Hoor die tori! Surinaamse vertellingen

[p. 42]

Tiini Amoida
Totomboti/De specht

Ja, God maakte de rivier. En de rots... zoals de rivier hier nu loopt, zo zag de rots er vroeger uit. Je kon het water horen daar onder de rots. Niemand kon van het water drinken. Iedereen probeerde de rots te splijten om bij het water te kunnen komen. Alle mensen en dieren probeerden het, tot er niemand meer over was. Alle verschillende vogels werden bij elkaar geroepen. Zij probeerden het allemaal. Tot iedereen een beurt gehad had: de woko-vogels, de valken en de haviken; niemand werd overgeslagen, zelfs de tinde-vogels niet. Alleen de specht was nog over.

Toen zei de specht dat hij het ook wilde proberen.

‘Granman, ik ga het proberen!’ De anderen zeiden: ‘Met welke snavel ga je het doen, jij met je lelijke voorgevel? Hoe zou jij de rots kunnen splijten? We hebben het allemaal al geprobeerd... moet je zien hoe groot ik, Woko, ben.’ De havik zei: ‘En kijk eens naar mij, hoe groot ik ben. Welke specht haalt het nu in zijn hoofd om dit te proberen?’

Toen liep de specht naar de rots. Hij ratelde met zijn snavel op de steen: ret-tet-tet-tet. Daarna liep hij naar een andere plaats en deed hetzelfde. Hij tikte:

Ko a domdomdom
ko a domdomdom
ma a moon fa a tjekede e
ko a domdomdom
buka na mi panjan.

Hij brak er een stuk vanaf. Het spatte weg. Zie je wel!

Ko a domdomdom
ko a domdomdom
ma a moon fa a tjekede e
ko a domdomdom.

Zo pikt hij door. Een ander stuk rots zeilt voorbij. Te gek! Zelfs de Granman staarde hem in opperste verbazing aan. De specht ging door met hameren. Hij hipte weer naar een andere plaats. De Granman zei dat hij nu even moest uitrusten. Dat deed hij. De andere vogels zeiden: ‘Kind, dat is geweldig!’

Toen verscheen de Anansi-spin op het toneel. Hij zei: ‘Kom, ik ga

[p. 43]

het ook proberen.’ Zij zeiden: ‘Ach, laat ons niet lachen, we hebben het allemaal al geprobeerd. Alleen de specht is overgebleven. Laat hem doorgaan tot hij klaar is.’

Ko a domdomdom
ko a domdomdom
ma a moon fa a tjekede e
ko a domdomdom.

Hij bleef tikken zonder resultaat. De anderen zeiden: ‘Dat is me nu ook wat!’ Maar de specht zei: ‘Ook al moet ik de hele dag werken tot de nacht valt, ik ga door tot ik een opening gemaakt heb, Granman.’ Deze zei: ‘Nou ja, we zien wel.’ De specht begon opnieuw:

Ko a domdomdom
ko a domdomdom
ma a moon fa a tjekede e
ko a domdomdom
buka na mi panjan
na mi a toto e.

Hij brak een stuk rots af, gooide het weg en bleef doorhameren:

Ko a domdomdom
ko a domdomdom
ma a moon fa a tjekede e
ko a domdomdom.

Weer brak hij een stuk rots af en gooide het weg. Hamerde door:

Ko a domdomdom
ko a domdomdom
ma a moon fa a tjekede e
ko a domdomdom.

Hij spleet de rots warempel open: Krrrak! Iedereen kon nu het water daar beneden zien stromen. Iemand rende op het water af. De Granman zei: ‘Wacht! Als iemand z'n hoofd erin stopt en hij krijgt het er niet meer uit, dan sterft hij!’ Asjemenou! Maar de specht ging weer op een andere plaats aan het werk. Hij begon te hameren:

Ko a domdomdom
ko a domdomdom...

Zo kloppend en pikkend liep hij rond, langs de top, voor- en achterwaarts; hij bleef maar kloppen:

Ko a domdomdom
ko a domdomdom
ma a moon fa a tjekede e
ko a domdomdom...

[p. 44]

Met groot geraas stortte de rots in... aiii!

Daardoor hebben we nu verschillende rotsen verspreid over de lengte van de rivier, in plaats van één rots die de hele rivier bedekt. De rivier stroomt er vrijelijk doorheen.

De Granman zei dat hij niet wist wat hij moest doen om de specht te bedanken. Hij nam zijn rode halsdoek en knoopte hem rond de kop van de specht.

Daarom zeggen we dat de specht water bracht, begrijp je?

Hierna kon de specht niet meer stoppen met kloppen en pikken op dingen. En hij doet dat nu nog steeds op bomen. Zelfs op vrije dagen blijft hij bomen bekloppen. En nog iets anders: de Granman zei hem dat hij zijn moeder niet in de grond moest begraven als ze stierf, maar hoog in de bomen. Daarom blijft de specht in de bomen graven en kloppen. Als hij daar een gat in maakt is dat een graf. Als zijn moeder sterft, zal hij haar daarheen brengen om haar daar te begraven.

Zo zit dat met de specht.

[Vertaald uit het Saramaccaans door J. Koen-Boot.]