Hoor die tori! Surinaamse vertellingen

[p. 261]

De vertellers en schrijvers

Van de met een (S) aangeduide personen is een uitgebreider profiel opgenomen in Surinaamse schrijvers en dichters, verschenen in 1989 bij De Arbeiderspers.

Nardo Aluman (1946). Karaïb. Medewerker voor inheemse culturen bij de Afdeling Cultuurstudies van het Ministerie van Onderwijs en Cultuur. Werkte in de jaren '70 mee aan het Doe-theater. Mede-oprichter van de Indiaanse toneelgroep Epakadono. Schreef en regisseerde Julawai (1988) en Opstanding in de Amazone (1989). Vertaalde pyjai-liederen in Atamygano Warery (1985). Publiceerde werk in het tijdschrift Deus ex Machina (1987), Preludium (1988) en in Verhalen van Surinaamse schrijvers (1989). In voorbereiding bij In de Knipscheer is een bundel Karaïbse mythen, sagen en legenden, Epakano jakonombo (Tijdens de opstanding) waarvan ‘Ipetymbo / Het oude been’ er één is. (S)

Amber (1954). Docente. Publiceerde verhalen in het Surinaamse vrouwentijdschrift Brasa, in het tijdschrift Preludium (1988) en in Verhalen van Surinaamse schrijvers (1989).

Tiini Amoida (?-1988). Saramaccaanse, woonde te Asindo Opo. Assisteerde zowel de werkers van het Summer Institute of Linguistics, als de antropologen Richard en Sally Price. Het Instituut voor Taalwetenschap te Paramaribo bracht twee van haar verhalen uit: Köni miti wogi (1975) en het hier opgenomen Totomboti (1981). Een Anansitori door haar verteld verscheen in Wanlö Kontu fu Anansi (Een paar verhalen over Anansi) (1978). Zij werkte mee aan de Saramaccaanse vertaling van twee brieven van de apostel Paulus: Filip Galasia (1985).

Rosita ten Berge (1969). Studente medicijnen aan de Anton de Kom-Universiteit. Debuteert in deze bundel.

H. van Cappelle (1857-1931). Wetenschappelijk onderzoeker die zich zowel op het terrein van de geologie, de biologie als de culturele antropologie bewoog. Publiceerde De binnenlanden van het District Nickerie

[p. 262]

(1903), Au travers des forêts vierges de la Guyane Hollandaise (1905), Essai sur la constitution géologique de la Guyane Hollandaise (1907) en Mythen en sagen uit West-Indië (1916) waaruit in deze bundel een Warause vertelling is opgenomen.

Gharietje Choenni (1951). Andragologe. Debuteerde met de poëziebundel Asa (Hoop) (1980). Schreef het toneelstuk En dan... ineens zoeken ze een man voor je (1981). Actief in de vrouwenbeweging en de Beweging Surinaams Links. Was redactielid van de vrouwenkrant Ashanti en is redactielid van het tijdschrift Sarnami Akademie. (S)

Thea Doelwijt (1938). Schrijfster van een groot aantal theaterstukken, kinderboeken en dichtbundels. Haar meest recente kinderboek is Peter en Dino; een verhaal over taal (1988), haar meest recente theaterproduktie is een cabaretprogramma samengesteld uit oude en nieuwe teksten, dat in 1989 in het Amsterdamse Betty Asfalt Complex in première ging onder de titel Zoals het vroeger was... wordt het nooit meer. Vast medewerker aan het tijdschrift Mens & Gevoelens. Werkt met Surinaamse vertellingen mee aan een reeks volksvertellingen uit alle landen (Lemniscaat). Voor haar culturele werk ontving zij - samen met anderen - de Gouverneur Currie-prijs (1974) en een Award bij gelegenheid van tien jaar Radio Damsko so mi tan (30 december 1989). (S)

