Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Het naembouck van 1562 (1945)

Informatie terzijde

Titelpagina van Het naembouck van 1562
Afbeelding van Het naembouck van 1562Toon afbeelding van titelpagina van Het naembouck van 1562

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (2.59 MB)

XML (1.55 MB)

tekstbestand






Editeur

René Verdeyen



Genre

non-fictie
sec - taalkunde

Subgenre

non-fictie/naslagwerken (alg.)
woordenboek / lexicon
taalkunde/algemeen


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Het naembouck van 1562

(1945)–Joos Lambrecht–rechtenstatus Auteursrecht onbekend

Tweede druk van het Nederlands-Frans woordenboek


Vorige Volgende

[V]

V.

VBelieue oft V sal belieuen: Ton plaisir soit, ou vous plaise.
Vacht oft vel: Vne peau.
Vader: Pere.
Vader des huusghesins: Pere de famille.
Vaderland: Le pays d'vn chascun[,] la patrie.
Vaderlic: Paternel.
Vaderlike ęrue: Patrimoine.
Vaderloos: Pupille ou sans pere.
Vaendelijngh: Enseigne, baniere.
Vaendragher: Porte enseigne.

Vae.

Vaer: Passage d'eaue.
[pagina 199]
[p. 199]
aant.Vaeren tschepe: Nauiger, passer l'eauë.
Vaerghen / heesschen oft te vooren legghen: Dire ou demander.
Vaeriare: Anten.
VaerkelenGa naar voetnoot+: Aller sur l'eauë à batteau par maniere de passetemps.
Vaerken: Porc ou porceau.
Vaerkens bac: Vn auge aux porceaux.
Vaerkens cot: Estable à porceaulx, Roulier.
Vaerkens wachter: Qui garde les porceaux, porcier.
Vaerman: Passeur, qui passe les gens en sa nasselle.
VaerschatGa naar voetnoot+: L'argent ou salaire qu'on baille pour estre passé l'eauë.
Vaerschip: Bateau, ou nauire passagere.
Vaerwe: Couleur, teinct ou teincture.
 
→ Sur Dieu n'hà Seigneur,
 
Sur noir, n'ha couleur.
 
→ Ioye de coeur faict beau teinct
 
de visage.
 
→ Boy du vermeil, tu y gaigneras
 
la teincture.
Vaerwen: Teindre, coulorer.
Vaerwer: Teincturier.
Vaerwerie: Teincturerie.
Vaerze oft vęrse die noyt calf en hadde: Vne Genisse.
Vaec: Sommeil, faim de dormir, endormissement.
Vaec hebben / oft vaekerigh zijn: Sommeiller, dormiller.
Vaeghsel: Balieure, nettoyeure.
Vael: Couleur entre blanc et roux, comme couleur de miel, iaulnastre.
Vaen / z. vanghen: Prendre.
VaendelijnghGa naar voetnoot+: Baniere.
Vaendragher: Port'enseigne.
Vaer oft vreese: Paour ou peur crainte ou cremeur.
→ Toutes les armures de Bresse, n'armeroyent pas la paour.
Vaer / b. vader: Pere.
Vaghen met eenen bessem: Balier, nettoyer d'vn balay, ramonner.
Vaghen met een vutsel oft douc: torcher.
Vaghelinghen: Ballyures.
Vaghijnghe: Nettoyeure.
Val: Cheute.
Valbrugghe: Pont leuis.
Valencijne een stat: Valencienne.
Valke: Faulcon.
Valkenaere: Faulconnier.
Valle oft streck: V[n] laqs.
Valle om muysen te vanghen: Vne Sourriciere.
Valle om ratten te vanghen: Vne Ratiere.
Vallen: Cheoir, Tomber.
Vallender an oft wat daertoe doen: Mettre la main à la paste.
Vallen inde boete: Escheoir en l'amende, encourir l'amende.
Valleye / dal: Vallée.
Valsch: Faulx ou adulterin.
Valschaert: Vn faulx home ou faulsaire.
Valsche sake daer valscheit in light / schuult oft verborghen is: Chose faulsonniere ou de faulceté.
[pagina 200]
[p. 200]
aant.Valschelicken: Faulsement.
Valscheit: Faulceté.
Valsch maken: Faulser, falsifier.
Valuacië: Esualuation.
Valuéren eenen pennijngh: Esualuër.
Vame oft vademe: Toise.
Van: De.
Van daghe te daghe: De jour à aultre.
Van dien tide voort: De la en auant.
Van doene hebben oft van noode hebben: En auoir à faire.
ghy en hebt mijns niet van doene: vo' n'auez que faire de moy.
Van iare te iare: D'an en an.
Van in zijns moeders buuc / oft Van zijnder geboorten af: Des le ventre de sa mere, ou des sa naissance.
Van nu voort an: D'icy en auant, doresnauant, desorsmais.
Van sticke te sticke: Particulierement, en particulier ou par le menu.
Vane: Vn estandart, vn enseigne.
Vanghen: Prendre.
Vanghenesse: Prison.
Vanghenes bewaerder oft sluter: Cepier, Geolier.
Vanghijnghe: Prinse, captiuité, emprisonnement.
Vare / vreese: Paour.
Varen / verdrieten: Ennuyer.
Varen tschepe: Nauiger, aller sur l'eauë en vn bateau ou nauiere, passer l'eauë en vn batteau.
Vare alst zal / tghelt mi de waghenhure: Aille que vaille, aultant m'est tomber que bransler.
Varent cruud: Fourgiere ou feuchiere.
Varendzaet: Grain de fougiere.
Varen oft riden te waghen: Charroyer ou charrier.
VarijnckGa naar voetnoot+: Tout à ceste heure.
Varre oft stier: Vn toreau.
Vaste: Fort, ferme.
Vastelicken: Fermement.
Vasthaudende / vrec oft ghierigh: Tenant, ciche ou taquin.
Vastmaken: Lyër, ficher, afficher, attacher, affermir, fortifier, establir.
Vasten / spise dęruen: Iuner.
Vastenauond: Quaresme prenant.
Vasten dagh: Iour de june, ou Iune.
den Vastenen: Le Quaresme.
Vat: Vn vaisseau ou baril.
Vat oft mate / mueken: Boisseau.
Vaten: Comprendre.
Vauden: Pliër.
Vaute ouer eenen kelder: Vne voulte.
Vautéren: Voulter.
Vauwen: Pliër.
Vauwe: Vne plyë.

Ve.

