Middelnederlandsche dramatische poëzie
(1907)–P. Leendertz (jr.)–
Auteursrecht onbekend
[pagina 119]
| |
Ga naar margenoot+Ene sotte boerde ende ene goede sotternie.
| |
[pagina 120]
| |
Laet sien, canicker niet an?aant.
30[regelnummer]
Het riect wel, bi sente Jan!
Ende nu wetic wel, hoet smaect.
Siet, hoe dit volc nu steet en gaept!
Saechdi noit liede? wildi mi copen?
Mi dunct, en derf niet verre lopen
35[regelnummer]
Om sotte te vane al sonder nette.
Ga naar margenoot+Ay! siet dese gapaerts, bi Coels sette!
Men soude meer liede vaen dan muschen.
Ic moet drincken ondertuschen.
Baa! wat duncket u, maghict wel?
40[regelnummer]
Ghine siet hier hedemeer ander spel,
Hets sonder reden, dat ghi hier staet.
Wijf.
Wat duvel! hebdi hier ghemaect?aant.
Ghi hebt ghemaect een onderhaspe.aant.
Ic sal u op den bolle tasten,
45[regelnummer]
Want wat ghi doet, hets altoes quaet.
Ghebuer.
Ay! iement van u allen gaetaant.
Ende hael elken een cussen onder sine voete!
Maria, moeder ende maghet soete,aant.
En trouwen, ghine hebt gheen scande in u.
50[regelnummer]
Besiet mi wel! dunckic u een scu?
Dit wonder en was noit ghehoert.
Jan.
Ghebuer, ghi scijnt harde sere gestoert,
Hebdi iet, dat u jeghen gheet?
Ghebuer.
En siedi niet dit volc, hoet steet
55[regelnummer]
Ende gaept op mi in mijn ghelach?aant.
Het scijnt, dat noit liede en sach.
Lieve ghebuer, besiet, besiet!
Jan.
Ghebuer, ghebrect u anders niet,
Ghebuer, soe en clagic u niet sere,
| |
[pagina 121]
| |
60[regelnummer]
Want, bi onsen lieven here,
Ghebuer, ghi claegt al van gemake,aant.
Want haddi al selken wijf thuus gelaten
Als ic, dies willic mi vermeten,
Ghi sout der lieden herde wel vergheten,
65[regelnummer]
Daer ghi nu op sijt soe stuer.
Ay ghebuer, ghebuer, ghebuer,
Ga naar margenoot+Wijstijt, hoe si sijn bestelt,
Dien hebben no cleder no pant no gelt,
Ende altoes thuus een quaet wijf venden!
70[regelnummer]
Si hebben wel alsoe groet ellenden
Als inden afgront vander hellen.
Ghebuer.
Ghebuer, nu segt mi als gheselle,
Wat u ghebrect, want icx begheert.
Jan.
Ghebuer, wetti wat mi deert?
75[regelnummer]
Ic hebbe een quaet wijf, als ghi wel wet,
Die mi altoes sceelt ende et:aant.
Si scelt mi tsnachs wel seven werven
Soe sere, mi dunct dat ic sal sterven,
Ende weerdic mi, als si mi slaet,aant.
80[regelnummer]
Si doets te meer, soe eest al quaet,
Ende smekicse, sine houter niet af.
Ghebuer, dit es noch al een caf,
Want en es noch dach noch ure,
Sine maect mi mijn leven tsuren.
85[regelnummer]
Dit es een ordeel sonder ende.
Hoe soudic gheleven in dit ellende!
Hoe mach enech wijf sijn soe quaet!
Ghebuer, ghi wet al minen staet:
Ic drincke gerne in die taverne;
90[regelnummer]
Dan comt si op mi scelden gherne
Ende dan en steet mi niet tonberne,
Ic en moet met scoppe ende met scerne
Met hare hasteleec thuuswert gaen.
Dan gheet si mi boken ende slaen,
95[regelnummer]
Mi dunct, dat mi die rebben craken.
