|
| |
Een booze vrouw, een quaed houwelijk.
Is by mijn tijd gebeurd, verleden weynig jaren,
Als dat ‘er hier ter steê twee jonge luyden waren,
En dat de dochter was van oude burgers stam
Gebooren en geteeld, hier binnen Amsterdam.
Gekomen tot haer jeugd, en wel bequaem te trouwen,
En heeft de vrysters staet niet langer onderhouwen;
Daer is als doen ter tijd, een jeugdig quant geweest,
En van een goed beleyd, en van een kloeken geest,
Die op dit rijpe dier zijn oogen heeft geslagen,
En haer in ware trouw zijn liefde toe gedragen;
Hy heeft haer aengezocht, en hertelijk gevrijd,
Ook hare weder-liefd verkregen met ‘er tijd.
| |
| |
De ouders van de maegd hier kennis van gekregen,
Die waren tot de zaek van herten wel genegen,
Te meer, dewijl hy was van eerelijk gemoed,
Beleefd, en heus van aerd, in deugden op gevoed;
In ‘t beste van zijn jeugd, in ‘t eêlste van zijn jaren,
En in een goeden stijl van Koopmanschap ervaren;
Dies staet men ‘t houwlijk toe, hy toond zich bly gemoed,
Vermits hy aen de maegd een machtig houwlijk doet,
Men zach dit lieve paer door echter liefde trouwen;
Men zach in groote vreugd de blijde bruyloft houwen;
Men zach dees lieve twee een korten tijd verheugd,
En plegen met vermaek de zoete minne vreugd.
Zy, van een quaden aerd, die zocht in alle deelen,
Alleen met dezen man na haren wil te speelen;
Zy, die op yder uur een vreemde lust bedocht,
Heeft alles na haer zin, en na haer wil gekocht.
De man laet haer een wijl in dit bedrijf volherden;
De man laet haer een wijl na haren wil gewerden;
Zy, ziende dat de man uyt liefden haer ontziet,
Gebruykt hem als een slaef, en eerd zijn goedheyd niet.
In ‘t eynde is ‘t zoo veer met deze vrouw gekomen,
Dat zy, in ‘t kort gezeyd, de broek heeft aen genomen,
Haer meester van het huys, en van de man gemaekt,
Waer door hy (al te laet) in droeve quelling raekt.
‘Wanneer een kleene vonk in tijds niet word gebroken,
‘Het vuur niet uyt gedooft wanneer ‘t begint te smoken,
‘De vonk ontsteekt de brand, en maekt een felle vlam,
‘Om dat men haer in ‘t eerst hun voedzel niet benam;
‘De vlam vernield het al waer datze by kan raken,
‘Men zietze menig huys tot puyn en assche maken.
Soo gaet het met een vrouw als zy haer wille heeft,
En boven het gebied van hare voogd-heer leefd.
De vrouw, van wien ik spreek, heeft haer alzoo gedragen,
Dat ik genoodzaekt ben ook over haer te klagen.
Ter oorzaek dat hier uyt een echte vrouwe leer,
Te toonen aen haer man behoorelijke eer.
Te leeren ook den man (die vredig huys wil houwe)
Hoe dat hy leven moet met zijne echte vrouwe.
‘k Misprijs niet dat een man zijn vrouwe diend en eerd;
Maer, dat hy haer niet al toe laet wat zy begeerd;
‘k Misprijs niet dat een man zijn vrouwe zoekt te vieren;
Maer, dat het moet geschien, met reden en manieren;
Een vrouw is als een paerd, dat als ‘t zijn wille heeft,
Zeer weynig na de wil van zijne meester leefd.
| |
| |
,,Een paerd, zoo 't niet en werd in zijnen wil bedwongen,
,,'t Werd meester van zijn heer, en dat door vreemde sprongen.
Een vrouw te veel ontzien, bevind men zelden goed,
'k Prijs liefde tot een vrouw, maer niet in overvloed.
Hoor, echte lieden, hoor, hoe dat hier is gevaren,
Dit jonge zoete paer, na datze weynig jaren
In hare echte staet te zamen zijn geweest;
('T is leering voor die geen die deze rijmen leest.)
