereetscap in dat jolijt,
1200[regelnummer]
Soe wilt mijn geest, het dunct hem tijt.
Peter.
Vrouwe, dats al te voren versien,
En moeyt u des noch cleyn noch groot,
Betrout ons dies; u sal gescien
Na ons vermuegen, soet u es noot,
1205[regelnummer]
Ent Gode gelieft, die ons geboot.aant.
God tot sijnder moeder.
Comt, mijn weerde duve reyne,
Comt, ic werde u troest gemeyne
Ewich voort an sonder vermyen.
Comt, mijn uutvercorne greyne,
1210[regelnummer]
Comt, vol graciën bat en fonteyne,
Daer ic af dwoech de sondege bleyne.aant.
Comt hier metten gebenediën,
Die uwen lof selen beliën
Voort aen met haren salegen monden.
1215[regelnummer]
Comt inder hoechster melodiën,
Comt te mijnder rechter syen,
Comt in alder yngelen verbliën,
Ter groter bliscap sonder gronden.
Comt, ghi wort de hoechste vonden
1220[regelnummer]
Van alder ganser werelt wijt.
Comt, uutvercorne, het dunct mi tijt.
Maria.
Lof, Here, ic hebbe u stemme gehoort.
52[regelnummer]
Nu en willic hier niet langer leven.
Lof, kint, dat ghire mi toe vercoort,
1225[regelnummer]
Bi u dus hoge te sine verheven!
| |
[pagina 368]
| |
Mijn brueders, nu wilt my orlof geven
Van hier te treckene, wij moeten sceyen;
Mijn sone ende alle sijn suet aencleven
Met groter bliscap na my beyen.
Jan.
1230[regelnummer]
Vrouwe, soe wil hi u geleyen,
Die Here vol alder crachten crachte,
Ende als ghi sijt ter weerdicheyen,
Soe doet ons, Vrouwe, in u gedachte.
Maria.
Orlof, vriende, die mijns hier wachte
1235[regelnummer]
Hebt genomen, lof rise u lien!aant.
Orlof, Jan, die mijns kints machte
In visioene hebt oversien!
Orlof, Symoen Peter, bi wien
Dit weerde geselscap wert bestiert!
1240[regelnummer]
Orlof, Andries, die mijns wout plien,
Ende mi in minnen hebt gehantiert!
Orlof, Jacop, wel gemaniertaant.
Soe hebdi u gedregen tot my!
Orlof, Pauwels, die ongeviert
1245[regelnummer]
Mi altoes stont getrouwelic by!
Philippus, Matheeus, orlof! waer sy,
U duecht en es tot mi niet cleene.
Orlof, mijn vriende, verre en by!
Soe groten bliscap haddic noit gheene.
1250[regelnummer]
Mijn geest wilt wech.
Hier sterft si.
Jan.
Ga naar margenoot+Nu niemen en weene,
Want sagent de Joden, die ons benyen.
Si mochten seggen, hoort wes ic meene,
Wy daden dat wi hen castiën,
Dat es na der scriftueren beliën,
1255[regelnummer]
‘Dat nyemen en sal ontsien de doot’;
Dus mochtense seggen, sonder vermyen,
Wi daden datmen hem verboot.
Peter.
Tes waerheit bloet; maer laet ons beden,
Ende loven den Here met bliden sinne,
1260[regelnummer]
Dat hi in selker weerdicheden
| |
[pagina 369]
| |
Bi hem wilt halen ons lieve vriendinne;
Haer siele die vaert ten hemel inne.
Hier selen dapostelen alle cnielen oft si haer gebet lasen ende de
God.
Sijt willecome, salige uutvercorne,
Die welke in des viants toorne
1265[regelnummer]
Verdiendet in graciën mids uwer duecht,
Dat ic van u wert de geboorne
Om [te] verlossene de verloorne.
Sijt willecome te mijnre vruecht!
Ghi hebt begrepen, reyn suver juecht,
1270[regelnummer]
In uwen lichame suete ende reene
Die groote der werelt (?), dies ghi u muecht
Verbliden, want al in u verhuecht,
Dat ic ye sciep, tsi groot of cleene.
Willecome, mijn uutvercorne alleene!
Ga naar margenoot+................
Sint Jan.
