|
| |
| |
| |
Derde handeling.
GEvleugeld Goodje, ach! gy blinde Venus jongen,
Door uwe macht zijn my de zinnen zoo bedwongen,
Dat ik niet kan, nocht wil, 't geen ik wel gaern zouw,
Mijn wil is willig te versmaden 't geen ik houw
En keur voor 't opperste mijns herts, en Sielens vreugde;
O wispeltuerge Liefd! gy die d' ellend mijns jeugde
Met bittre quijning dord; ô zoete brand van min!
Hoe vaek verwissel ik de neyging mijner zin;
Hoe vaek verkies ik wel, en zonder te verkiezen,
Doet my de min, (eylaes!) 't verkooren weer verliezen;
Hoe vaek heeft lust haer lust genoten in 't gevry;
Vryagie, ach! gepleegt met Raniclis en my;
Maer nu is 't Cypriaen; ach! Cypriaen, mijn waerde,
Mijn eenigste vermaek, en wellust op der aerde;
O Afgod mijnes Siels! ô dwang van mijn gemoed!
O Huys-heer van mijn hert! gy die my knielen doet
Eerbiedelijk ter aerd, met beeding aen de Goden,
Wat gy (door haer bestier) Liefds opperste geboden,
Uyt liefd, mijn Lief, volbrengt, en op een kort verschijnd,
Waer gy uw Rozemond, om 't af-zijn, treurig vijnd;
Vermits bestemde tijd nu lang al is verloopen,
Van welk de Liefde my u by zijn deed verhoopen;
Hoe wel gy noch vertoefd, vertrouw ik vast dat gy
Door't een of 't ander werd zoo lang verlet van my;
De Liefde dwingt mijn lust om stillen het verlangen,
Door 't zoet gerijm, waer aen mijn hert en zinnen hangen,
Van u (mijn Lief) gemaekt; want waer ik zit of sta,
Ik queel en neury steeds uw zoete rijmpjes na;
De woordjes schijnen my tot minnen te bewegen,
En 't zoete voysje maekt tot zingen my genegen;
Wel op dan droeve geest, laet mijn Liefs klagjes zijn,
Een voedzel mijner Liefd, getuyge van zijn pijn;
Kunstrijke Cypriaen, zoet vloeyende Poët,
Die door uw rijmpjes 't hert, en Siel te steelen weet
Van uwe Rozemond; uw rijmpjes zijn 't die dwingen
Uw Rozemonde, haer op 't vrolijkst na te zingen;
O rijmpjes! zoet gerijmd, ô rijmpjes! zoet van zin,
O woordjes! die my voên in grondelooze min,
Ik voel de lusten my met lieve graegte dwingen,
Dat ik het Liedje my eens laet te voren zingen;
| |
| |
Margriet, waer zydy nu? koom, zet u hier wat neêr,
Voldoe my in het geen dat ik van u begeer,
'k Verzoek, Margriet, van u, en ook van uw Gespeelen,
Dat gy dit Liedjen my eens wild te vooren queelen.
ZY ZINGEN.
I.
VLied heen, droeve zuchjes,
Na mijn Rozemond, wiens hertje brand (eylaes!) van zoete minne;
Raniclis in boere gewaed uyt.
Worteld gy in 't hert, van mijn verliefde lieve moorderinne;
Droeve traentjes, mocht ik u mengen in haer bloed,
II.
Maer wat is 't (ô Goden!)
Of ik klachjes, traentjes, zuchjes, offer aen mijn Rozemonde,
Hebt haer in de min, met troows beloften waerdiger verbonden;
Vliegt ten Hemel, droeve zuchjes, tuygd aen de Goôn,
Moet sterven duyzend doôn.
III.
Als ik, Rozemond, bedenk hoe gy in lusjes, van de minne,
Lipjes, borsjes, hartje, zieltje, ja u zelfs aerds Goddinne;
Droeve gedachjes zullen mijn tuygen wat u geschied,
Moet smooren in verdriet.
