|
| |
Herder Vryaedje tusschen Celion en Bellinde,
Getrokken uyt de Fransche Astree.
GRoene boompjes, teere spruytjes;
Lieve bloemtjes, soete kruytjes;
Water drifjes, koele stroom;
Pluym gevogelt, blijde dieren,
Op u vrolijk tierelieren,
Ik hier in d' Bosschagie koom.
Daer zal ik mijn minne klagen,
Min, die ik Bellinde drage,
Min, die my verlangen doet,
Om mijn Herderin Bellinde
Hier te zoeken, hier te vinden,
Haer te doen mijn morgen groet.
Lignon, die u koele stromen,
Onder 't ruyschen van de bomen,
Met u snelle drifjes drijft;
Wild u stroom te rugge jagen,
En aen mijn Bellinde vragen,
Waer dat zy zoo lange blijft.
Lieve stroompjes, staekt u springen,
Stil! ik hoor Bellinde zingen
'k Hoor dat alles schijnt te zwijgen,
In haer zang een vreugd te krijgen,
Boom en telgjes slaen de maet.
Bloem en blaedjes staen en lillen,
't Schijnt als of zy danssen willen,
Op mijn Herderins gezang;
Luyster om mijn Nimph te hooren,
Op dat ik met open ooren,
Deze vreugd in 't hert ontfang.
| |
| |
| |
Stemme: Gy lodderlijke nimphe zoet.
MYn jeudig hertje leefd in lust,
Nu dat Aurora Phoebus kust,
En minne vreugd wil tuygen,
II. Nu Phoebus aen de dag godin
Den offer doet van zoete min,
Komt hy met Hemels stralen,
Den dauw uyt roosjes halen.
III. Nu Phoebus in Auroraes schoot
Zijn glans bepronkt met morgen root;
Door 't Goddelijke schijnen,
De sterren doet verdwijnen.
IV. Nu dat Aurora op gepronkt,
De bloempjes, en 't geboomt belonkt;
Koom ik mijn schaepjes weyen,
Hier neffens dees valleyen.
Scheen my het hert in 't lijf,
Van vreugde op te springen.
Van bloemen, kruyden, boomen;
Die danssen met haer stromen.
Dat langs de telgjes zwierd,
Wist ook hun zang te dwingen;
Het staekte zijn besluyt,
En scheyd 'er daed'lijk uyt,
Mijn hertje draegd u min,
De minne brand ontfonken.
O Hulpe! voor mijn smert,
O voedzel! van mijn leven;
O oorsprong! van mijn vreugd
Wat blijdschap heeft mijn jeugd,
Die gy niet hebt gegeven?
Die 't Aerdrijk komt bestralen:
Mijn levens voedzel halen.
In trouwe liefd te leven.
Ey! wildze van u drijven;
Ey! spreek van 't minnen niet,
Maer na een meerder ziet,
En laet u minder blijven.
Voor d' eer die gy my doet,
Dat gy my zoekt ter eeren;
Bellinde, 't kan niet zijn
Ia, 't waer al of ik mijn
Op bergen wilde plaetzen;
Mijn hand te rugge kaetzen.
Oft dat ik, van hun steê,
Woud met mijn hand vertillen;
't Waer onnut tijd verspillen.
| |
| |
Woud lesschen met mijn hand
Dat zal, nocht kan geschien,
Vergeefs zult gy vermanen.
Mijn minne! 't kan niet zijn,
Gedood, en zielloos vinden.
Plaetst gy de min in 't hert;
Ik bid u, wild verzinnen,
Wellicht kan tegen staen,
Mins kracht word licht gerooft
Ja, licht gebrachtten ende;
Maer lang gepleegd ('t is waer)
Valt dan den minnaer zwaer,
En oorzaekt veel ellenden.
Haer hebt in 't hert genomen.
Gerackt wierd van de min,
En tot uw liefd gedreven;
Dat was, mijn Nimph! toen gy
't Verlooren schaepjen my
Celion een Schaep ver loren hebbende, vond het onder de Rudde van Bellinde, die hem het zelfde, niet zoodanige be valligheden, wederom gaf, dat hy van die tijd af, alle middelen zocht, om haer in Liefde, on alle gedienstigheden by te wezen, en te beminnen.