1275[regelnummer]
Mijn brueders, ter Gods weerdicheyen
Laet ons den lichaem doen bereyen
Na sijn betaemte, alsoe men pliet
Na onser wet.
Peter.
Ghi bruederen siet,
Dese drie maegden die selen gaen
1280[regelnummer]
Den lichaem visiteren, wilt verstaen,
Alsoet costume es, ende cleeden
Na haer behoefte ende bereeden,
| |
[pagina 370]
| |
Altoes om haren lof vermeren;
Seldi niet, kindere?
Eerste maecht.
Jawi, ghi heren,
1285[regelnummer]
Wi selen geerne, eest u bequamelic,
Ons beste doen. Si was soe tamelic,
Dat wijs u weten danc van dien,
Dat wise geloeft sijn onder ons drien
Te visenteerne. Wildijs betrouwen,
1290[regelnummer]
Wi doent seer geerne.
Pauwels.
Jawi, jouffrouwen,
En bidden u om u hulpe van desen,
Want claer, het sal vergouden wesen
Vanden Here, daert al aen steet,
Des sidi seker.
Tweede maecht.
Wy sijn al bereet,
1295[regelnummer]
Ga naar margenoot+U begeerte wort sciere gedaen,
Tot haren love wi gaent bestaen;
Dies wilt vertrecken, ghi mans gemeene,
Ende laet ons bider maecht alleene.
Selete. Die wile sullen sise bereyen.
Derde maecht.
Ghi brueders, waer si, ic coem u seggen:aant.
1300[regelnummer]
Comt, hulpt ons inden fierter leggen
Dese heilege maegt, vol graciën groot.
Geen dwaen noch cuusscen en was haer noot,
Dies moet haer ewigen lof gescien.
Geen menscelic ogen en mochten aensienaant.
1305[regelnummer]
Haer claerheit, die uut haer rayede, scinen.
Wi en sijn niet weert, des wi ons pinen,
Dat wi haer meer genaken souwen;
Comt ons te hulpen.
| |
[pagina 371]
| |
Andries.
Wi selen. Ghi vrouwen,
Ontdoet den fierter. Alsoe - daer -
1310[regelnummer]
Legt suetelic neder.
Peter.
Si en es niet swaer.
Dat was gedaen met cleinder pine.
Lof hebs de Here!
Jan.
Luuct toe de scrine.
Alsoe, en laetse ons niet seer quellen.
Brinct de bare.
Bertelmeus.
Hulptser op stellen.
1315[regelnummer]
De bare es hier, nu - daer - al suetelic
Ga naar margenoot+Setse neder.
Pauwels.
Het valt al guetelic,
Dat wi werken te harer vrame.
Gebenedijt si dies haer name,
Elken tot enen exemple bekint,
1320[regelnummer]
Dat alle duecht uut hare begint.
Daer leitse eerbaer. Den hogen vrede
Vloye haer toe! Waer willen wire mede?
Jan, doet ons bediet van desen,
Waer sal den lichaem begraven wesen?
God.
1325[regelnummer]
Mijn bruers, dat salic u gewagen:
Den suveren lichaem seldi dragen
In dat dal, hoort wes ic meene,
Van Josephat sonder versagen.
Ghi selt daer vinden, reyn int behagen,
1330[regelnummer]
Een nyeu graf, suet, suver en reene.
Maer blijft voort biden lichame gemeene,
Tot leden sijn der dage drie
Ende ic mijn gracie u verleene,
| |
[pagina 372]
| |
Dat ghi verstaen selt, groot en cleene,
1335[regelnummer]
Wat ic begeere dat voort gescie.
Soe edelen lichaem en was nye,
Noch soe vol graciën van groten bedie,
Ende nemmermeer voort geen sijn en mach
Als dese, daer ic selve in lach.
1340[regelnummer]
Hiermet latic u minen vrede.
Ic trecke in mijnder gloriën stede.
Peter.
Lof hebt, die ons dit selve vercleerde!
1345[regelnummer]
Lof, Here, dat u dit geweerde!
Pauwels.
Lof u gescie in hemel ende erde!
Glorie moet ewich in u vermeeren!
Jan.
Lof, Here, dat u dit geweerde!
Wes wi vermogen wort tuwer eren,
1350[regelnummer]
Want sonder verkeren
Soe es u vruecht ende sonder termijn,
Reyn sonder verseren
Met uwer leren.
