|
| |
| |
| |
Eerste handeling.
FAUSTINA.
HOe vrolijk tiereliert 't gevogelt op de boomen,
Hoe ruysschend vlieden hier de koele waterstromen
Van kristalijne beek, en zuyvre water bron,
Omlommert van de groent, begroet met morgen Zon;
Hoe zoet en aengenaam begint Auroor te bloozen,
Wiens weerschijn schitterd op de purper roode Roozen,
En breekt door 't dichte groen, langs ruyg gewossen wal,
En flikkerd met haer schicht op bergen, bosch, en dal.
Ontloken morgen-stond, bepronkt met Zonne stralen,
Hoe lieffelijk laet gy uw lieve luyster dalen,
Op bloempjes, en op kruyd, op al dit lieve groen,
Waer gy; mijn Lammertjes, uw graegte kund voldoen.
Dus door de natte douw, koom ik mijn schaepjes weyden;
Graes, graege Beesjes, graes, wijl mijn genegentheyden
Door de gedachten zien in 't herte afgebeeld,
Hoe veel den eenen van den ander Mensch verscheeld.
Den mensch, een schepzel Gods, en kan in geene delen,
Belangende de Ziel, in 't minsten yets verschelen,
Met zijne weerga; maer in staet welongemeen,
Doch, wat de Ziel betreft, daar in zijns 's alles een;
Al 't menschelijk geslacht hier levend op der Aerden,
Van Scheppers wegen niets verscheeld in waerdens waerden;
Zoo lief heeft God den Boer, als hy een Koninck heeft;
Zoo lief een armen Mensch als die in rijkdom leeft;
Het tijdelijk geluk maekt geen Godzalig leven,
God liefd die gene meest, die hem het meeste geven;
Die is Gods liefste vriend; en die geeft Gode meest,
Die meest zijn leven voegt na wetten van de geest;
Een geestelijke vrucht is daar in meest gelegen,
De zond te haten, en tot deugd te zijn genegen.
Wat staet van leven best, om meest de deugd te voên?
Wat staet van leven best, om Gode dienst te doen?
Is armoed, oft is weeld bequaemst om God te loven?
Is 't beter wel geacht, oft nedrig en verschoven?
Is 't nutter Vorst en Prins, als Bedelaer oft slaef?
Is 't nutter Herder, als een Vorstelijke Graef?
Geen staten 't zy hoe veel zy van malkander schelen,
Oft yder in zijn staet kan Gode 't zijne delen;
| |
| |
Doch, swarelijker is 't in weelde en geluk,
Te dienen Gode, als het is in ramp en druk;
Meer stof in Herders kluys om God den Heer te loven,
Als 't Princen herte vind in Koninglijke hoven;
Hoe vol het Konings Hof met weelden is gepropt,
Met wellust zijn gemoet ten vollen in gekropt,
Noch is 't een groot verschil by 't leven dat wy leyden,
Meer rust geeft d' Herders staf, als Konings scepter sweyden;
Geen gulden ledekant, zoo waerdig als dit groen,
Om met geruste slaep natuurs lust te voldoen;
Geen goude laken kan de Koninglijke Zalen,
Zoo çierlijk pronken, als de wel geçierde dalen,
Van groene lommers zijn gepronkt, en op geçiert,
Met puyk van blader loof; waer 't pluymige gediert,
Met lieffelijk gezang de veld Goôn komt ontmoeten;
En in de morgen stond Godin Aurora groeten;
Geen hoofsche vreugd, geen stem, hoe lieffelijk, hoe zoet,
En geven zoeter lust als 't Nachtegaeltje doet;
Geen zang, geen snaren spel, kan 't Hof zoo zoet doen blijken,
Dat het by ons vermaek in 't minst mach vergelijken;
Wat pronk van rooder goud, wat glans van diamant,
Geeft zoo veel weêrschijn, als den oever dicht beplant
Met keurig blos van Bloem, en purper roode Roozen,
Die onder jeugdig groen te pronk staen met hun bloozen.
Ach roode Roosjes! zoet van geur,
Mijn lieve hand lust u te plukken;
Uw blos, en inkarnate kleur,
Aen mijn bedouwde mond te drukken.
En zuygen van uw Rooze blaên,
Het geurig nat daer op gedropen,
't Geen Nectar zal te boven gaen,
Doet uw gesloten Knopjen open.
Uw Knopjen, dat voor Avond rood
Ontloken, had den dauw ontfangen,
En met de nacht zijn blaedjes sloot,
Dat graegt met graegte mijn verlangen.
Hoe graeglijk graegt mijn graeg begeert,
Uw lieve Roozelaer te buygen,
Om koele dauw op Roos geteert,
Voor Nectar van uw blaên te zuygen.