Orlando Emanuels (1917). Gepensioneerd voorlichter van De Surinaamsche Bank. Schreef twee dichtbundels: Onze misdaad van zwijgen (1969) en Getuige à decharge (1987). Twee bundels met verzen voor kinderen: Popki patu 1 & 2 (1986). Recent werk in Nieuwe Surinaamse Verhalen (1986), Deus ex Machina (1987), Preludium (1988) en Verhalen van Surinaamse schrijvers (1989). Publiceert geregeld gedichten in het dagblad De Ware Tijd. Winnaar van de Literatuurprijs van Suriname 1986-1988 (S)

Chitra Gajadin (1954). Werkzaam voor Feduco en als recensente voor het nblc. Drie Nederlandstalige dichtbundels: Van erf tot skai (1977), Padi voor Batavieren (1979) en De zon vloeit weg uit mijn ogen (1983) en één met werk in het Sarnami en Nederlands: Kab ke yaad / Van wanneer een herinnering (1984). In 1989 verscheen haar eerste verhalenbundel Bari dopahar / Het heetste uur van de middag waaruit ‘Een gezicht achter het raam’ gekozen is. (S)

[p. 263]

Ed Hart (1936). Kunstschilder. Werk van hem werd gereproduceerd in Maatstaf (1981), in Farawe (1985) van Emile Meijer en op het omslag van Verhalen van Surinaamse schrijvers (1989). In 1966 en 1970 verschenen gedichten van hem in Surinaamse weekbladen, later in Geluiden / Opo sten (1984). Debuteert in dit boek als verteller van verhalen.

Albert Helman (1903). Schrijver, vervulde verschillende ambtelijke functies, waaronder die van minister van Onderwijs en Voorzitter van de Rekenkamer in Suriname. Debuteerde in 1911 met De glorende dag, gevolgd door de roman Zuid-Zuid-West (1916). Schreef een enorm oeuvre: romans, verhalen, poëzie, toneel, essays, journalistiek werk, muziekcomposities, vertalingen, bloemlezingen. Zijn laatste roman is Zusters van liefde (1988), zijn laatste verhalenbundel Verdwenen wereld (1990). Ontving de Vijverbergprijs voor De laaiende stilte (1951). (S)

Ronald Julen (1947). Bracht drie bundels in eigen beheer uit, poëzie in Ontmoeting in het duister (1980) en Aphrodite (1982) en kort proza in Buiten voor de deur (1982).

Winston Leeflang (1959). Werkzaam bij een ministerie. Debuteerde in 1985 met de verhalenbundel Het tweede gezicht onder het pseudoniem Mani Sapotille. Werk van hem verscheen in Nieuwe Surinaamse Verhalen (1986), Deus ex Machina (1987), Preludium (1988) en Verhalen van Surinaamse schrijvers (1989). Bij In de Knipscheer verschijnt in 1991 de verhalenbundel Landmeten. (S)

André H. Loor (1931). Historicus. Publiceerde het verhaal Jairam vertelt... in 1973 (in 1980 vertaald in het Sarnami). Verder historisch werk als Juliana een kwart eeuw koningin 1948-1973 (1973) en bijdragen aan de cartografiegeschiedenis Schakels met het verleden (1973), Suriname, 400 jaar strijd in beeld (1974), de Encyclopedie van Suriname (1977) en Honderd Jaar Hendrikschool (1987).

Menno Marrenga (1952.). Ingenieur. Werkt in Amakakondre voor een bosnegerorganisatie aan de wederopbouw (vanwege oorlogsschade) en ontwikkeling van het binnenland. In voorbereiding is het jeugdboek Lakshmi ka desh / Het land van Lakshmi. Debuteert in deze bundel.

John Muller (1940). Was werkzaam bij de Volks Crediet Bank. Thans verzekeringsadviseur. Studeerde aan de Academie voor Hoger Kunst-

[p. 264]

en Cultuur Onderwijs; in haar interne uitgave Fri Tongo (1985) verscheen een verhaal, later op de Literaire Pagina van De Ware Tijd (1986). Publiceert hier zijn eerste verhalen in boekvorm.

Ellen Ombre (1948). Schreef verhalen en reisreportages in De Gids, Maatstaf en Verhalen van Surinaamse schrijvers (1989). Vast medewerkster van Intermagazine.