De vrouw, die op haer man in geene deelen paste,
Nocht oyt volbrengen woud het geen hy haer belafte,
Die heeft met dwars gelaet hem altijd wederstaen,
Daer hy met goedheyd heeft haer stuursheyd ondergaen;
Zy kost in geener wijs zijn vriendschap oyt gedoogen,
Maer zag hem staedig aen met averechtze oogen,
Wat liefde dat hy haer betoonde of bewees,
Noyt dat in haer gemoed een goê vergelding rees;
Noyt dat zy zijne liefd met liefds vergelding loonde,
Maer wrevelig en dwers haer tegens hem betoonde;
Wat diensten, wat gesmeek, wat vrundschap hy haer deed,
Zy acht het alles niet, de goede man tot leet.
Hy ziende in het lest dat alles was verloren,
En dat hy haer niet kost met goedigheyd bekoren,
Zoekt op een ander wijs, maer leyder al te laet,
Te zuyveren zijn vrouw van 't ingeworteld quaed;
Hy denkt vast by zich zelfs, kan goedigheyd niet baten,
Soo moet ik my voortaen eens quaed en boos gelaten;
Ik moet, schoon ik niet wil, my anders stellen an,
Quaed met de quade zijn, als 't beter niet en kan;
Ik zal, na dezen dag, een ander middel plegen,
Waer door ik hoop mijn vrouw tot goedheyd te bewegen;
Wanneer zy haren aerd boos-aerdig toond aen mijn,
Ik zal, dat zweer ik haer, noch tien mael boozer zijn;
Ik zal haer boozen aerd nu langer niet verdragen,
Al zouder al de buurt, ja d' heele stad van wagen;
Ik zal niet, zoo ik placht, haer boosheyd meer ontzien,
Al waer 't ook dat ik most veel honderd mijlen vlien;
'k Wil liever zonder vrouw in rust en vrede leven,
Ik wil veel liever my ter plaetzen gaen begeven,
Al waer ik onbekend tot aen mijn laetste dag,
In eenzaemheyd en vreed mijn leven slijten mag,
Als met een booze vrouw te leven in een helle,
Van ongeruste strijd en dagelijxze quelle;
Geen grooter kruys op aerd, geen meerder smert of pijn,
Als met een booze vrouw altoos geplaegd te zijn.
| |
| |
't Gebeurd op zeker tijd, de vrouw begint te klagen,
Dat zy een ziekt gevoeld door hare leden jagen;
Ik ben, zeyd zy, niet wel, ik ben niet wel te pas,
Ik voel my niet gesteld gelijk ik eertijds was;
Wat ben ik zot geweest dat ik my heb begeven,
Met zoo een man als gy te eyndigen mijn leven?
Wat ben ik, ach eylaes! in ongeval geraekt,
Dat ik mijn minder heb mijn overheer gemaekt?
Wat ben ik in een poel van ongeluk gekomen,
Dat ik u echtelijk heb voor mijn man genomen?
Gy Goossen als gy zijt, gy sul, gy rechte bloed,
Gy leeg-marsch, kale-neet, opsnapper van mijn goed;
Gy zijt het die my doet zoo menig reyze zuchten,
Ik mach u geen meer zien, ik mach u niet meer luchten;
Gy kunt my na verdienst, niet dienen in waerdy,
Al wat 'er is, van wie is't anders, als van my?
Hy, die al veynsend spreekt, toond zich bequaem in reden,
Wel, zeyd hy, lieve vrouw, 'k verwonder my op heden
Van 't gene dat gy zegt, en buyten reden spreekt,
Gedenkt, het is een zwaerd dat my in 't herte steekt;
Hebt gy my waerd gekend voor uwen man te trouwen?
Soo kend my waerdig ook voor uwen man te houwen,
Uw echt is immers vry, niet met bedwang geschied,
Na klagen is vergeefs, en was 't u wille niet?
Wat reden, of wat recht hebt gy, van my te klagen?
Waer in heb ik my niet, zoo het behoord gedragen?
Wat heb ik opgesnapt, oft van u goed verkort?
Ik raed u voor het best, dat gy eens wijzer word;
Ik raed u, dat gy u doch laet ten besten raden,
Oft anders God zal ons toezenden meerder quaden;
Dat is, steld u gerust, leefd vredig, wel te vreên,
Ik bid u, lieve vrouw, ik bid, gebruykt de reên.
En heb ik niet gedaen na plichte mijner trouwe?
Betracht ik niet mijn huys in eeren op te houwe?