O Roos! gy die in mijn gedacht,
Vernieuwt verloopen vrolijkheden;
Een Griekzen Koning groot van macht,
Tracht my zijn minne te besteden.
| |
| |
O Vorst! ô Griekze Constantijn!
Beheerscher van 't vermaerd Athenen,
Wat is 't dat u beweegd, om mijn,
Uw Konings liefde te verlenen?
My dunkt dat ik zijn Hoogheyd hoor,
Met ren ter jacht, door bosch en dalen;
En volgt met lust de brak op 't spoor,
Om 't schuwe wilt te achter halen.
KONING, met eenige Adel ter jacht, ontmoet FAUSTINA; alle de andere binnen.
Constantijn; groot mogend Majesteyt,
Ontfangt mijn morgen groet in goe genegentheyd;
Uw dienaresse buygt, om hare plicht te toonen.
Beleefde Herderin, de liefd wil u verschoonen,
En niet gedoogen dat zoo lieven Engel knield,
't Geen beter voegt aen my.
De lust tot zulk gesprek, 't geen boerten is, of veynzen,
Waer door zijn Hoogheyd tracht de grond van mijn gepeynzen,
In errenst te verspien, om zien of ik wel zouw
Zoo slecht zijn, dat ik my uw liefde waerdig houw;
In 't minste niet mijn Heer, zulks quam uooyt in mijn zinnen,
Ten voegt niet dat een Prins een slechte Herderinne
Zijn liefde bieden zal, wat schuylter doch in mijn,
Dat u tot liefde trekt? Ach Koning Constantijn!
Dat ik u liefde draeg de Goden konnen tuygen,
't Is liefde die my dwingt ter aerden neêr te buygen,
't Geen my tot liefde trekt, 't geen my tot liefd beweegt,
Dat zijn uw deugden, waer benestens dat gy pleegt,
De zoetste oeffening, die menschen kunnen leeren,
'k Zeg reden-kaveling, en 'k mach met waerheyd sweeren,
Dat noyt geleerde tong my zoo wel heeft vernoegt,
Als uw lieftalligheyd van 't Godlijk toe gevoegt;
Natuur meer als gemeen in uwe schoonheyd wrachte,
Schoonheyd met reên begaeft, doet my naer weêrliefd trachten,
Ten voegt uw Hoogheyd niet,
Dat gy, grootmogend Vorst, op uwe minder ziet
Uw minder niet alleen, maer een slavin gebooren,
Daer gy een Koning zijt tot Heerschappy verkooren;
Ik, om het slechte Vee als Herderin te voên,
Gy, om uw Rijk, en Croon in staet te rijzen doen.
Wel wijze Herderin, onnodig deze reden,
Heb ik voor dezen niet van mijn genegentheden
| |
| |
De rechte proef getoont, heb ik doen blijken niet,
Dat liefd in liefdens keur op geene wetten ziet?
'k Hoop ymmers niet dat u mijn liefde zal mishagen.
Grootmogend Vorst, de liefd heeft wonderlijke vlagen,
't Geen zy de een uur wil, haer d' ander uur mishaegd,
Dat speurd men noyt in die, die rechte liefde draegt.
Wie draegd 'er rechte liefd?
Die in de liefd volherden,
En noyt, om dit oft dat in liefd verandert werden.
Waer vind men zulke liefd?
In 't herte van die geen,
Die in de liefde noyt buyten beloften treên.
Waer vind men lieverts die hun liefds beloften houwen?
Die zijn te vinden, Lief, alleenig door vertrouwen.
Hoe! vind men die alleen om dat men dat vertrouwt?
Ach neen! dat 's misverstand; Heer, my ten besten houwt,
Dat ik zoo stoutelijk mijn tegen rede toone,
Ik bid, zoo ik misdoe, uw Hoogheyd my verschoone;
Het is mijn leet dat ik die zeggen heb bestaen.
Gy hebt in 't minste deel, my hier in niet misdaen,
't Gevalt my, mits 't my lust u tegen my te hooren.
Zijn Hoogheyd op mijn vraeg dit antwoord steld te voren;
Dat door 't vertrouwen werd de rechte liefd gekent.
Och ja! hoe kent gy liefd, zoo gy mistrouwend bent?
Hoe zoud men trouwe liefd door het vertrouwen kennen,
Mits veynzery, door schijn, de trouwheyd weet te schennen;
De tong roemt vaek van trouw, daer 't herte tegen strijd,
Dit kan geen trouwheyd zijn, schoon gy vertrouwend zijt;
Vertrouwd men menschen trouw, om dat zy daer van roemen;
En zal men yemand trouw in 't stuk van liefde noemen,
Om dat hy 't zelver zeyd? moet daer uyt zijn vertrouwt,
Als dat hy is getrouw? geen reden staende houwt,
Dat door vertrouwen yemants trouwheyd werd bevonden,
Wie hier op liefde steld, liefd los, en ongebonden;
Getrouwheyd leerd de tijd, maer het vertrouwen niet,
Of yemand liefd getrouw, men door de tijden ziet,
De tijd moet door de tijd getrouwheyds proef doen blijken,
Die vind men trouw, die noyt in trouwheyds plicht beswijken.
