Vermakelijcke uyren
(1628)–Jan Harmensz. Krul–
Auteursrechtvrij
[pagina 48]
| |
En my een nieuwe lust ontstack met heete vlam:
Een vlam van't brandend' vyer, ontsteecken door de Minne
Van't lieve ooghs-gelonck mijn's suyvere Goddinne,
Wiens ooghjes, ooghen niet (door Goddelijcke schijn)
Maer eerder (so my dunckt) twee Morgen-starren sijn.
't Goud-geel gekrulde hair soud' ieder een doen raden
Te sijn gheen hairen, maer veel eerder Goude-draden.
Het hooghe voor-hooft (daer 't gekrulde hair om sweeft)
Recht een gelijckenis na d'hooghen Hemel heeft.
't Sneeu-witte silv'righ vel, waer op twee roode Roosjes
Haer kaeckjes bloeyen doen met Goddelijcke bloosjes:
Den Minnaer terght en dwinght met grage minne-lust
Na d'wt-wendighe brand, die't vyer van binnen blust.
Wtheemse pronck en pracht: ghy dwingt mijn ziels begeeren
Dat ick u, om u deughd, als een Goddin moet eeren
In't Coor van mijn gedacht, Vroed-vrouwe van de Min,
Daer werd ghy aen-gebeen alleen voor mijn Sanctin.
Beleefde heusheyds-wet, die ghy mijn stelt te vooren,
Die heeft Natuur (Goddin) in u volmaeckt gebooren.
Wat heusheyd ende deughd sijnder Cecilia niet
Die men volmaecktelijck in u geschapen siet?
Vooghdes eens Princens Ziel, die met u soete krachten
Betoovert hebt mijn hert: de sinnen en gedachten
Na-speuren steeds met vlijt de saus van 't smaeck'lijck soet,
Daer ghy de honger van mijn grage Min meed' boet.
CECILIA uyt.
Daer rijst mijn Morgen-ster, en bralt met haer schoonheden
Gelijck een Zonne-strael. De fiere flucxe treden
Van haer luchtighe gang, schijnt dat tot mijn-waerts leyt.
Een Prins voor't Altaer knielt van uwe Majesteyt:
Doorluchtighe Princes, van hoogh af-komst en staten,
So ghy u vergenoeght met mijne dienst woud laten:
Ick achten my als Slaef van uwe Majesteyt,
Gewilligh (na u wil) in alle dienstbaerheyd.
CECIL.
U hoogheyd zy gedanckt voor de bewesen Eere
Die ghy (vermoghen Prins) aen mijn comt presenteere.
Tot jonst van uwe dienst ick gheen meer toonen ken:
Als dat ick (na gewoont') u daer voor danckbaer ben.
Niet dat het mijn behaegt: ghy mijn soeckt dienst te toonen
| |
[pagina 49]
| |
Op hoop, dat ick u dienst met weder-min soud' loonen,
In geenderleye wijs.
FLOR.
Princesse, door wat reen?
Beweeght u niet mijn klaght, en bitterlijck geween?
Ey! soete Moorderes: hoe ken u hert gedogen
Te pijnen dus mijn Ziel (door kracht van u vermogen)
Met een te wreeden straf, die ghy betoont aen my,
Gantsch ongetempert, ach! met eenigh mede-ly.
CECI.
Wanneer 't herdneckigh Paerdt den Ryer niet wil hooren
Is hy genoodsaeckt 't selfd' te geven herde spooren.
Voor desen heb ick u so dickmaels af-geseyd
V aengeboden dienst met alle goedigheyd.
Aensiende, dat het my niet magh tot voordeel strecken:
Doet ghy (met reden) mijn tot toornigheyd verwecken.
FLOR.
Verschoont mijn plompigheyd. So ick u oyt misdeed
(Almogende Princes) 't is mijn van herten leed.
Denckt dat de kracht des Mins heeft krachtelijck vermogen
Waer door mijn dickwils werd mijn redens-kracht ontogen.
CECI.
Mijn dunckt ick hoor gerucht. Ey! Prins, toeft langer niet.
FLOR.
't Is vruchteloos, Princes, dat ghy dus vluchtigh vliet.
Leght af mijn Hertsen-Lief u Maeghdelijcke schromen:
't Sijn Herders die door 't Bos al singend' herwaerts comen.
CECI.
CORIDON. LAVRA.
Met eenigh geselschap van Herders en Herderinnen singen dit na-volghende Liedtje. | |
Stemme:
| |
[pagina 50]
| |
Het Bosjen meldt noch van 't geluyt,, hoe Coridon ging op sijn Fluyt
Dit nieuwe Deuntje blasen,, en liet sijn Schaepjes grasen.
