|
| |
Vierde handeling.
FLORIAEN. CECILIA.
PRinces, na dat ik heb uw lieve Brief doorlezen,
Heb ik mijn hoop gevoed met honderd duyzend vreezen;
En kniel ootmoedelijk voor uwe Hoogheyd neêr.
Ach! is 't tot proef, Mevrouw, oft ernstig uw begeer?
Kost ik met hert en ziel, mijn meening u getuygen,
Ik zouw gewilliglijk ter aerden neder buygen,
En Offeren aen u mijn innerlijk gemoed,
't Welck uwe deugden heeft in mijne ziel gevoed;
Waer door dat ik u lief, en lieven zal op aerden,
Tot dat de dood my brengt, van daer my 't leven baerden;
Geteeld van niet tot yet, yet ben ik in de schijn,
Waer door ik op een kort weêrom tot niet zal zijn.
Princes, 't is my genoeg, de oorzaek van mijn vreezen,
Zal 'd oorzaek (zoo my dunkt) ook van mijn sterven wezen;
Ten aenzien het gebied, en Koninglijke macht,
Uws Vaders heerschappy, en Koninglijk geslacht,
Van groote Stam, en staet in heerelijk verhoogen,
Zullen in geener wijs, edel Princes! gedoogen,
Dat een onedel hert (de heusheyd ongewend)
Uw hoog-gebooren Vrouw, door deze liefde schend,
Dat gy verlaten zoud dit Koninglijke leven,
En, om een Herders liefd, het Koningrijk begeven;
Te waerd is uw waerdy, u voegt geen Herders rok,
U past geen roozen hoed, geen hazelaren stok;
Ik hebbe niets, Princes, dat ik u kan betoonen,
Waer mede zal ik uw getrouwe trouwheyd loonen?
Een arrem herders zoon, van slecht, en lage staet,
Die met een kleyn getal van Schaepjes omme gaet,
Een vreemd verschoveling, die nietig is van machten,
Niet waerdig dat men hem zoo waerdig zoude achten;
Uytmuntende Princes! ik hebbe macht, nocht goed,
Maer ben in kleynigheyd, by Herders, opgevoed;
Ik bid u, wild de zaek wat klaerder overwegen,
Wat swarigheyd dat daer, voor u, is ingelegen;
Misschien, Princes! dat u de reden zoo veel leerd,
Dat gy (om beters wil) uw liefde van my keerd.
Mijn onverkeerlijk hert kan nimmmermeer verkeeren;
Maer is en blijft stantvast by 't eerelijk begeeren;
| |
| |
Kend gy liefds aerd te recht, zoo weet ik wel, dat gy
Niet zonder reden zult hier in verschoonen my,
Mits ik niet wulleps, maer met voorbedachte zinnen,
En rijpelijk beraed, my stel om u te minnen;
Ik haet de hoogheyd, overmits my meer behaegd,
Uw deugd-lievende ziel die gy in 't lichaem draegd;
Uw trouwe nedrigheyd my teelden, boven allen,
Een gunstig hert tot u, dat met een welgevallen
Van 't Herders leven, in vermaek, en kleyne lust,
Zocht een te zijn met u, in onbenijde rust;
Ik kies voor 't Hof het veld, om dat ik daer mijn leven,
Tot stille rust, en lust, mocht veyliglijk begeven;
Het staet mijn Vader vry, 't is waer, my te gebien,
En na gehoorzaemheyd zoo moet zijn wil geschien.
Maer, 'k ben in liefde vry
Liefd wil, na liefds behagen,
't Gebieden zijn ontslagen;
En acht voor staet, en goed.
De rijkdom van 't gemoed,
Dat is, een goed genoegen;
Waer na ik my wil voegen;
En zoo mijn 's Vaders wet,
Wil ik door bosch, en heyden,
Met u de Schaepjes weyden;
Dies maekt de liefd u Heer
Van my, door mijn begeer,
Dies, Floriaen, laet varen
Princes! ik zeg Princes, en waerom niet Godinne?
