|
| |
Vierde handeling.
ROZEMOND met haer Kamenier.
Gy zult eens in mijn kamer gaen,
En halen 't Liedjen, 't welk ik heb van Cypriaen
Begeert; maer ach! hoe is 't begeren mijn berouwen,
Gaet haelt het, want ik wil 't niet langer by my houwen;
Brengt ook Papier en inkt.
Gelieft Me-vrouw yets meer?
| |
| |
Ik ga, en doe na u begeer.
Binnen. En weer uyt.
Daer komt Margriet, ik zal my zetten om te schrijven.
Gelieft Me-vrouw dat ik vertrekken zal, oft blijven?
Neen, gaet, maer komt flus weêr.
Gelieft Mevrouwe dan te hebben ook yets meer?
Binnen.
Neen, gaet, laet my alleen; Wat wil ik nu bedrijven?
Wat Wild gy Rozemond, aen Raniclis doch schrijven.
O valsche woorden! die mijn Zieltjen hebt bekoort,
Ik zend u weêr te rug, en gaet daer gy behoord;
Uw valscheyd oorspronk is van dees mijn ongelukken,
Dies scheur ik uw tot wraek, aen hondert duyzend stukken.
Ey! trouwe Liefde, wild met bloed mijn traentjes mengen,
En dit papier eylaes! met lettertjes besprengen,
En woortjes voegen t' zaem; steld lettertjes by een,
Van bloedige koleur; tot teeken mijns geween;
Tot teeken mijns berouw zal ik al schrijvend klagen;
Ey! Letter-drager wild de droeve bootschap dragen
Aen hem, die in mijn hert zijn beeltens woonsteed heeft,
Wiens Zieltjen in het mijn, door trouwe Liefde leefd;
't Is hy die ik mijn Liefd, door jalouzy ontzeyde,
Als hy getrouwlijk my om weder-liefde vleyde;
Door Liefdens jalouzy, rees eerstmael onze haet,
Die nu een oorzaek is van mijn bedroefde staet;
Ach! dat ik zeeker waer, en vastigheyd mocht vinden,
Dat noch mijn Raniclis, zijn Rozemond beminden,
Hoe graeg zoud deze Ziel verhuyzen uyt haer steê
Tot teeken mijnes Liefd mijn hertje voeren meê,
En offeren't hem op; ik weet als hy mocht weten,
Hoe ik hem noch bemin, zijn smaed waer weêr vergeten;
Nu dan, wat schaed verzocht, ach! staet het my al vry?
Ik weet niet wat het doet, ô Liefd! hoe plaegt gy my,
Wil ik? wel ja; ik doe 't, ach my! ik ben in vreeze,
Als Raniclis dan zal mijn hertens meening lezen;
Wat zal zijn antwoord zijn? bespotten mijn bedrijf,
Dat ik uyt Liefde zoo vrypostig aen hem schrijf;
En zoo mijn schrijven hem dan mocht (eylaes!) mishagen,
Soo had ik oorzaek al mijn leven lang te klagen;
'k Weet niet hoe dat ik zal, ach Liefde! ach! wat raed?
Best Rozemond gy u bedenkt, eer gy 't bestaet;
Na dat ik met beraed, en kennis heb gewegen
Dees zaek, vind ik daer in veel swarigheyd gelegen;
Beraden is 't geluk van 't geen men wil bestaen,
Want dikmaels teeld een zaek veel droefheyd onberaên,
| |
| |
't Schijnt achterdocht en Liefd die willen t' zamen strijden;
De Liefd wil dat ik schrijf, 't geen d' ander niet wil lijden;
Wiens wil zal ik voldoen? hoop is vermengt met vrees,
Ik volg de Liefd; vermits de achterdocht meer rees
Uyt schroom, als rede; want indien ik ga na rede,
Soo stellen hoop en Liefd de achterdocht te vrede;
Dies ik uyt Liefd begin; ey Liefde! houd doch maet,
Dat gy niet al te verr' buyten uw palen gaet.
ROZEMOND schrijft; CUPIDO uyt.
Wat wonder wat nieuws, wat wonder wat nieuws, heeft deze nieuwe Kramer.
Wie komt mijn steuren hier?