Is niemant dan getrouw van die, die 't openbaerd,
En met de tong de grond van trouw te zijn verklaerd?
Mijns oordeels, ja, men kan in 't zeggen waerheyd houwen,
Hoe vind die trouwheyd, die dit niet en wil vertrouwen?
Mijn Heer de tong en 't hert verschelen vaek zoo veel,
Ja sweeren van de trouw, en toonen tegendeel;
Zoo dat vertrouwen niet en kan getrouwheyd vinden,
Hoe zeer de minnaers haer aen trouws beloften binden;
| |
| |
Men ziet hoe dat de tijd veranderinge geeft,
De tijd die openbaert wat dat het herte heeft;
Dat 's rechte trouwigheyd, van zulke trouw ik spreke,
Die altijd blijft stantvast, en zonder oyt te breken;
Dees vind men door de tijd, die alle dingen leerd,
Maer door 't vertrouwen niet, mitsdien den mensch verkeerd
't Is zoet, en wel gezeyd, begaefde Herderinne,
Ik speur met groote lust de schranderheyd uws zinnen;
Ik vind in u meer als ik oyt in Vrouwen zag,
Zoo dat ik uwe lof in waerheyd roemen mach;
Dit stelle ik ter zijd, zoo woorden kunnen baten,
Zoo woorden krachtig zijn, wil u door woordenlaten
Zijn Hoogheyd spot met mijn;
Hoe zoud een Herderin een Konings Vrouwe zijn?
Zal een verschoven Maegd van laege staet gebooren,
Een Koninglijke tong om weermin smeken hooren?
Ik bid u, Vorst, bedaert, uw Hoogheyd doet te kort
Zijn Edeldom, zijn staet; voorzichtigheydt my port,
Om met eerbiedigheyd uw Hoogheyd, en genade
De liefd tot een Slavin, met reden te ontraden;
De tijd eyscht mijn vertrek, met uw verlof mijn Heer
Dat gy nu scheyden wild vertrouw ik nimmermeer,
Vertoeft mijn Lief, ik bid.
De reden zeggen neen, en toonen tegenheden.
Indien gy, lieve Nymph, de reden plaetze geeft,
Bevinden zult gy, u mijn hert verkoren heeft,
Voor opperste voogdes, en zielens wel beminde,
Lust u daer proeven van? ik sweer 't gy kundze vinden.
Wat proef kan daer van doch zijn Majesteyt my doen?
Meer proef als gy oyt kunt van 's Konings liefd vermoên
Ik stelle my als Slaef ten dienste uws gebieden,
Gebied my wat gy wild, uw wille zal geschieden.
't Waer onbeleeft, mijn Heer, en staet my geenzins vry,
't Gebieden komt u toe, gehoorzaemheyd voegt my;
Doch, zoo uw Hoogheyd zich met liefde voeld bevangen,
En dat het hem gelieft, uyt liefde, niet door dwangen,
Maer uyt goedwilligheyd, te toonen proef van dien,
Ik wensch, hoe wel onwaerd, daer proeve van te zien.
Wat proef gelieft mijn Lief.
Eyscht, bid ik, wat gy wild, al waer het schoon mijn leven.
Zoo waer ik moorderes, in plaets van Lief, beulin.
Neen schoone, maer zult zijn gebiedsteres mijns zin.
'k Verzoek dan yets op u.
Wild uw verzoeken staken,
In plaetze van verzoek uw wil tot wetten maken,
| |
| |
En zegt wat gy begeert dat ik tot proeve doe.
Dat zeggen, machtig Vorst, en komt my geenzins toe.
Het doet, indien 't u lust zoo waerdig my te kennen.
Noyt zal mijn heusch gemoed de kennis zoo ontwennen;
Dat my de reedlijkheyd zoo verre zal ontgaen,
Dat ik gebieden zoud, 't waer onbeleeft gedaen;
Zoud gy, die in uw macht hebt landen, en ook lieden,
Zoud gy, die Grieken meugt beheerschen en gebieden,
U van een slechte Maegd, en arme Herderin,
Gebieden laten? neen, 't is mijn gemoed en zin,
Grootmogend Koning! op het alderhoogste tegen;
Indien ik van de Goôn had zoo veel luk verkregen,
Dat ik in staet en macht uw Hoogheyd waer gelijk,
Bezat in werelds pracht Palleys, of Koningrijk;
Niet om dat my misnoegt mijn kleynheyd op der Aerde;
Niet om dat mijn begeert tracht na een hooger waerde;
Niet om dat mijn gemoed na werelds staet-zucht trekt;
Maer om dat 's Konings hert tot mijne weêr-liefd strekt;
Ach! dat ik wenschen mocht, en dat het niet mocht hind'ren,
Uw Edelheyd, noch staet in 't minste deel vermind'ren,
Wat doch? zegt, ik bid u.
