Latijnse gedichten 1607-1620

80 04 09 1611 Ged., dl. 1 p. 37

Toelichting

Huygens heeft gedurende zijn leven twaalf gedichten naar aanleiding van zijn eigen verjaardag geschreven (voor een overzicht zie Strengholt, Huygens-studies, p. 115). Deze ode opent de reeks. Het gedicht karakteriseert de bezongen gebeurtenis niet als iets vreugdevols, maar als een stap in de richting van de dood. E. Griem onderscheidt met betrekking tot het Engelse verjaardagsgedicht uit de periode 1689-1760 acht typen (Form und Funktion der englischen Geburtstagsdichtung im Klassizismus. Regensburg 1971, hst. 1). Zowel dit verjaardagsgedicht als dat uit het jaar daarop (nr. 87), kan gerekend worden tot het religieus-filosofische type (a.w., p. 30-32).

Voor een vergelijking van deze ode met thematisch verwante (passages uit) jeugdgedichten van Huygens (nr. 76 vss. 62-70, nr. 87 en nr. 113 vss. 1-20) zie Ter Meer, ‘Weer een jaar voorbij’.

Metrum

Klein asclepiadisch vers.

Datering

4 september 1611.

Overlevering

H	K.A. XLIIIa-1, 1611/17r.

Commentaar

1	diffugitis tempora: vgl. nr. 76 vss. 65 en 70.
4	Olympias: hier periode van vijf jaar; vgl. Ov. Pont. 4,6,5: In Scythia nobis quinquennis olympias acta est.
6	Discurrunt pariter: vgl. nr. 76 vs. 66.
11	meta novissima: Sen. Tro. 397-398: post mortem nihil est ipsaque mors nihil, / velocis spatii meta novissima.
12	Clotho ... Lachesis ... Atropos: de Parcae (schikgodinnen).
13	Stygios ... lacus: Verg. Aen. 6,134: bis Stygios innare lacus...; Sen. Agam. 750: iuvat per ipsos ingredi Stygios lacus; Herc. O. 1711: ... pande tum Stygios lacus. - ‘The infernal rivers were supposed to form or flow into lakes or marshes [...]; so they are spoken of as if lakes or marshes themselves, being turbid and sluggish’ (Conington-Nettleship bij Verg. Aen. 6,323).

[p. 289]

17

Sic qui - nihil: een echo van de vss. 9-10. In de plaats van de verschillende levensfasen van de mens is nu de rigoreuze tegenstelling homines - nihil gekomen. - De afsluiting door middel van een versregel die begint met Sic en (gedeeltelijk) een eerdere passage hervat, herinnert aan vs. 70 van de ‘Strena’ (nr. 76).