Ic weet wel, si liet mi met ghemake,
Woudicse met mi leiden drincken;
| |
[pagina 122]
| |
Si soude haer selven oec wel scincken
Ende drincken altoes, als haer sal dorsten.
100[regelnummer]
Dan hout si niet op, al soudse borsten,
Sine heeft den croes al uutghelect;
Ende als haer anden croes ghebrect,
Dan setsi den pot an haren mont;
Soe en hout si niet op, sine siet den gront.
105[regelnummer]
Ghebuer, hier werdic met onteert.
Constic ghevinden eneghen keer,
Ga naar margenoot+Daer ic peis met mochte ghecrighen,
Dat icse met eeren mochte doen swighen,
Ic ware een here alle mine daghe.aant.
110[regelnummer]
Mi dochte goet, dat ic haer gave
Ene pels of een goet roc laken;
Si soude mi macschien in peise laten.
Mochtic peis hebben drie daghe,
Macschien het soude haer soe behaghen,
115[regelnummer]
Het soude dueren ses maent of seven,
Ende macschien oec al ons leven.
Ic salse smeken om hare quaetheit.
Ghebuer.
Lieve Jan, dat es mi leit,
Dat ghi hebt eneghen onpeis.
120[regelnummer]
Ic swere u, Jan, bi sente Cleis,
Men moet verdraghen om beters wille
Ende somtijts swighen al stille,
Al eest dat enen tjeghengheet.
Maer, seker, u doghen es mi leet.
125[regelnummer]
Si willen ghesmect sijn som die vrouwen,
Selc wilt met ghevene sijn ghehouwen,
Die selken willen sijn bescouwen,
Ende die selken al haer lijf gheblouwen
Met goeden stocken over haer vel;
130[regelnummer]
Nochtan en doen si nemmermeer wel
Ende bliven altoes even quaet.
Het dunct mi sijn die beste raet:
Versmeecse met giften, of ghi cont,
Sprect vriendelike in alder stont;
135[regelnummer]
Si mochte haer quaetheit wel laten.
Het sijn quade wive, die niet en saten.
Ghebuer, doet dit, het dunct mi goet.
| |
[pagina 123]
| |
Jan.
Gherne, ghebuer, metter spoet.
Adieu, ghebuer, ic moet gaen.
140[regelnummer]
Nu laet sien, hoe si mi sal ontfaen,
Als si mi in huus siet comen.
Bette.
Ga naar margenoot+Siet, ons vrouwe moeten verdoemen!
Waer hi comt, datten god scende,
Die mi doet soe groten ellende
145[regelnummer]
Met sinen drincken nacht ende dach!
Ic mach wel roepen ‘o wi! o wach’,
Dat icken noit ghecreech te manne.
Nu gaet, keytijf, god gheve u scande!
Ende haelt water ende haest u snel,
150[regelnummer]
Of ic sal op u velaant.
Met voeten terden. U sal rouwen,
Dat ghi mi noit saecht, en trouwen!
Hi es soe druncken, hine can ghestaen
Op sine voete, vul corliaen!
155[regelnummer]
Gaet wel vollec van voer mijn oghen!
Jan.
Lieve Bette, laet u ghenoeghen!
Seker, ic en dranc noch heden.
Bette.
Ghi liecht, al soude men u ontleden.
Waendi, dat ics niet en gerieke?
160[regelnummer]
Ghi staet en daesbolt als een kieken!aant.
Gaet en doet dat ic u hete,
Of ic gheve u selken smete,
Dat u craken selen die rebben.
Jan.
Lieve Bette, nu laet u segghen;
165[regelnummer]
Mochtic tuwer vrienscap comen,
Bi gode, het soude ons beiden vromen.
Woudi mi laten wesen here
Drie daghe lanc, ende dan nemmere,
Van onsen huse al gheheel,
170[regelnummer]
Ic soude u gheven selc juweel,
| |
[pagina 124]
| |
Hen es vrouwe binnen der straten,
Sine souder omme met peise laten
Haren man al djaer dore.
Enen sconen pels goet ter core
175[regelnummer]
Hebbic jeghen Peteren ghecocht;aant.
