Oeuvres complètes. Tome I. Correspondance 1638-1656

N^o 317.
Christiaan Huygens à Fr. van Schooten.
25 juillet 1656.

La lettre et la minute se trouvent à Leiden, coll. Huygens.
Elle est la réponse au No. 313. Fr. van Schooten y répondit par le No. 320.

Sommaire:
De tractatu meo. Epistola Robervalli. de Ainscomio, Meibomio, Hevelio.

Clarissimo Viro Domino Fr. Schotenio Chr. Hugenius S.D.

Cum tot tantisque occupationibus undiquaque te distineri scribas Vir Eximiè, nolim omnino te ludicris istis meis interpretandis amplius gravari. Itaque si videtur remitte illa mihi, ut si otium nactus fuero ipse hunc laborem suscipiam: sin minus, ut in aliud tempus ea reservem. neque enim multum referre arbitror utrum nunc, an post annos aliquot, an nunquam in lucem edantur. Geometriam Cartesij quoniam recudi jam et partem facere curarum tuarum scribis, non omittendum putavi quin ea quae à Robervallio animadversa sunt, mihique per epistolam¹⁾ communicata tibi quoque impertiam. Namque etsi minimè aequus ille sit Cartesiano nomini, non tamen immerito hic eum reprehendisse videtur. Epistolam ipsius tibi sisto, in qua negari non potest quin rectè censuerit punctum C necessario reperiri in omnibus angulis DAG, DAE, EAR, RAG: item quod nunquam problema sit impossibile; utrumque enim accuratè examinavi. Simul et hoc quod advertit verum deprehendi, semper videlicet duos dari locos integros (quid autem ea appellatione intelligi velit ipse explicat) ad quos sit punctum C. Veluti, in casu quem hic oculis tuis subjicio, non tantum in circuli circumferentiam sed et in oppositas sectiones illud incidit. Datis nimirum (ut in Cartesio) positione rectis AG, ES, AR, GT, oportet ex puncto

1) C'est la Lettre N^o. 311.

[p. 461]

C ducendo rectas, in datis angulis ad priores, CF, CB, CD, CH, ut rectangulum sub duabus prioribus harum CF, CB, aequetur rectangulo ex reliquis CD, CH. Haec autem digna videntur quorum mentionem facias in commentarijs tuis. Poteris autem de veritate etiam citra calculi algebraici molestiam inquirere, si schemata tantum diligenter expendas, ut ego feci. Epistolam Robervalli quaeso ut quam primum examinaveris remittas, significesque mihi quid de censura censeas. Pater Ainscomius librum suum ad me misit quo omnes antagonistae magistri sui refutantur scilicet, atque ego inter caeteros. At mecum permodestè agit si cum caeteris compares: In quibus Meibomius Εὐϰλιδομάςιξ miserè exagitatur, recensitis inter caetera omnibus ejus Thrasonismis²⁾. Triduum etiam est cum ab Hevelio literas³⁾ accepi una cum binis voluminibus ab ipso editis, quorum alterum⁴⁾ de Saturni nativa facie inscribitur, alterum⁵⁾ quatuor epistolas de rebus astronomicis complectitur. In illo hypothesin

2) C'est-à-dire: des pédantismes.

3) Voir la Lettre N^o. 302, que Chr. Huygens avait reçue le 21 juillet.

4) Voyez la Lettre N^o. 302, note 2.

5) Eclipsis solis observata Gedani Anno à nato Christo 1649, die 4 Novembris St. Greg. à Johanno Hevelio Excellentissimo Praeclarissimoq; viro, Epistola Dn. Laurentio Eichstadio Medic. D. & Physico Civitatis ordinario, nec non in Gymnasio Gedanensi Matheseos Professori. [Gedani]. 1650. die 5 Nonarum Januarij St. N. in-folio.
Deliquium Solare observatum Gedani Anno aerae Christianae 1652. Die 8 Aprilis circa merid. 1652. Illustribus viris Petro Gassendo & Ismaeli Bullialdo Philosophis ac Mathematicis nostri seculi summis, amicis suis officiose honorandis, Johannes Hevelius. [Gedani]. die 10 Julij St. N. in-folio.
Johannis Hevelii Epistolae II, Prior: De Motu Lunae Libratorio in certas Tabulas redacto. Ad perquam Rev. Praeclarissimum atq; Doctissimum P. Johannem Bapt. Ricciolum Soc. Jes. Philosophiae, Theologiae, ac Astronomiae Professorem Bononiensem celeberrimum; Posterior: De utriusque Luminaris defectu Anni 1654 Ad Generosum & Magnificum Dominum Petrum Nucerium, Serenissimae Reginae Poloniae & Sueciae Consiliarium &c. Gedani. Anno a nato Christo 1654. Sumtibus Auctoris. typis Andreae Julii Mulleri in-folio.
La première lettre est du 21 septembre 1654, la seconde du 30 octobre 1654.

[p. 462]

exponit, quâ mirabilium Saturni phasium causas assignare se sperat: sed parum ex rei veritate, meo judicio, idque propter perspicillorum nostri similium inopiam: nam novum comitem necdum observare potuit. Itaque non deterruit me sed magis excitavit ad accelerandam de eodem argumento tractationem. Vale.

Hagae, 25 Jul. 1656.

Mijn Heer Mijn Heer Fr. van Schooten

Professor der Mathematycken inde Universiteyt

Tot

Leyden.

inde

Heeresteegh.