Dien dag, dic uur, die tijd,
Gevoeld in mijn gedachten;
Dat schaepjen, dat ik zal
Voor 't alderliefst van al
Mijn lieve schaepjes achten.
Dat schaepjen my ontdwaeld,
Mijn best, met vleyen, smeeken,
Met stroken, en gestreel,
Als zijnde 't waerdste deel,
Dat ik voor 't mijne reeken.
Wel Celion! 't is vreemd;
Is d' oorzaek van u lyen;
Uw schaepjen oorzaekt min,
Maer stel de min terzyen.
Gy hebt zoo licht geen nood.
Ik doe, dat wil ik zweeren.
Gy oorzaekt mijn verdriet.
Ik niet, maer u begeeren.
En liefd, ontslagen zijn,
Soo moet hy 't minnen myen.
't Is niet door mijn gebied,
Dat gy mijn min zult dragen;
| |
| |
Dat 's uw, en niet mijn zin,
Uw zinnen zelfs u plagen.
En kan in rust verkeeren;
Staekt gy het minnen niet,
Dies ik geen min begeere.
Dies u begeert my plaegd.
Mits dien gy minne draegd.
Moet gy my daerom plagen?
Verweere dat eens met reên,
Ik zal, let op mijn vragen.
Oft liefd in my gebleken?
Soo zal ik schuldig zijn,
Het geen gy niet kund toonen;
Wat d' eerste vraeg aengaet,
Daer koom ik veel te quaed,
Zijt d' oorzaek van mijn min,
Schoon gy noyt min liet blijken.
Ach! Nimph, ik ben verkracht,
Soo dra 'k u zag, en hoorde.
Hoe kost de min geschien,
Mijn Nimph! min ik u dan?
Dat kund gy wel verzinnen.
Gy oorzaekt minnens brand;
Waer door gy werd bedrogen;
O neen! het zijn uw oogen.
Mits mijn uw oogen zagen,
Die doet u liefde dragen.
My 't lieven doet beginnen;
De menschen oorzaek geeft,
Oorzaek van 't minnen is;
'k Zeg neen, en zal 't verweeren;
Hun waerdigheyd begeeren.
Wiens waerdigheyd my vergd,
Door lusten van te steelen.
Van misdaed zijn gegeven?
| |
| |
De misdaed heeft bedreven?
't Juweel de oorzaek geeft,
Tot lust die 't herte heeft;
'k Ontschuldig de juweelen;
Dat yder vry mach steelen.
En draegd gy liefd tot my?
'k Zal u ook liefde dragen;
Een liefde, niet uyt min,
Niet zijn met min gevoed,
Maer broederlijk my blijken.
En broeders liefd betoonen;
Bellinde! 't zal geschien,
Gy zult my voortaen zien,
'k Zal broeders liefde voên,
Die ik weet te verzinnen.
Wel laet ons daer meê gaen,
Gunstige Lezer; ter wijlo onzen verllefden Celion met zijn geliefde Bellinde, is gescheyden, om V.E. niet ledig te houden, heeft onze Amarante, (Speelnoot van Bellinde) voorgenomen hare verliefde klachten aen V.E. te doen, als zijnde ontsteken in de minne tot Celion, de welke zy verliefd vindende op Bellinde, door middel van schrijven zoekt af te trekken, en tot hare liefde te bewegen; ziende haer bedrijven vruchteloos, vervalt in ziekten, 't welk verstaende haer speelnoot, Bellinde, komt Amarante bezoeken, die zy in navolgende maniere haer ziekte afvraegd.
Gespeel wat isser dat u let,
Dat gy dus stadighoud het bed?
Wat 's d' oorzaek doch van u verdriet,
Ey lieve! zwijgt voor my doch niet;
't Is zeker, wie zijn smert verswijgt,
Dat die geen goeden raet verkrijgd,
Amarante (gedood-verru wt van liefde) word door dit zeggen schaemrood bloozende, zulks dat zy Bellinde doet vermoeden, als oft zy mochte in minne ziekte wezen, waer op Bellinde voort varende zeyd:
Ey! doe u zelven niette kort,
En zegt my doch wat dat u schort;
Ik zie en speur aen u gelaet,
Dat u de min om 't herte slaet;
En is het zoo, zoo meld het mijn,
Op hoop ik u kost dienstig zijn.