Gy dwingt mijn slechte ziel uw Hoogheyd te beminnen;
Het aldermeest dat my met moeylijkheyd beswaerd,
Dat is, dat ik uw deugd na haer verdienst, en waerd,
Geenzins beloonen mach; doch, zoo ik kan betreffen
Mijn voorige geluk, zal u mijn staet verheffen
In eer, in trouw, in liefd, verliefde Konings kind!
Door dien gy uwen slaef zoo trouwelijk bemind.
Op uw getrouwigheyd, zal zich mijn liefd vertrouwen.
Van mijn getrouwigheyd moogt gy u zeker houwen.
Hoe zoet is liefde, als zy liefd dat zy begeerd.
't Is 't aengenaemste dat natuur den mensch vereerd.
't Is liefdens rechte aerd te lieven na liefds wetten.
't Is rechte liefd, daer 't keur gebied de liefd te zetten.
Ach! daer men zoo vereend past liefden op geen haet.
| |
| |
Vermits oprechte liefd het al te boven gaet.
De liefd vermach het al, dies lief ik zonder schromen.
De liefd verzoet het al, wat yemand op mach komen.
Dies sweer ik u, dat my uw liefde wel behaegd.
Princes, aenziet uw slaef, die in zijn handen draegt
Een hazelaren staf, een slechten hoet by dezen,
Niet met Gesteenten, nocht met Peerlen uyt-gelezen
Omcingeld, nocht geçierd; geen gaven meer by my,
Dit lichaem (overdekt met deze Herders py)
Draegt yets dat ik u tot verzekering wil gunnen,
Is 't zaek, dat ik daer meed u zal vernoegen kunnen;
Al hoewel dat het is mijn alderbeste pand,
Om dat te offren u, Princes, reyk my uw hand;
Het is mijn ziel, mijn ziel tot uwe liefd gebooren,
Die (zoo 'k u niet en lief) moet eeuwig gaen verlooren;
Princes, het is mijn ziel, mijn ziel die u in nood,
Door rechte liefde, trouw zal ik blijven totter dood;
Princes, de liefde doet my voor u neder buygen,
Mocht ik het met een kus uw lieve lipjes tuygen,
Die tot getuyge gy moogt drukken aen de mijn,
En laten die 't verbond van onze trouwe zijn.
Bezegeld dan uw trouw met offerand van kusjes,
En boet de graegte vry van mijn verliefde lusjes;
Niet met een geylheyd, die uyt heete wellust rijst,
Maer, die in eerbaerheyd uw rechte trouw bewijst.
Ik kus uw lieve mond, en offer daer mijn trouwe.
Cecilia die sweerd te zijn uw echte Vrouwe.
En Floriaen beloofd getrouwheyd totter dood.
Cecilia omhelst haer Herder, in haer schoot.
En Floriaen omhelst Cecilia uyt minne.
Cecilia verbind aen u, haer ziel, en zinnen.
En Floriaen geeft u, Princes, zijn lievend hert.
Cecilia die wil dat gy de haren werd.
En Floriaen die wil zijn hert aen 't uwe geven.
Cecilia die wil eenhertigh met u leven.
Nu laet ons wijsselijk, mijn Herder, ons beraên,
Met wat beleyd dat wy best raken hier van daen;
Ik wenschten dat gy wist een middel te ontdekken,
Waer door wy uyt het Hof in stilligheyd vertrekken;
En waer wy onze reys best nemen, geef my raed.
Princes, wat zal ik raên ik schroom voor deze daed.
Waer is uw liefd? mijn Lief, laet liefde raed verzinnen.
Ik weet; Princes die moet, in schijn van Herderinne,
Haer kleeden, en alzoo met my, door bosch, en dal,
| |
| |
Gaen reyzen, tot de plaets daer 't haer believen zal.