Gedinct dan voort der knechten dijn,
1355[regelnummer]
Dat si uus loofs volstentich sijn.
Peter.
Nemt op de bare, bi goeden avise.
Jan, gaet vore metten palmrise,
Dat de almechtege God ons sant.
Hout, siet, draget in u hant;
1360[regelnummer]
Dingel bracht, soet God begeerde,
Uten paradise.
| |
[pagina 373]
| |
Jan.
Bi uwer weerde,
Peter vrient, het hoort u toe
Te dragene vor mi, ende seg u hoe:
Want doen Ons Here van henen sciet,
1365[regelnummer]
Ons allen hi u een herde liet
Ende stelde ons, Peter, in uwer hoeden.
Ga naar margenoot+Aldus eest goet dan om gevroeden,
Dat ghi de hoechste sijt van ons allen.
Dus moets u nu de eere gevallen
1370[regelnummer]
Dit rijs te dragene na claer bedien
Als ons overste.
Peter.
Dan sal niet gescien
Bi rechte, alsic sal seggen, Jan.
Daer es noch veel meer redenen an,
Dat ghijt sculdich te dragen sijt
1375[regelnummer]
Ende ewelic ons overste blijt;
Want God ons Here heeft u geseit
In visioene sijn heymelicheit,
Datti noyt te geenre stede
Negeenen van ons allen en dede;
1380[regelnummer]
Ende oec soe sidi suver en reyne,
Als maegt bekint, dwelc ic meyne,
Dat deser maegt oec wel betame,
Dat hi si suver van lichame,
Die dit edel rijs vorbaer
1385[regelnummer]
Vor haer sal dragen.
Pauwels.
Jan, hi seit waer.
Wi begeren in rechter oetmoet,
Dat ghijt nu vor ons allen doet.
Peter heeft wel de redene geproeft:
Met meegden men meegden te eren behoeft.aant.
1390[regelnummer]
Dus draecht dat rijs gebenedijt,
Want u betaemt.
| |
[pagina 374]
| |
Ontfa ict in onderhoricheden.
Nu gawi voort in den selven name,
1395[regelnummer]
Dat den Here moet sijn bequame.
Peter en Pauwels, heft op de bare,
Looft alle Gode met stemmen clare.aant.
Hier heffense de bare op ende singen: Exit de Egypto. Alleluia. Ende dinglen inden trone selen oec singen ende orglen. Dan comen de Joden als sijt horen, en maken contenancie.
Eerste Jode.
Wat rampe es ditte? tuten mi doren?
Of droemet mi? wa! tes verloren,
1400[regelnummer]
Al hordictic tot morgen, tes seker sanc;aant.
En hoordi niet singen, gebuere?
Tweede Jode.
Ic hore groet geclanc.
En weet niet wat mi selven gesciet es,
Noch wat dinge dat hieraf dbediet es.
Ic ben recht in mi selven vereent;
1405[regelnummer]
Wat willet wesen, gebuer?
Eerste Jode.
En weet wat meent,
Som duncket mi orgelen en somtijts snaren,
Ende somtijts sanc.
Tweede Jode.
Het sal hem verbaren
In ander manieren eer lanc termijn,
Dat seldi vinden.
Eerste Jode.
Wat maecht oec sijn?
1410[regelnummer]
Ga naar margenoot+Om waer seggen, tes een vremt geveert.
Eest boven oft ondere?
| |
[pagina 375]
| |
Tweede Jode.
Tes meest derweert.
Mi lanct te wetene, wat sal gescien
Bi deser vruecht.
Eerste Jode.
Hoo! ic hebt gesien.
Nu weetict meest, dits goet bestel,
1415[regelnummer]
Het sijn de kerstene, dat merkic wel,
Die ginder dus comen tenen versame
Al singende, ende bringen den dooden lichame
Vanden wive, die Jhesum droech,
Den groten prophete.
Tweede Jode.
Wi hebbens genoech
1420[regelnummer]
Rasscelic lopen wijt doen verstaen
Den Potestaet; tsal anders vergaen
Metten lichame, hebben wijs geval,
Dan si wanen.
Eerste Jode.
Dat peynsic dat sal.
Wistense onser liede meenen,
1425[regelnummer]
Al singense nu, si mochten wel weenen
Eer lanc; wi mochten van haren sange
Wel droefheit maken.
Tweede Jode.