Jufvrouw dus eenig hier in vreugden opgetogen?
Door 't lieffelijk gezang, schijnt my dit hert ontvlogen,
De ziel verlaet haer plaets, al wat 'er is in mijn,
Wenscht aen die zoete vreugd deelachtig steeds te zijn;
Soo lieven stem, (Jufvrouw) ik lange niet en hoorde.
Maer Huysman, hebt gy wel met aendacht op de woorden
En zin van 't Lied gelet?
Het Voysjen aerdig, en de woorden overzoet,
Na ik bespeuren kan is 't voedzel uwer minne.
Vermits het heeft gemaekt de Voogd-heer mijner zinnen.
Soo hoor ik wel Jufvrouw, dat gy Liefds handel pleegt.
Dit Liedjen (Huysman) heeft tot Liefde mijn beweegt.
| |
| |
Heeft Iufvrouw dan geen Liefd voor dezen meer gedragen?
Wat reden hebt gy om mijn zulliks af te vragen?
Geen Reden anders als dat ik wel heb verstaen,
Dat Iufvrouw werd gevrijd van eenen Cypriaen.
Dat's waer; maer zegt my eens wie dat u zulliks zeyde.
Noch vreemder, dat hy scheyde
(Na Trouws beloftenis) van deze Herderin,
Om dat hy niet en mocht gebruyken geyle min;
Daer komt zy zelver aen, mijn deerd haer droevig treuren.
CELESTYN in Herderinne kleeding uyt.
Die haer gelaet aenschoud; de oorspronk kan bespeuren,
Van haer weemoedigheyd; God groet u Herderin,
Noch even treurig? ey! stelt droefheyd uyt uw zin.
Ach Huysman! dat gy wist, (helaes!) wat dat ik drage,
Met reden zoud gy my, mijn leed helpen beklagen.
Bedroefde Herderin, het schijnt aen uw gelaet,
Dat gy inwendig voelt een quelling die u schaed;
Ach Jufvrouw indien ik van mijn quelllen
Mocht zijn verlicht, ik zoud u alles gaen vertellen;
Maer (leyder!) of men klaegt een ander zijn verdriet,
Het spreek-woord zeyd: men hinkt van anders zeere niet;
Best dat ik heel mijn smert.
Best is 't u die t' ontdekken,
Licht ik in dit geval u kost een een hulp verstrekken;
Ik heb ten naesten by de oorzaek al verstaen,
Na dat dees Huysman zeyd, zoo is 't om Cypriaen;
Heeft hy u toegezeyd als echtelijk te trouwen?
En wil hy zijn belofte nu niet houwen?
Ach neen! hy elders vrijd.
Zeer qualijk komt in mijn
't Geloof, dat Cypriaen zoud zoo lichtvaerdig zijn,
En dat hy zijne Liefd door neyging zijner zinnen,
Zoo laeg zoud stellen, op een slechte Herderinne;
Niet dat ik slechtheyd haet, maar zeg 't alleen daer by,
Ten aenzien zijn perzoon, en hooge eers waerdy,
De braefste Iuffers weet, zoo door zijn geestig leven,
Als groote rijkdom, een oorzaek tot Liefd te geven;
Dies dunkt my vreemd, dat een zoo heusch en rijk van goed,
Zoud minnen eener, die zoo arrem opgevoed,
En zober leven leyd, ik kan 't niet wel vertrouwen,
Dat hy een Herderin verzocht heeft tot zijn Vrouwe.
Jufvrouw! indien ik maer eens sprak met Cypriaen,
'k Zoud in zijn by-zijn u de oorzaek doen verstaen;
| |
| |
k' Weet dat ik zijn gemoed met reden zoud bewegen;
Dat hy in 't minste deel niet hebben zoud daer tegen.
Daer komt hy aen, eylaes! 'k verander in 't gemoed,
De leden trillen my, met grilling door het bloed.