Dees middel dunkt my goed, doch waer wy zullen keeren,
Dat stel ik, Floriaen, alleen aen uw begeeren;
Voor my, waer 't u geliefd, mijn liefde, en mijn hert
Die volgen Floriaen, al ging hy 't zy hoe verd,
Mijn liefde, en mijn trouw zullen mijn Lief verzellen.
Ach! of ons God den Heer, eens weêr ter plaets woud stellen,
Daer ik gebooren ben; zoo wenschten ik geen meer,
Vermits ik u daer kost bewijzen alle eer,
Ja meerder als Princes vertroud dat ik zal kunnen;
Ach! woud ons God (mijn Lief) zoo veel geluk vergunnen,
Soo zoud ons luk, Princes, tot aen den Hemel gaen.
Indien gy 't raedzaem vind, wy zullen 't onderstaen.
Gy zult, zoo 't u geliefd, in Herderinne kleeden,
Op morgen voor den dag, na 't eyken bosch toe treeden;
Aen geen zijd van de Beek, dicht by de Kluys' naers Cel,
Alwaer ik u mijn Lief, dan volgen zal.
Ik zal van nootdruft my, tot onze reys verzorgen,
En komen daer ter plaets, gelijk gy zegt, op morgen;
En by de Kluys ik u mijn Herder wachten zal.
Den Hemel wil mijn Lief behoên voor ongeval.
Binnen.
KONING, FLORENTIUS, en eenige Hovelingen.
Vertrek. Florentius, wat schuylt 'er? zijn uw zinnen
Verwerd in 't dool hof van de zinnelooze minne?
Hoe Prins, wat is 'er? spreek, hoe staet gy dus en treurd,
Wat let u? is u yets bejegend, oft gebeurd,
Is 't om Cecilia? doet zy u treurig leven?
Ik loof, dat ik haer zal aen u ten Echte geven.
Sijn Majesteyd beloofd meer als hy geven kan.
Wel dat schijnt vreemd gezeyd! geef my daer reden van.
Cecilia die heeft een ander trouw gesworen,
Waer van uw Majesteyt de zekerheyd zal hooren.
Florentius die doold, en heeft een quaed vermoên.
Ik kan zijn Majesteyt daer goede blijk van doen.
Ik weet, 't is misverstand, ontstaen uyt jalouzye.
't En is noch jalouzy, noch liefdens razernye.
Ey, Prins! ten kan niet zijn, 't zal nimmermeer geschien.
Grootmogend Majesteyt, oft ik het had gezien!
Gezien! dat haer Princes verbonden heeft te trouwen?
Grootmogende Monarch! ik zal het staenden houwen.
Maer 't is waerachtig, zoo, gelijk ik heb gezeyd.
Waerachtig? Prins! wat blijk kund gy daar van verklaren?
Het geen ik zeg, zal ik zoo naektlijk openbaren,
| |
| |
Dat zijne Majesteyt geen blijk meer eyschen zal.
Florentius, wat blijk getuygd uw ongeval?
Aen wie heeft haer Princes verloofd, buyten mijn weten?
Het is my onbekend, hoe dat hy word geheeten,
Grootmogend Majesteyt, de naem en ken ik niet.
Is 't yemand in mijn Hof, die deze gunst geschied?
't En is geen Hoveling, nocht Hovelings gelijken.
Wel laet my van die 't is dan eenig teeken blijken.
Ik schroom dat ik ontdek de zaeke zooze leyd,
Mits dien zy quetst de eer van uwe Majesteyt.
Ik wil dat gy 't my zegt.
Eylaes! het is een Herder,
Een Herder, die op 't land de schapen hoed, en weyd;
Dees mind Cecilia, grootmogend Majesteyt.
Nu houd ik zeker, Prins, dat gy u vind bedrogen,
Daer gy dat hebt gezien, daer heeft het oog gelogen.
Gelogen? waer het maer gelogen.
Florentius die heeft zich in het zien vergist.