Wi beiden te lange,
Eer tvolc versaemt wort int gemeyne,
Trijst somwijls lanc.
Eerste Jode.
Ga naar margenoot+Te wapenen! te wapenen! groet en cleine!
1430[regelnummer]
Haestelic, die ons vriende sijt,
Te wapenen! te wapenen! het es tijt;
Oft neen, wi hebbent aenden hals.
Te wapenen!
Potestaet.
Wat maecti gescals!
Hoe roepti soe? hoe leelic gebeerdi!
| |
[pagina 376]
| |
Tweede Jode.
1435[regelnummer]
Waer om, heere?
Potestaet.
Al tfolc verveerdi
Met uwen gelate. Hoe hebdi u soe?
Tloept al te hope!
Eerste Jode.
Lacen, tes van noe,
Want en beletti niet de daet,
Wi seggen u wel, her Potestaet,
1440[regelnummer]
Ons allen sal naken veel verdriets.
Dat wijf dat du dy vermietsaant.
Te verberrene, waerse doot,
Die draechtmen nu met vrouden groot
Te grave, ende meynense met groter weerden
1445[regelnummer]
Na haer costume gaen doen ter erden.
Dus, pijndijs niet haestelic te wederstane,
Tsal volcomen.
Potestaet.
Elc sciet wat ane!
Deen een jacke, dander een pansier,
De derde een huve! Dits goet bestier,
1450[regelnummer]
Tes juust bespiet, laetse ons omringen,
Ga naar margenoot+Maect battaelgie!
Douwere.
Laetse ons bespringen
Op daverechte met onsen maetsuwen.
Willense hen weeren, wi selense duwen;
Soe wee hem, datse noyt waren geboren,
1455[regelnummer]
Ons wet te cranckene.
Tweede Jode.
Wie geeter voren,
Siet toe, en make hem niet te breet,
Want, serteyn, si sijn seer wreet;
| |
[pagina 377]
| |
Ic duchte, als wise willen verlasten,
Si sullen ons na ons scaduwe tasten;aant.
1460[regelnummer]
Si hebbent som tanderen tiden gedaen,
Dat ic wel weet.
Potestaet.
lc sal voren gaen
Ende vaense als prince met cloeken moe.
Maer volgt mi corts, en siet wel toe,
Al sijnse wreet, hets al gedwas.
1465[regelnummer]
Weerense hen, smijt inden tas,
Dats mijn begeerte. Doet mijn bevelen,
Weest onversaecht.
Eerste Jode.
Wel, here, wi selen,
Want sterc genoech soe es ons scare.
Datter dertich werven meer ware,
1470[regelnummer]
Wi selen hem seylen aen haer boort.
Staet stille bi een, ic hebse gehoort,
Si comen, maer nyemen en wil hem ververen,
Si blivender alle.
Ga naar margenoot+Potestaet.
Laet my gebeeren,
Ic sal vernemen van haren bedrive
1475[regelnummer]
Ende wat si meynen. - Segt mi, ketive,
Hoe hebdi u dus? wat moegdi jagen
Met uwen sange? wat bringdi gedragen,
Daer ghi maect dit geveerte mede?
Ghi brinct in roeren al de stede
1480[regelnummer]
Ende doet ons allen grote blame.
Wat draechdi daer?
Jan.
Den dooden lichame,
Die den eerweerdegen God almechtich
In haer selven besloot warechtich,
Als scepper des hemels ende der erde;
| |
[pagina 378]
| |
1485[regelnummer]
Dien willen wi na haer hoge weerde
Begraven. Wi sijnder toe gestelt
Van Gode almechtich.
Potestaet.
Ic weds, her, ghi en selt
Oft ghi en sijt sterker te wederstane
Dan wy alle. Ic slader hant ane
1490[regelnummer]
Als prince, dat ic u calengiere.
Den lichaem wert gedaen te viere,
Sijns ondancs, dies noit pine bestoet
Haer te verheffene.aant.
Douwere.
Worptse onder voet
Ter blamen van hen, die aldus gecken
1495[regelnummer]
Met onser wet.
Potestaet.
Ga naar margenoot+Comt, hulptse af trecken,
Worpt inde more de partroeldie,
En slaet al doot dan de ramoeldie.
Ter droever tijt deet hem begonnen,aant.
Smijt inden tas!