Wat zoud gy wenschen? wenscht.
Mijn wensch strijd tegens reên,
Doch, liefde kan, indien ik dool, mijn misslach helen;
Ach! Koninglijke Prins, al mijn gedachten spelen,
Op 't geen zijn Hoogheyd my in liefd te voren leyd;
Hier over wensch ik dan dat fijne Majesteyt,
Mocht wezen mijns gelijk, bedeelt met minder goeden,
En neffens my in 't veld de slechte Schaepjes hoeden,
Wiens kleynheyd meerder vreugd als Konings wellust geeft;
Een Koning alhoewel hy 't al na wensching heeft,
Moet dikmaels in veel zorg, en droeve quelling swerven,
En in zijn overvloed ook wel zijn lusten derven,
Daer by gerustigheyd, voedstresse van de deugd,
Gerustigheyd, wiens lust gaet boven alle vreugd;
Waer vindmen meerder rust als in het Herders leven?
Waer uyt ik swarelijk zoud kunnen my begeven,
Al waer 't dat my een Kroon van diamant, en goud,
Al waer 't dat my een Hof van Marmor op gebouwt,
Voor dees mijn rooze krans, in mangel wierd geboden,
Ik zoudze laten, en my achten min van nooden
De Scepter, en de Kroon, als Herders staf, waer meê
Wy heerschen, en gebien ons Schaepjes en ons vee.
| |
| |
Ik heb alreê uw wensch bespeurt uyt uwe reden;
Ik heb alreê de proef van uw genegentheden;
Ik heb alreê de grond van uwe wensch verstaen,
Uw wensching die van my door liefd zal zijn voldaen;
Ik zal my van het Hof, hier op het land begeven,
En leyden neffens u een rustig Herders leven,
Ik zal gelijk eertijds, van Princen is geschied,
Begeven my te land, verlaten het gebied:
G'lijk Deocletiaen, die Keyserlijke staten,
Die Scepter, en die Kroon, vrywillig heeft verlaten,
En zoo de rust gezocht, de vryigheyd betracht,
't Geen meermael is geschiet by Princen groot van macht.
Den Koningh Constantijn verwisselt zijn gebieden,
Aen laege Herders staet, en tracht het Hof te vlieden;
Te ruylen Rijk en Croon, aen uwe Herders staf,
Ter liefd mijns Herderins, en snijden willig af
De lust tot Heerschappy, en Koninglijke daden;
En zoeken de natuur niet meer te overladen,
Met lust van hoofsche weeld, en heyl-loos overvloed,
Gelijk men in 't gemeen in s' Konings Hoven doet.
Den Koning Constantijn zijn liefde zal doen blijken,
En toonen dat de pracht van hooge Koningrijken,
Hem niet zoo waerdig zijn, als uw geruste staet,
Die 's werelds Monarchy al verr'te boven gaet.
Is 't moog'lijk, moogend Vorst, dat ik u kan bewegen?
Uw Hoogheyd overleg de zake wel te degen;
En proeve door de tijd, of zijne Majesteyt,
Volstandig blijven zoud, in zijn genegentheyd;
Wel heeft op zeker tijd den Philosooph geschreven,
En tot een voorbeeld ons zijn spreuk in 't licht gegeven,
Een spreuk die ons voor al behoord in 't hert te gaen,
Een spreuk die noodig diend by ons te zijn verstaen;
Dat is, den mensch moet zich zoo in zijn zaken dragen,
't Gun hy maer eens wil doen bedenken veele dagen.
Denk aen Sartorio, van wien men hoord, en leest,
Hoe langzaem dat hy tot het plegen is geweeest,
In zaken van gewicht; noyt liet hy zich beroeren,
Maer bleef stantvastig, om zijn zaken uyt te voeren;
Dit zy uw Majesteyt alleenelijk verhaeld,
Wie zich niet wel bedenkt, hoe lichtelijck hy dwaald.
Hoe meer gy met my spreekt, hoe meer ik u beminne,
Uw aerdigheyd munt uyt, wel wijze Herderinne;
Ik ga, en keer ten Hoof, om na een goed beraed,
Te wisselen de Kroon aen laege Herders staet.
Binnen.
|
|
Auteursrechtvrij