Vergist? ô neen! ô neen 't is verre van vergissen,
Grootmogend Majesteyt, mijn zeggen zal niet missen,
Ik heb het aengezien, en ook van woord tot woord,
Wel duydelijk en klaer met opmerk aengehoord;
Cecilia die heeft een brief aen hem gegeven,
Waer in zy (zoo zy zeyd) haer meening had geschreven.
Wel waer is dit geschied?
Omtrent de Beck in 't woud,
Ten naesten by daer zich den Kluyzenaer onthoud.
Van liefden, oft van min?
Daer is zoo veel gebleeken,
Is dat geen blijk genoeg? dus sprak zy, Herder! kom,
Om hels my, die u mind, voor haren Bruydegom.
Zoo waer, dat ik met eeden,
Grootmogend Majesteyt, wil sweeren dat zy 't deeden;
Ia leven, goed en bloed, stel ik daer voor te pand.
Cecilia, Doet gy mijn Kroon deez schand?
Dat gy een Herder zoekt voor Bruydegom te trouwen,
Ia liever liet ik u de kop van 't lichaem houwen;
Ia haer van lit tot lit vernielen, eer ik woud
Gedogen, dat zy haer zoo veer verloopen zoud;
Men diend, hoe eer hoe best, dit vuur zijn vlam te dooven.
Dit vuur brand verder als zijn Majesteyt zal loven.
Hoe, is 'er dan by haer oneerbaerheyd geschied?
Wie zich in twijffel vind, die heeft het zijne niet.
Hebt gy dan yets gespeurd? ik wil gy zult het zeggen.
Ik wil haer Majesteyt dit niet te laste leggen.
| |
| |
Wat niet geschied en is, wel licht geschieden kan.
Het is gelijk gy zegt, daer is al vry wat an,
Men moet dan, Prins, het quaed (om meerder quaed te schutten)
In 't eerst, met alle vlijt, den loop van 't quaed doen stutten;
Wanneer men in 't begin de ziekte wederstaet,
Soo werdze menigmael verhoed met kleynen raed;
Het naest is, dat men tracht dit voorneem om te stooten,
En dat den Herder zy in hechtenis gesloten;
Vervolg hem, Prins, en maek dat gy geen tijd en spild.
Binnen.
Grootmogend Majesteyt, ik doe hetgeen gy wild.
ALLERDUS, FLORENTIUS.
Hoe dus verbaest? wat is 'er, Prins! u wedervaren?
Yets wonders, 't geen ik u, mijn vrund, moet openbaren.
Het moet al vry wat zijn, na dat uw wezen duyd.
Is 't niet wat vreemds, mijn Heer, Cecilia de bruyd!
Het kan; en 't gaet ons veer ook boven onze gissen.
Ik acht zijn Hoogheyd boert.
Neen, 't is geen boertery.
Hoe is het dan, mijn Heer? ik bid verklaer het my.
Alzoo ik my op u, als op mijn zelfs vertrouwe,
Soo kan ik ook geen zaek voor u verborgen houwen;
Dewijl ik van uw trouw, mijn vrund, verzekert ben,
Soo is 'er niets dat ik voor uw verswijgen ken;
Dies let met aendacht eens, Allerdus, op mijn woorden,
Ik weet, uw leven gy noyt vreemder stuk en hoorden.
Alzoo ik by geval, alleen door 't bosch quam gaen,
Vond ik daer de Princes, by haren minnaer staen.
Gelief-koosd, en gevleyd, ô zotte, zotte zinnen!
Hoe zot zijn maegden, als de lust haer tergt tot minnen;
Wat doen de maegden niet, als min haer gaende maekt.
Gelijk het vlas op 't vuur zeer haest in brand geraekt,
Zoo licht vervald een maegd in oneer, en te schande,
Wanneer zy in haer hert de minne lust doet branden;
Een maegd die min ziek is, loopt prijkel aen haer eer,
Doch dit vertrouw ik op Princesse nimmermeer.
Vertrouwd niet al te veel.
Hoe! niet te veel vertrouwen?
Zijn Hoogheyd wil Princes niet voor lichtvaerdig houwen.