Benny Ooft (1941-1989). Journalist en cineast. Publiceerde de verhalenbundel Silhouetten (1967) en de novelle Avonden aan de rivier (1969). Verspreid literair werk onder meer Moetete (1968), De Vlucht (1968) en Geluiden / Opo sten (1984). Zijn laatste produkt als cineast was de driedelige nos-documentaire Winti, uitgezonden in januari 1990. In voorbereiding is de uitgave van zijn nagelaten omvangrijke roman Tussen palmen en dijken, waaruit het verhaal ‘Morgen zullen we verder zien’ een deel is (de titel ervan is gekozen door de redacteur van deze bundel). (S)

André Pakosie (1955). Kenner van de Aukaanse cultuur. Schrijft proza en poëzie in het Nederlands, Sranan en Aukaans. In totaal tot op heden elf uitgaven, onder meer De dood van Boni (197Z) en Gaanta Labi 1760 (1976). Documentair van belang is Een beknopt overzicht van het ontstaan van de Bosnegerstammen de Lo de Bee en de Mama(osoe)pikin of Wosoedendoe (1976) waarvan hij momenteel een uitgebreide heruitgave voorbereidt. Hij werkte mee aan verschillende kranten en tv- en radioprogramma's. (S)

René van de Poel (1944). Was werkzaam als planoloog bij het Planbureau van Suriname. Tegenwoordig ambtenaar in de toeristensector. Studeerde aan de Academie voor Hoger Kunst- en Cultuur Onderwijs; een verhaal verscheen in haar interne uitgave Fri Tongo (1985). Later proza verscheen op de Literaire Pagina van De Ware Tijd (1987). Publiceert hier zijn eerste verhaal in boekvorm.

Hugo Pos (1913). Was werkzaam als jurist in Japan, Suriname en Nederland. Schreef hoorspelen en kwatrijnen (verzameld in Een uitroep zonder uitroepteken, 1987). In 1987 kwam zijn eerste verhalenbundel uit: Het doosje van Toeti, gevolgd door De ziekte van Anna Printemps (1987) en Het mausoleum van de innerlijke vrede (1989). Zijn levens-

[p. 265]

verhaal vertelde hij aan Jos de Roo in Oost en West en Nederland (1986) . Essays en reisverslagen werden samengebracht in Reizen en stilstaan (1988). (S)

Wilfred del Prado (1969). Werkzaam als klerk in de juristerij, maar vervult momenteel zijn dienstplicht. Debuteert in deze bundel.

Rappa (1954). Was leraar Nederlands, momenteel ministersecretaris. Publiceerde verschillende prozaboeken: Friktie tories (1980), Opa Djannie en andere verhalen (1981), De vlek uit het verleden (1981), Fromoe Archie (1984), De tapoe (1986). Voorts boeken voor de jeugd. Recente bijdragen aan Nieuwe Surinaamse Verhalen (1986), Deus ex Machina (1987), Preludium (1988) en Verhalen van Surinaamse schrijvers (1989). (S)

Elvira Rijsdijk (1957). Journaliste. Publiceerde werk in Nieuwe Surinaamse Verhalen (1986) en Verhalen van Surinaamse schrijvers (1989) en verder in het tijdschrift Deus ex Machina.

Astrid Roemer (1947). Schrijfster. Debuteerde met poëzie in Sasa Mijn actuele zijn (1970) en proza met de roman Neem mij terug Suriname (1974). Sindsdien een flink aantal prozaboeken, dichtbundels en toneelstukken, waaronder de romans Over de gekte van een vrouw (1982) en Levenslang gedicht (1987). Haar meest recente werk is de novelle Alles wat gelukkig maakt (1989) en het verhaal ‘Lola’ in Verhalen van Surinaamse schrijvers (1989). In 1989 stelde zij zich verkiesbaar voor het Nederlandse Parlement als onafhankelijke kandidaat van Groen Links; zij werd niet gekozen. Wel werd zij lid van de Haagse gemeenteraad. (S)

Emelina Sabajo (1911). Arowaks vertelster, woont te Hollandsekamp bij Zanderij. Vertelde het hier opgenomen ‘Wâ danro kasorho / Op zoek naar kralen’ in 1987. Andere door haar vertelde verhalen zijn opgenomen in Arhwaka Lokonong Djang; Arowakse taalcursus en woordenboek (1989).