Vechtachtigh: Aspre au combat.
Vechten: Combatre, batailler.
Vechter: Combatant, batailleur, guerroyeur.
Vechtinghe: Combat.
Vedel: Rebec.
Vedelęre: Qui iouë du rebec.
Véder oft vére van eenen pijl: Les pennes ou empennons d'vne fleiche.
Véder: Vne penne d'oiseau.
Vederen eenen pijl: Empenner vne fleiche.
[pagina 201]
[p. 201]
aant.VederhuusGa naar voetnoot+ datmen de peerden aen tbeen doet: Des entraues qu'on met aux piedz des cheuaulx.
Vee / alderande beesten leuende van tvoetsel der ęrden / waer mede dat den mensche hem dient / ghelijc ossen / esels / pęrden / kemels / schapen ende gheeten: Haras, bestiail toute beste viuant de la nourriture de la terre, et dequoy l'homme se sert, comme boeufs, asnes, cheuaulx, brebis et chieures.
Veedief: Larron de bestiail.
Veędieuerie: Larrecin de bestiail.
Veeụoeder: Fourrage.
VeegheGa naar voetnoot+: Qui ne poeust eschapper la mort.
Veel / veelachtigh oft vele: Beaucoup[,] moult, gramment ou largement.
Veelderande: Plusieurs, de diuerses sortes ou façons.
men vint veel volcs: Il est beaucoup de gens.
Veertigh: Quarante.
Veertigh mael: Quarante fois.
Veertighste: Quarantiesme.
Veertien: Quatorse.
Veertien mael: Quatorse fois.
Veertienste: Quatorsiesme.
Veete: Hayne.
Veeze / b. vęze: Genisse.
Veinsen / ontstekenGa naar voetnoot+: Allumer.
Veinsen hem: Se dissimuler ou feindre, ne faire plus semblant de quelque chose.
Vel: Peau.
Vel dat onder de kele vanden osse hanght: Le fanon d'vn boeuf, la peau quy luy pend soubz le long du col.
Veken / b. hecken: Heler.
Veld: Champ ou pieche de terre labourable.
Veldachtigh: Champestre.
Veldhoen / partrijsse: Perdris.
Vele: Beaucoup, moult, gramment ou largement.
Vele om op te spelen: Rebec.
Velghe an twiel: La iante d'vne rouë.
Vellen / omwerpen: Abatre.
haut Uellen: Verser du bois.
Velt / b. veld: Champ.
Venegen een stad: Venise.
Venijn: Du venin.
Veninich oft venijnt: Venineux.
Venkel cruud: Fenouil.
Venster: Fenestre.
Verachten oft versmaden: Despriser, mespriser, contemner.
Verachter / versmader: Despriseur, mespriseur, contemneur.
Verachtijnghe / versmadinghe: Mesprisement, contempt, mespris.
Verachteren: Retarger, arrierer.
Verachterthede: Arrierage.
Veraergheren: Empirer.
Veraergheren yemand: Donner scandale ou mauuais exemple.
Veraerden: Changer de nature.
Veranderen: Muër, changer.
Veranderlic: Muable ou variable.
Veranderijnghe: Changement, mutation, variation.
Veranderen: Respondre.
[pagina 202]
[p. 202]
aant.Verbęrghen / z. bęrghen: Absconser.
Verbęrgher: Recelateur.
Verbant: Obligation.
Verband van paeyse: Confederation[,] pact, appoinctement, traicté de paix.
Verband maken met yemand: Faire confederation, alliance et ligue auec aulcun.
Verbannen yemant: Bannir.
Verbasen: Estonner.
VerbeentGa naar voetnoot+ oft verschuwet: Rusé.
Verbelghen: Offenser, faillir, pecher, faire quelque faute, offendre, mesprendre.
Verbernen: Brusler.
Verbernen: Ardre, ardoir, allumer, ou mettre le feu à quelque chose, enflamber.
VerbernijngheGa naar voetnoot+: Embraseme[n]t de feu, inflammation.
Verbernt: Ars ou bruslé.
Verbeteren: Amender, corriger.
Verbeterijnghe: Correction, emendation, radressement.
Verbeyden: Attendre.
→ Souffre le mal, attens le bien.
→ Tout temps vient, qui le peult attendre.
Verbesighen: Vser, se seruir de quelque chose.
Verbidden: Obtenir et impetrer en priant, ou par priére.
Verbieden: Deffendre.
Verbinden: Obliger.
Verbinden met doucken: Enfaschiner[,] enuelopper, affubler.
Verbinden thooft: Bander la teste.
Verblauwen: Deuenir couärd.
Verblenden: Esblouir, aueugler.
Verblentheit: Aueuglissement.
Verblyden hem: S'esiouir.
Verblyden yemand: Esiouir quelqu'un.
Verblydijnghe: Ioyë.
Verbloesemen oft verschauwen: Gresir, eschauder.
Verblooten / naeckt maken: Desnuër.
Verbod: Deffense, inhibition.
Verbond: Obligation.
Verborghen yemant: Estre pleige et respondant pour aulcun, pleiger, cautionner aulcun.
Verborghen / besteet: Caché, absconsé.
Verbranden: Enflamber.
Verbrasséren hem: Se creuer de manger.
Verbreeden: Elargir.
Verbreedijnghe: Amplification.
Verbreeder: Eslargisseur.
Verbréken: Transgresser.
Verbueren / verliesen: Forfaire ou perdre par forfaicture.
Verbuert goed: Bien confisqué.
Verburghen: Pleiger aulcun.
Verburstelt oft verstoort: Herissonné.
Vercauden /vercoelen: Refroidir.
Vercieren: Orner, parer, embellir, decorer.
Verciert: Orné, accoustré, paré, attiffé.
Vercierijnghe: Ornement, accoustrement, parement, embellissement, decoration.
Verclaerzen: Rendre clere vne chose qui parauant estoit obscure, declarer, exposer, expliquer, interpreter.
Ga naar voetnoot+
[pagina 203]
[p. 203]
aant.Verclarijnghe: Exposition, declaration, interpretation.
Verclarijnghe des verstands van eenighe leeraers: Commentaire.
Vercleeden: Rabiller.
Vercleenen: Amoindrir.
Vercloucken hem: S'enhardir, prendre courage.
Vercnapen: Aller apres ou derriere de quelqu'un, accompaigner aulcun.
Vercoelen: Refroidir, refrigerer, rafraischir.
Vercoelinghe: Refroidissement, rafraichissement, refrigeration.
Vercoelt: Refroidi, refrigeré, rafraischi.
Vercondighen: Dire ou porter nouuelles, noncer, annoncer.
Vercoopen: Vendre.
Vercoopen metten stocke: Vendre au plus offrant ou à l'enchere.
Vercooper: Vendeur.
Vercooperigghe: Venderesse ou vendeuse.
Vercoopinghe: Vente ou vendition.
Vercoopelic: Vendable ou vendible.
Vercorten: Abbreger ou accourcir, escourter.
Vercouden: Refroidir.
Vercrachten: Efforcer, violer.
Vercrancken: Debiliter, affoiblir.
Vercranckijnghe: Affoiblissement, debilitement.
Vercreghen: Acquis.
Vercrighen: Acquerir, acquester, conquerir, conquester, obtenir, impetrer.
Vercrighijnghe: Acquisition.
Vercrijsschen: Confondre de parolles.
Vercroppen: Engosiller, esgorger.
Vercurten: Abbreger, raccourcir.
Verdachten / b. aendachtigh wesen: Se souuenir.
Verdęruen / b. bedęruen: Gaster.
Verdęruenisse: Gast ou gastement, ruyne ou destruction.
Verde / z. verre: Loing.
Verdeelen: Departir.
elc also verde alst hem angaetGa naar voetnoot+: chacun en son endroict et sicomme à luy appertiendra, chacun en son regard, chacun endroict soy, chascun à l'endroict de soy.
dat moet verde van my zijn: [Ia] à Dieu ne plaise.
Verdeessemen: Pestrer, Empaster la farine.
Verdéluwen: Se faner ou flestrir.
Verdienen: Meriter, desseruir.
Verdiepen: Faire plus profond.
Verdieren: Encherir, mettre à l'enchere.
Verdierder: Vn encherisseur.
Verdierte: Enchere.
Verdigh: Prompt, prest et appareillé, appert.
Verdobbelen: Redoubler.
Verdoen / vertęren: Despendre.
Verdolen: Desuoyer, s'esgarrer.
→ Femmes et gelines par trop aller dehors s'esgarent.
Verdommen: Condamner ou damner.
Verdommijnghe: Condamnation.
Verdomt: Damné ou condamné.
Verdonderen: Se gaster du tonnaire.
Verdonkeren: Obscurcir.
Verdoopen: Rebaptiser.
[pagina 204]
[p. 204]
Verdoomen: Euaporer.
Verdorren: Se seicher.
Verdoten / rasen yeuwers na: Enrager apres quelque chose, radoter.
Verdraeyen: Destourner, estourdir.
thooft staet hem gheel verdraeit oft verdarijt: il ha la teste tout estourdië, ou il ha le cerueau au dessus le bonnet.
Verdraghen: Endurer, souffrir tolerer.
 
→ Qui bien et mal ne peult souffrir,
 
A grand honneur ne peult venir.
 