Lichtveerdig, Heer, of niet, ik heb zoo veel gezien,
Dat met Princes wel mocht oneerbaerheyd geschien.
Zoo 't niet geschied en is.
Zy is verliefd, en mind, voor Bruydegom, een Herder.
| |
| |
't Schijnt ongelooffelijk.
Nochtans zoo is het waer,
En heb 't zijn Majesteyt ontdekt zoo naekt en klaer,
Dat hy daer over my wel hoogelijk belasten,
(Eer 't verder komen mocht) den Herder aen te tasten.
O Hemel! wat ik hoor, dat nu een Konings kind,
Zoo zeer in min vervalt, dat zy een Herder mind?
Pagie uyt.
Wat kan de min niet doen? wat werkt de min al kuuren?
Doch, deze min, mijn Prins! en zal niet lange duuren.
Genadig Prins, en Heer! het Hof is vol gerucht,
Dat de Princes nu is geweken, en gevlucht;
Al 't Hof is vol onrust, zijn Majesteyt verlegen,
En wil dat men haer zoek, en volg op alle wegen;
Ook heeft zijn Majesteyt my strikteljk belast,
Om uw Genaden aen te zeggen, dat gy vast
En sterke wachten steld, om 't vluchten voor te komen.
Ga Pagie, zeg de zaek is by der hand genomen;
Allerdus, vrund! gaet gy de Noorder hoeken door.
Ik zal, en ben ontsteld van 't geen ik zie, en hoor;
Ik zal op 't spoedigst my begeven haer te soeken,
En rennen metter haest door al de Noorder hoeken;
Ik zal, in 't eyken Bosch de wegen zoo verzien,
Dat daer geen door-tocht zal, van eenig mensch, geschien;
'k Zal al de passen doen met trouwe wacht bezetten,
Die op het vluchten van Princes wel zullen letten.
Ey ga, Allerdus! ga, op dat geen tijd en spild.
Ik ga, en doe, mijn Prins, al 't geene dat gy wild.
Binnen.
CECILIA, in Herderinne kleeding.
VAer wel verheven Throon,
Vaer wel Scepter, en Kroon,
Ik laetze die haer minnen;
Als moeyten, zorg en last?
't Is best een Herderinne.
Wie kend my in dit kleed?
Ey vlugge voetjes, treed,
Eer 't dagje neêr komt dalen;
Eer yem and het verspied,
Oft door de telgjes vlied,
VVat neem ik voor een spoor?
Tot ginder by het Beekjen;
Stap voetjes, stap wat aen,
Koom, volg my op dit streeckjen.
Hier is de Beek, en Kluys, alwaer mijn Lief my zeyde,
Dat ik, in deze schijn, zijn komste zoud verbeyden;
Ik treed in 't kluysjen, by den ouden Kluyzenaer,
Alwaer ik ben bevrijd voor onheyl, en gevaer;
| |
| |
Hou zich, waer zijt gy hier?
Ik koom wat 's uw begeeren?
Ik zou wel yets van u, Heer Vader, leeren,
Waerom dat gy den loop van uwen levens tijd,
In woeste wildernis, zoo armelijk verslijt?
't Is daerom, Herderin, dat ik door rouw der zonden,
In dienstaen Gode, al mijn leven heb verbonden,
Om zonds verdiende straf door boeten weêr t' ontgaen.
Waerom dat, Vader! in de wildernisgedaen?
Om door de wildernis my stadig in te beelden,
De woeste wildernis van mijn verloopen weelden;
De eenzaemheyd, om dat zy geen beletzel geeft,
Wanneer de geest zijn lust in God te dienen heeft;
De armoed die ik lijd, is my een willig lijden,
Vermits de armoed is een middel, om te mijden
De wellust, die in 't hert de meeste zonden voed;
Het arrem leven strekt een wet voor het gemoed,
Om overdaed en weeld ter zielen uyt te jagen,
Mits weeld, en overdaed den oorsprong zijn van plagen.
