|
| |
Vierde handeling.
PHILANDER met een boeren Py.
Verspreyt haer glants de telgjes door en door;
En flikkerd met haer straeltjes lieftlijk voor
De vensters van mijn Nimphjens tent,
Al waer ik niemant zie omtrent.
Van blijdschap dertel speeld, en tierelierd;
(Met blader loof en bloeyzeltjes verçiert,)
Getuygen al de zoete Min,
Van mijn verliefde Veld-Godin.
Door 't Vryen van de lieve lange nacht,
Leggen door slaep beroofd,
Van zoete Min, en Minnelijke macht,
| |
| |
Sy ronkt met zoete zugjes uyt,
Kom Thirsus, by uw lieve Bruyt;
Wat zoete dromen zijn 't,
Die gy zoo zoetjes premeld binnens monds,
Acht gy Philander niet, die zoo goet ronds,
Hier onder deze groene tak,
Lerinde eerst van 't minnen sprak.
En is 'er in ons minne niet geschied?
Philander droevig schreyd,
Nu dat Lerinde Thirsus Minne bied,
En slaet Philander voor het hooft,
Nu gy zijn zinnen hebt gerooft.
't Gaet by de Herders om,
En by de Herderinnen is 't gemeen;
Soo 'k in 't gezelschap kom,
't Is al Philander heeft een blaeuwe scheen,
Philander leefd in swaer getreur,
Lerinde gaet met Thirsus deur.
Nu heb ik dan (mijn Lief!) nu heb ik voorgenomen,
Dat ik niet meer en zal by u, Lerinde, komen,
Maer my tot eenzaemheyd in woeste wildernis
Begeven, nu ik u, mijn Lief, mijn leven, mis.
Vaer wel mijn Lief, vaer wel mijn Lief, maer anders Vrouw,
Mijn Lief, om dat ik van uw Liefd gedacht'nis houw,
Gedachtenis die noyt zal uyt mijn Siel geraken,
Gedachtenis die my een Altaer zal doen maken,
In 't binnenst van mijn Siel, in 't diepste van mijn hert,
Daer uwe beeltenis steeds aen gebeden werd;
Een Altaer, daer het vuur zal van mijn Liefde branden,
Een Altaer, daer ik u doe daeg'lijks offerhanden,
Een Altaer, daer uw beeld zal als voor oogen staen,
En daer ik neêr geknield, Lerind zal bidden aen;
En zoo mijn levens tijd mijn Lief ter eeren slijten,
Tot my de bleeke Dood ter aerden neêr komt smijten;
Vaer wel dan Lief, vaer wel, vaer wel genoten vreugd,
Waer aen, Lerinde, gy noch vaek gedenken meugt.
Vaer wel verloopen vreugd, vaer wel verlopen lusten;
Vaer wel, ach! zoete mond, die my zoo dikmaels kusten;
Vaer wel Lerinde Lief, gedenkt aen mijn vertrek,
En dat ik u daer meê mijn trouwe Min ontdek.
Ach Lom're blaedjes, die de woordjes, ja gedachjes,
En al het zoet onthael van vriendelijke lachjes,
| |
| |
Zoo meenig duyzend reys, hebt op dees plaets verspied,
Vaer wel, getuygen van mijn lijden en verdriet.
Wanneer de schrale Dood my 't vleesch stroopt van de beenen,
Wie zal, Lerinde, dan Philanders dood beweenen?
Wie d' uytgeteerde romp bedelven in de Aerd?
Wie bidden dat mijn Siel toch gaet ten Hemel waert?
Wie zal de Goôn ten dienst het heilig Altaer stooken;
Wie met geheyligd vuur gewijde Wierook smooken?
Op dat mijn bleeke schim noyt voor uw oogen sweeft,
Maer in een stille rust der eeuwigheden leeft;
O Zael'ge Goôn! ik zal tot uwe offeranden,
De Wierook van mijn Liefd, hier in dit hert doen branden,
Al eer d' hol oogde Dood, my met haer schichten raekt,
En van Philanders vleesch een aas der Wormen maekt.
Vaer wel dan Lief, vaer wel, vaer wel, vaer wel Lerinde,
Vaer wel mijn lieve Lief, vaer wel mijn wel beminde.
Vaer wel, ik scheyd van u, en draeg in deze steê,
(Door een geheugenis) mijn afgodinne meê.
Vaer wel voor 't alderlaetst, nu is de tijd te scheyden.
Vaer wel, geluk en heyl tot 's levens eeuwigheyden.