Hy sagh van verr' sijn Herderin,, hy dreef sijn Schaepjes Boschwaert in:
Zy lieten onverscheyen,, 't Vee door malcander weyen.
Mijn overschoone Veld-Goddin: VVaren wy beyden eens van sin,
Dat onse Schaepjes quamen,, en haer vereenden t'samen.
So soud' ick u een Roosen-hoet,, van Lauwerier en Bloempjes soet:
Die ghy nu u behaghen,, soud tot een glory draghen.
FLOR.
Verschoont ons Herders, en ghy Herderinnetjes t'samen:
U lieffelijck gezang deed dat wy herwaerts quamen.
Waer van 't behaghen ons om te versoecken dwingt:
Als dat ghy Herderinnetje noch een Liedtje zingt.
LAVRA.
'k Verwonder mijn! Sinjeur: dat ghy met u beminde
Voor d'op-gang van de Zon u hier in't Bosch laet vinde.
FLOR.
De Iuffrou (Herderin) die ghy hier by mijn siet
Bemin ick, en nochtans is 't mijn beminde niet.
CORID.
Dit soud' ick so verstaen: dat ghy al lang voor desen
Dees Iuffrou hebt gevrijt, zy nu u Vrou moght wesen.
CECI.
Dit is de strijdt niet waert. Soo't u gelieft, Schaep-hoeder
Ghy sult het so verstaen: Dit moght wel sijn mijn Broeder.
Dus laet ons desen strijd (ghy Herders, bid ick) staecken.
Soo't Laura u gelieft: wilt noch een Deuntje maecken.
LAVRA.
'k Heb mijn devoir gedaen. Dus (Iuffrou) my verschoont.
So 't u belieft (ick wensch) ghy u vermoghen toont.
CECI.
Had ick mijn stem en tong, als ghy doet, tot mijn wil,
Ick hieldse, Herderin, een oogenblick niet stil.
LAVRA.
Iuffrou, 't is ons genoegh: betoont slechts u vermeughen.
't Is niet om Eer, maer om 't geselschap te verheughen.
FLORIAEN.
't Geselschap zy van my Eerbiedelijck gegroet:
De vreughd uw's Ieught ick nu recht' Eer bewijsen moet
Vrolijcke Laura.
LAUR.
't Is te onverdient dit prijsen:
Ick can u hooge Lof met daden niet bewijsen.
FLORI.
Ha! Laura mijn ontbreeckt 't vermoghen ende macht
U eer te prijsen, na dat ickse waerdigh acht.
So 't u believen zy: laet ons na 't Bosch toe treden,
Een hallef uurtje noch in vrolijckheyd besteden.
Dat's u al t'samen voor; die lust heeft volght mijn nae.
| |
[pagina 51]
| |
CECI.
Florentius, vaert wel: de tijd wil dat ick gae.
FLOR.
Soo't u gelieft, Princes, sal ick u derwaerts leyde.
LAVRA.
Geluck, en welvaert wensch ick u van herten beyde.
Bin.
CECI.
Voor u beleefde gunst danck ick u Laura seer,
Van goed geselschap, oock van alle deughd en Eer.
Bin.
CECILIA.
IS dit dien Floriaen, daer men so veel van seyd.
Is dit dien Iongeling, vol brave geestigheyd.
Is dit dien Held, in alle wetenschap ervaren.
Is dit dien Herder, die hem in sijn jonge Iaren
So mannelijcken draeght; In deught sijn Ieught besteet;
Dat ieder niet genoegh van hem te segghen weet.
Het wesen wijst het wt. Beleeftheden betoonen
Dat in sijn vroom gemoedt veel heusche deughden woonen.
Een Harder, na het kleed, maer na 't gemoedt een Prins.
Ick schuyl my wat ter zijd': Ick sie hem (dunckt my) gins
Al herwaerts comen aen, gelijck de Zon in't rijsen
De gantsche Wereldt door sijn schoonheydt comt bewijsen.
FLORIAEN.
'GHY die Palleysen stight, en hooghe Huysen bout.
Ghy die u op't geluck, en 's Werelds schat vertrout.
Ghy die met maght gebiedt de Princen van de Landen.
Ghy die de Croone draeght, en Scepters in u handen:
Wat is dijn glory meer als d'alder-minste Mensch?
Die in het minste deel vernoegh'lijck heeft sijn wensch.
Ha! Princen, die na lust bewoont de rijcke Hoven,
En Zalen, op-gepronckt van onderen tot boven
Met goude Laken schoon. Wat is al u cieraet?
Dat (door 't verloop des tijds) tot ydelheyd vergaet.