Amarante (beschaemt mezende, staet haer handen voor haer oogen, zonder een woord te spreken; waer op Bellinde haer met minnelijke reden aengaet, dat zy haer ontdekken wil, hoedanig hare ziekte is, met beloften haer in alles behulpzaem te wezen: dies Amarante uytbarst, en al bevende hare ziekte te kennen geeft:
Ach! u geluk is mijn verdriet,
Mids dien ik mis, 't geen gy geniet;
Ach! Speelgenoot ik sterf van pijn,
Mids u geluk mijn quel moet zijn.
Wat zijt gy gelukkig, ô Bellinde! geliefd te worden van de be valligste Herder, die oyt was, oft is, oft immer komen mag; waer op Bellinde (als half gestoort zijnde) begint te kijven.
Zacht wat, het is de eer misdaen,
En buyten maegden plicht gegaen,
Te klagen dat zy in haer hert
Gevoelt een ziekt van minne smert;
| |
| |
Van min te klagen, 't zy hoe 't zy,
En staet geen teere maegden vry;
Evenwel, nu ik kennis hebbe van uw ziekte, moogt gy vertrouwen, dat ik, als een getrouwe speelnoot, my dienstwillig in uw liefde beloof te dragen, mids gy my ontdekkende wie 't is die gy bemind, waer op al schreyende Amarante antwoordt.
Eylaes! ik durf het niet bestaen,
Mijn lieve speelnoot, kost gy 't raen;
Ach! kost gy zien wat dat mijn schort,
Door traentjes die ik neder stort.
't Strijd tegen mijn gemoed en zin,
Te zeggen wie dat ik bemin,
Ach! of 't mijn speelnoot raden kon,
Amarante, door verbaestheyd, kan geen meer spreeken, zulx dat het geene zy voor genomen hadde te zeggen, verflauwd, en blijft te rug, dies Bellinde:
Is 't Celion die gy bemind?
Zijt gy tot Celion gezint?
O Bellinde, zeyd Amarante, wat middel, wat raed?
Mijn liefde is geheel verlooren,
Mids Celion u heeft verkoren;
Eylaes! daer is geen hoop voor mijn,
De dood moet mijn verlossing zijn.
Speelnoot zijt te vreden, en acht u gelukkig, zeyd Bellinde, een getrouwe speemoot in deze gelegentheyd aen my te zullen hebben; en daer oprechte vrundschap geplaetst is, moetze in de zwarigheyd beproeft werden, gelijk het spreek-woord zeyd:
,,Men kend geen vriendschap als in nood;
,,Een vrund getrouw tot in de dood,
,,Een vrund die trouw is achter rug,
,,Voor vrundschap maekt eẽ vaste brug;
,,Waer op de vrundschap veylig staet,
,,Wanneer de droefheyd vrunden slaet.
'k Zal doen blijken hoe waerdig ik u vrundschap heb gehouden, en noch houden zal; 't is waer dat Celion, zijn liefde aen my heeft opgedragen, en om wederliefde aengezocht: en dat zijne bevalligheyd, deugde, en goede zeden machtig genoeg zijn om my te kunnen winnen; zal ik nochtans die op een zijde stellen, en Celion gebieden dat hy u zal lieven, en u in plaets van my, getrouwelijk beminnen; wel wetende dat zijne genegentheden mijn geboden zullen gehoorzamen.
Amarante (gelijk wezende een rooze, die door verdroogde hitte, bleek en ver wellikt aen zijne struyk hangende, wederom vervrolijkt door een zoete en koele regen) krijgt op nieuw, weer lust en leven.
Bellinde (om haer beloften te volvoeren,) komt wederom by Celion, na dat de bleeke Maen ten Hemel gerezen zijnde, met een aengenamen glans van sterren, op lommeren op bomen komt te schijnen; zet haer neder by de Reviere Lignon, en leyd Celion deze navolgende Wetten te vooren.
Zoud, Celion! uw vriendschap zijn
Wel zoo volmaekt in liefd tot mijn,
Dat, zoo ik u yets mogt gebieden,
Het door u liefde zou geschieden?
Geen last zoo zwaer, geen dienst zoo groot,
Al waer het ook tot in de dood,
Het zy ook wat het wezen kan,
Zoo gy 't gebied, ik neem het an.