→ Huy en figure, demain en sepulture
 
Heureux le corps qui pour son ame endure.
Verdraghen hem van eenigh dijngh te doene: Se deporter de faire quelque chose.
Verdraghelic: Passable, aisé à porter et endurer, tolerable, suportable.
Verdraghelicheit: Tolerance, patience, souffrance, endurement.
Verdraghende oft verduldigh: Pacient, souffrant, endurant.
Verdreeghen: Menacer.
Verdriet: Annoy, esmoy, ennuy, fascherië.
Verdrietelick: Ennuieux, fascheux.
→ Longues danses sont ennuiëuses.
Verdrietelicken: Auec ennuy et fascherië.
Verdrietigh: Ennuyé.
Verdrieten: Ennuiër, fascher, desplaire, attediër.
Verdrijnghen: Oppresser, opprimer, acabler, accrauenter.
Verdrijncken: Noyer.
Verdrijncken sijn ghelt: Boire son argent.
Verdriuen / veriaghen: Dechasser, rebouter, repculser, chasser arriere.
Verdrooghen: Deuenir sec, se seicher ou tarir.
Verdrooght oft afghecapt haut: Bois sec, mort, estainct ou abatu.
Verdrouuen: Contrister, rendre triste.
Verdrucken: Oppresser.
Verdrucker: Oppresseur.
Verdruckijnghe: Oppression.
Verdruckt: Oppressé, opprimé.
Verduldigh: Pacient.
Verduldigheit: Patience.
Verdwelmen: Estourdir.
Verdwénen: Transy.
Verdwinen: Transir ou s'aneantir.
hi verdwijnt oft vergaet van verdriete: il seiche d'ennuy.
Vereenen hem: S'effrayer.
Vereenighen: Vnir, accorder, appoincter, conuenir.
VerfrayenGa naar voetnoot+: Deuenir gay ou s'esgayer.
Verfraeyt / ghenesen: Gay ou refaict.
Vergaderen: Assembler, amasser, accumuler, recueuillir.
→ Il s'est loué à recueuillir la disme.
Vergaderijnghe: Assemblée, amas.
Vergaen: Se bouger.
Vergaen[,] te nieten gaen: Perir, definer.
Vergaen van drucke: Seicher d'ennui.
Vergallen eenen visch oft schoonmaken: Effundrer vn poisson.
[pagina 205]
[p. 205]
aant.Verganghelicke dijnghen: Choses transitoires ou de peu de durée, labile, escoulable.
Vergaren: Amasser.
Vergauden oft vergulden: Dorer.
te vergheefs: en vain ou pour neant.
Verghef: Poison ou venin.
Verghif oft vergheffenisse: Pardon, remission.
Verghelden: Rendre, recompenser, retribuër, rendre la pareille[,] payer, satisfaire.
Vergheldijnghe: Recompense.
Vergheten: Oubliër, mettre en oubly.
Verghetelic / die haest vergheet: Oubliant, oublieux, quy oublië soudainement quelque chose.
Verghetelheit: Oubliance.
V[e]rghetenesse: Oubliance, oubly.
Vergheten hem yewers in oft yewers mede: S'amuser à quelque chose.
Vergheuen met verghef: Empoisonner.
Vergheuen / quijtschelden: Pardonner.
Verghieten: Respendre.
Vergonnen: Auoir enuyë du bien d'aultruy.
Vergouden: Dorer.
Vergrammen: Offenser, irriter.
Vergroenen: Reuerdir.
Vergroeyen: Recroistre.
Vergruwen: Auoir en horreur.
Verguffen hem: S'abuser.
Vergulden: Dorer.
Verhael oft verreycken hebben: Auoir garrant.
Verhaesten hem: S'haster trop.
Verhalen yet oft vertellen: Raconter, reciter.
Verhalen synen aessem: Reprendre son haleine.
Verhalen zijn schade oft verlies: Recouurer sa perte ou dommage.
Verhanghen: Estrangler.
Verharten: Endurcir.
Verheelen: Se reprendre, rejoindre, consolider.
Verheenen hem: S'estonner s'espouanter.
Verheffen: Exalter, esleuer.
Verheffen een leen: Releuer vn fief.
Verheffen de Conijngh feeste: Enleuer la feste Royalle.
Verhemelen: Lambrisser.
VerhemelteGa naar voetnoot+ vanden monde: Le palais de la bouche.
VerhemelteGa naar voetnoot+ van eenen houen: L'astre d'vn four.
Verhitten: Enflamber.
Verhoeden oft verhoedt werden: Enrager.
slaet den hond hy is verhoet: donnéz sur le chien il est enragé.
Verhoeden: Engarder, preueoir.
Verholen: Celé.
→ Peché celé, demy pardonné.
Verhongheren: Affamer.
Verhonghert: Affamé.
Verhonghert ghelijc eenen wulf: Allouuy.
Verhooren: Exaucer.
Ver[h]oouerdighen: Enorgueillir.
Verhueghen / verblyden: Esiouir, recreër.
Verhuren oft verpachten: Bailler à ferme, ou donner à louage.
Verhuringhe: Louage ou bail de fermes.
Ga naar voetnoot+
[pagina 206]
[p. 206]
aant.Verhusen: Desloger, changer de logis.
Veriaghen: Dechasser.
Verieghenen / ghemoeten: Rencontrer.
Verionnen: Auoir enuië du bien d'aultruy.
Verionghen oft kippen: Faire ses petitz.
Verionghen / ionc werden: Deuenir jeune.
Verjuus: Du Verius.
Verkeerberd: Vn tablier ou jeu de triquetrac.
Verkeeren ende hantieren met yemand: Conuerser, Hanter.
Verkeeren oft veranderen: Changer, muër.
Verkeert: Tourné.
Verkeert gaen: Aller en masque ou estre masqué.
hy waer beter Verkeert dan wederghekeert: Il seroit meilleur tourné, que retourné.
Verken / z. vęrken: Porceau.
Verkiesen oft kiesen: Choisir, eslire.
Verkl. verkn. verko. verkra. verku. zouckt het zelue int voorgaende van Vercl. vercn. verco. vercra. vercu.
Verlacken: Attraire.
Verlanghen / yet beghęren: Appeter, Desirer.
Verlanghen ende verachteren een proces: Alonger et retarder vn proces.
Verlappen: Mettre des pieches à quelque chose.
Verlasten oft ouerlast doen: Faire foule et oppression.
Verlaten: Abandonner, delaisser.
Verlatijnghe: Abandon, abandonnement.
Verlaten [,]niet ghetroost: Desolé.
Verlaten hem yewers op: Se fiër, confiër, asseurer ou attendre.
Verleckeren: Affriander ou affrioler.
Verleeden: Seduire, Desbaucher.
Verleenen: Donner, octroyer.
VerleestenGa naar voetnoot+: Acquerir.
Verlegghen: Auancer, Debourser.
Verlesen: Eslire, esplucher.
Verletten: Auoir interrest ou perte.
Verlichten met lichte: Esclerer.
Verlichten iemands pine: Alleger.
Verlichtijnghe: Allegeance.
Verlichten met schilderie: Alluminer.
Verlichter: Allumineur.
Verliden: Confesser ou cognoistre.
Verlies: Perte.
Verliesen: Perdre.
 
