Latijnse gedichten 1607-1620

[p. 310]

99 ±31 12 1613 Ged., dl. 1 p. 54

Toelichting

Een nieuwjaarsgedicht (vgl. toel. bij nr. 74). Huygens richt zich tot de Raad van State, waarvan zijn vader secretaris was. Hij beseft dat hij daarmee nogal hoog grijpt en wel eens wrevel zou kunnen opwekken. Het verwijt dat men hem zou kunnen maken legt hij in de mond van een fictieve tegenstander. Huygens gebruikt voor deze rol een knorrige oude man.

De eigenlijke nieuwjaarswens beslaat, evenals in nr. 100, slechts één distichon (vss. 43-44). De tekst neemt hier en daar het karakter van een lofdicht aan. De Raad van State was nauw betrokken bij de oorlogvoering.

Metrum

Elegisch distichon.

Datering

Op of kort voor 31 december 1613.

Overlevering

H	K.A. XLIIIa-1, 1613/11r en 12r-12v.

Commentaar

16	surgis ab Eoo ... sinu: Janus Secundus, Fragmenta/Discreta quaedam disticha: Surgit ab Eoo limine flava dies.
17/19	Forsitan hic aliquis ... dicat: vgl. de introductie van een mogelijke tegenwerping in Hor. Serm. 1,3,19: ... nunc aliquis dicat mihi ...; Pers. 3,77-78: hic aliquis ... / dicat ...; Juv. 1,150: ... dices hic forsitan ...
17	longa senectus: Juv. 10,190-191: sed quam continuis et quantis longa senectus / plena malis! ...
18	traxerit - supercilium: Plaut. Rud. 317-318: ... senem ... / tortis superciliis, contracta fronte ...
23-24	Huygens doelt op geheugenverlies als gevolg van ouderdom.
25	ingentes ... Belgica poenas: vgl. nr. 92 vs. 24.
27-28	si quis - inspiciat: uiteindelijk hebben niet mensen, maar heeft God het volk verlost.
34	feri: i.p.v. ferri omwille van het metrum?
36	immensa ... Iliade: misschien dacht Huygens in verband met de gruwelen van Alva's bewind aan het adagium ‘Ilias malorum’ (Erasmus, Adagia, nr. 226). Vgl. nr. 92 vss. 27-28.
37-38	zie comm. bij nr. 73 vss. 1-6.
39	Lectis cadat ancora velis: vgl. voor de beeldspraak bijv. Ov. Ars 1,772: Hic teneat nostras ancora iacta rates.
44	gens inimica: Verg. Aen. 1,67: gens inimica mihi ...