Tweede Jode.
Ay lacen! wy en connen.
1500[regelnummer]
Ic en weet niet waer si sijn gevaren,
En siër nyemene; mijn ogen staren,aant.
Al waert bi nachte. Recht als den catere,
En weet waer duken.
Potestaet.
Ach water! watere!
Mijn hande verberren mi aende scrine
1505[regelnummer]
Van desen like.
Douwere.
Soe doen de mine,
En sijn veel droger dan een bast;
| |
[pagina 379]
| |
Si sijnder aen verdorret soe vast,
En canse getrecken uter hitte
Vanden fiertere.
Eerste Jode.
Wat duvel es ditte!
1510[regelnummer]
Benic nu dul? [dits my onsoete.]
Ic en sie nyemen, ic ligge [en wroete]
Al waric een puyt. Dits wonder groot,
Mijn lede sijn swaerder dan een loot.
Achermen! my es in lanc soe swaerdere,aant.
1515[regelnummer]
En mach niet op.aant.
Eerste gebuer.
En com er niet naerdere,
Ic sal mij ...........
[Hier ontbreekt in het handschrift een geheele katern, dus ongeveer 350 verzen, waarvan de inhoud waarschijnlijk was als volgt: De Joden, die met blindheid en lamheid geslagen zijn, kunnen nu den apostelen de begrafenis niet meer verhinderen. Douwere echter verliest zijne handen, die aan de baar blijven zitten. Hierop roept hij Petrus om hulp aan. Deze laat hem eerst verklaren, dat hij aan de goddelijkheid van Christus en aan de maagdelijkheid van Maria gelooft, en geeft hem dan het ongedeerd bezit van zijne handen terug. Lofzingende en met grooten eerbied volbrengen de apostelen de graflegging en blijven dan nabij het graf de wacht houden. Douwere keert intusschen naar de andere Joden terug, vertelt hun het wonder, dat hem geschied is, en raakt hen aan met den palmtak, dien hij van Petrus daartoe ontvangen heeft. Allen bekeeren zich nu en loven Christus en Maria, waarop zij het gezicht en het gebruik hunner ledematen terugkrijgen en door de apostelen gedoopt worden.
pauze.
Drie dagen later roept God de engelen en de zaligen samen, omdat hij ook het lichaam van Maria in den hemel wil halen. Terwijl de hemellingen zingen en orgelen, wat door vele menschen gehoord | |
[pagina 380]
| |
wordt, dalen engelen naar beneden en voeren vervolgens het lichaam van Maria ten hemel, waar het door God met de andere hemellingen blijde ontvangen wordt. De apostel Thomas, die in Indië het evangelie predikte, had zich op reis begeven naar Palaestina. Onderweg hoort hij plotseling hemelsche muziek en ziet een groot aantal engelen in de lucht. Terwijl hij hierover ontzet staat en niet weet wat dat beteekent, daalt een engel neer en deelt hem mede, dat dit de lichamelijke hemelvaart van Maria is. Hij dankt voor de hem bewezen genade, dat hij dit zien mocht, maar vraagt een teeken, waarmede hij zich geloof kan verschaffen bij het mededeelen van dit wonder. De engel schenkt hem Maria's gordel en vermaant hem dit wonder bekend te maken, terwijl hij eindigt met de woorden:]
Ga naar margenoot+En hebt geen twivel aen mijn woort,
Maer doet dit wonder voort vermaen
En wilt in gansen gelove volstaen.
Thomaes cnielende.
Lof, ombesmette
1520[regelnummer]
Reyn violette,
Maria Vrouwe,
Maegt ende moeder,
Daer ons behoeder
In rusten wouwe.
1525[regelnummer]
Uut shemels douwe,
Reyn kersouwe,
Sidi gegroyt
Tot onsen behouwe,
Altoes getrouwe,
1530[regelnummer]
Met ons gemoyt.
Ic biddu, fonteyne, die overvloytaant.
Van graciën, reyne maegt Marië,
Vergeeft mi, want my seere vernoyt,
Dat ic bi u niet en was te tye.
1535[regelnummer]
God kint, dat ics mi seere vermye
Vor alle mijn brueders, groet en smal.
Doch willic bi hen gaen, wats gescië,aant.
En doen soe dingel my beval.
| |
[pagina 381]
| |
Ic hopicse tsamen vinden sal.