Vind ik mijn Lief hier by een Huysman, en sijn Vrouwe?
Neen Heerschop, na ik hoor, zult gyze moeten trouwen.
't Is billik, mits gy zijt aen d' Herderin verlooft.
Hoe Lief, zijn deze luy van haer verstand berooft?
Wech kinkel, gaet van hier, voort oft ik maek uw voeten.
Gy placht my (Cypriaen) op ander wijs te groeten;
Gy die dees lippen hebt zoo menigmael gekust,
Gy die uw lust daer meed zoo dikwijls hebt geblust;
Gy die in uw gemoed, het al, en al kend weten,
Wat dat'er tusschen uw, en my al tijd versleten
In Liefdens handel is; zult gy niet denken an
Beloften die gy deed te werden mijne Man?
Is dit de eer genoeg? bedenkt uw wel te degen.
Waer heeft uw valsch beleyd dees middel doch gekregen?
Gy liegt al 't geen gy zegt, want ik u niet en ken,
Maer zal betoonen dat ik een voorstander ben
Van waerheyd, en mijn eer! waer kend gy my doen blijken,
Dat ik oyt heb gezien, uw ofte uws gelijken?
Ik vraeg waer ik by u oyt was, en op wat tijd?
Ik vraeg, of gy dan noyt uw leven hebt gevrijd?
Ik vraeg, of gy my wel hebt tot eeniger stonden,
By eenig Herderin uw leven lang gevonden?
Ik vraeg, al weêr, of gy noyt handelde van min?
Ik vraeg u of het oyt was met een Herderin?
Ik vraeg u noch, of gy uw leven niemand minde?
Ik vraeg u waer dat gy getuygenis zult vinden,
Dat ik oyt Herderin, oft u tot min verzocht?
Ik zal 't bewijzen, dat gy 't hebt aen my volbrocht;
Denkt gy niet, Cypriaen, dat zelfs de Goden weten,
Hoe gy u hebt met my, in vryery gequeten?
Denkt vrylijk Cypriaen, dat ik getuygen ken
Van 't geen waerom ik hier by u gekomen ben;
Hebt gy my niet belooft als Echte Vrouw te trouwen?
Hebt gy my niet belooft (met Eeden) woord te houwen?
Swoert gy niet by de Goôn, by hemel, en by aerd,
Dat ik in Liefd met u (door trouw) zoud zijn gepaerd?
Swoert gy niet meer als eens by 't drukzel uwer handen,
Als dat dat waren onze Liefds verplichte banden,
Waer meed gy zeyden, ik mijn Liefd aen d' uw verbind,
Dees kus is tot getuyg, dat Cypriaen u mind;
| |
| |
En wat gy zeyden meer, dat swijg ik om der eeren,
Vermits dat het de tijd noch alles wel zal leeren.
Wat let my dat ik my niet op uw valscheyd wreek?
Wat let my dat ik u niet hals, en beenen breek?
Wat let my dat ik niet verdedig mijne zaeke,
En u in 't geen gy spreekt, gantsch loogenachtig maeke?
Waer, en wanneer heb ik mijn leven u gezien?
Ach Goôn! kan 't, goede Goôn, geschien,
Dat ik dees laster zal onlijdlijk moeten hooren?
En vreest gy, Cypriaen, dan niet der Goden tooren?
Dat gy ontkennen wild het geen gy swoert aen mijn;
Doch licht zijt gy verdoold, door d' onbekende schijn,
Waer in ik my (uyt Liefd) tot uwaerts heb begeven.
Des mensch, is anders niet als quelling en ellend.
Van uwe quel gy zelfs alleen de oorzaek bent;
Eylaes! had gy my niet uw trouw zoo hoog gesworen,
Soo waer uw quelling niet uyt mijn verdriet geboren;
Om dat gy trouwheyd swoert, zoo toon ik nu mijn trouw,
Aenschouwt eens een Cypriaen, wat Liefd werkt in Vrouw.
