Mijn jeugd

Franse toneeloefeningen

Over onze vorderingen in het Frans, die ik voor mijn uitweiding over de luit even terzijde gelaten heb, wil ik nog vermelden dat mijn vader ons in deze periode vaak liet meedoen aan de toneeloefeningen, die toen nogal in zwang waren. Hij was ervan overtuigd dat dit goed was om vrij en zelfverzekerd te leren spreken en over zijn verlegenheid heen te komen. Aan de bestrijding van deze slechte eigenschap, die zo typisch is voor kinderen, heeft hij vanaf onze prille jeugd opmerkelijk veel aandacht geschonken. Overigens was dit nu ook weer niet zo opmerkelijk voor iemand die aan het hof een bijzondere studie gemaakt had van het gedrag dat passend geacht werd voor jongelieden van stand, en die blijkbaar vastbesloten was dat gedrag thuis bij zijn kinderen in praktijk te brengen. Hij wilde voorkomen dat wij bij het betreden van het toneel des levens de kunst van het toneelspel niet zouden beheersen. Hij wilde ons ook hier spelenderwijs aanleren met welk voorkomen wij koningen, met welke blik wij dienaren moesten toespreken. Onder leiding van Antoine Lancel, een vrij bekende Franse schoolmeester, vond de opvoering plaats van Beza's Abraham sacrifiant, naar de maatstaf van die eeuw een zeer geslaagde tragedie.^oaant. Mijn broer Maurits was gekozen voor de rol van Isaac, ik voor de proloog en de epiloog. Mijn vader zag het als zijn taak om samen met onze huisleraar Brouart te zorgen dat wij de versregels, die wij weldra uit het hoofd kenden, voordroegen met ontspannen voorhoofd, met bijpassende intonatie, met bevallige lichaamshouding en handbewegingen, en niet met overdreven gebaren, een fout die veel gemaakt wordt. Wat mijzelf betreft beantwoordde het resultaat redelijk aan de ver-

[p. 33]

wachtingen. Ik durf dat te zeggen, omdat de meeste toeschouwers, die nu nog in leven zijn, dat bevestigen. Van mijn broer, toen een heel leuk ventje, mag ik met trots melden dat hij de hoop en de verwachting van zijn meesters verre overtrof. ‘Als een volleerd acteur, doorkneed in het vak’^oaant. vertolkte hij de tragische geschiedenis op een prachtige manier. Onder de talrijke toeschouwers zat ook de boven genoemde doorluchtige Louise van Oranje, samen met de prinsenkinderen. Maurits' vertolking bracht haar, evenals de grote redenaar Johannes Wtenbogaert, voor iedereen zichtbaar in tranen. Het leek wel alsof zij bij een reëel gebeuren aanwezig waren, en niet bij een toneelvoorstelling.

De dag daarop stond er een luchtiger onderwerp op het program. Ik weet nog dat ik daarin Cupido voorstelde. Ik had mijn luit bij mij en was verder bijna naakt. Toen gebeurde er iets, wat haast een voorteken leek en wat bij het talrijke publiek veel gelach teweegbracht. Ik schoot, zoals het hoorde, pijlen uit mijn speelgoedkokertje, die overal in het rond neerkwamen. Een daarvan raakte de linker borststreek van een meisje van hoge stand. Ik zal haar eer sparen en haar naam niet noemen. Zij had toen een zekere faam vanwege haar ingetogenheid, maar op latere leeftijd heeft zij ondubbelzinnig laten blijken dat zij tot haar schade door Amors pijl wel degelijk geraakt was.