Hi heeftse mi uut Inghelant brocht;
Ga naar margenoot+Dese seldi hebben, wildi mi laten
Drie daghe here sijn ende al met maten.
Wildise hebben, soe segghet mi.
Bette.
180[regelnummer]
Tfi der pelsen, tfi!
Ghi hebse ghecocht ene ander tripe.aant.
Calle, die sout mi verwiten,aant.
Te wies behoef datse ghecocht was.
Jan.
Lieve minne, hets al ghedwas.
185[regelnummer]
Nemtse ende doet, dat ic u rade.
Bette.
Ic sal, want het mochte mi scaden,
Gaefdise ene ander hoeren dan mi.
Maer ic mochte wel segghen ‘tfi,’
Wiste iement, dat ic mi vercope aldus;
190[regelnummer]
Maer maecter ons af een ghesus
Ende willet niement te kinnen geven.
Jan.
Nenic, soe moetic met eren leven,
Ic salder af swighen al puer stille.
Bette.
Nu doet dan al uwen wille
195[regelnummer]
Ende sijt meester ende here
Drie daghe lanc ende nemmere;
Nochtan saelt mi wel lanc vallen.
Jan.
Wey! nu benic doch here van allen.
Hout mine huke! gaet scommelen, scuren!
| |
[pagina 125]
| |
200[regelnummer]
Waer sijn dese boffers nu, mijn geburen?
Ic wets, ic sal nu gaen drincken.
Saghicker eneghe, ic soudse wincken,
Want ic wil drincken gaen vanden biere.
Si sitten nu bi haren viere
205[regelnummer]
Ga naar margenoot+Ende haspen, spillen, die vul keytijfs;
Sine dorren niet drincken om haer wijfs,
Diese scelden ende verspreken.
Mijn wijf mochte haer liever breken
Beide haer bene, eer si dat dade,
210[regelnummer]
Want ic souse alsoe begaden,
Daer soude hem ander castiën bi.
Tfi den cockaerts! tfi hen! tfi,
Die hem haer wijfs dus dwinghen laten!
Seker, ic sie wel, hiers gheen bate.aant.
215[regelnummer]
Ic wil gaen drincken sonder sorghen,
Want al en quamic niet voer morghen,
Mijn wijf die souts wel sijn ghepait.
Si scuert, si scommelt, si spent, si nait,
Ende doet haren orbore binnen huus;
220[regelnummer]
Daer sitsi stilder dan ene muys
Ende doet dbeste dat si mach.
Ic wene, noit man beter wijf en sach.
Nu willic gaen drincken, al versmoert.
Ghebuer.
Ghebuer heer, drincken? segt mi, hoert!
225[regelnummer]
Ghebuer, hoe hebdi ghevaren?
Jan.
Ic saelt u segghen al sonder sparen,
Maer ic moet emmer tiersten drincken.
Ghebuer.
Nemt den croes, ic sal u scincken.
Drinct al ute, hets goet bier.
Jan.
230[regelnummer]
Ay mi! god die brachte mi hier,
Dit bier hulpt mi in al mijn lijf.
| |
[pagina 126]
| |
Ghebuer.
Ghebuer, nu segt mi, wat seit dwijf?
Want wistict, mi waers vele te bat.
Jan.
Ga naar margenoot+Ghebuer, ic saelt u segghen plat,
235[regelnummer]
Ghi sijt mijn vrient uutvercoren;
Mijn vernoy hebbic verloren,
Als ghi noch heden wel selt weten.
Ghi moet met mi comen eten,
Ic bidts u ende u weerdinne.
240[regelnummer]
Ghi selt horen, hoe ic met minnen
Here vanden huse ben lude ende stille.
Ic mach nu drincken gaen, als ic wille,
Sonder scelden van minen wive.
Ic ben ghehuut wel twintich jaer ende vive,
245[regelnummer]
Dat ic daer binnen noit raste en gecreech,
Wat ic verdroech, wat ic sweech,
Sonder op den tijt van nu.