Soud ik daer wel op mogen staen,
En vast, en zeker kunnen gaen?
O! twijffeld daer Bellinde an,
Zy neem e'r vry de proeve van.
Wel, Celion! het zal geschien;
'k Moet u gehoorzaemheyd eens zien;
Ik weet een maegd die u bemind,
En met 'er herten heeft bezind,
Ik ken een maegd, een jeugdig dier,
Wiens hertje brand in 't minne vyer;
Dees wil ik dat gy zult getrouw
Beminnen voor u Echte vrouw.
Vreemd is het geen gy my gebied,
Doch, dat gy 't meend en dunkt my niet;
Ik acht gy wild my dit gebien,
Om eens mijn hert en grond te zien;
| |
| |
Wel aen, wie is 't? verklaerd het mijn,
Ik hoop het zal Bellinde zijn.
O neen! dat is een misverstand.
't Is Amarand, die zoete maegd,
Die 'k wil dat gy u liefde draegd.
Bellinde veynst, en gekt met my.
'k En doe voorwaer, gelooftme vry.
Bellinde, hoe zou dat geschien?
Gy moogt my, wat gy wild gebien,
Al waer 't tot in de dood te gaen,
Ik zal 't om uwent wil bestaen;
Maer dat ik tot een echte vrouw,
Een ander maegd beminnen zou,
Als mijn Bellinde, 'k sturf veel eer
Tien duyzend doôn, alwaer't noch meer.
Is dit het geen gy hebt gezeyd?
Is dit u goê genegentheyd?
Is dit de wil, waer meê gy mijn
In alles woud gehoorzaem zijn?
Ik speur u loosheyd van gemoed,
En zie nu wat u liefde doet;
Noyt zal ik zijn tot u gezint,
Ten zy dat gy mijn speelnoot mind.
Eêr zal den Hemel dalen neêr;
De Aerd ten Hemel rijzen weêr,
Eêr zal de Zee met bomen staen,
Eêr zal de Lucht zijn zonder Maen,
Eêr zal den Tyger zijn een Lam,
Eêr 't Aerdrijk zonder struyk oft stam,
Eêr alle boomen zonder blaên,
In 't zoetste van de zomer staen,
Eêr zal in kouwe winter lucht,
Het dorgeboomte staen vol vrucht,
En eêr den Hemel zonder Zon,
Eer dat geschied van Celion.
Zijt zeker, dat ik noyt en zal,
In eenig leed of ongeval,
U dienste doen of gunstig zijn,
't Zy gy dees dienste doet aen mijn.
Of gy my alle vriendschap doet,
En ik alleenig derven moet
Bellinde, dien ik heb bezind;
Bellinde, die ik heb gemind;
Soo acht ik alle vriendschap niet,
Ten zy my deze gunst geschied,
Dat ik voor mijne echte vrouw,
De Herderin Bellinde trouw.
Wiens Wetten al te streng, en straf,
My zullen voeren na het graf;
Al waer 't verliefde vleesch, eylaes!
Niet meer zal zijn als wurmen aes.
Ik zeg u, Celion! geen meer,
En doet gy niet dat ik begeer,
Het zal gewis, het zal u schaên,
Beraed u wel, ik wil nu gaen.
Hier blijft Celion midden in de zee van droevige gedachten, razende van liefde, over de lastige geboden hem van zijn geliefde Bellinde opgeleyd; in welker gestaltenisse onzen ouden Dammon hem is vindende, en met zoete woorden troostende, hem radende te veynzen, met beloften aen Bellinde, Amarante te zullen minnen, edoch zonder haer te meenen, 't welk geschiedende, word ondertusschen Bellinde van haer Vader ten huwelijk beloofd aen Ergasto, een zeer goeden en oprechten herder, 't welk onzen Celion verstaen hebbende, wederom komt by Bellinde.
Verdrenken, en versmooren?
Ach! waer ik noyt geboren,
Ach! zoo en leed ik niet,
| |
| |
Dit zuchten en dit karmen;
Ja doet my duyzend pijnen;
Mijn zieltje gaet ter dood,
Van 't leven (laes!) ontbloot,
Zal 't uyt het graf verschijnen.
En met een droeve klacht,
De minne vreugd zal baren.
In 't zoetste van uw rust,
In 't rijpste van uw lust,
Zal u een schrik versteuren,
Koom voor u bedde treuren.