En doen ik niet mijn best in alles zoo ik moet?
Soo wensch ik dat aen my de Hemel wrake doet;
Ik zoek van dees tijd afbestek met u te maken;
Ik zoek van dees tijd af ook alle twist te staken;
Ik zoek voortaen met u, mijn lief, na dezen dag,
Vreedzaem te leven, zoo het immers wezen mag;
Indien gy uwen aerd, na reden, wild ontwennen,
En my voor uwen man, als hoofd en voogd erkennen,
Gelijk als dat betaemd, zoo zult gy zien in mijn
De liefde die behoord tot zulk een vrouw te zijn;
| |
| |
Maer wild gy, als tot noch, my dwingen, en regeeren,
Wild gy, als voogd van 't huys, het huysgezin beheeren,
En alles wat 'er is doen stellen na u zin,
Zoo denkt vry dat ik u na dezen niet bemin,
Nocht voor mijn echte vrouw, in geenderley manieren
Zal eeren, oft ontzien, zal dienen, nochte vieren;
Maer reyzen buytens lands, en scheyden van u af,
Tot my de bleeke dood zal leyden in het graf.
Zy, met een boos gelaet, gelijk boos aerde wijven,
Begind met haren man als zinneloos te kijven;
Wat waend gy, lompen loer? wat waend gy, dat ik zal
My voegen na uw wil, u dienen te geval?
U leeg marsch, kalen bloed, die van het mijns moet leven,
Zoud ik my na uw wil, tot uwen dienste geven?
Zoud ik de minste zijn, daer ik de meeste ben?
O neen! geloofd dat ik dat niet begrijpen ken;
't Is't mijne dat 'er klapt, 't is al van mijn gekomen,
Dies wil ik zijn geëert, gediend, in acht genomen;
'k Wil onder u niet staen, nocht doen dat gy gebied,
Ik ben als vrouw en voogd, en ken u anders niet;
'k Wil alles na mijn zin en na mijn wil beleggen,
En wil niet dat gy daer een woord zult tegen zeggen;
O suffert! drogen nurk, die my mijn vreugd belet;
O grimmert aen den haert! ô dromer op het bed!
Wat waend gy, dat gy my na uwen zin zult dwingen?
Veel liever leer ik u een ander deuntje zingen;
'k Verwonder dat gy durft aen my dit leggen veur,
Reyst hene daer 't u lust, en gaet vry daedlijk deur;
Gy zult, dat zweer ik u, dien dag niet meer beleven,
Dat ik te bedde my by u weêr zal begeven;
Volbrengd het geen gy zegt, en gaet terstond van mijn,
En zoo gy 't niet en doet, zal ik de eerste zijn.
Zy, met een dulle kop, van gramschap aen gestreden,
Niet ziende op de eer, verlaeten van de reden,
Sluyt kas en kisten op, en met een domme kracht,
Rukt al het goed by een door haer daer in gebracht;
Pakt, zakt het alles op, en heeft het t' zaem gebonden,
En ook van stonden aen haer dienstmaegd uytgezonden,
Die heeft daer voort een schuyt doen komen aen de wal,
Die haer, en ook het goed gelijk vervoeren zal.
De man, hoe wel verbaest, gebruykt nochtans de reden,
En heeft haer boos bedrijf geduldelijk geleden,
Hy, zijnde goed van aerd, een wel begaefden man,
Die ziet al haere doent met goeden oogen an.
| |
| |
Zy, die ten laetsten heeft haer uyt den huys begeven,
Roept; booswicht, snooden schelm, verdrukker van mijn leven.
Hy, met een zoete tong, en met een wijs beleyd,
Heeft haer, al eer zy ging, dees woorden toegezeyd:
Mijn vrouw, mijn echte vrouw, wat wild gy doch bedrijven,
Vlucht waer gy wild, gy moet mijn echte vrouwe blijven;
Schoon gy my legt te last dat ik de oorzaek ben,
Voor God, in mijn gemoed, ik my onschuldig ken;
Soo veel en kunt gy noyt u over mijn beklagen,
Oft ik, door Godes hulp, zal 't duidelijk verdragen;
Dat gy verscheyden wild wil ik niet tegenstaen,
Maer even wel uyt liefd u noch ten besten raên;
't Is my van mijn gemoed, en Godes wet bevolen,
U te vermanen, dat gy toe ziet, niet te dolen,
Gedenkt de oude spreuk, ik bid u daer uyt leer;
Hoogmoet komt voor den val, echtscheyding zoekt oneer.