→ Qui met en gage et ne scait bien,
 
Est tenu fol, et perd le sien.
Verliken: Conferer, comparer.
Verlinghen: Alonger.
Verlinghen yewers naer: Apeter et desirer.
Verloochghenen: Renoncer, reniër.
Verloren: Perdu.
Verloren cost oft verloren moeyte: Peine perduë.
tspel verloren gheuen oft laten varen: Quicter le jeu.
Verloren gaen: Tourner en ruyne.
Verlossen: Deliurer.
Verlouen hem: Se promettre.
Verluchten: Mettre en l'air.
ic en vermaghs niet meer: Ie n'en puys plus.
Vermaerd: Bien famé, Renommé.
[pagina 207]
[p. 207]
aant.Vermaken / verblyden den gheest: Se recreër, s'esiouir, ou s'esbatre.
Vermakijnghe / verblydijnghe: Delectation, recreation, plaisir, deduit. Soulas.
Vermalendyen: Mauldire.
Vermaledydijnghe: Mauldisson.
Vermanen / doen ghedijncken: Ramenteuoir.
Vermanen / waerschuwen: Aduiser, aduertir, admonester, enhorter.
Vermeerderen oft vermeeren: Agrandir, augmenter, accroistre, faire plus grand.
Vermeerdert werden: Estre accreu, et augmenté.
Vermeiden: Esbatre.
Vermeidijnghe: Esbat.
Vermet maken: Faire faict.
Vermetel / vermetelic: Fier, arrogant, presumptuëux.
Vermiden: Euiter, eschuer, fuir, abstenir, ne faire point.
Verminderen: Amoindrir, diminuër, rappetisser, amenuiser.
Vermijncken: Affoller, esuerner.
Vermijnckt: Affollé, esuerné.
Vermoeden: Souspeçonner.
Vermoedachtigh: Souspeçonneux.
Vermoeid: Lassé.
Vermoeien oft moede maken: Lasser.
Vermoghen: Pouoir quelque chose.
Vermommen: Desguiser, masquer.
Vermonden: Mentioner.
Vermoruwen: Radoulcir, amollir.
Vermoorden: Meurtrir.
Vermossen: Moisir.
Vermuelen: Troubler.
Vermuerewen: Amollir.
Vernachten: Demourer toute la nuict[,] passer toute la nuict.
Vernaderen: Approcher.
Vernauwen: Faire plus estroict.
Vernederen: Rabesser.
Vernemen: Enquerir, enquester.
Verneemt of hi thuus is: Sache s'il n'est pas en la maison.
Vernielen oft vernieten: Consumer, aneäntir, anichiler.
Vernieuwen: Renouueller.
Vernipen / vercorten: Amoindrir.
Vernisch: Du vernis.
Vernoey: Annoy, ennuy ou esmoy.
Vernoeyen: Fascher, ennuiër.
Vernoughen: Contenter.
Veronghelijcken: Faire tort ou injure.
Veroneeren: Deshonorer.
Veronschuldighen: Ex[c]user.
Veronwęrdighen: Desdaigner, auoir en desdaing.
Verootmoedighen: Humilier.
Verpachten oft anderen verhuren: Donner à louage.
Verpachten oft zelue huren: Prendre à louage.
Verpaerten / deelen: Departir.
Verperssen: Supprimer.
Verplanten: Replanter.
Verpletten: Escarbouiller, espautrer, acabler.
Verporren: Se bouger.
Verpruelen: Commencer à se refaire, ou guarir.
Verquaden: Empirer.
Verquisten: Dissiper, follement despendre.
Verraden: Trahir, encuser, deceler, rencuser.
Verrader: Traistre.
Verraderie: Trahison.
Verrasschen: Anticiper, haster.
Verre: Loing, auant ou fort auant.
[pagina 208]
[p. 208]
aant.Verre moet dat van my zijn: Ia à dieu ne plaise. Ia ne m'aduienne.
Verre / stier: Taureau.
Verrecken: Fort estendre.
Verrisen: Resusciter, se releuer.
Verrisenesse: Resurrection.
Verroeren: Bouger, remuër.
Verroesten: S'enrouiller.
Verrompelen: Refrongner.
Verrotten: Se pourrir.
Verroukeloozen: Mettre à l'aduenture.
Versaeght: Peureux.
Versaghen: Auoir peur.
Versch: Frais ou frez.
Versche peerden: Cheuaulx frais et reposez.
Verschęrpen: Aguiser.
Verschalcken: Tromper par finesse.
Verschatten: Rençonner.Ga naar voetnoot+
Verschauwen: Gresir, eschauder.
Verscheeden: Separer, desioindre.
Verschemmelen: Se moisir.
Verschenen tijd: Temps escheu.
Verscheppen: Refaire.
Verschieten / verschricken: Espouanter, tressaillir.
Verschieten / verlegghen oft betalen: Desbourser.
Verschil: Difference.
Verschillen: Differer, estre different, ne resembler point, n'accorder point.
Verschimmelen: Se rancir.
Verschinen / openbaer werden: Apparoistre.
Verschinen: Escheoir.
Verschoonen: Embellir.
Verschrapen: Rancir.
Verschricken: S'estonner.
Verschueren: Deschirer ou eschirer.
Verschueren / verslinden: Deuorer, Engloutir.
Verselschappen: Associer.Ga naar voetnoot(1)
Verslaen den legher / verlegheren oft de tenten verslaen: Muër le siege.
Verslaen: Desconfire.
Verslaen den hongher ofte durst Estancher la faim ou la soif.
een verslaet de vruecht: vn rabbat joye.
Verslampampen: Licharder.
Verslepen: Trainer.
Versleten: Vsé.
Versliten: Vser.
Verslinden / verslinghen oft verslocken: Deuorer, gober.
Verslonden: Deuoré, englouty.
Versmachten: Estouffer.
Versmaden: Vituperer, blasmer, despriser, reiecter, contemner.
Versmadijnghe: Vitupere, blasme, desprisement.
Versmadelic: Vituperable.
Versmelten: Refondre.
Versmooren: Noyër.
Versmoort droncken: Plus yure qu'vne souppe.
Verspaghen: Retarger ou retarder.
Verspelen: Perdre en jouant.
Verspraeyen: Espardre.
Verspreęden: Eslargir.
Verstaercken: Fortifier, enforcir.
Verstaerfte: Amortissement.
Verstaeruen: Amortir.
Verstaeruen / verdwinen: S'aneantir.
Verstaen: Entendre.
→ Qui mal entend, pis respond.
Verstalen: Acerer.
Verstand: Entendement.
[pagina 209]
[p. 209]
aant.Verstandel oft verstandigh: De bon esprit, ingenieux, capable ou qui ha bon entendement, entendu.
Verstauten: S'enhardir, prendre hardiesse.
Versteenen: Endurcir.
Verstéghen: Deuenir obstiné.
Versteken: Debouter, repudier, reiecter, forclore.
Verstiuen: Deuenir roide.
Verstooren: Perturber.
Verstooten: Repudier.
Verstoppen: Estouper.
