|
| |
Tweede handeling.
CLORIS in een Herders kleed, zijn Hoofsche kleeding by hem hebbende.
O Min! die my de eer van 't Hof verwiss'len doet;
De wapens, helm, en swaerd, ruyl ik nu aen het zoet,
En rustig leven, 't geen men hier te land mach leyden;
Ik wil met Philida de woll'ge Lammers weyden,
Hier door 't geboomt, en bosch; ach! schoone Herderin,
Ik schey van 't Hof, en voeg my tot de zoete min;
| |
| |
'k Verander van gewaed. 'k verlaet de hoofze staten.
Ik min de kleynigheyd, en wil de grootsheyd haten.
'k Kiez 't Herders kleed, voor 't Hoofs, daer leyd het trotse swaerd,
't Geen ik voor dezen hield, mijn çierzel op der aerd;
Daer al de oorlogs eer, de pronk, de hovaerdye,
Die uyt verwaentheyd hebt, des werelds Monarchye,
In hare stant gestelt; legt daer al t' zamen neêr.
Ik acht de zoete Min, en niet uw y d'le eer.
Stemme: Ghy Lodderlijke Nimphje zoet.
AL is het Koninks Hof vol lust,
De Herders hebben meerder rust,
Als 't Koningrijk kan geven.
De zorgen maken Koning slaef,
Al heeft hy overvloed van haef;
VVat kan 't hem anders geven,
Ik ruylde noo mijn Herders staet,
Mijn stroyen hoet, mijn slecht gewaed;
Om Konings zijde kleeden,
De wellust (door gewoonte) geeft
Geen Koning lust, door dien hy heeft
In als zijn wensch voorspoedig,
Door wellust overvloedig.
Maer dingen die men zelden ziet,
Ia zelden, ofte niet geniet;
Gewoont maekt wellust plagen.
't Schijnt d' Echo door het bosch, uw lieve stem na bootste,
En uwe zoete zang uytgalmde op het grootste,
En 't zoetste dat zy kon; zoo dat de nachtegael,
Sijn held're stem verheft; 't gevogelt al te mael,
Dat in 't beboomde woud op dicht betakte linden,
By 't ruysschen van de Blaên, en 't zoet geruys der winden
Queeld, schaterd, tierelierd, en lieve deuntjes zingt,
Dat my hethert in 't lijf van vreugde danst en springt.
Ha Philida! hoe zoet en lieflijk is 't om wezen,
Daer zoo veel bloempjes uyt de bruyne aerd gerezen,
Op 't çierlijkst çieren dees zoo groen begraefde paên,
Die vol van zoet gewas, en keur'ge kruydjes staen;
Daer 't kristalijne nat met zilver klare stroompjes,
Uyt enge beekjes vliet, en zoo verquikt de boompjes,
Diens telgjens dichte blaên, by 't vlieten van de bron,
Een dichte hut verstrekt, voor 't steeken van de Son.
O zal'ge Herderin! hoe zalig is 't te leven,
In zulk een staet als gy; geen Vorst, oft zoud begeven
Sijn Vorstendom, dewijl zijn hoog verheven huys,
Niet halen mach by uw geruste Herders kluys.
't Is waer, men eerd een Vorst, men acht hem door't gebieden;
Nochtans, zoo lukkig niet, als kleyn geachte lieden,
| |
| |
Acht ik zijn groot geluk, zijn Staet, zijn Rijk, zijn Eer,
't Schijnt weelde, 't schijnt vermaek, maer uw vermaek is meer.
Hoe Hoveling, wat 's dit? waerom in Herders schijn?
Om dat my meer behaegd op 't land als 't Hof te zijn;
'k Verfoey de woeste krijg, en dien de God der Minne,
En word een Herder, om u, schoone Herderinne.
Het schijnt gy boert met my! mijn aenschijn krijgt een bloos.
Wiens schoonheyd schaemt getuygt, tot schaemt der schoonste roos,
Die oyt Provens geteeld heeft, op haer lieve bladen;
O onuytspreeklijk zoet! woud gy mijn lust verzaden,
Mijn wil was op 'er hoogst.
Mijn Zieltje voeld onroerte.
Uw naem is Cloris, doetze niet.
Uw zoete veynzery, gaen mijn bedenking na,
Hoe gy te weten komt, dat ik heet Philida.