Hoe Celestyn, gy hier in dit Boerinne kleed?
Wat oorzaek, dat gy dees verlooren arbeyd deed?
't Is waer, dat ik wel eer met Celestyn verkeerde,
En handelde van Liefd; doch mits gy niet begeerde,
Dat ik in mijn gevry met u zoud verder gaen,
Soo heb ik ook met reên geen meer verzoek gedaen.
Wat kan liefd niet al doen; een Jufvrouw in dees kleeren!
Ach Cypriaen! gy kunt met reden niet verweeren,
De oorzaek waerom gy uw liefde trokt van mijn,
't Was om dat ik niet woud tot uwen wille zijn;
Gy trachten na mi'n eer, gy zocht uw lust te boeten,
En mijn onwaerdelijk te treden met de voeten;
'k Sal my geenzins ontzien, te melden wat gy deed,
De waerheyd spreek ik uyt, het zy u lief, oft leed;
Mijn hebt gy trouw belooft, mijn swoert gy trouw te houwen,
En zoo gy 't niet en doet, ik sweer u, 't zal u rouwen.
Ik zie, ach Cypriaen! en speur aen u gelaet,
Dat deze zaek met u, niet al te wel en staet.
Mijns oordeels, zal 't zoo zijn gelijk de Jufvrouw zeyde.
De Iufvrouw, en de Boer, die liegen 't (zeg ik) beyde.
't Is daer meê niet genoeg, doet blijken zulks met reên,
Dat kan hy, Iufvrouw, niet, want ik zal hem alleen
Met een woord zijne trouws beloftenis getuygen;
Soo zeeker als ik hier ter Aerde neder buyge,
| |
| |
In kennisse der Goôn; wiens wetentheden al
Bekend zijn onze doent, en droevig ongeval;
Die Goôn, voor wien dat niets en kan verduystert werden,
Die gunnen eeuwig my in droefheyd te volherden;
Die Goôn, voor wien ik leg geknield ter aerden neêr,
Die gunnen my de vreugd haers Hemels nimmermeer,
Indien gy my niet hebt belooft als bruyt te trouwen,
Ach leyder! welk beloft schijnt Cypriaen berouwen;
Om dat mijn eerbaerheyd ontzeyden hem mijn min,
Tot wiens onkuysche lust ik niet genegen bin,
Voor dat ik in de Liefd door 't trouwen ben verbonden,
Dies sproot uw haet alleen uyt mijne vrees der zonden;
Is 't anders als ik zeg, bestraft my Cypriaen.
Ten is geen antwoord waerd, ey Lief! kom laet ons gaen.
Schaemt u, lichtveerdig mensch; wat waent gy, dat mijn zinnen
Niet gantsch zijn af-gekeert, van uw godlooze mine?
Ik dank die goede Goôn, dat ik noch niet en ben
Zoo verr' in Liefd met u, oft dat ik scheyden ken;
'k Ontzeg u mijn verzoek, en raed u noyt te komen
Uw leven meer by my; vermits ik heb vernomen
Uw snoode valscheyd, ach! gaet, eere schender, gaet,
Denkt niet dat ik u lief, maer op het bitterst haet.
Binnen.
Vlucht daer gy wild, ik zal mijn zaken zoo beleggen,
Dat gy uw Liefde niet zult kunnen my ontzeggen;
Ik heb u verd' genoeg, gy zult mijn. Vrouwe zijn,
Het spijt dan wie het wil.
Wat zeyd dees lompen Boer?
Gy zult dees Iufvrouw trouwen.
Dat zal een Boer wel doen, dies laet ik s' u behouwen.
Binnen.
Ach Raniclis! hoe zal 't geval noch met ons leven?
Seer wel, ik hoop 't geluk zal ons goê uytkomst geven;
Koom laet ons t' zamen gaen besluyten goede raed,
Ik zie dat deze zaek in goeden doene staet.
Binnen.
|
|
Auteursrechtvrij