De Goden gunnen u, zoo veel als ik u wensch.
Vaer wel, verlaten Vrou, van mijn rampsalich mensch.
Binnen.
'k Ontwijk het stralen van de Son,
Gins achter Berg, en Boomen,
Dicht by de overschaeuwde bron,
Daer Cloris placht te komen.
Die oft zijn minne van my trekt,
Oft op een aer gaet stellen.
Oft met de minne spot, en gekt,
Lust u te quellen, quelt my vry,
Mijn Liefd zal 't al verdragen,
Indien 't uyt rechte Liefde zy,
Ten zal my noyt mishagen.
Ik zal hier ginder in het groen,
Mijn Cloris komst verwachten,
En daer een middag slaepjen doen,
Om voeden mijn gedachten.
Met droomen die 't verliefde bloed,
Tot in 't gedacht doet stijgen;
Geef Goôn, dat ik van Cloris moet,
Yets in mijn droomen krijgen.
Ik zal gaen drukken met mijn hand,
| |
| |
De naem van mijn beminde,
Hier met mijn staf in 't natte zand,
Of snyen s' op een Linde.
Of vlechten aen een Roozen-hoet,
Mijn Cloris naem met Bloemen,
Op dat hy ziet wat Liefde doet,
Om hem mijn Lief te noemen.
Sagt, zien ik daer mijn Cloris niet,
Gins achter geene Linden?
Het schijnt dat hy my niet en ziet,
Of niet zal kunnen vinden.
CLORIS.
Kost gy (lieve Lommer) spreken,
Die ik met een welbehagen,
Heb getrouwelijk gedragen,
Tot mijn lieve Veld-Godin.
Heb ik niet de Hoofsche staten;
't Hof, en Hoofsche eer verlaten?
Ia mijn zelver zoo verneêrt;
Dat ik d' eer van Swaerd, en Wapen,
Socht te ruylen aen uw Schapen,
Maer tot noch toe niet begeert.
Philida, al mijn gepeynzen,
Achten al u weyg'ren veynzen,
Niet zoo koel als gy u houd;
Niet zoo ang voor Cloris Minne,
Weyg'rig met verliefde zinne,
Schoonste Herderin van't Woud.
Schoon gy waert een Koninginne,
Meerder kost ik u niet minnen,
Waerder kost gy my niet zijn;
Meerder Liefd kost ik niet toonen,
Hooger kost gy 't noyt beloonen,
Als met weder Min aen mijn.
Hoor ik daar niet in de linden,
Yet wat rijss'len, of zijn 't winden?
Die daer ruysschen door de blaên.
Cloris, och ik schijn te swijme,
Cloris, Cloris, komt doch by me,
Al mijn veynzen is gedaen.
Philida, mijn Lief! wat zegje?
Zoete bekjen, och! waer legje?
| |
| |
Lief, wat doeje by de sloot?
Ik pluk bloempjes in mijn schoot,
Staek uw zuchten, staek uw karmen,
Philida; rust in mijn armen.
Cloris, Cloris, och! wat raet?
Voel eens hoe mijn hertje slaet,
Voel eens hoe mijn leeden trillen;
Wat mach dit beduyden willen?
Cloris, och! ik sterf van pijn;
Wild gy niet mijn hulper zijn?
Och! ik koom weêr tot bedaren,
'k Weet niet waer mijn zinnen waren,
Dat ik hier dus neder zeeg,
Cloris riep, en mijn ontreeg;
Cloris, Cloris, voel mijn handen,
Voel doch eensjes hoeze branden;
Cloris, Cloris, 'k hou voor wis,
| |
| |
Dat het Liefdens koorsjen is.
Herders kind oprecht in 't minnen,
Niet geveynsd nocht valsch van zinnen;
Niet gelijk het Steeds gebroed,
Loos, en valsch in Minne treeken,
Anders meenen, als zy spreeken,
Anders denken als zy doen,
Opgevult met quaed vermoên;
Valsch van herten, schoon voor d' oogen,
Trotzen op haer groot vermogen,
Snorken op haer weydze pracht,
Roemen op haer Adels dracht;
Op haer afkomst moedig pralen,
Op haer Tijtels, dieze halen
Ik en weet niet waer van daen,
't Is te vreemt om te verstaen.
't Steeds gebroed is niet met allen,
't Gaet 'er altijd op een kallen,
Met een schamper, schots verwijt,
Meenig Vryer tot zijn spijt.