Dat heb ik door de Min, hier laetstmael ingenomen,
Toen gy al zingende zijt in dit bosch gekomen,
Alwaer ik zulken wond in dit mijn hert ontfing,
Dat ik noch altijd blijf by dees verandering;
Verand'ring dien ik lief, en ook zal eeuwig lieven,
Al zou 't de swarte nijd in 't schrael gebeente grieven.
Ik kies, voor 't Hof, het veld, de schaepjes voor de schat,
Die d' alder grootste Prins, oft Konink oyt bezat.
Geen zoeter zoetheyd, als het zoet, ja zoetste leven,
Dat in een Herders staet dit groene bosch kan geven.
't Schijnt Cloris, dat het land, en haer vermaeklijk groen,
Uw lusten nauwelijks ten vollen kunnen doen.
Gy hebt ten Hoof geleyd een ruym en weeldig leven,
En nu, van Hoveling, tot Herder u begeven,
Ey zeg! wat oordeeld gy, voor u, te zijn het best?
Mijn antwoord is gereed; ik geef het eerst om 't lest.
In 't Hof is anders niet dan bitterheyd te vinden,
Voor zulke die hun ziel daer aen te vast verbinden.
't Hofs wellust is verdriet, bekleed met wellusts schijn;
't Hof is zoo weelig niet, als 't menig waend te zijn;
't Hof heeft zijn Hoofs verdriet, 't zy Princen, Vorsten, Graven,
Zy zijn dikmaels ten Hoof niet meer dan arme slaven.
Ia 't groots gemoed is steeds zoo aen de zorg gevest;
Dat lust door lust vergaet, tot het gemeene best;
De zorg, begeert van eer, tot hooger eer te komen,
Die hebben met geweld het Hof zoo ingenomen,
Dat men ten Hove naeuw een Prins, oft Koning ziet,
Die niet gebonden is aen staet-zuchts streng gebied.
De slechte hutjens van de Herders zijn te loven;
Ver boven 't hoog gebou van alle Princen Hoven.
| |
| |
Heeft Alexander den vermaerden Philosooph,
Geen achtien Iaren tijd, in Hoofse plicht ten Hoof,
Zijn trouwe dienst getoond? en daer na zich begeven
Van 't Hof, en op het land geleyd een rustich leven?
Ook Cato den Romeyn (zoo ons Plutarchus schrijft)
Verlaet het Roomsche Hof, en langer niet en blijft
Ten hove; daer hy 't Hof zoo wel heeft leeren kennen,
Dat door 't land leven, hy 't Hofs leven woud ontwennen.
Wat Vorsten zijn 'er niet al uyt het Hof gegaen,
Om zich de slaverny van 't Hoofse Iuk t' ontslaen?
Een groot getal dat, door hun voorbeeld, ons kan wijzen,
Dat uwe leven meer is dan het Hoofs te prijzen.
'k Heb Cloris, door uw zoet en aengename praet,
Mijn tijd by na vergist; ey zie! de Zonne gaet
Al onder, in het west, om morgen in het oosten,
Door een gewenschte komst, zoo meenig ziel te troosten.
Want al wat leven heeft krijgt leven van de Son,
De Zon is voor de mensch gelijk een levens bron.
't Is tijd dat ik vertrek.
Wellust u dan te scheyden,
Soo gun my d' eer, dat ik u (Philida) geleyde,
Wie zoud mijn Lammertjes dan drijven na de stal?
Dat is een slechte vraeg, mijn schoone Herderinne,
Hy die u heden mind en eeuwig zal beminnen.
Laet gy 't op Cloris staen; hy zal ten boswaerd treên,
En al uw Lammertjens vergaderen by een.
Neen Cloris; ik zal dat van u toch noyt gedogen;
Maer uw geboden dienst beloonen, naer vermogen,
Waer dat ik kan oft mach. ach Cloris! ach! wat is 't?
Ik draeg yets in mijn hert; ik wilde dat gy 't wist.
Ik wenschte dat ik u mijn wensch mocht openbaren.
Ik bid u, Philida, wil my uw wensch verklaren.
O neen! neen Cloris; 'k gekker meê.
Ey! zoete Philida, gun Cloris doch een beê,
En zeg my wat gy wenscht.