Ik heb 'er meer gekend, die in haer echte scheyde,
En die het ongeval tot quaden eynde leyde.
Zy, even trots en boos, zy, even vol van haet,
Toond haer verdurven aerd, en blijft noch even quaed;
Gaet met een dulle kop van man en kinders scheyen,
De man treurd in hert, de kinderen die schreyen;
Zy, zonder eenig liefd tot kinders ofte man,
En trekt haer d' een zijn smert, nocht d' anders schreyen an;
Zy gaet, men weet niet waer, en blijft een wijl versteken,
De man van droefheyd schijnd het hert in 't lijf te breken,
En roept zoo menigmael, ô Hemel! wat wil 't zijn?
Wat heb ik doch bestaen? wat hebt gy voor met mijn?
Ach! oft ik liever had ter dood toe al geleden,
En duidelijk geleefd in alle tegenheden,
Als dus onteert te zijn, by yeder een bespot,
Geeft my in deze zaek doch wijsheyd, groote God!
Hoe ik, in dit geval, my best zal kunnen dragen,
Dat ik u, lieve God! mach zoeken te behagen;
Vergund my, goede God! mijn naerstigheyd te doen,
Dat ik, in eer en deugd, mijn kinders op mach voên;
Ey! gund my, goede God! dat ik het zoo mach maken,
Dat ik met eeren mach hier door de wereld raken;
Ik bid u, goede God! verleen uw hulp aen mijn,
'k Sal vader, en daer toe ook moeder t' zamen zijn,
Om mijne kinderkens in eeren t' onder houwen,
Waer toe ik, goede God! uw goedheyd wil vertrouwen.
Hy, die in dit geval, zijn vlijt en beste doet;
Hy, die in naerstigheyd, by daeg en nachte wroet,
| |
| |
Leefd in een groot getreur, om dat hy is verlaten,
Van zijne echte vrouw, weend droevig boven maten;
Hy suft, en is beschaemd voor opspraek van de liên,
In 't kort, het was bedroefd zijn leven aen te zien.
't Gebeurd in dit geval, de vrouw gaet quade wegen,
De vrouw die steld haer aen als quade vrouwen plegen;
,, Want als een echte vrouw van haren man afscheyd,
,, Men ziet dat menig boef haer looze lagen leyd;
De vrouw door boozen aerd, in echt-breuk, laes! bevonden,
Vervalt ook met 'er tijd van d' een in d' ander zonden;
Zy, die uyt boozen aerd verlaten heeft haer man,
Doet blijken dat haer vleesch geen lusten weeren kan.
De boeven leggen toe tot misbruyk haer te brengen,
Zy, die het misbruyk liefd, gaet haer, eylaes! vermengen
Met fielen en met guyts, beroofd van eer en schaemt,
Waer mede dat zy pleegd 't geen d' eere niet betaemd.
Zy gaet en speeld moy weêr, geeft al haer goed ten besten,
Doch, na den arbeyd is zoo volgd het loon ten lesten.
Zy was zoo lang bemind, als zy van hare schat,
Noch yet wat missen kost, noch yet wat over had;
Maer als het was verteerd, en al te mael verloren,
Toen is den eersten dagh van haer verdriet geboren.
Toen zy in zonden had haer goedjen op gemaekt,
Is zy in droeve staet en zwarigheyd geraekt;
Zy is in zoo veel smert, en droeve ramp gekomen,
Haer leven heeft een eynd vol gruwelen genomen;
Zy, als de snootste stons, gaet zwieren over straet,
In armoed en ellend, in be delaers gewaet,
En bid om alemoes, tot onderhoud van 't leven,
Ik (onberoemelijk) heb zelver haer gegeven.
Zy, die noch deugd, nocht schaemt, nocht zedigheyd, nocht eer,
Noch eenigzins van dees in haer gevoelde meer,
Gaet op een zeker tijd, des avends over strate,
Klopt aen haer man zijn deur, en zoekt met hem te prate;
Hy zelver met een kaers komt loopen aen de deur,
Wie klopt daer? zeyd de man, ik, zeyd zy, bender veur;
Al vriend, ik bid, doet op, ik heb u yets te spreken;
Soo haest als hy haer zag, docht hem het hert te breken.