Wat sal u gouden Croon? Wat sal u Scepter baten
Wanneer de ziele wil des lichaems-kluys verlaten?
't Gheen door begeert sijn lust, na lust, so vaeck geniet,
Dat selver de natuur de overvloet verdriet.
Ghy Vader van het Rijck: u milde-rijcke gaven
Door 't misbruyc menig ziel der Princen maect tot slaven.
Ia 't Princen leven meer met swaere sorgen plaeght
| |
[pagina 52]
| |
Als die, die't Rijck en Croon, min als het Vee, behaeght.
Die 't leven, na haer lust, in rusten vrolijck leyde,
Sijn niet die in haer hand een gulden Scepter sweyde,
Hoe-wel dat menigh Mensch dat oordeelt na de schijn,
Die moet bedrogen van sijn eygen oordeel sijn:
Want een rechtvaerdigh Prins die is de waeck bevolen
Te sorgen, dat sijn Ondersaten niet en doolen,
Daer is vry veel aen vast: Veel meerder hangt hier an
Als menigh Mensch met sijn gedacht begrijpen can.
So swaeren sorgh, oft vrees, als iemand soude plaghen
Een Prins veroorsaeckt is die lasten vaeck te draghen.
Wat Prins werd niet gequelt? Wat vrees steelt niet sijn lust
Als een gemeene Man leyd op sijn bedd' en rust?
Wat swarigheden quellen sijn gedacht met sorgen?
Waer mede menigh Prins den avond brengt te morgen.
So is al 's Werelds lust, hoe schoon vermomt met schijn,
Niet anders voor den Mensch als bitterheyd en pijn.'
CECI.
Schaep-hoeder, goeden dagh. De stoutigheyd verschoont
Die (door vrymoedigheyd) een Maegt aen u betoont.
'k Heb in mijn eenigheyd hier langen tijd gestaen,
En mijn u redenen ter herten laten gaen.
'k Verwonder dat ghy dus de Wereld gaet misprijsen:
't En voeght u Ionckheyd niet; maer beter d'oude grijsen,
Die gantsch sijn af-geleeft, heel moedeloos en laf,
En gaen (so 't Spreeck-woord seyt) met een been in het graf.
FLORI.
Iuffrou, de seeckerheyd van't sterffelijcke leven
En heeft ons uur noch tijd verseeckertheyd gegeven;
Dies hy onwijs'lijck doet die op sijn Ieught vertrout:
De doot spaert cleyn, noch groot, rijck, arrem, jonc, noch out.
Iuffrou, leest eens de sin die ghy daer siet geschreven;
Ick meene dat mijn die met recht gelijck sal geven.
CECI.
Daer staet: Gedenckt te sterven.
FLORI.
Waer't datmen't meer bedacht, men soud meer zonden derven.
't Gaet langer niet als 't hoort: Buyten Gods Wet men leeft,
En snood' begeerlijcheyd men ruyme teugel geeft,
Het vlees leeft sonder dwang: 't gemoed is overwonnen,
En werd van gierigheyd te gulselijck verslonnen:
Men rooft, men slooft, men wroet, gants buyten wet van eer,
| |
[pagina 53]
| |
En Mogentheyd is recht den Rechter valsch begeer.
Men leeft na de begeert', en niet na de gewis:
Om dat de Mogentheyd heden rechtvaerdigh is.
CECI.
't Is Herder so ghy seght. U reden moet ick prijsen,
Want ick geen tegen-deel met reden kan bewijsen.
Maer heuschelijck versoeck: dat ghy dees reden staeckt,
En van ander propoost eens nieuwe reden maeckt.
Een yverige lust verport mijn wel-behaghen.
So ick verschoont moght sijn: soud' gaerne u iets vraghen.
FLORI.
Gebruyckt my als u slaef. Wat u gelieft geschiet.
CECI.
Ick neem u dienst in danck. Sijt ghy getrout, of niet?
FLORI.
Och! neen, Goddin. 't Geluck dat is mijn daer in tegen.
Ten anderen: ick ben daer toe noch niet genegen.
CECIL.
Wel Herder, 'tgheeft my vreemd (ten aensien dat ghy sijt
In't bloeyen van u Ieught, in't soetste van u tijt,
In't braefste van u lust, in't krachtighst' van u Iaren)
Dat ghy u niet begeeft om Echtelijck te paren.
Wat is die schortingh doch? Seght my daer oorsaeck van.
FLORI.
Ick die u niet en ken, dat niet wel seggen can.
CECI.
Ghy kent, indien ghy wilt; maer 't schort u aen 't vertrouwen.
FLORI.
Heb ick een misverstand, wilt my ten goeden houwen.
CECI.