Meenig moet het quellen lyen,
Van zijn Minne, van zijn Vryen;
Heeft hy wat te hoog gezien,
Is men slechjes in de kleeren,
Niemant zalje trouwheyd eeren;
Pronkje niet met Hoofsche pracht,
Zoo en wordje niet geacht.
Daer en geld geen trouw in 't Minnen;
Maer als Liefde Geld kan winnen,
Maektmen stracx een Houwlijk klaer,
Met het ongelijkste paer.
Philida, mijn uytgelezen,
Die was 't, die is 't, die zal 't wezen;
Philida Mind pracht nocht goed,
Maer een oprecht vroom gemoed;
Dat in Cloris is te vinden,
Philida mijn wel beminde.
Eenig Iufvrou van de Stad.
Niet laetdunkend, niet hovaerdig,.
Openhertig en goedaerdig;
Minzaem tegens yeder een.
| |
| |
Wist gy, als ik hier wat eet,
Dat ik nimmer zoete beet,
Nimmermeer een dronkje doe,
Of ik wensch 't u hallef toe.
Van het een oft ander ding,
Wist ghy hoe dat ik dan sta,
Och! had dit mijn Philida;
Wist gy hoe ik trouw en graeg,
's Morg ens voor den douw en daeg,
Dicht omtrent uw Wooning blijf;
Als ik eerst het Vee uyt drijf,
Al mijn Schaepjes blijven staen,
Willen qualijk verder gaen.
Stil Cloris, zoo my dunkt ik hoor in 't Bosch gerucht.
't Zijn lagers die te Veld vervolgen 't Wild dat vlucht,
In dicht bewosschen ruygt, en door gespreyde Bomen,
Daer het de grage lust der winden tracht t' ontkomen;
Wiens viervoetige sprong, naderd het vluchtig Wild,
Indien het (achter baeld) zijn snelle loop eens stild;
Dies het in 't Bosch ontwijkt, in holen, ofte kuylen,
De felle Dood-steek van der Winden scherpe muylen.
Zie daer den Koning zelfs met eenig Hof-gezin,
Vervolgen 't vluchtig Wild, de Bosschen uyt en in.
Mijn Lief! ik ben verplicht zijn Hoogheyd hier te groeten,
Gelukkig komt gy my (vrund Cloris) hier ontmoeten;
Dewijl ik af-gedwaeld van and're Edellien;
Op d' onbekende weg kan qualijk uytkomst zien;
Ten aenzien, ik gedwaeld alhier door Eyk en Linden,
Op mijn verdroogde tong, geen laeffenis kan vinden,
Dies bid ik, Cloris, dat gy my, in deze pijn,
Geleyd daer mijne dorst eens mach verzadigt zijn.
Indien zijn Majesteyt niet is te zeer gebonden
Aen de gewoonte, dat wat buyten dien gevonden,
Hem geen vernoeging geeft, zoo zal, zoo waert, als Wijn,
Hem niet ons schrale drank uyt klare Beekjes zijn;
Maer weet Natuur haer na gelegentheyd te voegen,
Ligt dat ik met mijn dienst uw Hoogheyd kon genoegen.
Zie daer een frissche Beek, een zuyvre water-bron,
Met lommer overschaeuwt, voor 't stralen van de Zon;
Zie daer genadig Vorst, een plaets, daer al te malen
De Herders hunnen drank, (tot laeffenis) uyt halen,
Een drank die noyt Natuur aen eenig deel misdoet,
Maer door haer zoberheyd ons met gezontheyd voed.
| |
| |
KONING drinkt uyt de Fonteyn.
Ach! Cloris, ik bevind de smaek is niet gelegen
In Hoofsche drank; als ik aendachtig overwege
Natuurs voldoening, die door graegte meerder geeft,
Te smaken uyt het kleyn, als 't alder grootste heeft.
Het krachtig nat geperst, uyt Rijnschen Muscadel,
En was my noyt zoo zoet, of aengenaem, als wel
Dit zoete water my gevalt, dat hier komt dringen
Uyt dichte heuvels, en uyt dees Fonteyne springen;
Ten aenzien my het een, (door de gewoont) niet geeft,
Dat door Natuur alleen, het ander by hem heeft
Ach! Cloris, 't is niet vreemt, dat gyde Hoofsche staet,
Ruyld aen een Herders rust, die 't Hof te boven gaet;
Daer gy van last, van zorgen zijt ontslagen,
En alle lust geniet, daer wijze van ons jagen.
