|
| |
| |
| |
Tweede handeling.
CALISTA, CANTISA.
Wat gelieft haer Hoogheyd de Princes.
Wat tijd is 't? zegt my doch.
De klok sloeg hallef ses,
Mit dat uw Hoogheyd waert ten Hove afgetreden.
Cantisa, is 't zoo laet? hoe voel ik my bestreden,
Van liefd tot Ferdinand; Cantisa, u vertrekt.
Nu ben ik ymmer vry; Calista, ach! ontdekt
Uw innerlijke smert, verzachtze door het klagen;
Wild uw verborgen pijn in 't hert niet langer dragen;
Meld uw genegentheyd, tuygt dat gy zijt gezind,
Tot Ferdinandi liefd; tuygt dat gy hem bemind;
Hoe zal dit best geschien? 'k ben machteloos in 't plegen,
Van liefdens listigheyd, hoe wel tot liefd genegen;
Ach! minne God, in my gebreekt een goede raed,
Daer by voorzichtigheyd, om dees mijn teere staet,
Aen Ferdinandus op 't bequaemste te ontdekken;
Ach! had ik yemand die my mocht een hulper strekken,
Hoe zou't verliefde hert verquikken in zijn druk;
Hoe blijde zoud ik zijn noch in mijn ongeluk;
Dat ik Cantisa ging mijn liefd te voren houwen;
Calista! swaerlijk is 't op menschen te vertrouwen;
Noch swarelijker is 't, en oorzaekt meerder smert,
Wanneer dat men zijn quel verbergen wil in 't hert;
Gemeenelijk bleef die in ramp-spoed meest verlegen,
Die door te bloden vrees zijn meening had verswegen;
Cantisa? neen; waerom? daer is in dit gewest,
Geen mensch die ik mijn liefd derf beter toe vertrouwen;
Als haer; dies ik de zaek haer wil te voren houwen;
Cantisa is getrouw, en heeft een goed beleyd;
Cantisa diend de zaek van verr'eens aengezeyd;
Bequaemlijk, na my dunkt, uyt voeren kunt voor my.
Het geen Princesse wil dat van my zal geschieden.
En of dit mijn gebod waer tegens uw gemoed?
't Is geen volmaekte dienst die men onwillig doet.
En of u mijne dienst tot nadeel mocht gedijen?
Een trouwe Dienares moet dat geduldig lijen.
| |
| |
De zaek heeft geen gevaer, ten waer s' u lastig vil.
Geen last, hoe swaer, zy werd verlicht door goede wil.
Als getuygen mijns genegentheden,
Wie zich vertrouwt op reden,
Staet op een losse grond, en oorzaekt haer elend.
'k Hoop dat haer Hoogheyd my voor een getrouwer kent.
Zoud gy, Cantisa, wel van uwe trouw begeeren
Verzekering te doen, en my met eeden sweeren,
Dat wat ik u ontdek zal werden noyt gemeld?
Ik sweer 't, vertrouw my vry en u gerustig steld;
Haer Hoogheyd heeft voor mijn getrouwheyd niet te vrezen,
Begeert al wat gy wild, 'k zal u gedienstig wezen.
Cantisa, zoud gy 't doen?
'k Zal doen wat gy gebied.
'k Wil yets verzoeken, maer in 't minst gebieden niet;
Cantisa, ach! wat is 't? of ik my schoon inbeelde,
Te swemmen in een Zee van wellust en van weelde;
Cantisa, ach! wat is 't? of al een sterflijk mensch,
Op Aerden alle ding heeft na zijn wil en wensch:
't Is veel, maer niet genoeg, 'k heb alles na mijn wille,
En noch en kan de wil begeerlijkheyd niet stillen;
Ik speur behoeftigheyd in 't Edele gemoed;
Ik lijd gebrek, en leef nochtans in overvloed;
Hoe zoud gy dit verstaen? 'k heb alles, yets ik misse,
Cantisa, wat het zy zult gy noyt kunnen gissen,
Ik schroom dat ik het zeg.
'k Sweer dat het my verdriet,
Dat uwe Hoogheyd schroomt, spreek uyt.
Princes, ontlast uw hert van innerlijk beswaren,
O neen! ô neen Cantisa, neen.
Om dat het tegen strijd de reên.
De reed'lijkheyd verbied my u te zeggen,
De lasten, die eylaes! my op het herte leggen,
En perssen 't teer gemoed met innerlijke pijn,
Zoo dat de schaemte zeyd, het melden mach niet zijn;
Hoe werd mijn ziel bestreên! hoe mijn de zinnen malen,
En kan met zijn gedacht geen mensche achter halen;
Wat zoete zotterny beheerscht Calistaes zin,
En sluypt, en kruypt ter sluyk tot dees mijn boezem in;
En plaegt, en knaegt mijn hert met noyt verzochte plagen,
Die maegdelijke schaemt aen my verbied te klagen;
Cantisa, zoud gy niet wel licht de grond verstaen?
