|
| |
| |
| |
Derde handeling.
PHILIDA, CLORIS.
WEl Cloris, kunt gy noch niet dat ik wensch verzinnen?
Wel dat gy Mind, maer niet wie dat gy moogt beminnen.
Een die my niet en mind, ach Cloris! is 't niet vreemt,
Dat ongemind te zijn, mijn minne oorsprong neemt?
Wat is 't eylaes! ik wil, en kan mijn grond niet zeggen,
Vermits geen dochter voegd haer Liefde eer te leggen,
Eer zy verzekering van Minnaers Liefde heeft,
Dies Philida bedroeft in Liefdens quelling leefd.
Wie is daer oorzaek van? ey! geef my dat te kennen.
'k Sou daer mijn Eer meê schennen.
Uw Eer (in deze zaek) en lijd gantsch geen gevaer.
Te melden van de min, voegd hem, maer geenzins haer.
Neen Cloris, best zal 't zijn,
Met quelling en met smerte,
Doof in mijn lievend herte;
En zoo (door minnens hette)
Mijn eerbaerheyd besmette.
Dat dat geen Eer en krenkt;
Doet Liefde meer vermeeren,
Mits dan uw Liefde toond een onbeveynst gemoet.
Een Dochter quetst haer Eer (zeg ik) zoo zy dat doet.
Soo wel, als mijn niet vry?
Om dat het oud gebruyk ons zulke wetten geeft.
Daer Liefde keur gebied, 't gebruyk geen plaets en heeft;
De Liefd verwind het al, waer vindmen zulke wetten,
Die Liefdens zinne keur ter zijde kunnen zetten?
Indien oprechte Liefd uw zinn'lijkheyd beheert,
Waerom vermeugt gy niet te melden zulk begeert?
| |
| |
Gy draegt verholen Min, wie zal uw Min beloonen,
Of kan 't doen, ten zy gy, die gy mind, wild betoonen,
Dat gy hem liefd? want wat is Liefde zonder daed?
Niet anders (Philida) als vruchtelooze baet;
Daer zeker niet dan niet tot voordeel is te vinden,
Die immermeer bemind, verplicht zich aen 't beminde;
Hoe kan Liefd Liefde zijn, ten zy Liefd Liefde doet,
En dat men Liefde draegt, uyt Liefde blijken moet
Of hy of zy eerst lieft, is daer wat aen gelegen,
Als tusschen beyden Liefds voldoenig werd verkregen?
Soo veel vermach de Liefd, in u, als oock in my,
En daer zy eerst begint, blijkt dat haer werking zy;
Genomen, Philida kreeg zin om my te Minnen
(Uyt goê genegentheyd) met hert, met Ziel, met zinnen,
'k Welk gy betoonden my; zoo bleek der Liefdens kracht,
En door Liefds werking werd van my Liefds waerd volbracht;
Als ik zoo uwe gunst geneygt tot my mocht vinden,
Ik Liefde, 'tgeen ik niet zoud derven onderwinden;
't En waer de Liefdens gunstaen my voorzeyde, dat
Uw goê genegenheyd tot my behagen had;
Dan loond ik Liefd met Liefd, wat schande kon dat wezen?
Ach Cloris! 'k heb het al te veel gezien voor dezen,
Dat Dochters zinn'lijkheyd, en aengeboode Min,
Eenspot was over straet; zoo dat daar door mijn zin,
En Liefdens zinn'lijkheyd, zoo veer noytzullen dwalen,
Dat oyt beveynst Minnaer, mijn Liefd zal achterhalen.
Dewijl de zoete Min, mijn Minnend hertje drijft,
Dat het niet langer in zijn zoete smerte blijft,
Soo bid ik, neêr geknield, uytmuntend Herderinne,
Dat gy eens proeve toont van ongeveynsde Minne;
't Schijnt met mijn stoute eys, of ik de goden terg,
Dat ik u, Philida, om my te Minnen verg;
Waerom zoud ik ook niet? 't bestaet in rechte Minne,
Wie minde niet, ô goôn! zoo schoonen Herderinne;
Mocht Cloris dat geluk van Philida geschiên,
Dat Cloris waerdig waer uw gunst tot hem te zien;
Mocht Cloris, goede goôn, dit lukkig luk genieten,
De bergen, boomen, ja de kristalijne vlieten
Van frissche beeken, en van zuyvre water bron,
Ja alles wat in 't woud vermaking geven kon,
Dat zoud om Cloris luk, gelukkelijk verblyen;
De vogeltjes in 't bosch, de bloempjes, daer de byen
Haer zoetheyd zuygen, uyt de dichte lom're blaên,
Daer roos, daer vyolet gemarmert onder staen;
| |
| |
Dat al te zamen, zoud in dubble vreugd geraken,
En over Cloris luk, een blijde lofzang maken.