Verstoruen wijn: Vin esuenté, vin poussé.
Verstouten: S'enhardir.
Verstuucken: Disloquer.
Vertaeren zijn goed: Despendre ses biens.
→ Denier refusé ne se despend point.
Vertaeren inde maghe: Digerer.
Vertasseren: Faire oppression, forcer.
Vertasseringhe: Oppression, force ou violence.
Vertellen: Raconter.
Vertollen: Payer tribut.
Vertooghen: Remonstrer, mettre deuant les oeilz.
Vertouuen: Attendre.
Vertraghen: Retarder, retarger.
Vertrecken: S'en aller, se departir, ou departir.
Vertrecken den wijn vanden droessem: Fralater le vin de dessus sa lië.
Vertroosten: Reconforter.
VertweefelenGa naar voetnoot+: Attraire.
Vertwifelen: Desperer.
Vervaert: Paoureus.
Vervaertheit: Effroy, frayeur, espouentement, terreur.
Verụaerlicken: Paoureusement.
Verval[,] profijt dat ancomt bi ghevalle: Emolument.
Vervallen: Ruiner, venir en decadence.
Vervallen van zieckten: Recheoir en maladie, estre derechef malade.
Vervalschen: Abastardir, corrumpre, faulcer.
Vervanghen: Comprendre.
Vervanghelic by eede: Iuratoire.
Vervarelic: Terrible, espouantable.
Vervaren / yemant vreese andoen: Espouanter, donner effroy, effrayer, faire paour à aulcun.
Vervaren oft verheenen hem: S'effrayer, s'estonner.
Vervaren man: Homme sçauant et experimenté.
Vervasten: Reforcir, affirmer, confirmer.
Vervelen: Fascher.
Vervéren eenen pijl: Rempenner vne flesche.
Ververren: Esloingner.
Ververschen: Rafreschir.
Vervléten sijn yeuwers op: Estre asoté sur quelque chose.
Vervloucken: Mauldire.
Vervollen: Regrater.
Vervolghen: Persecuter, poursuyure.
Vervolghens oft regghelijnghe / achtereenGa naar voetnoot+: Tout de suyte ou tout de route.
Vervolgher: Persecuteur, poursuyuant.
[pagina 210]
[p. 210]
Vervolghijnghe: Persecution, poursuyte.
Vervoorderen: Auancer.
Vervremden: Estranger, aliener.
Vervriesen: Congeler, se geler.
Vervrueghden: Resiouir.
Vervullen: Accomplir, remplir.
Vervulen hem: S'enordir.
Verwachten: Attendre.
Verwaeren: Cohiber, arrester, contenir, refreindre, reprimer, restraindre.
Verwaeren hem: Se defendre.
Verwaerer: Deffendeur.
Verwaerken / verbelghen: Offenser.
Verwaerken: Vser en son ouurage.
Verwaerpen: Rejecter.
Verwaeruen: Obtenir, impetrer.
Verwaeiden harijnghGa naar voetnoot+: Harenc bouffi.
Verwaent: Arrogant, presumptueux, outrecuidant.
Verwaentheit: Arrogance.
Verwaermen: Eschauffer.
→ Bon feu et bon vin, M'eschauffent le chemin.
Verwandelen / veranderen: Changer, muër.
Verwapenijnghe: Armoirie.
Verwaren: Garder.
Verwasschen: Relauer.
Verwassen: Recroistre.
Verwaten yemand: Excumunier.
Verwecken: Exciter, reueiller, resusciter.
Verwedden: Perdre en gageant.
Verweeren: Endurcir.
Verweldighen: Oultrer, outrager.
Verwelf: Voulte.
Verwelken: Flestrir.
Verweluen: Voulter.
Verwen / b. vęruwen: Teindre.
Verwernen: Touiller, entremeller.
Verwilderen: Deuenir sauuage, assauuager.
Verwinnen: Vaincre, emporter.
Verwisselen: Changer.
Verwiten: Reprocher.
Verwijt: Reproche.
Verwoeden: Enrager.
Verwoesten: Gaster et destruire.
Verwonderen: Esmerueiller, admirer, esbahir.
Verworghen: Estrangler.
Verworpen: Rejecter.
Verwortelen: Enraciner.
Verwrijnghen: Destordre.
Verwumpelen oft vermommen: Desguiser.
Verwysen: Iuger, condemner.
→ Homme condemné, demy decollé.
Verzachten: Radoulcir.
Verzaden: Assaouler, rassaisir.
Verzaeyt oft ongans: Sursemé.
Verzaken: Niër, renuncer.
Verzamen: Ioindre ou rassembler.
Verzeeut: Alteré, essardé, desgousté.
Verzeeutheit: Alteration, desgoutement.
Verzekeren: Asseurer, acertener.
Verzekertheid: Asseurance.
Verselschappen: Accompaigner.
→ Mieulx vault estre seul, que mal accompaigné.Ga naar voetnoot(1)
Verzelueren: Argenter.
Verzien hem: Se pourueoir.
Verzien oft verkiken: Prendre par mesgarde.
Verzieren yet: Feindre, controuuer.
Verzieringhe: Fiction, controuuement.
[pagina 211]
[p. 211]
aant.Verzinken: Enfondrer, abismer.
Verzinnen: Considerer et prendre garde ou entendre, se raduiser.
Verzipen: Esgouter, degouter.
VerzittenGa naar voetnoot+ / verstaen: Bouger.
en Verzit niet: ne vous bougez.
Verzoenen: Racheter, reconciliër, rençonner.
Verzoeten: Radoucir.
Verzolderen: Plancher.
Verzonken steden: Villes abysmées.
Ve[r]zotten / zot werden: Assortir, rassoter.
Verzoucken: Experimenter, esprouuer, essayer, tenter, faire essay et preuue.
Verzoucken oft bezoucken: Visiter.
Verzuchten: Gemir, geindre.
Verzuren: Aigrir.
Verzwaeren hem: Se parjurer, se faire parjure.
Verzwaeren: Apostumer, enfler.
Verzwaren: Appesantir, faire plus pesant, aggrauer.
Verzwaren eenighe zieckte: Engreger quelque maladie.
de zieckte verzwaert ende aerghert alle daghe: la maladie s'engrege et empire tous les jours.
Verzweghen: Recelé, tenu secret.
Verzweghen rente: Rente couuerte ou tacitoire.
Verzwighen yet: Tenir secret vne chose, receler.
Vesch / z. versch: Frais.
VesperbroodGa naar voetnoot+: Le reciner.
Vesperbrood eten oft vespereienGa naar voetnoot+: Reciner.
Vesten vander stede: Les fossez de la ville.
Vesten / vaste maken: Affermir, afficher, attacher.
Vesten zijn lesse: Recorder sa leçon.
Vet: Gras.
Vetheit: Graisse.
Vetmaken oft vetten: Engraisser.
Vetvisch: Poisson gras ou lard de poisson.
Vetwarier: Crassier.
Veynzen hem: Soy feindre ou faire beau semblant.
Veyster / b. venster: Fenestre.
Veyster liedeken: Aubade, reueil.