U redens kloeck beleydt drijft mijn bedencken verder:
'k Acht onder dese Py al meer schuylt als een Herder.
Het veynsen vaeck ontdeckt het geen wy gaerne weten.
FLORI.
Hoe segt ghy Iuffrou?
C.
Niet. 'k Vraeg; hoe ghy sijt geheten?
FLORI.
De kennis mijnes Naem geef ick u te verstaen:
Dat ick geheeten ben, den Herder FLORIAEN.
CECI.
En in wat Land gebooren?
FLORI.
In Vranckrijck: daer ick laetst mijn Ouders heb verlooren;
Waer door als Balling ick in vreemde Landen swerf,
Waer ick mijn Moeders Liefd', en Vaders sorgen derf.
CECI.
Mijn deerd u droef verdriet. Voorwaer u ongeluck
Dompelt mijn teere hert door medely in druck.
Bedroefde Floriaen: 'k heb in het Boeck uw's wesen
De droefheyd van u hert volcomentlijck gelesen.
Beleefde Iongeling: begeert ghy iets op mijn?
Na mijn vermogen wil ick u behulp'lijck sijn:
Ist dat ghy dienst begeert ten Hove van mijn Vader.
| |
[pagina 54]
| |
FLORI.
Alder-waerdighste Vrou: ick coom u Hoogheyd nader,
En kniel voor 't Altaer neer van u volmaeckte deught
Met alle danckbaerheyd (so ghy aenschouwen meught)
En offer voor de gunst van u goed-aerdigheden
Een danckbaer hert; en heb niet anders te besteden.
Dat mijn gebeuren moght de hooghste staet in't Hof
Ick sloeght met danckbaerheyd (beleefde Iuffrou) of.
'k Ben met mijn staet vernoeght. En 't on-ervaren leven
Soud' sich ten dienst van't Hof niet wel kunnen begeven.
Veel soeter is voor my dees cleyne Heerschappy,
Als met verbondt in't Hof de dienst van slaverny,
Die niet bequaem en is voor sulcke lompe Boeren,
Die ongewent het swaert sijn in de vuyst te voeren:
Maer wel een haseren stock, en grove stroyen hoet,
In plaets van d'Helm, die 's vyands slaghen stutten moet.
Ick ben gheen Krijghs-man die de vyand 't hooft soud' bien,
Maer soud' liefst' sulcken Beeld' eens ongewapend' sien.
De Herders ongewoon sijn (Iuffrou) te verkeeren
By d'Hoogheyd van het Hof, by Princen, en by Heeren.
CECIL.
Beleefde Iongeling, u redens kloeck beleyd
Maeckt waerdigh dat u hand een gulden Scepter sweyd.
Te oordeelen, na recht, so wel als wel-behaghen:
U wijsheydt die verdient een gouden Croon te draghen.
Ia u manhaft gemoedt is waerdigh te ontsien.
U treff'lijckheyd behoort de Volck'ren te gebien.
FLORI.
Beleefde Coningin: Ist spotten u behagen?
U Onderdaen en Slaef ist willigh te verdragen.
Of so u Hoogheyd veynst; en door het veynsen tracht
Te kennen mijn begeert, te weten mijn gedacht,
Door wterlijcke schijn het binnenst' te bewijsen,
Gelijck de dwase doen als men haer zotheyd prijsen.
De lof en prijs (Iuffrou) die ghy u slaef verlient
Die ken ick mijn niet waert: ick hebse noyt verdient.
Iuffrou, mijn tijd verloopt; tijd eyscht mijn te vertrecken,
En laet mijn danckbaer hert u tot vergelding strecken.
CECI.
Wel Floriaen: Vaert wel. Den Hemel u geleyd.
FLORI.
V gunst die werd beloont, Iuffrou, met danckbaerheyd.
Bin.
CECI.
Vaert wel beleeft gemoedt, dat my veel doet bedencken.
| |
[pagina 55]
| |
Ach! waert ghy niet te verr', ick soud' u weder wencken:
'kDraeg noch iets op mijn hert 'tgeen ic door schaemte sweeg
Waer dat ick nader-hand een groot berouw af kreegh.
U strengh gebodt, o schaemt! valt voor de swacke Vrouwen
Te lastigh, en te wreed, gehoorsaem t'onderhouwen
De Wet die Liefd' ons stelt. Seght, waerom sijne wy
So wel niet als de Mans van het verkiesen vry?
Maer doet ons meer als haer onse begeerte staecken.
Staet 't Wetten-breken vry, 'tstaet vry die oock te maecken.
Ick volghe na mijn sin in sinn'lijckheyt de Wet
Die mijn Natuur gebiedt, en die de Liefde set.
Binnen.
|
|