Mijn dunkt, Princes, ik zou uw mening nu haest raên;
| |
| |
Princes, hoe na is 't liefd waer van gy word bestreden?
Cantisa, liefde is 't, die my door al de leden,
Met schrik, met angst, met schroom, zoo fel en bitter quelt,
Dat niet het hert alleen, maar ook de ziel ontsteld.
Princes, de liefde is vol wonderlijke vlagen.
Zy geeft den eenen vreugd, zy doet den ander klagen;
Cantisa, liefde is van wonderlijken aerd,
De liefde die verblijd, de liefde die beswaerd.
Princes, het liefste Lief, geeft liefde, na liefdslijen,
De liefd verzelt met vrees, geeft dikmaels 't zoetste vrijen.
Cantisa, 't waer geen nood dat my de vreeze smert,
Zoo hy, die ik bemin, my liefden in zijn hert;
Maer ach! dat ik hem lief is noch aen hem verholen,
En dat hy 't niet en weet, doet my de zinnen dolen;
Wat is 't of ik hem lief, zoo hy dat niet en weet?
Wat is 't of hy 't al wist, zoo liefd hem tegenstreed;
Eylaes! ik lief, en ben op 't alderhoogst in vreeze,
Zoo 'k hem mijn liefde bie, zal s' hem onwaerdig wezen;
Cantisa, ach! wat raed, hoe leg ik dit best an?
Ik zal u dienstig zijn, Princes, alwaer ik kan;
Indien ik weten mocht wie dat uw Hoogheyd minde,
Ik twijffel niet, of zoud uw Hoogheyd hulpe vinden.
Princes, het zal geschien;
Gebruykt my in uw dienst, mijn trouwheyd zult gy zien.
'k Vertrouw mijn op uw trouw, dies spreek ik zonder schromen;
Ik heb, eylaes! de liefd te diep in 't hert genomen,
En weet niet of die geen die van my word bemind,
Tot mijne liefden ook zal wezen wel gezint;
Gy weet, Cantisa, wel, waer Maegden moeten vrijen,
Hoe zelden dat men ziet de liefde wel gedijen;
Dit is het geen my queld, Cantisa, ach! dit is 't,
Het geen my pijnigt, mits het hert 't geminde mist;
Wat raed? wat middel zal Calista kunnen vinden,
Dat zy haer liefde mach ontdekken haer beminden?
Wat middel dient'er best in deze zaek gedaen?
Waer door dat ik hem geef mijn meening te verstaen?
Indien uw Hoogheyd my gelieve te doen weten,
Wie 't is die gy bemind, en hoe hy is geheten,
Ik weet, Princes, een vond te vinden, die uw diend.
Cantisa, ach! Cantisa, spreekt gy zoo gy 't mient?
Uw Hoogheyd zy daer van verzekert.
Wie dat het is, eylaes! de waerdigst aller Helden,
Die in het Griekze Hof oyt komt oft is geweest,
In moedigheyd van moed, als aerdigheyd van geest.
| |
| |
Cantisa, zijns gelijk en leeft'er niet op Aerden,
Zijn deugden munten uyt verr' boven alle waerden,
Cantisa, 't herte my in liefdens vlamme brand,
En die 't my branden doet, ach! dat is Ferdinand.
't Is hy dien 'k liefde drage;
't Is Ferdinand, op wien speeld al mijn wel behagen;
't Is Ferdinand, die my in liefde branden doet,
Hoe wel van lage stam, doch edel van gemoed;
En 'k vrees zijn heusch gemoed, zal geenzins kunnen lijen,
Dat ik hem zoeken wil te locken tot het vrijen;
Cantisa, ach! ik vrees, als hy dit zal verstaen,
Hy zal't my weyg'ren, en mijn liefde gantsch versmaên.
In 't minste niet, Princes; maer tegens uw vertrouwen,
Zal Ferdinandus zich op 't hoogst gelukkig houwen;
Wat reden zouden hem beweegen af te slaen
Uw liefde? waer door hem werd meerder eer gedaen;
Ik hoop niet dat Princes in errenst dat zoud meenen,
Dat zy met Ferdinand zoud trachten te vereenen;
Hy die niet meer en is, als een Schaep Herders zoon,
Gy's Konings Dochter, van de groote Griekze Kroon.
Cantisa, swijgt, ik wil, en zal hem liefde dragen.