Jufvrouw, noyt aengenamer
Oft liever vrundschap u geschiede, als van mijn,
Nu op een kort Jufvrouw u zal bewezen zijn;
Ey! laet ik my by u wat rusten; 'k ben van 't loopen
Soo moe, doch zeer versteurt dat ik niet ken verkoopen
Van dees mijn Kramery; ey! lieve Jufvrouw ziet,
Daer is wat ongemeens, uw leven looft gy 't niet.
| |
| |
Weg, weg, van hier gy Boef.
Wel Meysje, wat is ditte?
Ey! lieve Iuffertje, laet my hier noch wat zitten,
Al deze Kramery zal ik u laten zien;
'k Heb yets dat u zoo aengenaem zal zijn, ik mien
Dat van uw leve gy noyt liever gift mocht krijgen;
Doch van wien dat het is, dat zal ik zelver swijgen,
Vermits gy 't zelfs zult zien; zie daer ik weet gewis,
Dat gy haest raden zult, van wie dit Liedjen is.
Waer hebt gy Boefjen dit gekregen?
Van hem, tot wien ik weet gy Iufvrouw zijt genegen.
Hoe ik genegen ben, daer weet gy weynig van.
Wat meent gy, dat mjn godheyd dat niet weten kan?
Hoo, hoo, gy zijt verdoold, ik ken uw hert en zinnen,
En dat zy zijn geneygt om Raniclis te minnen;
Ik wist (eer gy begost) dat gy hem schrijven woud,
Doch gy wist niet hoe gy den Brief bestellen soud;
Nu, nu, kom tij 'er aen, en stelt u om te schrijven,
Want ik zal hier zoo lang by u wat zitten blijven.
Cupido dat ik wist dat ik vertrouwen mocht,
Te schrijven aen mijn Lief, het geen mijn Liefd goet docht,
Ik schreef, oy me! ik schreef.
Schrijft vry, ik wil u sweeren,
By deze Boog, en Pijl, dat gy zijn hert zult keeren,
In alle liefd tot u; want ik verzeekert ben,
Dat zonder uwe liefd, u Lief niet leven ken,
Ach! dat het zoo mocht zijn.
Ontslaet u dies te vreezen
Hoe welkoom waert gy mijn, ach! dat het zoo mocht wezen.
't Is zoo, en twijfeld niet.
Wel aen, ik neem voor mijn
Te schrijven; maer wie zal dan mijn Liefds Bode zijn?
Ik, Iufvrouw Rozemond, zal hem uw Brief toe dragen:
Wat gelieft u, Iufvrouw, my te vragen?
Niet; maer ik schrijf aen hem, die 'k heb in Liefd misdaen
En ik zal hier terwijl zoo lang wat speelen gaen,
En halen zoo eens al mijn goetjen voor den dag,
Daer heb ik (Iufvrouw) yets dat noyt yemand meer zach.
't Sijn rijmpjes, van een braef Poët geschreven,
Die tot vereering my dit Boekjen heeft gegeven.
Hy noemd het Venus jeugd,
Om dat den inhoud is van Liefd, en minnens vreugd;
Daer is een Raedzeltjen, noyt zoeter van uw leven,
Dat heb ik, Rozemond, zeer dikwijls uytgegeven,
Onder de Iuffertjes, die 't noyt en kosten raên,
Ik moet verzoeken eens, oft gy 't wel kend verstaen;
Is 't dat gy 't raed, ik zal uw kloekheyd hoog waerdeeren,
En tot belooning met het Boekjen u vereeren.
| |
| |
Cupido, 'k ben te vreên; koom aen, en geeft het uyt,
Ik zal u zeggen wat het Raedzeltje beduyd.
Het Raedzeltjen is dus, hoort toe, ik zal 't eens lezen;
Mijn dunkt, Iufvrouw, 't zallicht voor u te raden wezen.
Men acht 'et voor een schat op Aerd;
't Werd dikwils tegens dank bewaerd;
't Werd met moeyten verkooren;
Met vrolijkheyd verlooren.
Het is zeer zoet gezeyd, 'k heb lust daer na te raden,
Dat kan Iufvrouw niet schaden,
Doet maer uw best, en let te degen op de zin,
Soo 't, Iufvrouw, u gelieft, zoo geeft daer reden van.
Seer wel, vermits ik u daer meê believen kan;
Men acht de min dikmaels veel meer als Rijkdoms schat,
En tegens dank werd zy bewaert zomwijl, om dat
Gelegentheyd ons geen bequame middel stelde,
Dat die men mind, de grond zijns minne niet kan melde;
De weder min die werd met moeyten vaek verkooren,
En als men 't ja woord geeft, werd min met vreugd verloren.