Sakafasi (1934). Directiesecretaris van De Surinaamsche Bank. Debuteert in deze bundel.

[p. 266]

Michaël Slory (1935). Leraar Spaans. Debuteerde met de poëziebundel Sarka / Bittere strijd in 1961. Publiceerde sindsdien meer dan 30 gedichtenbundels in het Sranan, Nederlands en Spaans. Meermalen bekroond, onder meer met de Literatuurprijs van Suriname 1983-1985. Zijn laatste uitgave is de Spaanstalige bundel La rueda hacia el día (1989). Bij In de Knipscheer verschijnt in 1990 een grote bloemlezing uit zijn werk met vertalingen en inleiding, Ik zal zingen om de zon te laten opkomen. De korte verhalen in deze bundel vormen het eerste Nederlandstalige proza dat hij publiceert. (S)

Mantoorni Soekdai (?-1985). Hindostaans vertelster die beschikte over een enorme verhalenschat. Vertellingen van haar zijn opgenomen in Prins Awin en de twee leeuwewelpjes (1985) en Surinaamse schrijvers en dichters (1989). (S)

S. Sombra (1939). Stoffeerder en schoolwachter. Penningmeester van Schrijversgroep '77. Bekend voordrachtskunstenaar. Schreef vier dichtbundels: Tarta (1974), Dagwe (1976), Kroi (1982) en Ten / Tijd (1989). Schrijft overwegend in het Sranantongo. (S)

Tëmeta (ca. 1915). Sjamaan en een van de belangrijkste vertellers onder de Trio Indianen te Tepoe. Verschillende van zijn vertellingen zijn op de band opgenomen door Cees Koelewijn en gepubliceerd in Tarëno Tamu Inponopiï Panpira i en ii (1985), en vertaald in het Engels in Oral literature of the Trio Indians of Surinam (1987).

Soeradjie Tordjo. Javaans verteller. Zijn vertellingen werden op band opgenomen door de Afdeling Cultuurstudies van het Ministerie van Onderwijs en Cultuur te Paramaribo.

Dorus Vrede (1949). Onderwijzer. Saramaccaner, afkomstig uit Lombe, een dorp dat nu verdronken ligt in het stuwmeer. Schrijft over de transmigratie in Rond het sterfbed van mijn dorp (1987, herdrukt in 1989), daaruit één in Verhalen van Surinaamse schrijvers (1989). Componeert en zingt liedjes in het Saramaccaans en Sranan. (S)

Leonore de Vries (1930). Medewerkster / schrijfster bij het Projekt Vernieuwing Curriculum Basisonderwijs. Zorgde voor verschillende uitgaven van jeugdboeken en schreef ze ook zelf: De werkelijkheid is anders

[p. 267]

(1962), De trom van Jhanny Salwee (1973), Mijn eigen telboek (1980). Anti-militaristisch is haar verhaal ‘De achterblijfster’ in Nieuwe Surinaamse Verhalen (1986). (S)

Siegfried Werners (1919). Diplomaat, geaccrediteerd in onder meer Brussel en New York. Momenteel ambassadeur van Suriname in Brazilië. Bij migrantenuitgeverij Warray de novelle Suriname mei 1940 (1990) die zich afspeelt in Suriname gedurende de Tweede Wereldoorlog. Debuteert in deze bundel.

Dorothy Wong Loi Sing (1954). Schrijfster bij het Projekt Volwassenenalfabetisering. Bracht proza, poëzie en toneel uit in eigen beheer, onder meer Zwarte muze, witte creoolse (1983). Haar verhalen verschenen in het dagblad De West en in Geluiden / Opo sten (1984), Nieuwe Surinaamse Verhalen (1986) en Deus ex Machina (1987). Schildert en tekent; werk van haar werd gereproduceerd in Preludium (1988). Won in 1984 een prijs in The Black Youth Annual Penmanship Awards. (S)