Vi.

Viand: Ennemy.
Viandschap: Ennimitié.
Victailge / leeftocht: Le viure.
Victaeilgier: Viuandier.
Vier dat bernt: Feu.
Vierbrand: Vn tison allumé.
Vier int ghetal oft viere: Quatre.
Viercant: Quarré.
Viercanten: Esquarrir.
Vierderley: En quatre sortes.
Vierde: Quatriesme.
Viere: Quatre.
Vieren / mesdagh hauden: Fester.
Vieren: Faire des feus.
Vierendeel: Quartier.
Vierendeelen: Esquarteler.
Vierendertigh: Trentequatre.
Vierendertighmael: Trentequatrefois.
Vierendertighste: Trentequatriesme.
Vierenneghentigh: Nonantequatre.
Vierenneghentighmael: Nonantequatrefois.
[pagina 212]
[p. 212]
aant.Vierenneghentighste: Nonantequatriesme.
Vierentsestigh: Soixantequatre.
Vierentsestighmael: Soixantequatrefois.
Vierentsestichste: Soixantequatriesme.
Vierentseuentigh: Septantequatre.
Vierentseuentighmael: Septantequatrefois.
Vierentseuentighste: Septantequatriesme.
Vierentachtentigh: Octantequatre.
Vierentachtentichmael: Octantequatrefois.
Vierentachtentighste: Octantequatriesme.
Vierentwintigh: Vingtquatre.
Vierentwintichmael: Vingtquatrefois.
Vierentwintighste: Vingtquatriesme.
Vierenveertigh: Quarantequatre.
Vierenveertighmael: Quarantequatre fois.
Vierenveertighste: Quarantequatriesme.
Vierenvijftigh: Cinquantequatre.
Vierenvijftighmael: Cinquantequatrefois.
Vierenvijftichste: Cinquantequatriesme.
Vierich: Ardant.
Viericheit: Ardeur.
Vierighlicken: Ardamment.
Viermael: Quatrefois.
Vierpanne: Flambeau, fallot.
Vierschare: Lieu public ou on tient les plaidz.
Vierschuppe: Pallette à feu.
Vierslagh: Fusil.
Vierstael: Fusil.
Vierste: Quatriesme.
Vierstede oft haerd: Le fouyër [ou] on garde le feu, l'astre.
Viersteen: Cailliou à frapper du feu.
Viertale mateGa naar voetnoot+: Deux boisseaux.
Vierwerf: Quatre fois.
Vierweeghscheęde: Vn quarrefour.
Vighe / b. fighe: Figue.
Vigghen oft braedvęrken: Cochon.
Vigghenen als een zogh haer ionghen werpt: Cochonner.
Vijf int ghetal: Cinq.
Vijfde: Cinquieme.
Vijfendertigh: Trentecinq.
Vijfendertighmael: Trentecinqfois.
Vijfendertighste: Trentecinquiesme.
Vijfenneghentigh: Nonantecinq.
Vijfenneghentighmael: Nonantecinq fois.
Vijfenneghentighste: Nonantecinqiesme.
Vijfentsestigh: Soixantecinq.
Vijfentsestighmael: Soixantecinqfois.
Vijfentsestighste: Soixantecinqiesme.
Vijfentseuentigh: Septantecinq.
Vijfentseuentighmael: Septantecinq fois.
Vijfentseuentighste: Septantecinqiesme.
Vijfentachtentigh: Octantecinq.
Vijfentachtentighmael: Octantecinq fois.
Vijfentachtentighste: Octantecinqiesme.
Vijfentwintigh: Vingtcinq.
[pagina 213]
[p. 213]
Vijfentwintighmael: Vingtcinqfois.
Vijfentwintighste: Vingtcinqiesme.
Vijfenveertigh: Quarantecinq.
Vijfenveertighmael: Quarantecinqfois.
Vijfenveertighste: Quarantecinqiesme.
Vijfenvijftigh: Cinquantecinq.
Vijfenvijftighmael: Cinquantecinqfois.
Vijfenvijftighste: Cinquantecinqiesme.
Vijfhondert: Cinqcents.
Vijfhondert duust: Cinqcentz mille.
Vijfmael: Cinqfois.
Vijfste: Cinqiesme.
Vijfthien: Quinse.
Vijftienmael: Quinse fois.
Vijftienste: Quinsiesme.
Vijftigh: Cinquante.
Vijftighmael: Cinquantefois.
Vijftighste: Cinquantiesme.
Vijlsel: Limure.
Vijnke: Pinson, beree.
VijstangheGa naar voetnoot+: Estoc.
Vijsten: Vessir.
Vijster: Vesseur.
Vijsterigghe: Vessiere.
hy vijst in zynen lepele / dats te zegghen, zynen aessem stijnckt oft hy is van S. Iob ghequelt: Il ha passé les mons, Il vient de Surie, c'est à dire, Il ha le mal Françhois ou la maladie de Naples.
Vile: Vne lime.
Vilen: Limer.
Villen / vlaenGa naar voetnoot+: Escorcher. → La queuë est la pire à escorcher.
Vilt: Feultre.
Vilvoorden / een stad in Braband: Villeforte, en Brabande.
Vimme vanden visch: L'aile ou aellerons du poisson.
Vinden: Trouuer.
Vinden oft verzieren: Controuuer ou inuenter.
Vingher: Doigt.
Vingherhoed: Vn dé à couldre.
Vingherlijnc: Doigtier.
Vinnigh / vroet oft vrec: Riche ou eschars.
Visbood: Nacelle à pescher.
Visch: Poisson.
Vischbanc: Establier ou estal à poissonnier.
Vischcaecken waer door die visschen haren adem uut ende in laten gaen: L'ouië ou l'oreille de poisson.
Vischcorf: Vne Nasse.
Vischdagh: Iour de poisson, jour maigre.
Vischmaert: Marché aux poissons.
Vischnette: Vn ret à pescher.
Vischroede: Vne lingne à pescher, peschoire.
Vischpaen: Escumoir ou friquet.
Visschen: Pescher.
Visscher: Pescheur.
Visscherie: Pescherië.
Vischvercooper: Vn poissonnier.
Visse: Vne beste semblable à vne fine mais elle put.
Vitse: Vne lentille.
Ga naar voetnoot+Ga naar voetnoot+
[pagina 214]
[p. 214]
aant.Vitten oft voeghenGa naar voetnoot+: Conuenir, auenir, bien sortir.
dien roc en vitt v niet: Ce sayon ne vous auient pas bien.
Viue / z. vijf: Cinq.
Viuer: Vn viuier.
Vize: Vn viz.

Vl.

Vla: Vn flanet ou flan.
Vlabacker: Flatteur.
Vlac: Plat.
Vlaen oft villen: Escorcher.
→ Qui ne sçait escorcher, rompt la peau.
Vlaendren: Flandres, le pays de flandres.
Vlaghe die reghent: Vne vndée, ou escousse de pluyë.
Vlamijngh: Flamen.
Vlamme: Flambe.
Vlammen: Flamber, flamboyer, iecter flambe.
Vlas: Du lin.
Vlasser oft vlasvijncke voghel: Vne Linote.
Vlassen garen: Fil de ling.

Vle.

Vlechten: Tresser ou trisser.
Vlechten den tuyn al dansende: Saulter la claye.
Vlecke: Tache ou macule.
Vledermuys: Chauuesouris.
Vleesch: Chair.
Vleeschauwer: Bouchier.
Vleeschbanc: Establier ou estal à bouchier.
Vleeschdagh: lour gras, iour de chair.
Vleeschuus: Boucherië.
→ Iamais ne demeure chair à la boucherië.
Vleghel: Fleau ou flayau.
Vleyen / Smeeken: Flater, amignarder.
Vleyer: Vn Flateur.

Vli.

Vliebęrgh: Refuge, lieu de francise.
Vlieden: Enfuir.
hy vliedt de schole: Il fuit l'escole.
Vlieghe: Mouche.
Vlieghen: Voler, voletter.
Vlieghen yemand anden hals om cussen: Saulter au col d'aucun pour l'accoller.
VlieghewalopridenGa naar voetnoot+: Galopper, voltiger.
Vlieghlap: Vne esuentoire.
Vlieme: Lancette.
Vlien: Enfuir.
Vlienderboom: Suseau ou suriau.
Vlierboom of[t] vlienderboomGa naar voetnoot+: Suseau.
Vlies: Toison.
Vlieten / stroomen: Couler, fluër.
Vlietigh / fraey: Allaigre, habile du corps, agile, legier, prompt, viste, appert.
[pagina 215]
[p. 215]

aant.Vlo.

Vlocke: Flocon.
Vlocke van weuers of[t] volders: Bourres, lanisses.
Vloed: Flot.
Vloed oft ghetide vander Zee: La marée.
Vloer: Le paué, ou aire de la maison.
Vloeyen: Ondoyer, flotter.
Vloeyende: Ondoyant.
Vloeyende oft loopende water: Riuiere.
Vlogghe oft vlugghe voghel: Oiseau dru, et prest à s'enuoler du nid.
Vloo: Pulce.
→ Qui se couche avec les chiens, il se leue auec les pulces.
Vlooten de melcGa naar voetnoot+: Escraimer le laict.
Vlote / visch: Flassade, raye pollie ou miralet.
Vloten oft zwemmen: Nager.
Vlothaut: Du liege.
Vloucken: Mauldire.
Vlouck: Mauldisson.

Vlu.

Vluchten: S'enfuir.
Vlucht: Fuite.
Vluchtigh: Fugitif.
Vluchten van schulden: Faire Banqueroute.
Vlueghel: Aile.
Vlugghe: Dru ou prest à voler.
Vlucks oft vluechts: Tost, incontinent, viste ou vistement.
→ Tost et bien ne conuienent ensemble.

Vo.