Neen Cloris; 't mocht my rouwen.
Hoe kunt gy zoo beveynst u doch voor Cloris houwen?
Ach Cloris! zou ik niet? het veynzen is een deugd,
Ik weet niet Philida, wat gy al praten meugt.
Waer toe is veynzen nut, een voedzel van bedriegen,
Wie veynst, is staeg geperst in zijn gemoed, te liegen;
Den veynzaert niemand (als die veynst) bedriegen mach,
Want wat men veynst, het moet, en 't komt ook aen den dag;
Dies bid ik, Philida, ontsla u 't schadlijk veynzen,
En meld aen Cloris eens de grond van uw gepeynzen.
| |
| |
Hoe na is 't Thirsus liefd die u om 't herte slaet?
Ey Cloris! wat een praet,
Soud Thirsus na my zien? neen! die vrijd zijns gelijke;
Men zeyd, en't voegt ook best, de rijke by de rijke;
Ik ben voor Thirsus niet, zoo Thirsus ook voor my,
Min ik, het is gewis een ander, loof het vry.
De tijd eyst mijn vertrek, wel Cloris, zijt gegroet.
Zacht Philida, ik wil, wat doch? 't geheym mijns zinne
Niet, vaer wel, mijn Philida.
Ik wil, en kan niet gaen.
Een kusje schort 'er aen, en daer meê zal ik scheyden.
| |
| |
O ongeveynsde Min! wat is uw zoetheyd zoet.
O zoetheyd! die het zoet met zoo veel zoetheyd voed!
O voedsel! dat de mensch zoud in het sterven baten.
Sult gy my dan hier alleenich laten?
Segt gy ja! zoo blijft dan noch wat staen.
'k Sal mijn gezicht wat op uw schoonheyd slaen,
En voên uw Sieltjen in het mijn, dat als gevlogen,
Van d' aerde schijnt om hoog in Venus Troon getogen;
Gun my, ach Philida! dat mijn gezicht wat speeld
Op d' alderschoonste pronk, ter Wereld oyt geteeld;
Vergun my Philida, uw schoonheyd aen te schouwen,
Op dat mijn Siel van u gedachtenis mach houwen;
Mijn oogen drukken in mijn hert uw beeltenis,
Dat zoo mijn hert alleen u beeltens wooning is.
Is 't dat gy nu vertrekt, en laet my eenig blijven,
Soo zal, ach Philida! 't gedacht de zinnen, drijven,
Op 't pronk çieraet, dat mijn gezicht in 't herte toog,
En speelen met uw beeld, door het gedacht, zoo hoog,
Dat my d' inbeelding van uw schoonheyd zal verstrekken,
Soo veel, dat ik de tijd uws af zijns zal doen rekken,
Tot tijds geluk aen my uw by zijn weêr verleen,
En missend Philida, met haer mijn tijd besteên.
Ach! wel bestierde tong, die alles uyt kunt spreken,
Soo dat het uwe min aen stof niet zal ontbreken,
Vaer wel, voor 't alderlaetst.
En noch niet eens gekust?
Houwd, Cloris, wat te goed.
Al wat mijn Liefste lust,
Lust my (om harent wil) gewillig te gehengen;
'k Sal houden wat te goed, en nochtans ook volbrengen.
Wel Cloris; dat komt zoet, en was 't niet al te stout?
Te stout; ach neen! ik bid my dat ten goede houwt.
Binnen.
PHILANDER, LERINDE.
Lerinde, hoe, wat 's dit? my mind gy in de schijn,
Maer in der daed zoo zal 't alleenich Thirsus zijn;
Wat baet my doch de gunst, en al het welbehagen,
Dat gy uyt Liefde my dus lang hebt toegedragen;
Ten aenzien ik in 't minst noch niet bespeuren ken,
Dat ik verzekert van een goede uytkomst ben;
Dewijl ik u dan heb geliefd als mijn beminde,
Verzocht dat gy u door beloften zoud verbinden,
Met my te treên in d' Echt, maer laes! tot noch ontzeyd,
Doch zoo, dat ik het hield voor dochters eerbaerheyd;
Had gy in erenst my, mijn Liefds verzoek verboden,
Ik had u niet geliefd, dat sweer ik by de Goden;
| |
| |
Had gy op mijn verzoek, my zoo niet aengehaelt,
Ik had mijn leven na Lerinde niet getaelt;
Dan doch, voor uw onthael, en vrundschap my gebleken,
Sal noyt vergeldinge van dankbaerheyd ontbreken,
Lerinde, uw verdienst te loonen na waerdy;
Ons Liefde, ô Lerind! is maer geveynst aen my;
Voor dees tijd ben ik dan geperst van u te scheyden.