Gelukkig die Natuur zoo veel gegeven heeft,
Dat hy, gelijk als gy vernoegd, in kleynheyd leefd;
Gy volgt uw lieve lust, daer Liefdens wet gebied;
| |
| |
Wy minnen d' afkomst, daer de Hoogheyd meest opziet.
Niet Liefde, maer begeert, moet in de Hoogheyd Minnen.
Gy Liefd, daer 't Liefd gebied, uw schoone Herderinne;
De Liefd gaet boven staet, ik spreek 't geen ik bevin,
Ik voel mijn hertgewond, met Herderinne Min.
Zacht Vorst, hier dient geveynsd; wil ik mijn wil verkrijgen,
Soo moet ik dan van 't geen ik wil voor dees tijd swijgen;
Hoe Vorst? en wild gy dan uw tochten niet gebien?
Maar volgen zotte lust, en op uw minder zien;
Dat 's dulle razerny; 't is dan zoo 't is, 'k moet stil
In 't veynzen zijn, zoo ik liefds wetten volgen wil;
Indien 't my Cloris lust uw heusheyd yets te vragen,
Ik hoop my zoo te dragen,
Grootmogende Monarch niet min na desen dag,
Als ik voor dezen my tot u te dragen plach;
Wel wetende dat ik zijn Hoogheyd mach vertrouwen,
Dat gy in al uw doen, u zult aen reden houwen.
Indien ik, Cloris, wist dat ik u vergen zouw,
Yets dat u oorzaek gaf tot swarigheyd, oft rouw;
Voor u, oft voor de uw, dees schoone Herderinne,
Die gy oft hebt getroud, oft noch op trouw moogt Minnen;
Veel liever had ik mijn verzoeken na gebleven,
Als dat ik oorzaek van verdriet daer meê zoud geven.
Alzoo de tijd zoo loopt, dat ik my voor een tijd
Moet scheyden uyt het Rijk, en dat geen uytstel lijd.
Wijl mijn besloten reys tot het gemeene beste,
En d' uur van mijn vertrek geloopen is op 't leste;
Soo is, dat ik 't gebied wel overgeven wouw,
U, die mijn zaken weet, en die 'k er toe vertrouw.
Grootmogend Vorst, en Heer; goetwillig ik beken,
Dat ik gehoorzaemheyd zijn Hoogheyd schuldig ben;
Ia 't zy met welke dienst ik u te pas mocht komen,
Al waer 't in Doods gevaer, zoo zoud ik nimmer schromen,
Voor uwe Majesteyt te stellen my en 't mijn,
Om u in alle nood een trouwe hulp te zijn;
Alleen van het gebied zoek ik te zijn ontslagen.
Mijn wensch is machteloos; ontbreekt u het behagen.
Mijn machtelooze macht behaegt te doen uw Wet.
Die vry van wetten is, ik geene wetten zet.
Daer leefd geen onderdaen, oft is aen Wet verbonden.
Een dienaer buyten dienst werd wetteloos bevonden,
In zaeken die de plicht van dienaers wet aengaen,
Waer in gy my genoeg voor desen hebt voldaen;
Dies moet het door geen wet, oft geensins door gebieden,
| |
| |
Maer uyt een goede wil alleenelijk geschieden,
En zoo u die ontbreekt, ik maek 'er door geen wet.
't Is billik ik mijn wil naer uw behagen zet.
't Is billik dat gy 't laet, zoo gy 't u acht tot schade.
't Is billik dat ik wil, onwillig, 'k zoek genade.
't Is billik, Cloris, ik van mijn verzoeken swijg,
Ten aenzien ik berouw van dit mijn voorstel krijg;
Best blijft gy by uw Lief.
Die (hoop ik) zal 't genoegen,
Dat ik na 's Konings dienst, my dienstig zoek te voegen.
Wel Cloris! spreek met haer, en zoo gy 't raedzaem raemt,
Dat gy een korten tijd maer in't gebieden quaemt,
Gedienstig zoud gy tot beloning my bevinne;
Ha! wel te recht geveynsd; tot voordeel van de minne.
Was Cloris maer ten Hoof, ik maekte haest dat mijn
Begonnen Min, vernoegt aen d' Herderin zoud zijn.
Hoe zegt gy mogend Vorst?
Uw komst verwachten zal, dies ik my voorder schik.
't Samen Binnen.
CLORIS, PHILIDA.