Vochghelen: Monter sur la geline.
Vochghelsel: Germillon d'oeuf.
Vochtigh: Moite, humide.
Vochtigh van smake: Relant.
Vochtigheit: Humidite, humeur.
Vodde: Torchon.
Voeden: Nourrir, alimenter, appaster.
Voedsel: Nourriture, nourrissement, aliment.
Voelen / z. ghevoelen: Sentir.
Voen / z. voeden: Appaster.
Voer datmen voert: Voicture, chartéë, tombereléë.
Voer om beesten: Fourage.
Voeraere: Foureur.
Voeren met pelsen: Fourer.
Voeren te waghen: Mener à chariot, charier.
Voeren te pęrde: Mener à cheual.
Voeren tschepe: Mener par nauire, ou bateau.
Voeringhe van cleederen: Foureure, doubleure.
Voerlaken: Doubleure.
Voerman: Charton, roulier ou voicturier.
Voester: Nourrisse.
Voesterkind: Nourrisson.
Voester vader: Nourrissier.
Voesteren: Nourir.
Voet: Pied.
Voetgen: Peton.
Voetgen voor voetgen gaen: Aller pas à pas, tout bellement, doucement, poseement.
Ga naar voetnoot+
[pagina 216]
[p. 216]
aant.den Voet oft grond van eenighen haut werke: Le soubassement.
Voetbanc: Marchepied.
Voetboghe: Arcbalestre.
Voetknecht oft voetgangher: Pieton.
Voetlooper: Laquay.
Voetpat oft voetwegh: Sentier, vne sente ou la piesente.
Voetstap: Le pas qui demeure apres qu'on ha marché.
Voetstaens / terstont: Tout à coup[,] sur le champ.
Voetwegh: Sente, piesente ou sentier.
Voghel: Oiseau.
Voghelken: Oiselet.
Voghelaere: Oiseleur, preneur d'oiseaulx.
Voghelen: Chasser ou tendre aux oiseaulx.
Voghelterre: Du glu.
Voghelplaetse oft voghelrië: Oiselerië.
Voie vander kercken: Circuit de l'esglise.
Vol oft vul: Plein.
alzo vol als een ey vol suuels: Plein comme vn oeuf.
Volbrijnghen: Parfaire, paracheuer.
Volbrijnghen sijn voornemen: Executer son entreprinse.
Volc: Vne gent, peuple ou nation.
Volder: Foulon.
Voldoen: Parfaire, acheuer, accomplir, remplir.
Volen oft ionc van der męrie: Vn poulain.
Volghen: Suyure.
Volghen om iet te vercrighen: Briguer.
Volghende oft achtereen: De suyte, consecutif ou continuel.
Vervolghijnghe om eenigh officie: Brigue.
Volghijnghe: Suyte.
Volhenden: Parfaire, paracheuer.
Volherden: Perseuerer.
Volheit: Plainté, foison.
Volle betalijnghe: Parpaye ou satisfaction.
Vollen yet: Emplir.
Volmaken: Parfaire, peracheuer.
Volstandigh: Constant.
Volwassen: Percreu, en taille.
VoncGa naar voetnoot+: Esche ou des allumettes.
Vondele / clein brughsken: Vn ponceau.
Vondelijngh: Enfant trouué.
Vonnisse: Iugement, sentence.
Vonnissen: Condemner, iuger.
Vonte: Le fons.
Vooghdië: Tutelle.
Vooght: Tuteur, curateur.
Voor my oft om my: Pour moy.
Voor al: Premiers, premierement, preallablement.
Voor my: Deuant moy.
Voorbeelde: Exemplaire.
Voorbidder: Intercesseur, mediateur.
Voorbigaen: Passer.
Voorbode: Messagier, apostre.
Voorbough vander stad: Faulbourg de la ville.
Voorcommen / yemand verrasschen: Anticiper.
Voorcooper: Reuendeur, survendeur, regratier ou regrateur.
Voort: Auant, apres.
Voorderijnghe: Auancement, accroissement.
Voordan: D'oresenauant, cy apres.
Voortdoen: Mettre sa marchandise en vente, estaller.
Voordeel: Auantage.
Voorderen: Auancer.
Voorderijnghe: Auancement.
[pagina 217]
[p. 217]
aant.Voortgangh: Auancement, despesche train, procedure.
Voordgangh węrcken: Gaigner pays.
Voords meer: En oultre, d'auantage, que plus est.
Vooren: Deuant.
Vooren ende al vooren: Preallablement.
Vooren verhaelt: Predict ou preallegué.
Vooren verhaelt: Preallegué.
Voorhaudijnghe: Theme, proposition, propos, but.
Voorhooft: Le front.
Voorhooft vanden huse: Le pan de la maison.
Voorlooper: Auantcoureur.
Voorloopijnghe: Auantcourement.
Voormaels: Cy deuant, deuant ce temps cy.
Voornemene te doene: Entreprendre, decreter.
Voorneminghe: Emprinse ou entreprise.
Voorreden: Prologue, auant propos.
Voorslagh van den huurwęrcke: Les appeaulx.
Voorsnider: Escuyer trenchant.
Voorspoed oft voorspoedicheit: Prosperité.
Voortijts / eertijds oft wilen eer: Iadis[,] par cy deuant, au temps passé.
Voort: Deuant.
[Voort: zie Voord].
zeght voort: Va ton propos suyuant.
Voorvaders: Predecesseurs, ancestres.
Voorvechter: Maistre luicteur.
Voorwaerde vàn eenighe contracten: Contracts et conuentions, redigées par escript.
Voorzegghen: Predire.
Voorzien: Preueoir, preuueoir.
Voorzien ende stofferen hem van als: Se garnir du tout.
Voorzienigh: Prouuoyant.
Voorzightigheit: Prouuoyance, prudence.
Vore int land: Vn rayon.
Voren: Deuant.
Vorm: Forme.
Vorcke: Fourche.
Vorst: Gelée.
Vorstigh oft huuerich: Subiect à froid: Frilleus.
Vort: Pourry.
hi is alzo vort als een schitte: Il est plus infect qu'vne punaise.
Vorten: Pourrir.
Vos: Regnard.
Vosch / puut: Grenouille, raine.
Vost vanden huse: Le sommet de la maison.
Voughelic: Bien seant, conuenable.
Voughen: Accommoder.
hem voughen naer den tijd: S'accommoder au temps.
Vp / b. op: Sur ou sus.
Vpsch / upschelic: Cointement.

Vr.

Vracht: Charroy, voicture.
Vraghe: Vne demande, interrogation.
ghy vraeght luttel hoet met my gaet: Peu te chaud qu'il aduienne de moy.
Vraghen: Demander, interroguer.
Vranc / vry: Franc, libre.
Vranckrijc: France, le pays de France.
Vrauwe: Dame.
Vrauken oft wijfken: Femmelle ou femmelette.
Vrauwelic / cleinhertigh: Effeminé.
Vrauwelic: Femenin.
[pagina 218]
[p. 218]
aant.Vrauwelicheit: La partië hon teuse d'vne femme.
Vrec: Chiche, escars.
→ Plus despend chiche que large.
Vrecheit: Cicheté.
Vréde: Paix.
laett my met Vrede: Laissez moy en paix.
te Vreden zijn: Estre content.
ic bens te Vréden: I'en suis content ou il me plaist bien.
Vreese: Paour, craincte.
Vreezen: Auoir paour, craindre.
Vremd: Estrange.
Vremdelijngh: Forain ou estrangier.
Vri / b. vry: Franc.
Vridagh: Venredi.
Vriën / minnen: Aimer.
Vriend: Amy.
Vriendelic: Amiable.
Vriendelic onthael: Bel ou bon accueul.
Vriendelicken: Amiablement.
Vriendeloos: Desnué d'amis.
Vriendschap: Amitié.
Vriesland: Le pays de Frise.
een Vriese: Vn Frison.
Vriessche boter: Bure de Frise.
Vriezen: Geler.
Vrindagh: Venredy.
Vroed: Sage.
Vroed / ghesparigh: Chiche, escars.
Vroedom oft wijsheit: Sagesse.
Vroeschap oft ghespaersaemheit: Cicité,escharceté.
Vrolic: Alaigre, ioyeux, gay, ioli, gaillard.
Vrolic maken: Faire ioyeux, resiouir.
Vrolic werden: S'esiouir, se regaillardir.
Vrolicheit: Ioye, liësse.
Vroom: Hardi, preux ou vaillant.
Vrough voor daghe: Auant l'aube du jour.
Vrough / tilic: Tempre.
Vrouwe / z. vrauwe: Femme, dame.
Vrucht: Fruict.
Vruchtbaer: Fertile, fecund.
Vruchtbaerheit: Fertilité, fecundité.
Vrueght: Liësse.
Vry: Franc.
Vridagh: Venredy.
goeden Vrydagh: Venredy sainct.
Vryheit: Franchise.
Vryheit van tolle oft van assysen: Emunité ou exemption.

Vt.

Vte oft uut: Hors, dehors, vuyde.
Vten oft verclaren iet: Vuyder, manifester.
Vterlicken: Sommairement, au fort aller.
Vterste: Tout le dernier, l'extreme.
Vtersten dagh: Iour du grand iugement.
Vtsen / b. hutsen oft lutsen: Secouër, locher.

Vu.

