Latijnse gedichten 1607-1620

[p. 311]

100 ±01 01 1614 Ged., dl. 1 p. 55

Toelichting

Een nieuwjaarsgedicht voor Huygens' vader (vgl. toel. bij nr. 74), geïnspireerd op de klassieke satire (Ter Meer, Twee vroege nieuwjaarsgedichten, p. viii-xi). Zowel Persius (satire 2) als Juvenalis (satire 10) hebben de dwaze gebeden van de mensen gehekeld. Juvenalis betoogt dat de mensen zich onvoldoende bewust zijn van de gevolgen van hun gebeden wanneer die verhoord zouden worden. Hij wijst in dit verband onder meer op de nadelen van een lang leven (10,188-288).

Metrum

Elegisch distichon.

Datering

Op of kort na 1 januari 1614.

Overlevering

H1	K.A. XLIIIa-1, 1614/2r;
H2	K.A. XLIIIa-1, 1614/3r-3v = basistekst.

Commentaar

3	de nieuwjaarswens is niet geschreven in de hoop daarvoor van vader een beloning te ontvangen (Ter Meer, ‘Huygens' eerste pennevruchten’, p. 330-331).
3	cura peculii: Verg. Ecl. 1,32: nec spes libertatis erat nec cura peculi; Hor. Ars 330-331: ... haec animos aerugo et cura peculi / cum semel imbuerit ...
5	ego cum - exit: Pers. 1,45-47: non ego cum scribo, si forte quid aptius exit, /.../ laudari metuam.
8	rauco - foro: woorden waarmee al zo veel dichters hebben willen pronken en die daarom voor het publiek niets nieuws meer hebben.
8	rauco ... foro: Juv. 8,58-59: ... facili cui plurima palma / feruet et exultat rauco uictoria circo.
9	pia cura: Ov. Am. 2,16,47: Siqua mei tamen est in te pia cura relicti; [Tib.] 3,17,1: Estne tibi, Cerinthe, tuae pia cura puellae.
11-12	Drie jaar eerder had Huygens de schikgodinnen gevraagd de levensdraad van zijn vader pas te verbreken wanneer hij een hoogbejaard man zou zijn, en zijn moeder zo oud als Nestor te laten worden (nr. 76 vss. 133-136). Nu doet hij een dergelijke wens af als een standaardfrase die goed is voor leerlingen die op school oefeningen moeten maken.
11	Nestoreos: de Griekse vorst Nestor nam op hoge leeftijd deel aan de Trojaanse oorlog.
12	sedula turba: Ov. Rem. 182: nec desunt comites, sedula turba, canes; Tib. 1,4,80: deducat iuvenum sedula turba senem.
13-14	Tibi forsan - dies: het staat niet vast dat een lang leven voor Christiaan Huygens sr. wenselijk is. Het is immers onzeker hoe dat leven eruit zal zien. Mogelijk denkt Huygens in het bijzonder aan de gezondheidstoestand van zijn vader.

[p. 312]

	Christiaan Huygens sr. werd vaak gekweld door aanvallen van jicht (zie nr. 91 vss. 5-6).
15	non ignara futuri: Verg. Aen. 4,508: effigiemque toro locat haud ignara futuri; Ov. Met. 15,815: et referam, ne sis etiamnum ignara futuri.
17-18	Zolang Huygens niet bekend is met de toekomst, durft hij voor zijn vader geen lang leven te vragen.
19	natura negasti: Ov. Met. 15,63-64: ... quae natura negabat / visibus humanis ...; enz.
21-22	altera certe ... patet: Juv. 10, 363-364: ... semita certe / tranquillae per uirtutem patet unica uitae. - Vgl. nr. 104 vss. 19-20.