Ach! zeyd zy, lieve man, schoon ik u heb misdaen,
Ik bid u, neem my doch weêr in genaden aen;
Ik kend, ik heb verdiend van u te zijn verstooten;
Ik kend, gy hebt van my veel tegenheyd genooten;
Ik heb u dikmaels leet veroorzaekt, lieve man!
Ik heb u meer misdaen als ik verbidden kan;
| |
| |
Ik ben verdoold geweest, tot mijn verdriet genegen,
Maer zoek u in berouw, tot meêly te bewegen;
Denkt dat ick ben uw vrouw, uw eygen echte wijf;
Denkt op de zoete vreugd genooten van dit lijf;
Ach! toond u niet te wreed in zwakke vrouws gebreken;
En weygerd geen gena my die u zoek te smeken,
Met zuchten van berouw, en tranen van verdriet,
Dat gy het my vergeeft al wat 'er is geschied.
Wat mannen hert zoo hard, wie doch zoo wreed van leven,
Die niet een zwakke vrouw, haer mis-slag zouw vergeven?
Te meer als zy in rouw en droeve tranen schreyd,
En om vergiffenis van hare misdaed vleyd.
Al wat ik heb misdaen daer zal ik u voor boeten,
Al wat gy hebt geleên dat zal ik weêr verzoeten;
Heb ik voor dezen u veroorzaekt smert en pijn,
Na dezen zal ik u tot vreugd en wellust zijn;
Soo 'k ongehoorzaem my heb tegens u gedragen,
Na dezen zult gy u in mijne dienst behagen;
Heb ik voor dezen u niet (zoo 't behoord) geëerd,
Nu heb ik, lieve man, een beter plicht geleerd.
Hoe durft gy, zeyd de man, hier voor mijn oogen komen?
Denkt niet dat gy oyt zult van my zijn aengenomen,
Ik ken u voor geen vrouw, gaet heen van daer gy quaemt,
Beroofd van uwe eer, verlaten van de schaemt.
Toen ik u als mijn vrouw in echte plichten eerde,
Toen gy mijn dienstbaerheyd en liefde niet begeerde,
Toen gy u boos en quaed hebt tegen my getoond,
Toen heb ik, snoode vrouw, genoegzaem u verschoond;
Nu dat gy van my zijt door boosheyd af gescheyden,
Niet achtende hoe zeer uw lieve kinders schreyden,
Niet ziende op de eer, voert in uw boosheyd voort,
En droegt u niet gelijk een moeder toebehoord,
Niet als een echte vrouw behoorden haer te dragen,
Dies moogt gy nu tot straf uw misdaed gaen beklagen.
Fy u! die naekt en bloot loopt doolen achter straet,
My tot een spot en quel, hier voor de oogen staet;
Gy die u eer en goed te zamen hebt verloren,
Sult my door uw gebeên, noch tranen, oyt bekoren;
Gy die met vuyl gespuys te godloos hebt verkeerd,
En boven dien, eylaes! mijn echte bed onteerd,
Sult noyt dien dach weêr zien, dat ik my zal begeven,
Met een onteerde vrouw mijn dagen af te leven;
Gaet voort, onteerde scheuk, gaet voor uyt mijn gezicht,
Ik ken u niet, mits gy niet kende uwe plicht;
| |
| |
Gaet, zeg ik, flux van hier, zoo niet, ik zal u leeren,
Dat gy na dezen dag hier niet zult weder keeren;
Ik raed u dat gy gaet, en datelijk vertrekt,
Eer dat u naekte huyt met slagen word gedekt.
Sy, die niet langer bleef, ging heen met droevig klagen.
De man heeft deze zaek de vrunden voor gedragen;
En heeft haer voor gesteld als dat men deze vrouw,
In d' eene plaets of d' aêr besloten houden zou;
Om meerder schand en quaed door dezen voor te komen,
Is met der vrunden raed, een vast besluyt genomen;
Men heeft met alle vlijt op deze zaek gepast,
Men krijgd de vrouw van straet en setze yewers vast;
De vrunden voor het best, die hebben goed gevonden,
Dat zy mocht voor een wijl nae 't spinhuys zijn gezonden;
Al waer zy langen tijd most zitten, doch in 't end,
Soo sterft zy in verdriet en jammerlijk ellend.