Ende daer omme soe biddic u,
Dat ghi met mi wilt comen eten
250[regelnummer]
Stappans ende dies niet vergheten,
Want ic ben nu groet ende clene
Meester vanden huse allene.
Comt haestelijc sonder letten.
Ghebuer.
Gaet ende doet die tafel setten:
255[regelnummer]
Ic sal comen, in saels niet laten.
Jan.
Ic sal gaen die tafel maken.
Volcht mi stappans ende brinct Betten.
Ghebuer.
Gherne ghebuer, in sal niet letten.
Lijsbet! Lijsbet! ghi moet gaen mede.
260[regelnummer]
Jan ons ghebuer heeft ons ghebeden,
Dat wi met hem comen eten,
Want hi heeft hem dies vermeten,
Dat hi noit binnen sinen live
| |
[pagina 127]
| |
Soe wel en was met sinen wive
265[regelnummer]
Als nu op den dach van heden.
Maer hine heeft maer sinen vrede
Drie daghe lanc ende sijn respijt
Maschien niet toter vespertijt.
Ga naar margenoot+Lijsbet, ghi moetter u toe ghereden.
Wijf.
270[regelnummer]
Imberecht, heeft hi mi oec ghebeden,
Soe willic stappans medegaen.
Ic duchte, dat hi niet lange en sal staen
Aldus in peise ende in rusten;
Hem en sal ons niet sere te noden lusten,
275[regelnummer]
Begonste Bette te wesen erre.
Nu gawi, Imberecht, sonder merren,
Want het dunct mi herde goet.
Jan.
280[regelnummer]
Bette, nu maect ons blide siere!
Eest al ghereet om eten te gane?
Hier sal comen, dat ic wane,
Ons ghebuer ende sine weerdinne.
Bette.
Zeker! deten es hier dunne;
285[regelnummer]
Ghi hebt recht, dat ghi gaste bit,
Want hier en es anders niet dan dit.
Maer ic bens ghepait, doetse comen.
Sente Marie, ghi hebt saen vernomen,
Dat ghi here sijt vanden huus;
290[regelnummer]
Nochtan mochtijs wel sijn confuus,
Dadi eneghe dinc boven mate.
Jan.
Bette, dese reden moetti laten,
Want ons ghebuer die sijn hier.
| |
[pagina 128]
| |
Jan.
Willecome, ghebuer, gaet dwaen,
Sit daer ende u weerdinne hier,
Ende ic sal sitten neven tfier.
Bette, lect hier sout ende broet
300[regelnummer]
Ende al dat teten es cleine ende groet.
Haelt ons wijn ende brinct ons nappe,
In die herberghe voer den tappe,aant.
Dat heet die beste vander poort.
Bette.
Het hoet uwer moeder soort,aant.
305[regelnummer]
Ghine selt mi niet langhe aldus doen driven.
Ghebuer.
In hoerde noit van quaden wive,
Die noit aldus wel was bestelt.
Ic sie wel, men doet vele om ghelt.
Die mach gheven ende swighen stille,
310[regelnummer]
Hi doet altoes sinen wille.
Nochtan seet men, met ghenen dinghen
En mach men quade wiven dwinghen.
Lieve ghebuer, hoe mach dit sijn?
Bette.
Nu drinct sere! siet hier den wijn.
Ghebuer.
315[regelnummer]
Willecome! nu gheeft haer drincken.
Bette.
Bi gode! ghi en dorft om mi niet scincken.
Wildi els iet, dat laet mi weten,aant.
Dat ic oec mach comen eten.
Nu segghet mi ende comes af.
Jan.
320[regelnummer]
Ga naar margenoot+Bette, hets noch maer een caf.
Ghi moet ons compost gaen ghereiden,
Die wi eten eer wi scheiden.
| |
[pagina 129]
| |
Nu gae en doetene slechts te viere
Ende en makes u niet diere!
325[regelnummer]
Het moet sijn, dat seggic u.
Bette.
Ic hadde liever teten nu
Dan iet anders gaen te doene.
Jan.
Nu gaet ende sijt niet soe coene,
Dat ghijt laet, want, sonder lieghen,
330[regelnummer]
Hier souden slechs meer smeten vlieghen
Omtrent u oren dan ouder grote.