Ik zie mijn hoop is uyt, waer toe dan langer beyden?
Vaer wel met deze kus, vaer wel dan voor het laetst,
Uw beeltenis blijft in mijn Siel altijd geplaetst;
Den Hemel gun mijn Lief Lerinde wel te varen.
Ik wensch, Philander, dat ik my met u mocht paren.
Lerinde, dit 's alweêr, al weêr uw oude vond,
Waer door dat gy mijn hert quetst met een nieuwe wond.
Ik achten 't waer te zijn, zoo gy u woud verbinden,
Met eeden, om te zijn, ha Nimph! mijn wel beminde,
En doen toe zegging aen Philander van uw trouw.
Den Hemel weet het, ach! hoe garen dat ik zouw,
Maer dat ik niet en kan, door al te strikte wetten,
Doch wild gy u op hoop een wijl te vrede zetten,
Om zien, of ons de tijd gelegentheden brocht,
Waer door dat ik mijn Liefd aen u verbinden mocht,
Ik sweer ik trachten zal met u, mijn Lief, te trouwen,
Philander u, die ik voor mijn beminde houwe.
Genomen ik verbey op hoop van tijds toeval,
Kunt gy verzekren my, de tijd zoo loopen zal,
Dat ongetwijffeld ik 't gewenste zal genieten,
Ik ben te vreden; en zoo niet, zal 't my verdrieten,
Dat ik een ure wacht, ik laet de jaren staen,
Dat ik vertrouwen zoud op zulk een ydlen waen;
O neen! 't is lang genoeg my daer meê op gehouwen;
Ten zy dat gy my doet beloftenis van trouwen,
Ik zal na deze uur, noyt denken om de min,
Maer drijven al de lust tot minne uyt mijn zin.
Philander zoud gy dan Lerinde zoo vergeten?
Lerinde, 'k heb mijn tijd te vruchteloos versleten,
In zulke schijn-liefd als gy aen Philander toond,
Waer door gy my gebracht hebt in een quâ gewoont;
Dit is de laetste mael, dat ik het u zal vragen,
Of gy beloven wild, uw Liefd, uw welbehagen,
Te toonen niemand als Philander, die geen meer
Uw Min verzoeken zal, na deze reys, ik sweer;
Nu zegt my hoe gy wild, nu zegt my of, oft an,
Op dat ik weet waer na dat ik my voegen kan.
| |
| |
Philander, 't schijnt ik zal met Thirsus moeten trouwen.
Waerom (Lerinde) my dan dus lang opgehouwen?
Waerom Philander dan zoo vele gunst verleend,
Indien (Lerinde) gy Philander niet en meend?
Waerom zoo meenigmael met my alleen gezeten?
Waerom mijn schoone tijd zoo vruchteloos versleten?
Waerom my aengehaeld, gehouden meenig nacht?
Tot dat Aurora ons de blonde morgen bracht;
Waerom zoo gunstig my geoffert uwe leden?
Waerom (zeg ik) waerom zoo vele vryigheden?
Die ik van u genoot, en gy genieten liet,
Daer gy uw Thirsus mind, en meend Philander niet.
Heb ik niet meenigmael Liefds wetten overtreden?
Hebt gy die vryigheyd niet williglijk geleden?
Heb ik uw Maegden schoot (Lerinde) niet genaekt,
En buyten Liefdens wet uw lichaem aengeraekt?
Al wat de zoete min, mijn grage lust kon bieden,
Liet, ô Lerinde! gy, als slapende, geschieden;
Treed eens in uw gemoed, ziet wat'er is gedaen,
En of u d' eer gebied Philander af te gaen;
Doch 't is mijn wil, dewijl ik twijffel in het weten,
Hoe gy, Lerinde, u met and'ren hebt gequeten;
Ik eyndig mijn verhael, het is u wel bekend,
Indien ik had gewild, uw eere waer geschend;
Fy my, ik haet de uur, dat uw lichtvaerde treken,
Tot zulken eynde dan Philander zijn gebleken.