O God! ten aenzien ik dit houwlijk heb beschreven,
En ook hier voor gesteld een godloos vrouwen leven,
Soo bid ik, dat gy voorts wild stuuren mijne pen,
Op dat ik door dat quaed mijn naesten leeren ken.
O God! Almogend God, in wijsheyd en vermogen,
Geen menschen kunnen 't quaed verschuylen voor uw oogen;
Geen hert dat u bedriegt, oft oyt bedriegen zal,
Uw oogen, lieve God, uw oogen zien het al;
Uw wijsheyd is bekend door Goddelijke krachten,
Der menschen wil en wensch, haer zinnen en gedachten;
Gy weet het, lieve God! gy weet het Opper-heer!
Wat leeft 'er menig vrouw beroofd van hare eer;
Wat isser menig vrouw haer echte man tot schanden,
Soo hier in deze stad, als ver gelegen landen,
Die echt en eer misdoen, en zonder dat de man
Daer in het minste deel yets van bespeuren kan.
Hoor, echte vrouwen, hoor, die in dit quaed gaet doolen,
Verbergd gy 't voor uw man, voor God is 't niet verholen;
Dien God, dien grooten God, die alle herten ziet,
En wat 'er in 't gedacht ook van den mensch geschied,
Die zal op zijne tijd zich als een Rechter toonen,
Een yeder na den eys van zijne daden loonen.
Leer, echte vrouwen, leer, ik bid u, leer van mijn,
Gehoorzaem aen uw man, vooral getrouw te zijn.
Wel leerd hy, die zich leerd aen ander liedens quaden;
Wel doet hy, die zich laet tot goede deugden raden;
Wijs is hy, die als hy een ander dolen ziet,
Dat hy, door achterdocht, van 't zelfde dool pad vlied.
| |
| |
Noyt word by man en vrouw een vredig huys gehouwen,
Wanneer men dit gebrek ziet schuylen in de vrouwen,
Dat zy de meester zijn, en met een straf gelaet,
Berispen haren man, en schelden hem voor quaed,
Wanneer hy eenigzins doet tegen haer begeeren;
Men ziet het alle daeg, dat ons de tijden leeren,
Al waer een hortig wijf kant tegens haren man,
Dat daer geen vrede blijft, nocht eere wezen kan.
Hoor, echte vrouwen, hoor! ik wil op u begeeren,
Soo gy geëerd wild zijn, moet gy u man eerst eeren;
Geen eer is by een vrouw, die haren naesten vriend,
Dat is haer echte man, gehoorzaem niet en diend.
God heeft het zoo gewild, en zelfs geboôn voor dezen;
Gy vrouwen, zult uw mans (zeyd hy) gehoorzaem wezen;
'T en zijn mijn woorden niet, maer zelver Gods gebod,
Gy vrouwen, eerd uw mans, zoo eerd gy ook uw God.
Het komt de vrouwen toe (wanneer de mannen plegen
Haer vlijt en neerstigheyd, uyt liefde zijn genegen,
Om vrouw en kinderen in eeren voor te staen,)
Dat zy in alles hem met liefden onder gaen.
Geen vrouwe staet het vry dat zy de man bedille,
En d' een of d' aêr mislag aen hem bestraffen wille,
Daer dienstmaegd ofte knecht, oft kinders zijn omtrent;
Het is een wijze vrouw, die deze lesse kend,
Het is een wijze vrouw, die haer in als kan voegen,
Om (wat de man beliefd) haer willig te genoegen,
Indien hy niet te veer buyten de rede gaet;
Leer, zoo gy wijs wild zijn, te plegen deze daed;
Leer, zwakke vrouwtjes, leer, hoe dat gy u moet dragen,
Indien gy Gode wild, en ook uw man behagen;
Neemt my niet qualijk af, dat ik u leering geef,
En niet wat smakelijk voor uwe lusten schreef.
Al 't zoet is niet gezond, men moet ook bitter smaken,
Om een gezonde maeg, en goede ziel te maken;
Dit diend u, echte vrouw, tot leering aengezeyd;
Dit diend u, echte vrouw, tot leering voor geleyd.