De gunst, die gy mocht meenen,
Wat baten 't Cloris dan, als hy mijn min mocht vijne,
Mijn leven lang besteden;
Op hoop, dat met 'er tijd, ik uw verliefde zinnen,
Tot my waerts mogte winnen.
Maer of 't dan waer zoo vert,
Wat middel, Cloris, dan, om die begonnen zaken,
Tot een goed eynd te maken?
Geen middel, als de dood,
Hielp Cloris uyt de nood.
'k Zoud al mijn Leve dagen,
Mijn droef verlies beklagen;
En over 't ongeluk van Philida te derven,
Uyt rechte liefde sterven.
Neen, Cloris, steld, door reên,
Denkt wat de Goden voegen,
Dat moet ons wel genoegen.
Ach! 't is mijn zelfs verdriet, dat ik na mijn behagen,
Tot u geen Liefd mach dragen.
Gund gy uw liefd de mijn,
Waerom kan 't dan niet zijn,
Dat gy, na keur uw's zinnen,
Zoud Cloris mogen Minnen?
En zelf mijn zelfs niet ben;
Door een verloofde trouwe,
Die ik zal moeten houwen.
Verkeerd uw vreugd in rouw, gy velden en rivieren;
Staekt pluymgedierte, staekt uw vrolijk tierelieren,
| |
| |
En schrild met droeve galm, en ysselijk geluyt,
Mijn onverwacht ellend op 't alderdroevigst uyt;
Gy Nimphjes van het Bosch, en van de waterstroomen,
Beheerschers van het Woud; gy Bergen, Bosschen, Boomen;
Gy alle zyt getuyg, dat ik te Boschwaerd quam,
Alleen om Philida, (ten Hoof mijn afscheyd nam)
O yd'le hoop! gegrond, op zinneloos behagen.
Bedroefde stond, die ik te recht wel mach beklagen,
Dat mijn gedachten oyt vertrouwden op de min.
O Min! in welker hoop, ik my bedrogen vin;
O Min! hoe zal mijn hert uw heete brand uyt smooren?
Nu my zoo schielijk slaet een donder in mijn ooren,
Een blixem in mijn Ziel, een onweêr in het hert,
Waer door ik als een Schip op strand gesmeten werd,
Van levens hoop berooft, door kracht van woeste golven.
'k Ly schip-breuk aen mijn min, zoo dat ik gantsch bedolven,
Bedompeld in een Zee, van woeste Baren, smoor;
Indien ik Philida niet, anders spreken hoor.
Ik loof niet Philida, als ik my recht bepeynze;
Of gy (om d' eerbaerheyd) voor Cloris schijnt te veynzen;
Om eens een proef te zien, hoe ik my in mijn rouw,
Van Mins verlies, aen u, ach! schoonste, dragen zouw:
Lust u daer teeken van, gy zult niet meer behoeven,
Als my in Doods gevaer te stellen, om te proeven,
Of ik zoo lief het lieve leven wel bemin,
Als d' aengename Ziel, van u, mijn Herderin;
Ziel die mijn Ziel gebied, ootmoedig neêr te buygen,
Mijn ongevalste min een Herderin te tuygen;
Een Herderin, die meer vermach als eenig Vrouw,
Die ik de waerdigste op 's werelds bodem houw;
Al waer 't dat my 't geluk, ten Hemel had verheven,
't Gebied van Volk, en Landt, ja Koningrijk gegeven,
'k Verliet het al te zaem, ach Philida! alleen
Om u, (als mijn Godin, ge-eerd en aengebeên.)
Wiens wan-geloof zoo groot? dat zy niet zoud vertrouwen,
't Geen Liefd u spreken doet, dat gy daer woord zoud houwen.