Dewijl de tijd zoo loopt (mijn Lief) datik niet ken
Ontzeggen 's Konings dienst; daer 'k aen verbonden ben;
Soo is 't, dat ik als nu, mijn Engeltje! mijn waerde!
Mijn voorgenomen reys op 't spoedigst zoekt t' aenvaerden;
Om my (zoo haest ik kan) by u te voegen; stel,
Stel u gerust, ik zeg, mijn Engeltje, vaer wel.
Doch eer ik noch vertrek, hoewel met droeve smerten,
Neem (bid ik Philida) mijn beede doch ter herten;
In 't afzijn, laet mijn Ziel beheerschen uw gedacht,
Gelijk ik met het mijn by u te wezen tracht;
Denk aen de Liefd, mijn Lief, die ons t' zaem heeft verbonden;
Laet buyten onze Liefd, geen Liefde zijn gevonden.
Mijn Lief, ik zeg vaer wel.
Ach! Cloris, 't valt te swaer,
Dat wy dus schielijk moeten scheyden van malkaer;
Ach! Cloris, kunt gy dus uw Philida vergeten?
Ach! Cloris, looft het vry, indien ik had geweten,
Dat gy zoo haest van mijn gescheyden had, ik meen
Ik in beloftenis met u noyt waer getreên;
Ik dacht, dat u het Hof niet meer en kon vermaken,
Maer dat gy 't voortaen zoud (om mynent wil) verzaken,
En met mijn slechte staet u stellen wel vernoegt,
Met mijne Schaepjes, van de Goôn my toegevoegd;
Mijn Schaepjes, die door rouw van hare Herderinne,
Druyloorig zullen gaen, ach! Cloris, nu ik minne,
Zoo minne, dat ik (laes!) nauw levend blijven ken,
Indien ik niet verzeld, met u (mijn Cloris) ben;
| |
| |
Doch, nu 't zoo is bestemt dat gy van my moet scheyden,
Wensch ik, dat u de Goôn (mijn Lief! mijn Ziel) geleyden,
En houd in uw gedacht, mijn Lief, mijn laetste beê,
Draegt in uw Zieltje, Lief, mijn lievend Zieltje meê.
Mijn lief, mijn Ziel, mijn hert, mijn rust, mijn lust, mijn leven,
Om uwent wil vind ik my nutter hier gebleven,
Als dat om 's Konings dienst ik my ten Hoof zoud spoên,
Indien ik daer meê kan uw lieve Liefd voldoen.
Ach neen! nu 't is bestemt, nu laet het zoo geschieden,
Maer keert zoo haest gy kunt.
(Mijn Lief, mijn afgodin) my voegen; op dat ik
In 't lieve minnen my na uw believen schik;
Had ik geweten dat het my zoo swaer zou vallen,
Al 't Koninglijk verzoek waer aen my niet met allen;
Doch nu 't zoo is gezeyd, drijft mijn beloft my voort,
Mits ik, mijn Engel, ben niet beter als mijn woord;
Dewijl 't dan zoo moet zijn, een kusje voor 't vertrekken,
Een kusje, ach! mijn Lief, mijn uytverkoren Ziel!
Ha! vlugge tijd, wild doch uw teye dagen rekken,
Soo lang ik voor het beeld van mijn beminde kniel.
In 't af zijn vluchtig vlied, de dagen maekt tot uuren,
Het zoet verlangen van mijn lieve Lief voldoet,
O min! begonstigt my; Liefd, wild my vorder stuuren,
Op dat Liefd aen mijn Lief, Liefds lieve lust haest boet.
Vaer wel mijn Lief vaer wel, vaer wel, mijns Ziels beminde,
Ik zal van dag, tot dag, hier onder deze linde,
Vernieuwen door 't gedacht, ons zoete vryery;
En u, van uur, tot uur, verwachten weêr by my;
De zoete morgen stond en zal zoo dra de roozen
Door 't stralen van de Zon, op 't çierlijkst niet doen bloozen,
(Als noch de zilv're dan bepereld Bloem en Kruyd)
Of ik zal al mijn Vee, en Schaepjes drijven uyt;
Soo lang zy weyden, zullen weyden mijn gedachten,
En tot de nare nacht begind, uw komst verwachten.
Als 't immers wezen moet, vaer wel, dan Lief, vaer wel.
Uw beeltenis ik in mijn Siel meê dragen zel;
Mijn Philida! ik ga, blijft gy de Goôn bevoolen.
Ik ga, en zie waer dat mijn lieve Schaepjes doolen.
Binnen.
|
|
Auteursrechtvrij