Philander, ik en had uw heusheyd noyt vertrouwt,
Dat gy mijn vryigheyd ten snoodsten duyden zoud;
Ik ken 't, ik heb misdaen, my in mijn plicht vergeten,
Maer dacht noyt dat het my zoo vuyl zoud zijn verweten;
Philander, had gy my niet tot dien val gebracht,
Ik zweer het u, ik had het nimmermeer gedacht;
Had ik u niet bezind, ik had het niet geleden.
Lerinde, 't geen gy zegt strijd tegens uwe reden;
Had gy my wel bezind, waerom my dan ontroofd,
Het geen mijn minne zocht, aen anderen beloofd?
Had gy my wel bemind, gelijk ik vast vertrouwde,
Waerom geen trouw beloofd? ach! dat de Goden wouden,
Dat ik Lerinde noyt mijn leven had gekend,
Soo had ik niet uw eer, nocht ook de mijn geschend.
Vertrek van my Philander, uyt mijn oogen,
Mijn schaemt kan langer niet uw aenschijn hier gedogen;
Vertrek, oft ik vertrek, gaet weg, laet my alleen,
Dat ik (zoo achterhaeld) mijn droeve ramp beween.
| |
| |
Eylaes! wat spokery, komt voor mijn oogen waren;
Zie daer Philander, eens gezeten op een stier,
En drijft Lerinde weg, weg spokery van hier;
Weg met uw nare schrik, weg met uw vieze grillen.
Daer Thirsus! daer, wat mach den schellem hebben willen?
Gaet weg, ik wil u niet, ô neen! ik wil'er van,
Weg Thirsus, Thirsus weg, Philander is mijn man
Philander? ja, ô neen! ô neen; 'k moet Thirsus trouwen,
'k Heb my aen hem verlooft, 'k moet mijn beloften houwen.
Philander, hoe zou 't wezen,
Mijn hertjen is belast, met angst, met zorg, en vreze;
Philander, ach! het schijnt my 't hert aen stukken barst;
Philander, 't schijnt de Ziel my uyt het lichaem parst;
Philander, 't schijnt de Dood my dood met duyzend plagen;
Philander, 't rouwt my dat ik my zoo heb gedragen;
Philander, 't rouwt my dat ik heb mijn Liefd verzeyd,
Al eer ik u oyt zag, oft kreeg genegentheyd;
De Goon zijn mijn getuyg, hoe wel ik u mach lijden,
Waer door inwendig ik gevoel een bitter strijden;
't Is al een wijl verleên, dat Thirsus my verzocht
Tot mins beloften, die ik aen hem heb volbrocht;
Soo dat ik buyten weet mijns Vaders my verloofde,
't Geen, door een lang vertrek, allengskens weêr verdoofde;
En ondertusschen viel mijn zin op u, ô rouw!
Op hoop dat Thirsus my in vryheyd stellen zouw;
En wijl ik niet en ben van zijn beloft ontslagen,
En (zonder zijn verlof) u Liefde heb gedragen;
Bid ik (Philander) ach! dat gy mijn doch verschoont,
Dat ik my al te vry heb, buyten plicht, getoond;
Derhalven bid ik u met uytgestorte tranen,
Dat gy ons vryigheyd aen niemand wilt vermanen,
Maer dat gy my vergeeft al wat ik u misdeed.
't Geen ik u heb misdaen, is my van herten leet;
Philander nimmer zal zoo reed'loos zijn bevonden,
Dat hy (die d' oorzaek zocht) zoud melden anders zonden;
Lerinde, wild gy noyt van welvaerd zijn beroofd,
Trouwt niemand als die gy uw trouwe hebt beloofd.
Geluk, en al 't geluk wil u den Hemel gunnen,
Dat ik Lerinde zoud op aerde wenschen kunnen;
Leefd met uw lieve Lief, en blijf hem zoo wel by,
Dat het de Goden zelfs een wel gevallen zy;
Vaer wel, met deze kus, hier meê zal alles rusten,
'k Wensch u met deze kus, de wensch van al uw lusten
Binnen.
|
|
Auteursrechtvrij