't Is, Iuffertje, na by, maer dat en is 't noch niet;
Mijn leven vond ik geen die daer zoo na by ried;
Bedenkt u noch eens wel, indien gy het durft zeggen,
Ik weet voorzeeker, dat gy 't Raedzel uyt zult leggen.
Cupido; 'k raed geen meer.
Wel geeft gy 't dan zoo op?
Ey raed noch eens, gy slaet de spijker op zijn kop.
Is 't zoo niet als ik zeg, laet ik het raden blijven,
Op dat ik raek ten eynd van mijn begonnen schrijven.
Wel, raedje dan geen meer?
O neen! ik kan 't niet raên.
Soo moet ik Jufvrouw doen het Raedzeltje verstaen;
't Is hier noch noyt geraên, maer als ik in den Haeg kom,
Daer wort het wel geraên.
Ey ziet, hoe lachtze daer, dat moet 'er wel behagen,
wel Rozemond, wil ik u noch een Raedzel vragen?
Neen looze guytje, swijgt, ik heb terstont gedaen,
Wilt dan met deze Brief na mijn beminde gaen;
Om reden heb ik daer geen op schrift op geschreven;
Zeer wel, ik zal den Brief Raniclis geven.
Binnen.
RANICLIS hebbende den Brief.
Ach! aengename gift van mijn gewenschte Lief;
Ach! oorzaek van mijn vreugd, ik kus de waerde Brief;
Ach! zoete woortjes, die uw Raniclis doet leven;
Ach! zoete lettertjes, zeer kunstelijk geschreven;
| |
| |
Ach! lieve Rozemond, voogdesse van mijn Siel;
Ach! afgodin mijns herts, de Liefd wil dat ik kniel,
En zoo veel dankbaerheyd de goden zal betoonen,
Als uw verdiensten, Lief, zijn waerdig te beloonen;
't Schijnt dat der Liefden god, na lang geleden pijn,
Op 't onverwachst zijn gunst ten vollen stort op mijn;
Dies ik uw godheyd zal met lof en vreugde loven,
Liefds Altaer çieren op, van onderen tot boven,
Met vuur en offerand, op 't statigste gedaen,
Op dat mijn dankbaerheyd ten Hemel op mach gaen;
Dies kniel ik voor Liefds Troon, om storten mijn gebeden,
U machtig Minne-god, alleen tot dankbaerheden.
RANICLIS knielende voor den Tempel, alwaer (CUPIDO staende) hy met Offerhande zijn godheyd is dankende; ondertusschen moet hier Muzicael gezongen, en gespeeld werden.
Stemme: Laura zat laetst by de Beek.
I.
AErdschen God! gy die mijn ziel,
In de minne vlam doetbranden;
Ik (die voor uw Godheyd kniel,
Vast geboeyd aen Liefdens banden)
Aen het Altaer van de Min;
Voor uw heyligheyd gebogen,
Kleyne god, van groot vermogen,
Trek mijn klagt ter zielen in.
II.
Aerds Voogdes! vol vuur, en glans,
Om 't verliefde hert t' ontvonkken;
'k Offer u dees Roozen-krans,
Roosjes, die op 't çierlijxt pronkken;
Roosjes, menigmael belonkken,
Rozemond mijn ziels godinne!
Die ik in de lieve minne,
VVeyg'rig, en af keerig vond.
III.
Roos en blom doormengt met groen,
Sal ik op uw Altaer stoken;
In uw Tempel; daer met smoken,
Deze Roosjes zullen roken,
Tot verzachting van de wond,
Toegewijd uw heyligheden;
Gun verzoening op mijn beden,
CELESTINA.
Beweegelijk gespel, ô aengenaem gezank!
O lieve liefdens vreugd! ô blijdelijke dank!
't Schijnt, Raniclis, gy zijt tot uwe wensch gekomen;
Wat diend 'er nu voor my, eylacy! voorgenomen?