En vreeze baerd in 't hert,
Mijn zult gy welkom wezen;
Al zorge, angst, en vreezen?
Wat ben ik (laes!) bedroeft,
Dat gy zoo lang vertoeft?
Laet my de gunst verwerven;
Laet my de gunst geschien,
My voor haer oogen sterven.
De kracht van mijn verdriet;
En 't eynde van mijn klagen;
O! eyndigd in haer schoot,
Door 't eynde van mijn dagen.
Ik voel mijn leven ssijt.
Ik raek mijn krachten quijt,
Het leven loopt ten ende;
Het flaeuwe bloed dat stremt,
En 't herte word beklemt,
Werwaerts zal ik my wenden.
Als oorspronk van mijn rust,
Als 't eynde van mijn lyen;
Voor 't alderlaetst adju,
Zijn lippen die besterven;
Hy geeft de laetste snik,
Vol ramp en droefheyd zwerven?
Wat schrikking van gemoed,
Voel ik door 't kille bloed,
Zijn minne noch mocht toonen;
Ik zond zijn min beloonen.
O lippen! bleek, en teêr,
Ik druk mijn lippen neêr,
En laet s' op d' uwen dalen;
Besprengt met trane vocht,
Daer laeffenis uyt halen.
Bellinde, door deze minne klachten, zuchten, en tranen, schijnt haren getrouwen minnaer, als van de dood wederom tot het leven te brengen, die allenskens tot zijn zelven gekomen zijnde, begint te zuchten, en ernstig te klagen over het onrecht dat hem geschiede, als dat hy geweest zijnde zonder gevoelen van eenige zijner smerten, en minnewonden, nu wederom als uyt een graf van wellust, was getrokken, in een leven van nieuwe ellendig, heden en doodelijke pijnen.
Dies hem Bellinde, troostende, met zoete en bevallige reden, over hare wreedheden hem in liefden aengedaen; beloovende alle middelen aen te
| |
| |
wenden, om ontslagen te werden van Ergasti liefde, en de beloften van haer vader aen hem gedaen, derhal ven zy besluyten middel te beramen, om het zelfde ten bequaemste by te brengen.
Bellinde raed Celion te vertrekken, en zich een wijl uytlandig te begeven; zy ondertusschen zal ar bey den Ergasto tot afstand te bewilligen, oft door de tijd zijn liefde te doen slijten, op hoope eenige vorderlijke oorzaken voor Celion zouden mogen voor vallen; ten dien eynde haer begevende aen de fonteyne Siccomores, alwaer den verliefden Celion, vervolgd zijnde van Ergasto, zijn bedroefde klachten uytstort, als een beek zijn snelle driften, door parssing van hun zware watervallen.
Zijne liefde strijdende met zijn droefheyd, perst snelle driften van laeuwe tranen, uyt de beeke zijner oogen; en ontmand vindende zijn mannelijke herte, offerd zijn adju al zuchtend aen de mond, en lippen, van zijn geliefde Bellinde, zy met min aen hem, scheyden van malkanderen in manier als volgd.
Terwijl ik vreugd uyt lipses zuyg,
En door mijn vreugd mijn smert getuyg;
Moet ik in vreugd, en droefheyd beyden,
Met een adju van kusjes scheyden.
Ik ben geankert op uw grond,
Ik leg geankerten wil zeylen,
Daer ik geen gronden kan bepeylen.
Ik trek u hertjen uyt zijn steê,
Voor 't uwe, neem het mijne meê,
Op dat het uwe 't mijne groet,
En 't mijne uw zijn diensten doet.
Ergastus, gezien hebbende deverliefde genegentheden van dees beyden, gehoord hebbende de droevige zuchten, 't bitterlijk karmen, (over dees geliefdens verhindernissen om zijn minne,) voeld zich niet min genegen, als beweegd, deze tranen, en alle bedroeftheden der liefde, in een zoete ombelzing van lieve kusjes, en lieve verzaming van echtelijke trouwe, te doen veranderen; derhalven zich by Bellinde voegende, geeft baer zulx te kennen; zelfs Celion vervolgende, hem te rugge brengt, afstant doende van zijn liefde, Celion en Bellinde echtelijk doet treuwen.
|
|
Auteursrechtvrij