Den loozen Angelaer het bitter dekt met zoet,
Dies 't Visjen, dat niet weet waerom dat hy dat doet,
Bekoort werd, door het zoet, en met het zoet gevangen,
En zonder 't zoet genot, blijft aen het hoekjen hangen;
Zoo 't, Cloris, u geliefd met mijn wat voort te gaen,
'k Zal u van deze zaek wat breeder doen verstaen.
t' Samen Binnen.
| |
| |
CLORIS komt, na weynig pausering, weder uyt.
Soo 'k flus mijn Herderin betuygde hoe 'k haer minde,
Betuygde zy, dat zy Philander meer bezinde,
Dan my. Ach Hemel! geeft aen my, rampsalig mensch,
Dat, van Philander ik, tot mijn geluk en wensch,
Verkrijg, dat hy zijn liefd op hare liefd niet zette,
Soo kost gy, Philida, my 't minnen niet beletten.
Ik spreek als onbedocht, door Liefde buyten reên,
Best dat ik zelver ga eens na Philander treên,
Om hooren of 't zoo is, als Philida my zeyde;
En of hy op Lerind' zijn Liefde niet en leyde;
Dat ga dan naer hem toe, hy is de rechte Man
Die Cloris van zijn druk en lijden helpen kan;
Sie daer zeer wel te pas komt my Philander moeten;
'k Ben u (mijn Vrund) verplicht eerbiediglijk te groeten.
En van gelijken ik, my, Cloris, t' uwaerts draeg.
Dank zy mijn Vrund, die ik, uyt ware vrundschap, vraeg,
Hoe 't met uw Liefde staet, zeg, hoe is het gelegen?
Sal uw gewenste wensch noch niet haest zijn verkregen?
Vrund Cloris, dien ik als een goede vrund vertrouw;
Onmoog'lijk dat ik yets voor u verborgen houw.
Weet dat ik heb gemind, gevrijd in zulker voegen,
Dat Minnaer aen zijn Lief, noyt meerder kon genoegen;
Van vriendelijk onthael, van gunst, van vryery,
Ia alles wat ik kon bedenken deed zy my.
Ik (op haer zoet bedrog) ging stellen mijn vertrouwen;
Op een onvaste grond mijn vaste Liefde bouwen;
En meenden ik ging vast, maer doen ik vastheyd zocht,
Bevond ik, dat ik niet op 't achterst had gedocht.
Lerinde was 't, mijn Vrund, die my, door hoop, toezeyde
't Geen zy my naderhand met listen weêr ontleyde.
Lerinde (Cloris Vrund) met Thirsus trouwen zel.
Soo zie ik wel, men mach op menschen niet vertrouwen.
Seyd my haer Suster niet? dat zy veel liever wouwen,
Dat haer Lerinde met de slechste Herders knecht,
Als wel met Thirsus zoud begeven in den Echt.
Doch Vrund, stel u te vreên, 'k heb stof om u te peyen,
'k Weet eene die u Liefd, en graeg om Min zoud vleyen,
Waer 't dat de eerbaerheyd haer zulliks niet ontried.
Ik derf haer (lacy!) noemen niet.
| |
| |
Maer weet dat zy u Lieft, en hert'lijk heeft verkooren.
Zy is dan die zy is, 't is, Cloris, al verlooren,
Nu ik Lerinde mis, is al het minnen niet;
Al waer 't een Koningin, het waer mijn maer verdriet,
Dat ik gedachten kreeg een ander Nimph te trouwen;
Neen Cloris; neen, ik houw voortaen geen meer van Vrouwen,
Ik ban de minne weg, en vlucht als Balling voort,
Daer niemant van my weet, daer niemant van my hoord;
Ik ga door Berg en Bosch, verslijten mijne dagen,
Ter liefde van mijn Liefd, Lerinde toe gedragen.
Met uw verlof, mijn Vrund, met uw verlof, ik ga,
Daer ik, met droeve smert, beweenen zal mijn schâ.
Philander, Vrund, hoe dus? waer is de moed gebleven,
Waer meed gy and're plagt zomtijds, wat moeds te geven?
Philander, kan de Min ontmannen zoo een Man?
Zoo zeg ik, dat geen kracht de Min verwinnen kan.
Vaer wel, mijn Vrund, vaer wel.
Philander, zoud gy 't meenen?