Selete
Peter.
1540[regelnummer]
O Here, alder menscen confoort,
Wat vruechden mach inden hemel risen?
Ic hebt seer lange wile gehoort.
Lof alder creatueren confoort,
Tes al in vrouden, suyt ende noort,
1545[regelnummer]
Al themelsce heer wilt verjolisen,
O Here, alder menscen confoort,
Wat vruechden mach inden hemel risen?
Ga naar margenoot+Wat maecht bedien?
Jan.
Tes een bewisen
Van groten saken ende boven natuere,
1550[regelnummer]
Hoordijs niet, brueders?
Pauwels.
Jaic, wel ter cuere.
Jan, ic hebber verwonderen in,
Wat wesen mach.
Andries.
God geefs gewin
Alle sonderen ter sielen vramen,
Oft Gode behaecht.
Jan.
Dies seggen wi amen
1555[regelnummer]
Met goeder herten, soet redene si.
Geminde brueders, elc hoort na mi:
Mi tuycht den sin claerlic van desen
Dat Maria sal sijn verresen,
Met siele met live, als nu ter tijt,
1560[regelnummer]
Ende vaert int hemelsce jolijt
Bi haren geminden sone vercoren.
Dit es de vruecht die wi hier horen,
Daer en hebbic geenen twivel in.
| |
[pagina 382]
| |
Pauwels.
Tmach soe wel wesen.
Jan.
Ten es niet min.
Thomaes.
1565[regelnummer]
Mijn brueders, Gods vrede si tewiger tijt
Bi ons! Want ghi nu druckich sijt,
Ga naar margenoot+Soe comic tot uwen troeste, eylaes!
Al merric lange.
Jan.
Ey, Thomaes! Thomaes!
Lieve uutvercorne, geminde broeder,
1570[regelnummer]
U mach wel rouwen, dat ghi ons moeder,
Marië, die reyne suver maecht,
Van deser werelt niet sceyden en saecht;
Want noyt gesien en was vor desen
Deerliker, sueter doot.aant.
Thomaes.
Ic en mochter niet wesen,
1575[regelnummer]
Lieve brueders, ic was in Yndia
Na Gods bevel; ic bidde gena
U allen te samen als van dien.
Niet min ic sal u claer bedien,
Wat ic gesien hebbe ende verstaen
1580[regelnummer]
Onder wegen.
Peter.
Doets ons vermaen,
Lieve Thomaes. Om cort recoort,
Wi hebben soe groten vruecht gehoort
Van sange ende melodiosen acoorde,
Dat noyt mensce tsgelijcs en hoorde.
1585[regelnummer]
Dus staen wi hier in twivel groot,
Wat wesen mach?
Thomaes.
Tes sonder genoet,
Want, sonder twivel, om cort verclaren,
| |
[pagina 383]
| |
Maria die es te hemel gevaren
Met siele, met live. Hout dit gewaerlic
1590[regelnummer]
Ga naar margenoot+Ic hebt gesien, gehoort soe claerlijc.
Oec eest mi mondelinge geseit;
Ende, om te meerder sekerheit,
Es my haer gordelken gegeven
Van den ingle. Dus wilt begevenaant.
1595[regelnummer]
Alle twivel ende dolinge hier ave,
Ende laet ons tsamen gaen ten grave,
Eer dat wi voerder mormereren.aant.
Jan.
Lof God almechtich, Here der heren!
Hoe wonderlic es u werc om gronden!
1600[regelnummer]
Thomaes, ic hulpt u selve orconden,
Dat dit haer gordel was, sonder waen,
Datse te dragen plach.
Peter.
Laet ons dan gaen
Ten grave, sonder langer beye.
Andries.
Tes cleerlic soe, want de Here seye
1605[regelnummer]
Hi wilde haer doen selc weerdichede
Gelijc als hi hem selven dede;
Ende oec betaemt haer alder eere;
Dus nyemen en twivele.
Peter.
Met corten keere,
Laet ons beginnen dit graf tontdeckene;
1610[regelnummer]
Soe weten wi claer vanden verweckene.
Gods gracie en mach geen werc ontswichten.
De erde es af, hulpt mi af lichten
Van deser scrine suetelic den sceele.
Siet, esser wat ynne?
Pauwels.