Mijn vreugde is zoo groot, dat ik niet laten ken,
Te toonen aen de Goôn de dienst die 'k schuldig ben;
Ik schijn, ach Celestyn! als van de dood verrezen,
Koom, wild uyt deze Brief mijn blijde blijdschap lezen;
| |
| |
Dit 's oorzaek van mijn vreugd, dit zal de oorzaek zijn,
Dat Cypriaen zijn Liefd zal toonen Celestyn;
Nu weet ik, Celestyn, zoo goeden vond te maken,
Dat gy gewisselijk aen Cypriaen zult raken;
Gy ziet uyt deze Brief dat Rozemond my mind,
En om te trouwen my van herten is gezind,
Waer door ik weet dat zy my willig zal gehengen
Een middel, waer door ik zoo veel te weeg zal brengen,
Dat Cypriaen zijn trouws beloft zal komen na;
Dies ik van stonden aen na Rozemonde ga,
Met deze mijn verzoek; dat zy om uwe minne,
Haer met dees kleeding kleed in schijn van Herderinne;
En gy zult uw gewaed veranderen in schijn
Van Rozemond, en gantsch in hare kleeding zijn;
Ik (in mijn Boers gewaed) weet Liefdens plicht te plegen,
En Cypriaen tot uwe Liefde te bewegen.
Dees middel wel bedacht, my licht een uytkomst geeft.
't Is ongetwijffeld, 'k bid, dat gy gerustig leeft.
ROZEMOND uyt.
Daer komt mijn Rozemond, ey lieve! wilt vertrekken.
Binnen.
'k Moet zien of zy yets zal ontdekken.
Oy me! hoe zeer ben ik (uyt Liefde) in verlangen,
Om weten of mijn Lief de Brief wel heeft ontfangen;
Hoe haek ik na de uur, hoe wensch ik om dien dag,
Cupido uyt.
Te weten, hoe hem doch mijn dienst behagen mach;
Daer komt het looze wicht, het machtig minne Goodje.
Ey! zegt nu of mijn Lief de Brief van u ontfing.
Hoort Jufvrouw, hoe het my met deze Brief noch ging.
Hoe! is die niet besteld?
O ja! maer 'k zalje zeggen,
Op wat manier, Jufvrouw! dat ik dit aen ging leggen;
De Brief die gy my gaeft, die gaf ik aen een Boer,
Die groote kennis heeft met Raniclis, en swoer
My by zijn keel, de Brief aen Raniclis te geven,
Met middel, dat u daer op antwoord werd geschreven.
Eylaes! ik ben bevreest, en houde voor gewis,
Dat deze Brief in handen niet gekomen is
Van hem, aen wien dat ik die heb (door u) gezonden.
Daer komt den Huysman zelfs.
Ik heb die geen gevonden,
Aen wien de Brief most zijn; dees gaf hy mijn weêrom.
O aengename Brief! gy zijt my wellekom.
| |
| |
Iufvrouw, ik laet u t' zaem, en ga, wilt my verschoonen.
binnen.
Cupido, 'k zal uw dienst mijn leven lank beloonen.
Zy leeft den Brief: gelezen hebbende, spreekt:
Sijt gy dien Huysman niet, die heden Celestyn
Van wegen Cypriaen, deed komen hier by mijn?
Iufvrouw, ik ben die geen.
Te vragen yets, het geen gy zult by ub chouwen?
Gy vraegd, oft vraegd my niet, doet Iufvrouw u begeer,
Doch van het geen gy vraegd, ik uw mijn trouwheyd sweer.
Soo zegt my doch of gy dees Raniclis lang kende,
En hoe het quam dat hy by u dees Brief dorst zende,
Ook waer dat gy hem spraekt.
De tijd ik hem eerst zag,
En kennis kreeg, zoo lang is als mijn heugen mach;
Dies hy my onbevreest den Brief wel mocht vertrouwen,
Dies spreekt u hertens grond, ik zal 't verborgen houwen.
Doe hy mijn schrijvens las, hoe was doch zijn gelaet?
Als of voor zijn gezicht op rees den dageraed.
Ach! hoe geliet hy hem, als hyze had door-lezen?
G' lijk of hy van de dood in 't leven waer verrezen.
Maer sprak hy niet, als hy mijn meening had verstaen?
Och! ja; als dat zijn Ziel ten Hemelscheen te gaen.
Soo ben ik zeeker dan dat hem mijn doent behaegde?
Hoort Iufvrouw, wat hy zich op 't aldergrootst beklaegde.
Maer dat hy u had op 't hoogst misdaen,
Ten tijden als hy u eens zach by Cypriaen;
Waer uyt de jalouzy in d'hoogste top gerezen,
Hem nu een oorzaek geeft van uwe Liefd te vreezen;
Soo hy verzekert waer dat gy noch even zeer
Hem minde; ja hy swoer te minnen u zoo weêr;
Ach! als ik noch bedenk, de vreugde die uw Lief
Betoonde, als ik hem behandigden uw Brief;
Hy gafze kus op kus, hy boog hem neêr ter aerden,
Ontfing uw lieve Brief, in grooter eer, en waerden.