Al wat uw Hoogheyd wil, dat zal my wel behagen.
Zoo doet dan dat ik wil, mits dat ik u beloon.
Cantisa willig is te doen na uw geboôn.
Cantisa, kost het zijn dat hy my eens quam spreken.
Princes, behendig zal ik deze zaek besteken.
Ach! mocht ik Ferdinand hier t' avond by my zien.
Uw Hoogheyd zy gerust, ik weet het zal geschien.
Cantisa, ach! eylaes, hoe woud gy dat beleggen?
Dat zal ik u, Princes, in korte reden zeggen;
Dit zal mijn aenslag zijn; dewijle dat ik weet
Dat Ferdinand, Princes, is een begaeft Poët,
Die zoet en aerdig rijmt; zal ik van hem begeeren,
Dat hy uw Hoogheyd wil van avond noch vereeren
Een Liedjen, waer na dat uw lust op't hoogste trekt,
Die tot het zingen van zijn zoete Rijmpjes strekt;
't Is ongetwiffelt of gy zult uw wensch verkrijgen.
Cantisa, wel bedocht, maer 'k bid u, wilt doch swijgen,
Van 't geen ik heb gezeyd, gy weet dat maegden eer,
Werd lichtelijk gequetst, want die is swak en teer;
Wat liefde werken zal, dat moet de tijd voort leeren.
| |
| |
FERDINANDUS.
Na dat Cantisa my die blijde bootschap brocht,
Als dat my de Princes tot haren dienst verzocht,
Met mijne rijmery, heb ik daer yets geschreven,
Het geen ik de Princes Calistameen te geven;
Ach Rijmpjes! waert gy doch van zulk een aerten kracht,
Datge mijn lievend hert vertoonden haer gedacht;
Ach Rijmpjes! dat gy kost getuygen aen haer zinnen,
Hoe dat ik liefde draeg, en niet en durf beminnen;
Ach Rijmpjes! dat gy kost haer Zieltjen doen verstaen,
Hoe dat mijn Zieltjen is haer Zieltje toegedaen;
Ach Rijmpjes! dat gy kost voor uwe Rijmer klagen,
Licht zoud Princes haer liefd tot Ferdinandus dragen;
Maer ach! alk ik bedenk hoe 't luk haer heeft bedeeld,
Calista uyt.
Hoe veel Calistaes staet met Ferdinand verscheeld,
Is 't vruchteloos; daer komt Princesse my ontmoeten;
Princesse, met verlof doe ik uw Hoogheyd groeten.
Wat reden, dat gy doet uw groetenis aen my?
Op dat Princes mits dien ontfang mijn rijmery.
Hoe Ferdinand, wat 's dit?
't geen gy my hebt geboden
't En is in 't minst van noden,
'k Ben anders nu bedacht.
Zoo bid ik dan verschoont,
Uw dienaer, ach Princes! die zich boetvaerdig toond,
Dewijl hy tegens uwe Hoogheyd heeft misdreven.
Princes, ey! wild het my vergeven,
Ik weyger u het rijm hoe wel gy dat begeert.
Onwaerdig is 't, ik sweert 't.
Wel Ferdinand, mach my die eer dan niet gebeuren?
Ik vrees of de Princes haer daer aen mochte steuren.
Wel is 't dan zoo gemaekt? zoo lust het my te zien.
Princes, den Hemel gun dat ik gena verdien.
Doet gy dit om verdienst? dit komt my vreemd te voren.
Verdienste vangenaed, indien ik mocht verstoren
Ferdinand, behandigt my 't gedicht.
Indien 't u zoo gelieft, Princes, 'k voldoe mijn plicht,
En wil gehoorzaem my aen uwe Hoogheyd dragen;
Gun, Goôn, dat haer doch mach mijn rijmery behagen.
Sy leeft binnensmonds.
Wel Ferdinand, wat 's dit? wat beeld gy u niet in?
Wat hebt gy, zegt my doch, met dit uw rijm in 't zin?
Wat waend gy, dat de min mijn hert heeft in-genomen?
Wat waend gy, dat ik zoud hier door tot minnen komen?
| |
| |
Wat meend gy Ferdinand, dat my de minne tergt,
En dat mijn Edel hert u tot het minnen vergt?