Dat men op heden ziet, hier onder echte lieden
Soo veel oneenigheyd, en groote twist geschieden;
Dat men op heden ziet, zoo menig echte paer
Hier leven in verdriet, oneenig met malkaer;
Dat menig man en vrouw zoo qualijk t' zamen leven,
En niet als ergernis haer even naesten geven;
Dat menig man en vrouw malkander dikwijls staen,
Soo dat zy, voor een tijd, vaek van den ander gaen;
| |
| |
Dat menig man en vrouw onvreedig leven leyden,
Ja breken echte trouw en van malkander scheyden;
Dat menig huysgezin hier door geraekt in rouw,
Geschied, God beterd, vaek door oorzaek van de vrouw.
Die oft zomwijl de man eerst vleyd, daer na wil dwingen,
Tot alle kostelheyd en alle moye dingen;
Oft die, door hovaerdy, te weyts wil zijn gekleed,
En meer wil, als de man voor haer te winnen weet;
Oft die, zoo zy 't niet krijgd, loopt morren, en loopt pruylen,
En pratten door het huys, ja alle dagen huylen,
En toond haer stuurs, en dwers, werwaers dat zy haer zet,
Aen tafel zonder smaek, onwillig op het bed.
Wat man heeft ymmer deeg met zoo een vrouw te leven?
Wat vreugd kan zoo een vrouw aen haren man doch geven?
Wat brengt zy meer te weeg, als dat zy oorzaek voed,
Waer door het huysgezin in dwaling komen moet?
In plaetze dat de man zijn vrouwe zoud beminnen,
Zoo trekt hy van haer afzijn hert, zijn ziel, en zinnen;
Hy voegd hem weêr ter plaets, alwaer men doolen leerd,
En daer men met de luy een kanne wijn verteerd.
Dit oorzaekt meerder quaed, en dat niet zonder rede,
Dies, zwakke vrouwtjes! steld door reden u te vrede;
Uw man is uwe hoofd, uw vooghd, uw echte heer.
Aen wien gy schuldig zijt gehoorzaemheyd, en eer.
Een redelijke vrouw die zal haer leren dragen,
Hoe zy in alles zal haer echte man behagen;
Een redelijke vrouw doet alles wat zy kan,
Om met eerbiedigheyd te eeren haren man;
Een redelijke vrouw verzoet haer mans gebreken,
Is hy niet wel gemoed, zy zal hem troost aen spreken;
Maer zoo de vrouwe grauwd, wanneer de man yets doet,
Dat haer in eenig deel gaet tegen het gemoed;
Indien om dit of dat zy op haer man wil kijven,
En hem in alle ding naer hare wille drijven,
Daer kan, dat is gewis, daer kan niet tegen staen,
Een man door zulk een vrouw, zal quade wegen gaen;
Hy zal zich buytens huys geduriglijk begeven,
En zoeken zijn vermaek met ander luy te leven;
Hy voegd zich daer men vaek een nachjen over blijft,
En daer men vrolijk is, en daer geen vrouwe kijfd.
Niet dat ik eenigzins de man hier in wil prijzen,
Maer hem, en ook de vrouw, op beter wegen wijzen.
't Moet wezen dat de man zijn echte vrouw bemind;
't Moet wezen dat de man in huys zijn vreugde vind;
| |
| |
't Moet wezen, dat de man de vrouwe moet behagen,
Voor vrouw en huysgezin ook naerstig zorge dragen;
Dat hy door zijne winst de keuken wel verziet,
En dat 'er nu en dan een pennink over schiet,
Om in den ouden dach gemakkelijk te teeren;
Dit doende moet de vrouw haer man gehoorzaem eeren.
Indien dat hier de man zijn best en vlijt toe doet,
Volbrengd hy zijne plicht, die hy haer toonen moet;
Is hy in het begin de vrouw te veel genegen,
In alles wat zy wil, haer wille nimmer tegen;
't Is zeker, goede man, al waer dat dit geschied,
Daer is uw goedigheyd een oorzaek van verdriet.
Men zeyd, al te is quaed; wie dienst wil van zijn vrouwe.
Die moet zich ook tot haer in 't dienen matig houwe.
Een vrouw in als haer wil, word meester van de man;
Een vrouw te veel geliefd, de liefde breken kan.
Dies leer ik u voor 't lest, ô man en vrouwe, beyde,
Indien gy t' zamen wild een vredig leven leyde;
Gy man heb lief uw vrouw, maer 't overvloedig mijd;
Maekt, vrouw, dat gy uw man ook weêr gehoorzaem zijt.
|
|
Auteursrechtvrij