Doet doch zoo veel om mijn, by Raniclis weêr gaet,
Getuygt hem hoe dat hy in 't hert geworteld staet;
Segt hem ('t geen gy zult zien) ter Liefde van zijn minne,
Dat ik ter aerden boog, aen bad de Liefd Godinne;
Dat ik mijn hert en ziel, mijn Lief ten dienst mach bien,
En dat ik op een kort hem weêr by my mach zien;
Om mijn getrouwe Liefd hem trouwelijk te tuygen,
Al knielende ter aerd, mijn voor zijn voeten buygen;
Segt dat ik hem misdaen, maer hy niet heeft aen mijn,
En dat ik bid dat het my mach vergeven zijn;
| |
| |
Segt hem dat ik zijn Brief zoo lang voor hem zal kussen,
Tot ons de eer toe laet der Liefden brand te blussen;
Segt hem dat ik den dag, de uyr, minuten tel,
Verwachtende (op hoop) dat ik met hem verzel.
Ik ga, Iufvrouw, en zal 't hem alles wel verklaren.
Maer hebt gy, Iufvrouw, ook te zeggen hem yets meer?
Wel aen, ik ga; noch kom ik weêr;
Maer zal ik Raniclis voor vast toe mogen zeggen,
Dat gy genegen zijt op hem uw Liefd te leggen?
Och ja; en dat ik sweer, het zy in wat geval
Ik raeken mocht, dat ik hem eeuwig minnen zal.
Heeft Iufvrouw, my ook meer te zeggen voorgenomen?
Ik ga, noch moet ik weder komen.
Voogdesse mijnes Ziel, Voedstresse mijns gemoed,
Nu ik uw trouwheyd zie, ziet wat mijn trouwheyd doet;
Mijn Liefde, waerde Lief, in 't hoogste top gevlogen,
En ziet uw Raniclis nu staen, Lief voor uw oogen.
Mijn Lief, mijn waerde hert, mijn uytverkooren Ziel,
Voor uw getrouwe Liefd ter aerd ik neder kniel;
Wat doet de Liefd niet al, gy in dees Boere kleeren?
Vw trouwigheyd verdiend uw liefde, Lief, te eeren.
Vw liefde, Lief, verdient dat ik (die om u leef)
Mijn Ziel, en leven u, Lief, tot belooning geef;
Behaegt u mijne liefd, ik sweer u trouw te houwen.
Zoo 's Raniclis mijn Man.
Zoo's Rozemond mijn Vrouwe.
Dees kus, mijn Lief, laet die getuygen hoe 'k u min.
En dees dat ik tot u uyt Liefd genegen bin;
Mijn waerde Rozemond, uyt goê genegenthede,
Bid ik u, dat gy my verleent, Lief, noch een bede.
Al wat mijn Lief van my begeert, dat zal geschien.
't Volbrengen komt my toe, en u, Lief, het gebien.
't Gebieden staet aen u, aen mijn, Lief, het volbrengen,
Dies spreekt wat u gelieft, ik zal 't mijn Lief gehengen.
Alzoo my Celestyn (door schijn van Herderin,)
Behulpzaem is geweest ten dienste van mijn min,
Is 't billik dat ik haer mijn hulpe weêr verleene,
Dat zy met Cypriaen, in Liefd meê mach vereenen;
In welke zaek mijn Lief haer kan zeer dienstig zijn,
Mits dat gy u verkleed in schijn van Celestyn;
En Celestina haer in schijn van Rozemonde,
'k Weet dat door dit beleyd een oorzaek werd gevonden,
| |
| |
Dat Cypriaen zijn Liefd aen Celestina toond,
En hy aen haer, en zy aen hem haer Liefde loond.
't Is wonder wel bedacht, ik zal mijn Lief genoegen,
En my ten dienst van deze twee gelieven voegen.
Vind ik u beyde t' zamen?
Tot dienst uws Liefds, mijn Lief en ik, goê middel ramen.
Ik zal als Herderin vertoonen Celestyn,
En gy als Rozemond, zult in mijn kleeding zijn,
Op dat door dit beleyd uw Liefd ten eynd mach raken;
Kom laet ons gaen, en ons op 't spoedigst vaerdig maken.
Al t' zamen binnen.
|
|
Auteursrechtvrij