Bette.
Ic hebbe liever, dat ic ga lopen
Ende doe dbeste, dat ic can.
Jan.
En sprekic nu niet als een man?
335[regelnummer]
Men heeft gheseit oec over lanc:
‘En doech gheen eers sonder bedwanc.’
Nu eet ende drinct, mijn lieve gheburen;
Ic sal haer die pelse maken te sueren,
Bi gode, dat ic haer hebbe ghegheven,
340[regelnummer]
Om dat ic in peise soude leven
Drie daghe ende here wesen.
Ghebuer.
Jan, hier es ghenoech met desen,
Al en ware hier hedemeer el.
Bette.
Nu proeft, ghenoechti u wel?
345[regelnummer]
Hi dunct mi herde wel ghemaect.
Jan.
Ga naar margenoot+Hi en es niet, hi es mesraect,
Hi es te dunne; wildi mi leren
Hoe men compost sal viseren?
Gaet ende doeten weder over,aant.
350[regelnummer]
Want ghi dunct mi al verscoven.
Eest goet compost? wat segdier af?
| |
[pagina 130]
| |
Ghebuer.
Mi dunct, dat icken wel mach;
Ic sit beslabbert toten oren.
Jan.
Seker, ghebuer, soe moeti booren,aant.
355[regelnummer]
Ende dan, Bette, seldi drincken,
Ende dan seldi mi stappans scincken,
Et tantos je buveray.
Ghebuer.
Ghebuer, ghi sijt nu herde gay;
Het scijnt ghi sijt een verrot Wale.
Jan.
360[regelnummer]
En duncket u niet an mine tale,
Dat ic mijn wijf nu wel can dwingen?
Ic salse doen doer treepken springen,
Eer ghi van hier scheden selt.
Wijf.
Ghevader, hoe sidi dus bestelt?
365[regelnummer]
Hoe hebdi u selven dus vercocht?
Dic vint men, dat men heeft ghesocht;
Soe doet u man oec, dunct mi nu;
Hine wijst hoe meester sijn van u
Sonder met desen scalken vonde,
370[regelnummer]
Ende blijft hi meester te desen stonde,
Wi selender om doghen, het sal ons smerten.
Ghevader, ic swere u bi Coels herten,
Eer ic om enen pelse verdroeghe,
Ic hadde liever, dat icken sloeghe,
375[regelnummer]
Dat hi bloet spude, die keytijf.
Ga naar margenoot+Ghi sout peinsen, onsalich wijf,
Als u pelse of roc ghebrect,
Eest dat ghi twee woorde smekeleec sprect,
Soe seldi hebben, dat ghi wilt;
380[regelnummer]
Ghi keert wel stappans uwen scilt,
Soe sidi meestersse als te voren.
Ende mach hi des comen te voren,
Die mans die selen onderlinghen
Haer wijfs al dus willen dwingen,
| |
[pagina 131]
| |
385[regelnummer]
Ende en es vrouwe binnen der straten,
Mach hi voertgaen metter saken,
Sine heves te wers om uwen wille.
Bette.
Lieve ghevader, nu swijt alstille,
Bi Coels passie! soe en salic oec.
390[regelnummer]
Ic hinghen mi liever inden roec
In ons roecgat in ene mande.aant.
Tfi! god gheve den pelse scande,
Dat ic mi selven noit overgaf.
Jan.
Mijn wijf die loept nu wel den draf.
395[regelnummer]
Ic sal haer compost leren gherecken,
Of wi selen om tlanxte trecken,
Want meere sottinne en saghic nie.
Ghebuer.
Lieve Jan, gheloves mie,
Hier es spise boven spise.
400[regelnummer]
Al dus salic u leren, Lise,
Over maeltijt lopen ende rennen.
Wijf.
Bi gode, daer en soudi niet vele ane winnen;
Soe en sal hi oec, dat wetic wel.
Jan.
Ic wille, dat si wese snel
405[regelnummer]
Te doene dat ic haer bevele
|
|