Oeuvres complètes. Tome VIII. Correspondance 1676-1684

[p. 166]

N^o 2171.
A. Leeuwenhoek à Christiaan Huygens.
15 mai 1679.

La lettre se trouve à Leiden, coll. Huygens.

Delft den 15^e Meij 1679.

d'Hr. Chr: Huijgens van Zuijlichem.

Mijn Heer

bij dese occasie dat mijn susters soon Antoni Molijn na parijs vertrock om aldaer eenigen tijt sijn verblijff te nemen, neem ick de vrijmoedicheijt om aan U.Edele te schrijven.

Mijn Heer t is waerachtich dat de dierkens met een langen staert een voortgangh hebben¹⁾, maer sij blijven meestendeel met het eijnde van haer staert aen eenige vuijlicheijt vast, en omme haer voortgangh te sien, heb ick onder andere verscheijde malen, het water eer ick het observeerde, om geroert, op dat de dierkens die alreede met haer staert, aen eenige vuijlicheijt vast lagen, mochten los worden, en dan het water gedaen, in een holle glase pijp, die omtrent de holte had, van de dickte van een groote spelt, op dat deselve ruijm water mochten hebben, en op sodanige manier, dat mach ick wel seggen, dat ick meer dan 100 mael haer voortgangh, soo na omhoogh, als na omlaegh, en haer ommekerende, die seer langhsaem is, heb gesien, sonder dat de dierkens in haer voortgangh haer staert beweeghden, maer wanneer deselve met haer staert vast raeckten, dan gebruijckten sij haer staert.

Onder de dierkens, die veel delen kleijnder sijn, kan ik waerlijck pooten off vinnen bekennen, maer deselve sijn seer kort, onder andere isser een soort van dierkens, die ick soo klaer en naeckt met haer pooten heb sien loopen, selfs buijten het water op sandekens, als of wij met ons bloote oogen, pissebeddens op keij steenen sagen loopen²⁾.

U.Edele hr. vader schrijft mij van den 4^e Meij, dat het voornaemste deel van U.Edele dioptica bij na in staet is, om uijt een goede copie gedruct te connen werden, ick kan niet naerlaten UEdele te communiceren, dat de Hr. Robert Hooke in den voorleden jare, een boeckje heest uijt gegeven genaemt, Lectures and Collections³⁾, made bij Robert Hooke Secretarij of the Royall Societij, dit boeckje heeft hij aen mij gesonden, doch hoe wel ick de Engelsche tael niet en verstae, soo dunckt mij echter dat hij onder 2 brieven, die van mij daer in staen, stelt het ma-

1) Consultez la Lettre N^o. 2169, note 1.

2) Voir la Lettre N^o. 2156.

3) L'ouvrage cité dans la Lettre N^o. 2130, note 2.

[p. 167]

ken en gebruijck van de microscope, en nademael de hr. Hooke bij U.Edele bekent is, soo dunct mij onder verbeteringh dat het niet ongeraden is, bij aldien U.Edele het verhaelde boeckje, niet gelesen hebt, dat het U.Edele leest, eer het sijne wort uijtgegeven, te meer, om dat wij menschen vinden, die haer meeste speculatien sijn, om andere maer te berispen, Ick sal van U.Edele gaerne verstaen, hoe dat mijn laeste observatien, omtrent de dieren in de testicullen, waer van U.Edele hr. Vader mij schrijft, eenige extracten toe gesonden heeft⁴⁾, U.Edele ende Liefhebberen tot Parijs bevallen. afbreeckende blijve na presentatie van mijn geringen dienst

Mijn Heer

UEdele onderdanige dienaer Antonj Leeuwenhoeck.

Mijn Heer

Mijn Heer Christiaen Huijgens van Zuijlichem Parijs.

4) Nos pièces N^os. 2168 et 2169.