Het is te kinds, zoo moedeloos te weenen,
Te zuften om een Vrouw, daer zoo veel Vrouwen zijn.
't Verlies van een is my een doodelijke pijn.
Die pijn gy licht weêr met een ander kunt verzoeten.
Gy spreekt als onverzocht.
Nochtans mijn Vrund, wy moeten
Doen blijken, dat, in nood, de kloekheyd van een Man;
De sware lasten, van de rampspoed dragen kan.
Ha Cloris! 't is geen kunst een ander troost te geven;
Maer die in rampspoed is, en rustelijk kan leven,
Daer hangt wat meerder aen; dit is 't geen my ontbreekt;
En 't is doch al vergeefs, wat gy my hier van spreekt;
Nu ik Lerinde mis, nu mis ik zin, en reede.
Philander, werd 'er om de Min zoo veel geleeden?
't Is meer als ik oyt dacht.
Doord' onervarentheyd, zoo weet gy 't leyder! niet.
Nochtans, wie rampspoed treft, moet op 't verand'ren hoopen.
De rampspoed reden roofd, en doet ons hooploos loopen.
De reden (dieze wil gebruyken) meer vermach.
In een rampzalig mensch, men zelden reden zag.
Geen ramp zoo groot, of rede kan de smert verzoeten.
Ach Cloris! rampspoed treed de rede met de voeten.
Een reed'lijk mensche steld zijn ramp aen redens wet.
Wie in de rampspoed is, de reên ter zijde zet.
Philander, ga met my, ik moet u moed aen spreken.
De beste vrundschap is altijd in nood gebleken.
t' Samen binnen.
| |
| |
PHILIDA.
Als ik met Cloris flus ging langs dees groene paên,
Doen gaf hy my zijn Min hart-grondig te verstaen.
Dan doch ik veynsden my Philander te beminnen,
Om daer door eens te zien de neyging van zijn zinnen;
En of de Min hem ook geworteld was in 't hert,
Dan of hy maer uyt lust daer toe gedreven werd;
Ach! vind ik hem stantvast, hy zal mijn Min genieten.
Ik zet my hier wat neêr; ach! kristalijne vlieten,
Hoe çierlijk is 't çieraed van uwe zuyvre bron;
Ach! dat uw koele stroom mijn hette blussen kon!
Ey! mijn verliefde hert, mijn Cloris, mijn beminde,
Ik klaeg vrypostig uyt, hier onder deze linde,
De quelling die ik, laes! om u, mijn Cloris, ly;
Kom Cloris, kom mijn Lief, en rust u wat by my.
Ik wil met vreugd mijn hert (tot zijne komst) vermaken,
Ik weet een liedje? kon ik op de wijs geraken,
Ik zong het; licht de wind tot hem de weerklank joeg,
En hem de zin van 't Lied tot op zijn hartje droeg.
Laet zien, hoe is 't begin? ik weet, ey pluymde dieren,
Heft onder 't zoet gezang uw vrolijk tierelieren,
Bootst al de woordjes na, geeft Cloris te verstaen,
Dat Philida (uyt Liefd) met Minne is belaên.
Sy Singt:
GY die de staet van 't Hof,
Gy die de roem, de eer van werelds pracht, door Min,
Ruyld aen het blader lof,
En aen de Liefde van uw lieve Herderin:
Is Liefd zoo zoet,, dat uw verliefd gemoed
Doet blijken, dat geen staet,, trouwe Min te boven gaet?
Die Cloris in het hert, my in de boezem brand,
Zoo dat de Liefde gaet, ver boven mijn verstand:
Is Liefd zoo zoet,, dat uw verliefd gemoed
Doet blijken, dat geen staet,, trouwe Min te boven gaet?
Dees uw getrouwe Trouw, die gy aen my bewijst,
Niet met een Konings Kroon
Vergelden; maer met Trouw, die zelfs uw trouwheyd prijst:
Is Liefd zoo zoet,, dat uw verliefd gemoed
Doet blijken, dat geen staet,, trouwe Min te boven gaet?
| |
| |
Ach! Cloris, 't schijnt mijn ziel, mijn hertjen, en mijn zinnen,
Genieten Hemels vreugd, door 't voedzel van uw Minne.
Ach! Cloris, is uw Liefd zoo Trouw, dat gy verlaet,
En wistelt Hoofsche Eer, om slechte Herders staet?