Vuchghelen: Monter sur la geline.
Vuchtigh / vochtigh: Humide, relant.
Vueren / z. voren: Deuant.
Vuerle oft cant vanden acker: La riue.
Vul / z. vol: Plein.
Vule: Souillarde.
Vullen: Remplir.
Vulheit / z. volheit: Pleinté.
Vulicken: Ordement.
Vulicheit: Ordure.
Vulicheit diemen wtvaeght: Les balieures de la maison.
[pagina 219]
[p. 219]
aant.Vullic: Incontinent, tost, tantost.
Vuren: Chastrer.
Vurst vanden huse: Sommet de la maison.
Vurst / z. vorst: Gelée.
Vurt: Pourry.
VussenGa naar voetnoot+: Fourser, ou frayer, comme font les carpres en vn estang.
Vut / zouckt in Wt: Hors.
Vut oft buyten: Hors ou dehors.
Vut den handen trecken: Escourre des mains.
Vut der herten doen: Mettre en oubli.
Vuthalen / yemant van zynen secrete: Tirer le ver du nez à aulcun, et luy faire dire tout quant qu'il sçait.
Vut / ydel oft ruym: Vuyde.
Vutloopende vat: Baril qui s'enfuit.
Vutlandsch: Barbare ou de pays estrange.
Vutlander: Estranger.
Vuttrecken: Aracher.
Vutghetrocken: Araché.
Vutsel: Pannufle.
Vuul: Ord.
Vuulheit: Ordure.
Vuulmaken: Ordir, barbouiller.
Vuust: Le poing.
VuusterGa naar voetnoot+ / schoorsteen: Contrecoeur.
Vuustslagh: Vn coup de poing.

voetnoot+
Vaerkelen: bon (doorgeh.); K3 veerckelen met een schuyte. Naviculari.
voetnoot+
Vaerschat: Naulum (doorgeh.); K2,3 vaer-schat. fland. .j. vaer-gheld. Naulum, portorium.
voetnoot+
Vaendelijngh: bon; K2,3 vaendelingh, [vendelingh. holl.] fland. Vexillum.
voetnoot+
Varijnck: bon statim; K2,3 [varinck .j. vaerinck]; vaerinck, vaerincks. fland. ... statim.

voetnoot+
Vederhuus: veter; K2,3 veter. Catena; veter. hol. fris. sicamb. j. nestel. Ligala veter, helde. Nervus, pedicae, ...
voetnoot+
Veeghe: bon (doorgeh.); K2,3 veygh. Morti propinquus, ...
voetnoot+
Veinsen, ontsteken: de foncke dicitur, accendj è scintilla è silice excussa (alles doorgeh.); K2,3 veynsen. fland. Accendere sive accendi, tanquam scintilla è silice excussa; [foncke .j. voncke. Scintilla]; voncke, ghenstere. Scintilla, [...].
voetnoot+
Verbeent: bon; K3 ver-beenen. fland. Vituperare.
voetnoot+
Verbernijnghe: brug.; K2,3 ver-bernen [.j.] ver-branden (...); verbrandtheyd. Ardor, ambustio.
voetnoot+
Ver-baureren. fland. Attonitum esse; K2,3 ver-bauréren. flan. Attonitum [reddere] (esse).
voetnoot+
elc also verde... : vertig (?) verre; K2,3 verde. [holl.] .j. verre. Longè; verre, verde, [varre]. Remotus, ...: et Longè, ... So verre als. Modò, dummodo. si.
voetnoot+
Verfrayen: recreare se; K2,3 ver-fraeyen ...: et Recreare, (...).
voetnoot+
Verhemelte: testudo (doorgeh.); K2,3 ver-hemelte. Testudo, ...
voetnoot+
Verhemelte: testudo (doorgeh.); K2,3 ver-hemelte. Testudo, ...
voetnoot+
Ver-gheld .j. loon (doorgeh.); K2,3 ver-gheld. vetus. [fland.] .j. ver-gheldinghe; ver-gheldinghe. Pensatio...; loon. Merces, ...
voetnoot+
Verleesten: bon; K2,3 ver-leesten. Parem esse sumptibus...
voetnoot+
Verschat .j. rençon .i. over-schatten; K2,3 ver-schat. [fland.] Concussio,... [redemptionis iniquae pretium]; verschatten, over-schatten.
voetnoot(1)
Zie verder Verselschappen blz. 210 na Verzekertheid.
voetnoot+
Vertweefelen: bon allicere blandiciis; K2,3 ver-fweefelen. fland. .j. ver-treyfelen [..., allicere: blanditiis fallere].
voetnoot+
Vervolghens oft regghelijnghe: rugghelinck (doorgeh.); K2,3 [ver-volghens. Continenter, ...; reghelinck ordine continuo, consequenter.]; rugghelinck Supinus, [resupinus] ...
voetnoot+
Verwaeiden harijngh: ab aëre sive vento corruptus; K2,3 ver-waeyden haerinck. fland. Halec vento siccatum, non satis duratum.
voetnoot(1)
Zie blz. 208 Verselschappen.
voetnoot+
Verzitten: cedere locô; K2,3 ver-sitten. Cedere loco.
voetnoot+
Vesperbrood: bon; K2,3 vesper-brood. Merenda, ...
voetnoot+
Vesperbrood eten oft vespereien: bon (doorgeh.); K2,3 vespereyen. fland. Sumere merendam [...].

voetnoot+
Viertale mate: viertale .j. veertel(,) quadrans mensurae; (onderaan de bladzijde:) gand. bruggh. .i twee viertelen (alles doorgeh.); K2,3 viertael (e). fland. .j. vier-tel(e); vier-tel(e), [veertel]. Quartarius, quadrans mensurae [...].
voetnoot+
Vijstanghe: f. vijs-tanghe .j. schroeve (doorgeh.); K2,3 vijs-tanghe. fland. Cochlea; vijse, schroeve. Cochlea, ...; schroeve, vijse. Cochlea, ...
voetnoot+
Villen, vlaen: bon; K2,3 villen. Glubere, ...; vlaen, vlaeden, vlaeghen. fland. .j. villen. Deglubere, ...
voetnoot+
Vits zijn. fland. Habitum habere alicujus rei; assuetum esse frequenti actu; K2,3 vits zijn. fland. Habitum habere alicujus rei: assuetum esse frequenti actu.
voetnoot+
Vite .j. treke; K2,3 vite. fland. .j. treke; zie boven Treke.
voetnoot+
Vitten oft voeghen: bon; K2,3 vitten. fland. .j. passen. Convenire, ...; voeghen. Decere, convenire ...; passen, be-quaem zijn. Convenire...

voetnoot+
Vlieghewalopriden: Vliegwaelop. voltigement. galoppement; K2,3 [vlieghwalop. fland. Cursus gradarius, rotundus. vide Galop in Appendix]; galoppe, waloppe. Gradarius cursus, rotundus cursus.
voetnoot+
Vlierboom oft vlienderboom: boom (doorgeh.) bon Sambucus; K2,3 vlier, vlier-boom. Sambucus. [sax. flederbom]; [vliender .j. vlinder; vlinder, vlinder-boom. fland. Sambucus]; (vliender-boom. fland. .j. vlierboom. Sambucus).
voetnoot+
Vlooten de melc: cremorem auffere; (onderaan in margine:) q.d. vervloten room .j. (versaent melck; doorgeh.) .j. cremor lactis; K2,3 vloten, vlooten, [vlieten] het melck. fland. fris. [zeland.] Cremorem lactis colligere, cremorem tollere; vlote-melck. [sax. holl. zeland.] fris. .j. ver-saent melck. Lac sine cremore; [vlote-melck. sax. sicamb. Lac gelatum. Sax. flotemelck].

voetnoot+
Voederer fland .j. peltier (doorgeh.); K2,3 voederer. fland. .j. peltier. [gal. fourreur: ang. furrier].
voetnoot+
Vonc: i (doorgeh.).

voetnoot+
Vussen: veusen .j. generare de piscibus dicitur; K2,3 veusen. fland. Generare piscium more.
voetnoot+
Vuuster: lovan. vuyrster; K2,3 vuyrster. campin. [fland.] .j. schoor-steen. Focus. [gal. fouyer]; vuyster .j. vuyrster. Focus.

Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken