|
| |
Tweede handeling.
CASSANDRA.
ROgier, de trots die my door 't weygren is geschied,
Sal u een oorzaek zijn van quelling en verdriet;
Ik zal, om my op u, na lust, en wensch te wreeken,
De wetten van de eer, en plicht der Maegden breeken,
Misbruyken mijne schoot, en spelen u een pert,
Waer door uw yd'le roem, van eer, verduysterd werd;
Ik zal, Rogier, ik zal my doen beslapen;
Op dat uyt my een vrucht in onecht werd geschapen;
Van welke daed ik u op 't hoogst beschuld'gen zal,
En brengen al uw eer (door dit beleyd) ten val.
Binnen.
ROGIER voor 't bedde van HELENA.
Helena, lieve Lief, de nacht is al verlopen,
Mijn Engel! slaept gy noch? mijn waerde Lief, doet oopen
| |
| |
Uw oogjes, en aenschout de zoete Dageraed,
En hoe de blonde Zon verguld zijn schoon gelaet.
Voogdesse van mijn Ziel, hoe dus tot slaep genegen?
Ontwaekt, rijst op mijn Lief, ontwaekt, ik overwege
Met zorge, dat de zaek van onze liefds beleyd,
Door al te lang vertrek, mogt teelen swarigheyd.
't Is tijd, 't is over tijd, mijn Engeltje, mijn waerde,
Dat met de morgen vroeg, wy onze reys aenvaerden;
Ontluykt uw oogjes, Lief, de lieve slaep verdrijft,
De tijd en wil niet, Lief, dat gy hier langer blijft;
Ach! mijn Helena, Lief, Helena Lief.
Doen uw manhaft gemoed nu dus zorgvuldig wezen.
Rogier, mijn Lief, wat raed?
Ons liefde is te niet, mijn Vader is te quaed;
Soo ik met u vertrek, ik zal 't met straf betalen,
Ik vrees, waer dat ik vlugt hy zal my achterhalen,
En hem met wraek voldoen, al waer 't schoon met mijn dood,
Dit was het laetst, mijn Lief, 't geen hy met my besloot.
Onlukkige Rogier, hoe is 't geluk u tegen?
Wat baet het, Lief, dat gy (uyt liefde) zijt genegen
Met my te treên in d' Echt? als Vaders strenge straf,
Gebod doet op den hals, uw liefd te trekken af
Van my, in wiens gevry, drie jaren zijn verloopen,
Van welk my yder dag hoop d'uytkomst deed verhoopen;
Maer is (naer dat verloop) noch als het was in 't eerst,
En hoe ik naden koom, hoe ik my vind op 't veerst;
Ten aenzien my de hoop geen uytkomst en voorzeyd,
Gebieden reden my, te nemen mijn afscheyd;
Ik dank u voor de eer, en deugd aen my bewezen,
Waer uyt dankbaerheyds plicht (Helena) is gerezen;
Die tot vergelding my in eeuwigheyd verbind.
Gy weet dat ik u heb getrouwelijk bemind,
Geduurende de tijd uws liefds my toegedragen;
Mijn goede gunst tot u, getuygt het welbehagen,
Dat ik in al mijn liefd (Rogier) u heb getoond,
Gy weet, met welke gunst uw liefde is beloond;
Den Hemel is getuyg, dat ik in 't eerbaer vryen
Behagen had, en u van herten wel mogt lyen;
Niet in geveynstheyd, maer met een oprecht begeer,
Gelijk ik dat voor God, in d' hoogen Hemel sweer;
Dies is het niet mijn schuld, maer 't zijn mijn Ouders wetten,
| |
| |
Die 't houwelijk, Rogier, van u en mijn beletten.
Dewijl 't dan zoo moet zijn, ben ik gezint te scheyden,
Na 't eerbaer Vryen lang gepleegt tusschen ons beyden;
Vaer wel met deze kus, vaer wel, mijn Lief, voor 't laetst,
Uw beeltenis blijft in mijn ziel eeuwig geplaetst;
Den Hemel gun mijn Lief Helena wel te varen.
Den Hemel gun Rogier, met waerdiger te paren.
Den Hemel die gun my mijn dood, nu ik u derf.
Den Hemel die gun my dat ik uyt liefde sterf.
Verschoont my, ach! in al het geen ik heb misdreven.
Heb ik u yets misdaen dat wild my ook vergeven.
Vaer wel dan met dees kus.
Gy scheyd, maer 't scheyden is mijn leed.
Binnen.
KAREL, ELIZABETH.
Hoe veel vermach de tong daer liefd haer spreken doet,
Sy is een Toveres in 't maegdelijk gemoet;
Ach! Karel, wist gy hoe dat ik met lijf en leven
Genegen ben aen u mijn zelver op te geven;
Doch of ik u al min, wat is 't meer als verdriet,
Mijn Vader wil (eylaes!) ons liefd gedogen niet.
Soo gy my liefde draegt, weet ik ons voor te wenden
Een middel, die de haet uws Vaders wel zal enden.
Ach! Karel, 'k zorge neen, zijn haet is al te groot.
Geen trouwe liefde werd door Vaders haet gedood.
Helaes! gy, Karel, spreekt als hier in onervaren.
Ik zal, Elizabeth, u zulliks doen verklaren;
Is 't dat liefd mijn verzoek ten goeden duyden ken,
Van uwe Ouders gunst ik wel verzekert ben.
Ach! Karel, kost dat zijn, ach! kost gy dat beleggen,
Ik zoud u mijne liefd niet weyg'ren nocht ontzeggen.
Ik weet 'er middel toe, vertrouw u maer op mijn,
Wat middel, zeg my dat, kan hiertoe dienstig zijn?
Uw liefde, Lief, most my zoo veele gunst verleenen,
Dat gy lichamelijk my deed met u vereenen.
Hoe Karel, zoekt gy my te brengen in verdriet?
Neen Lief! maer dat daer door ons houwelijk geschied.
O! neen, ik wil op 't hoogst dat valsche middel vlieden;
Neen Karel, dat en zal doch nimmermeer geschieden,
Dit gaf een oorzaek aen mijn Vader van meer haet;
Neen Karel, my gevalt in 't minst niet aen die raed.
Bedenk u wel, mijn Lief, hoe kan men beter ramen,
Om onze Zieltjes in de Echte te verzamen?
Denk, Lief, hoe menigmael dees middel is geschied.
| |
| |
Helaes! hoe menigmael was 't menig tot verdriet.
Verdriet geeft zoet, wanneer 't zoet zuur'lijk werd verkregen.
Wat p'rijkel is 'er in dat zoet dan weêr gelegen?
Wat p'rijkel, ach! mijn Lief, kan doch daer uyt ontstaen?
Wat p'rijkel? Karel, kan de zond de Ziel niet schaên?
Zond, die om beter schied, kan die tot straffe dyen?
Geen goed komt door de zond, dies moet men zonde myen;
De tijd eyscht dat ik ga; tijd zal de uur vervullen,
Dat wy op andre wijs malkander spreken zullen;
Vaer wel mijn Lief, vaer wel.
Ontfangt van my dees kus zoo ik uw minnaer bin;
Ach! Lief, noch kan mijn Ziel van d'uwe niet welscheyden,
Noch eens, mijn Lief, daer meê wil d' Hemel u geleyden.
Elizabeth. binn.
Liever uur, noch blijder dag,
Had ik oyt mijns levens dagen;
Blijder ik noch krijgen mach,
Diend het luk my na behagen;
Als ik in uw lieve schoot,
Sterven zal een zoete dood.
Spoeyd uw gangen, snelle tijd,
Vluchtig vlied, ha! vlugge uuren,
Die zoo vaek te vluchtig zijt,
Nu zult gy te lange duuren,
Eer die lieve uur genaekt,
Die mijn blijdschap blijder maekt.
Tijd, als ik uw tijd geniet,
In 't verkrijgen van mijn lusten,
Dat gy nu te snelder vlied,
Meugt gy dan te trager rusten;
Maer nu spoeyd u, snelle tijd,
En als dan vry trager zijt.
Hemel, zal uw loop dien dag,
En dat zoete uurtje brengen,
Dat ik mins lust plegen mach?
't Welk mijn Engel zal gehengen,
Dat ik van te trouwen swijg,
En nochtans haer maegdom krijg.
Venus, zoo ik daer toe raek,
Sal de minne my gebieden,
Dat ik u een Tempel maek,
Daer u Offerhand geschiede;
Daer ik uw Altaren stook,
En de min ter eeren rook.
| |
| |
HELENA.
Vaer wel, noch eens vaer wel, mijn Vader, en mijn Moeder;
Nu scheyd uw eenig kind, dat Zuster nochte Broeder,
Dat vriend, nocht maegt meer zal om hulpe smeeken gaen,
Mijn troost alleen voortaen zal in dien hulper staen,
Die van mijn Liefde weet alleen de rechte gronden;
Die my in mijne Liefd oprechtig heeft gevonden.
Ha! mogend Hemels Voogd, gy die het al gebied,
Buygt mijne wil, dat die naer uw gebooden ziet;
Gun my de weg des deugds oprechtig te betreden,
De loop mijns levens tijd te flijten in gebeden;
Gun my (Almachtig God) dat ik na dezen dag,
My uyt de booze strik des werelds scheyden mach;
Gun my (ô Hemels God) na Geestelijk aenraden,
Te lieven zuyverheyd, de wereld te versmaden;
En dat mijn teere Jeugd langs 't pad der deugde treed,
En volgt de zuyverheyd, in dit verachte kleed;
'k Wil uyt de wereld my nu eenzaem'lijk begeven,
In schijn van Eremijt, om t' eyndigen mijn leven.
| |
| |
O Liefd! nu ik niet mach genieten Liefds begeer,
(Niet in onzuyverheyd, maer Goddelijke eer)
Met mijn gewenschte Lief Rogier, die 'k Liefde drage,
Zal ik gaen dienen God, mijn Liefds verlies beklagen,
In mannelijk gewaed, en schijn van Eremijt,
Op dat door dit beleyd, mijn eer geen schandvlek lijd.
Binnen.
ROGIER.
Hoe vrolijk en gerust zijn zy, die haer begeven
Uyt's werelds slaverny, en gaen gerustig leven,
Daer eendracht veylig woond, oprechtigheyd omgaet,
Daer nimmer vroom gemoed zijn naesten plaegt met haet;
Hoe rustig leeft een mensch hier met een kleyn te vreeden,
Na wetten des Natuurs, niet na begeerlijkheden.
Cassandra, 't is om u, om uw Godlooze min,
Dat van mijn Ouders ik my afgescheyden vin;
Cassandra, om wiens lust, om wiens oneerlijk minne,
Moet ik my eenig hier in vreemde landen vinne,
Cassandra, temt de tocht, die u de Ziele schaed;
Cassandra, blust het vuur van uw Godlooze haet,
Waer mede gy de glants mijns eere zoekt te doven,
Dat yder een van my een quade daed gelove;
Gy doopt uw laster tong in schadelijk fenijn,
En spuwt uw boos vergif volmondig uyt op mijn.
Beslapen liet gy u, onkuyslchelijk onteeren,
Om mijn (uyt spijt) de Vrucht als Vader op te sweeren;
Ten aenzien ik uw min volgeylheyd heb versmaed,
Toond gy uw valscheyd my met onverdiende haet;
Dit 's d' oorzaek dat ik vlugt, en laet het God bevolen;
Dit 's d' oorzaek dat ik zal in eenzaemheyd gaen dolen;
In eenzaemheyd, (eylaes!) zal ik nu doolen gaen,
Doch met een vaste hoop in God geworteld staen;
Een vaste hoop in God versterrikt mijn vertrouwen,
Dat by de vroomen ik zal worden vroom gehouwen;
Hy die in zijn gemoed geen schuld van schandvlek ziet,
Die schaed de magre nijd in 't alderminste niet.
HELENA in Kluyzenaers gewaed.
Wat gaet u aen, in 't Bosch dus eensaem hier te dwalen,
Daer u geen vreugde, maer verdriet uyt is te halen?
Wat pord u? dat gy hier dus eenig u vertoond,
Daer nauw'lijks God nocht mensch, nocht reed'lijk Schepzel woond,
Maer wel een groot getal van ysselijke Beesten,
En nare spokery van veel vermoorde Geesten;
Van welk zoo meenig hier (in 't dicht beboomde woud,)
Vol schrik, vol angst, gevaer, zich spokende onthoud.
| |
| |
Ach! grijze Vader, hoe kan 't hert bekommert wezen,
Wanneer de Ziel zich heeft gewapend met Gods vreze?
Waer is 'er yets op aerd, dat vrezens oorzaek geeft,
Als zich een vroom gemoed God opgeofferd heeft?
Geen leven is zoo zoet, als 't Hemels hoop kan peyen,
Of't wil om 't Hemels wel van 't Aerdsch gewillig scheyen.
Uytwijzend uwe reên bespeur ik Godlijks yet,
Nochtans onzeeker, of het zeeker Godlijk hiet.
Geschiet uw doent door dwang, te weten, dat uw reden.
Alleen gegrontvest zijn, op een'ge tegenheden,
Die u ontmoeten in 't betrachten van uw wensch;
Soo is deugd zonder Liefd, door swakheyd van de mensch.