Princes, ik had noyt diergelijk gedachten,
Noyt heeft haer Hoogheyd zulks in 't minste te verwachten,
Van Ferdinando; die zich nimmer zoo verstout,
Maer sich als slechte Slaef van uwe Hoogheyd houd;
Waer op zoud ik my doch zoo zeere verhoovaerden,
Ik die een Herdet ben geweest van slechte waerden;
Die Schapen en die Vee te lande heb gehoed,
En ben in kleynheyd, hoe wel deugdzaem, opgevoed;
Zoo dat ik na der hand zoo verre ben gekomen,
Dat ik de Wapens heb met lust ter hand genomen,
En zijne Majesteyt uw Broeder trouw gedient,
Daer my 't geluk op 't hoogst haer gunste heeft verliend,
En my ten Hove heeft tot hooger opgerezen,
Doch zonder dat ik zoo vermetelijk zoud wezen,
Dat ik gedachten kreeg van zulken hovaerdy,
Als dat Princesse zoud genegen zijn tot my;
'k Hoop, reden heeft in my, Princes, een meer vermogen,
En zal in Ferdinand die zotheyd niet gedogen.
Gy reed'lijk, Ferdinand? neen, al te groots en trots,
Acht gy u tot mijn min, dewijle gy zoo schots,
De minne scheld voor zot, en zegt dat uw gedachten,
Noyt na Princesse min door liefde zullen trachten.
Ten aenzien, ach Princes! ik zulks onwaerdig ben,
Uw Hoogheyd al te hoog, te kleyn mijn kleynheyd ken,
'k Acht my uw Slaef onwaerd, dat mach ik vrylijk sweeren.
Of ik u minden, zoud gy 't minnen wel begeeren?
Het antwoord op die vraeg, Princes, valt mijn te swaer,
Mits dien ik niet en weet of 't veynzen is of waer.
Gy twijffelt, hoer ik wel, of ik u mocht beminnen,
En 'k heb alreê bespeurd d'hoovaerdigheyd uws zinnen.
'k En doe Princes, ik sweer 't, zoo waer ik neder buyg.
Hoe Ferdinand, ik neem uw woorden tot getuyg;
Gy twijffelt of ik veyns dan oft ik waerheyd spreke;
Waer uyt gy blijken doet een vast en zeker teken,
Van uwe twijffeling, of ik u min, oft niet,
Dit is laetdunkentheyd, die men u plegen ziet.
Een vreemdeling, noch meer, een Herder, die voor dezen,
Een Slaef, een Hoeder van de Schapen pleeg te wezen,
Zal die vertrouwen, dat een Maegd, des Konings bloed,
Hem minnen zoud? gy toond d' onheusheyd uws gemoed,
Onlijd'lijk is 't, ik sweer 't, en kan het niet verdragen.
Princes, in dien't zoo zy, wensch ik der Goden plagen,
| |
| |
In zulken groot getal op mijne hals gelaên,
Dat lijf en leven my daer onder gantsch vergaen;
Zoo 'k eengedachte kreeg van zulke boovaerdije,
Wensch ik de swaerste straf op my die men kan lijen,
'k Heb, Ferdinand, geveynst, en 't zeggen niet gemeent,
Verschoont my, heb ik u in uwe eer verkleent;
Ik sweer 't, ik heb van u een al te goed vertrouwen,
Gy mengt het, Ferdinand, wel vast en zeker houwen,
Berooft van 't held're licht, en klare Zonne-schijn;
Eer zal den Nacht in Dach, eer Lucht in Aerd verkeeren;
Eer zal het pluym-gediert, de water vloed begeeren,
En nestelen in Zee, daer 't woeste water stroomt;
Eer zal 't geschobde Vee zich voegen op 't geboomt;
Eer zal den Hemel d' Aerd van al het Aerds berooven;
Eer Ferdinandus dit vertrouwt, of zal gelooven.
Het is uw misverstand, dat gy mistrouwt van mijn.
Ik weet wie dat gy zijt, en wie ik pleeg te zijn.
Dit schijnt my toegepast op 't geen ik heden zeyde,
Als dat voor dezen gy de Schapen pleeg te weyden;
Ik bidde, Ferdinand zulks hem wil belgen niet,
Mitsdien dat zeggen my zoo wel als u verdriet.
De reed'lijkheyd verbied zijn minder kleyn te achten,
En eerlijk is 't in 't kleyn, na hooger eer te trachten;
Ik lief u, Ferdinand, en sweer 't, gelooft me vry.
Ach! dat geloof, Princes, komt nimmermeer in my.
Dat is quaedwilligheyd, die menschen kan berooven
Van goede wille om niet te, willen gelooven,
't Geen hem tot voordeel strekt; ga met my in de Zael,
Daer ik van deze zaek wat meer aen u verhael.
Haer Hoogheyd my verschoon, 't is tijd ten Hoof te keeren.
Weygert my Ferdinand, zijn by zijn te vereeren?
Hy ga dan daer 't hem lust.
Van 't gene de Princes aen Ferdinand gebied.
Binnen.
|
|
Auteursrechtvrij