Zoo speur ik dan dat u de arremoed verheugd,
Om dat de armoed is een Voedster van de deugd.
De armoed voed geen deugd; veel armen haer begeven
Meer tot de boosheyd, als wel tot een deugdzaem leven;
Zoo armoed voeden deugd, zoo moest men d' arme lien
(Zoo meenig als 'er zijn) dan altijds deugdzaem zien;
Neen Herderin, daer strijd de rede dapper tegen,
Als dat de deugde zoud in d' armoed zijn gelegen;
De deugd ontstaet alleen uyt een oprecht gemoed,
En werd door reden in des menschen hert gevoed;
De armoed is bequaem om wellust uyt te vinden,
De reden doen des mensch aen deugdens wet verbinden.
't Is redelijk gezeyd! doch, 'k bid u, rede geeft,
Waerom dat gy dan hier dus arremlijke leeft?
Om door de arremoed geen overdaed te plegen,
Gelijk de overdaed het herte kan bewegen
Tot schandelijk misbruyk, daerom is armoed goed.
Zoo houd ik staende noch, dat armoed deugde voed;
Want kan men misbruyk door een arrem leven mijden,
Zoo voed de armoed deugd, daer kan niet tegen strijden.
't En heeft geen kracht van deugd dat yemand misbruyk laet,
Om dat hy niet en vind de middlen tot de daed;
Maer dat is rechte deugd het misbruyk af te keeren,
Als lust en overvloed 't misbruyk aen ons begeeren,
Daer toe port reedlijkheyd (en niet de armoed) an,
Maer armoed is een zaek die daer toe dienen kan;
| |
| |
Allerdus uyt.
En rede voed de deughd, zoo dat de deugd uyt reden,
De armoed willig kiest, uyt deugds genegentheden.
Daer zien ik yets, eylaes! dat my een oorzaek geeft,
Waerom mijn hert in vrees, en droeve zorgen leeft,
En ik om mijn gety te lezen.
binnen.
Is dit Allerdus niet? ô God! wat mach 'er wezen?
Ik ben ontsteld, eylaes! en op het hoogst bedroefd,
Ach! Floriaen, mijn Lief, dat gy zoo lang vertoefd,
Ik spreek Allerdus aen, die van my niet en weet,
Noch my niet kennen zal in 't Herderinne kleed;
Om weten wat hy wil heb ik een groot verlangen.
Wel heer! hoe dus vermoeyd? hebt gy noch niet gevangen,
Noch eenig wild op 't spoor, vervolgd in dezen hoek,
Neen Herderin, 't en is geen wild dat ik nu zoek,
'k Ben om een ander vangst hier in het Bosch gekomen;
En hebt gy de Princes hier niet by u vernomen?
Waer in heeft zy misdaen? dit schijnd een vreemde zaek,
Waerom zoud de Princes doch vluchten? door wat reden?
Heeft zy in eenig deel de wetten overtreden?
Oft yets verbeurd, waerom zy vluchten zoud? ey zecht!
Floriaan uyt.
Mijn vrund, ik acht gy zijt heel qualijk onderrecht.
Wat karmen hoor ik daer? oy my! ik ben in vreeze.
Waer mach mijn Herderin, waer mach mijn Engel wezen?
Waer zijt gy, mijn Princes? komt Floriaen te baet,
Die niet en weet, eylaes! waer dat hy heene gaet.
Hier ben ik, hier mijn Lief, mijn Lief, mijn tweede leven,
Cecilia en zal haer Herder niet begeven.
FLORENTIUS met eenige Hovelingen.
Dat zult gy op een kort wel hooren, en verstaen.
Princes een Herderin? dees schijn heeft my bedrogen,
En die ik heb gezocht, stond zelver voor mijn oogen.
Princes, verschoon mijn plicht, het is uws Vaders last.
Getrouwe liefde op geen dwang, nocht strafheyd past.
Binnen.
|
|
Auteursrechtvrij