De mensch is zoo van aerd, wanneer hy leeft in lusten,
En dat hy in de vreugd des werelds 't hert mach rusten;
Soo wenscht hy om geen dood, by wenscht noyt om den dag
Dat zijne Siel verhuyst, maer by hem blijven mach;
Is 't dat de kans verkeerd, loopt het geluk hem tegen,
Hy is (door tegenheyd) tot sterven wel genegen;
Ia roept de Godheyd aen, en wenscht om 's levens end,
Alleen op dat hy werd bevrijd van zijn elend;
Dit's onduld, en geen deugd.
Uw reden die zijn klaerlijk,
En't geen gy Vader spreekt, bevind ik recht, en waerlijk;
De oorzaek van mijn komst hier in dit woeste woud,
Sal, Vader, uw van mijn vry werden toe vertroud;
Ten tijden, als de lust een geyle maegd bekoorde,
Heeft zy haer schoot misbruykt, 't geen d'eere niet behoorde;
Soo dat natuer haer heeft (door toedoen van een Man)
Verleent, het geen natuur alleen niet geven kan;
Om door dit valsch beleyd te stijven haer begeeren,
De vrucht als Vader my onschuldig op te sweeren.
Mijn Ouders veel bejaerd, waer meest de zorg by woond,
Hebben haer Liefde my in deze zaek betoond;
Mijn Vader vond geraên, een tijd lang my te zennen,
Daer my (als onbekend) geen menschen zouden kennen;
Op hoop dat met der tijd verand'ring mocht geschien,
Dies God geleyden my, ach leyder! dus allien,
In woeste eenzaemheyd, door nare vreemde wegen.
Bedroefde Iongeling, ik ben op 't hoogst genegen
Te weten waer van daen gy komt, en wie gy zijt.
Ach! Vader, eender die van 't luk (laes!) werd benijd,
Het bitter ongeval doet mijn haer noodlot smaken;
Doch moet (gelijk gy zegt) uyt noot geen wetten maken;
Maer met geduldigheyd de sware ramspoeds last
Lijdzamig dragen; want een zalig Christen past,
| |
| |
Gehoorzaemlijk zijn wil, onder Gods wil te buygen,
En zich een dienaer van zijns Heeren wil te tuygen;
Ach leyder! wien ik ben, en waer ik koom van daen,
Sal ik (mijn Heer) u doen te weten, en verstaen;
Mijn naem die is Rogier, aen d'Amstel stroom gebooren,
Tot ongeval, en ramp, (na 't schijnt) van God verkooren;
Twee zaken zijnder, Heer, indien ik s' u verhael,
Sult gy be vinden dat ik heel rampzalig dwael;
Doch willig, mits Gods wil my dat heeft op-geladen,
Dies ik verlossing zoek, aen d' Hemelsche genade;
Een oorsprong mijnes ramps heeft Liefde uyt gewrocht
En minne heeft (eylaes!) het werk ten eynd gebrocht;
In 't kort ik heb gevrijt, gelieft in deugd, en trouwe,
Maer 't werde my benijd van een Godlooze Vrouwe,
Oft maegd, gelijk ik flus mijn Heer gaf te verstaen.
'k Hoor wel, uw Liefde is door haer te niet gedaen.
't Is zoo, mijn Heer, ik most door haer Godlooze streeken
Mijn Lief verlaten, ach! 't bedroefde hert moet breeken
Een brakke tranen stroom, nu ik Helena mis,
Helena, die mijn Siel, en levens voedzel is.
Gy noemt haer naem Heleen?
Weet God, voor wien dat niet verborgen is op Aerd;
Cassandra heeft alleen mijn Liefds verlies gebaerd.
Ja, mijn Heer, Cassandra is die gene,
Die and'ren liet met haer oneerelijk vereenen;
Waer mede zy mijn eer bekladde, daer by swoor.
Ik haer beslapen had, waer door dat ik verloor
Het luk mijns Liefds; (eylaes!) licht dat ik u ontstelle,
Mits ik uw heiligheyd met yd'le reden quelle;
Best swijg ik, en my voeg na 't Goddelijk begeer.
In 't minste niet, laet my het eynd van dezen hooren;
Waerd gy verzekerd van die geen die gy verkooren
(Uyt rechte Liefde) had, dat zy u had bezind?
Dewijl zy u, en gy haer, had bemind,
Verwonderd my dat zoo de Liefde van u beyden,
Door valsche logen van Cassandra, moste scheyden.
De valscheyd, was mijn Lief (ach leyder!) onbekend,
Wanneer de leugentael, mijn eere had geschend;
Dies zy om deze zaek, als balling is gaen doolen,
In welke staet zy heeftaen God haer jeugd bevolen.
Ik bid u Vader laet ons na uw Kluysjen gaen,
Daer zal ik u de zaek op 't breetste doen verstaen.
Binnen.
|
|
Auteursrechtvrij