Soo zal ik (om uw Trouw met Trouwe Min te loonen)
My naer uw lieve wil, in 't zoete minnen toonen.
Waer zijt gy, ach! mijn hert? waer dwaeld gy doch al heen?
En laet uw Philida zoo langen tijd alleen.
Sie ik daer Thirsus niet? hy is 't, ik wil vertrekken,
En gaen na Cloris toe, om hem mijn Min t' ontdekken.
Binnen.
THIRSVS voor de deur van LERINDE.
Rijst Nimph, rijs op, den dag die komt aendringen,
Ey! hoor, den wachter blaest het daget in den Oost;
Ik hoor de Vogeltjes haer morgen deuntjes zingen,
Die d' Echo in het Bosch, met zoet geluyd na boost.
Rijst op Lerinde, rijst, de nacht die is gescheyden,
Den ochtend rood gekaekt, die komt ons weder by;
Ik hoor dijn Lammertjes, al blatend u verbeyden,
Kom drijft uw Schaepjes uyt, en wandelt wat met my;
Hier door dees klaver laen, daer kristalijne vlieten
Uyt borlen van de grond, en stralen op der aerd;
Laet my (Lerinde) daer mijn lieve lust genieten,
Nu dat mijn Sieltje met uw Zieltjen is gepaert.
Hoe Thirsus! hoe dus vroeg hier in het bosch te dwalen,
Al eer den dageraed haer lieffelijke stralen
Van d' Hemel neder stort.
Op offeren, voor 't eerst, aen u mijn morgen groet;
Gy vraegd wat my hier drijft, mijn lieve herderinne,
Het is een zoete lust van liefde, en van minne.
Ach Thirsus! ach ik schrik!
Lerinde, lief, waer voor?
Ik schrik, eylaes! als ik de min maer noemen hoor.
Hoe, schrikt gy voor de min?
Mits ik geen min mach lyen,
Dies bid ik, Thirsus! staekt uw minne, en uw vryen,
De min is my een plaeg, een pijn, en wreede smert;
En heb ik oyt gemind, dat rouwd my in mijn hert.
Ach Thirsus! wat zou 't wezen?
't Is waer, dat ik mijn gunst, en vrundschap u voor desen
In 't minnen heb getoond, maer ach! dat is geschied,
En waer het niet gedaen, geloofd, ik deed het niet.
Lerinde, lief, hoe dus? hoe dus verkeert van zinnen?
Lerinde! meend gy 't ook? oft veynst gy in uw minne?
Hebt gy, op mijn verzoek, uw trouw my niet beloofd?
Toen brande my de min, nu is die uytgedoofd,
| |
| |
't Berou en kan niet baten,
Lerinde die en mach haer Thirsus niet verlaten;
Beloften maken schuld, Lerinde is mijn Bruyd.
Mits min berou gevoeld, zijn die beloften uyt.
Berou heeft hier geen kracht beloftenis te breken;
Lerinde! gy en meugt uw trouw niet tegen spreken,
Gy zijt aen my verlooft, ik zal u noyt ontslaen.
'k Ontsla my zelfs, vaer wel, mijn minne is gedaen.
Binnen.
Hoe los, en ligt is 't hert der Maegden, in het minnen;
O wispeltuurgen aert! hoe speeld gy met uw zinnen,
Hoe schielijk dreyd uw wil, hoe haest zijt gy verkeerd,
Hoe schoon in uw beloft, hoe valsch in uw begeert;
Is dit gelijk 't behoord? mins lust met my te plegen;
Lerinde! gaet uw min op zulke valsche wegen?
O Goôn! dat had ik noyt Lerinde toe vertrouwd,
Ey! luyster na mijn klagt, gy Nimphjes van dit woud;
Aen wien ik al mijn leed, en droeve nood wil klagen,
Hoe is het mogelijk dat Maegden haer zoo dragen?
Dat zy in haer gevry (om minnelust te voên)
Den minnaer al zijn wil, in 't minnen, laten doen;
O maegdelijke min! berooft van schaemt en deugde,
Wat heb ik menigmael genoten minnens vreugde,
Als my Lerinde, laes! omhelsde in haer schoot,
Wiens ontrouw mijne Liefd zal slijten door de dood.
Binnen.
|
|
Auteursrechtvrij