Ga naar margenoot+Neent, luttel noch vele
1615[regelnummer]
Van haren lichame; lof hebs de Here,
Diese verwecte!
| |
[pagina 384]
| |
Jan.
Hier sijn haer cleere,
Suver en scone noch bleven int graf.
Nu laet ons Gode dancken hieraf,
Datti ons dese miracle groot
1620[regelnummer]
Heeft willen bewisen.aant.
Peter.
Ende hemels broet
Es hier oec in, mijn broeders, besiet,
Op dat ons en soude twivelen niet.
Dies moet hi ewigen lof gewinnen!
Andries.
Ghi brueders, comt, siet alle hier binnen
1625[regelnummer]
Dat nyemen en twivele in sinen waen
Des wercs, dat God hier heeft gedaen
Bi siere mogentheit, ende wat eren
Hi sijnder moeder bewijst.
Bertelmeeus.
Heere alder heren!
Hoe riect dit graf! Alsulken virtuut
1630[regelnummer]
En gaf ter werelt nie specie no cruut,
Noch sulken guer als hier uut slaet.
Mathijs.
O moeder, nu sijt ons advocaetaant.
Voer uwen sone, die u in desenaant.
Soe hogen gracie hier heeft bewesen;
1635[regelnummer]
Dies moet u ewigen lof toe vloyen.
Ga naar margenoot+Laet u te biddene niet vernoyen
Vor alle sondaren, tsi cleyn of groet,
Die u aenroepen in harer noet.
Jan.
Lof, lieflike bruut des vaders gemint!
1640[regelnummer]
Lof, moeder, die hebt gebaert dit kint
Maegt blivende, des Heilichs Geests vriendinne!aant.
Lof, suete fonteyne, daeruut dat rint,
| |
[pagina 385]
| |
Soe ons de heilege Scriftuere ontbint,
Dese drie rivieren groet van gewinne!
1645[regelnummer]
Lof hebt, die hemel ende erde hadt inne,
Alsoet den Here gelieven wouwe!
Lof, tabernacle, daer God sijn minne
In goet met graciën, tonsen bekinne,
Wi loven u alle, jonge ende ouwe,
1650[regelnummer]
Lof, lieflike, suete, suver kersouwe!
Andries.
Lof, suete, eerweerdege balsemiere,
Reyn van bestiere,
Weerdich al loofs in ewiger tijt;
Wel riekende specie, reyn goedertiere,
1655[regelnummer]
Diet al verchiere
Bi uwen sone gebenedijt!
Lof, druve, die vol van graciën sijt!
Peter.
Lof, cederen rijs, dat bloyende blijt
Int hoge jolijt,
1660[regelnummer]
Boven alle bomen gestad!
Lof uus, leitsterre der werelt wijt,
Sonder respijt
Leert ons treden de hemelsce trade.
Ga naar margenoot+Lof, die inder natueren grade
1665[regelnummer]
Die Gods genade
Verdiendet tonser alder vramen!
Want mids uwer oetmoedegher dade
Gesciet de scade
Den viant, dat wi te boven quamen
1670[regelnummer]
Van onser quetseliker blamen!
Jan.
Nu laet ons tsamen, alsoet betaemt,
Den Here dancken siere melder gracie,
De welke ons allen dus heeft versaemt,
Elc onversien, in corter spacie.
1675[regelnummer]
Wi moeten dit dal der tribulacie
Noch wandelen na des Heren gebien.
| |
[pagina 386]
| |
Dus niemen en heb geen mormeracie.
Den wille Gods die moet gescien,
Sijn gracie sal ons wel versien.
Peter.
1680[regelnummer]
Orlof, lieve brueders, wi moeten sceyen,
Niet langere en mogen wi tsamen bliven.
Pauwels.
Wi moeten gaen Gods wege bereyen.
Orlof, lieve brueders, wi moeten sceyen.
Jan.
Elc bidde den Here met weerdicheyen,
1685[regelnummer]
Dat ons sijn gracie wille verstiven.
Peter.
Orlof, lief brueders, wi moeten sceyen,
Niet langer en mogen wi tsamen bliven.
Andries.
God doe becliven
Ga naar margenoot+Sijn hoge gracie in onsen werke;
1690[regelnummer]
Datter sijn heilege gelove bi sterke,
Tot alder menscen salicheden.
Adieu! dits wech, blijft alle in vreden!
Amen.
|
|