Gedichten. Deel 2
(1900)–P.C. Hooft–
Auteursrecht onbekend
[pagina 178]
| |
Darde deel.
tisiphernes. daifilo.
tisiphernes.
Ghij lieft Granida' en hebt ten hove dienst genomen
875[regelnummer]
Om haer te dienen?
daifilo.
Jae, mijn heer, en ben gecomen
In uwen dienst, op hoop, dat sij u echte vrouw,
En door dat middel ick haer dienaer worden souw,
Om te besteden, in alsulcken dienst, mijn jaeren,
Daer alle menschen toe docht mij geschapen waeren;
880[regelnummer]
Dat mij de reden wijst, can jck niet laten nae,
Versuimen 't anderliên haer eygen schult en schae;Ga naar voetnoot881)
Dies dat jck voor haer strij, jae sterve dats mijn leven.
tisiphernes.
Voorwaer van eedel Godt is u gemoedt gedreven:
Dan dat ghij voor mij vecht, mijn eere niet en lijdt.Ga naar voetnoot884)
daifilo.
885[regelnummer]
Maer wie sal weten, heer, dat ghij het niet en sijdt?
Wt een besloten helm sal 't niemandt kunnen ramen.Ga naar voetnoot886)
tisiphernes.
Ick selfs soudt weten, en mij in mijn harte schamen.
daifilo.
Men vecht hier om u Lief, en 't rijck, en niet om eer.
tisiphernes.
Dats waer.
daifilo.
Kiest, wijslijck, dan het sekerste, mijn heer.
tisphernes.
890[regelnummer]
Maer of hij u versloech?Ga naar voetnoot890)
tisiphernes.
Jae. Want gans Persen hij ontseyde
Maer proev' ick het soo goedt dan niet ten eersten?
| |
[pagina 179]
| |
daifilo.
Neen:
Want hij lijdt meer gevaers van tweeliên, als van een.
En of de wreede Parth niet en was te vernielen,
895[regelnummer]
Als met den onderganck van bey de vechters sielen?
Wat cond 't u baten dat ghij hem ter hellen sondt,
Indien ghij (God behoedts) bleeft dootelijck gewondt?Ga naar voetnoot897)
Maer soo dat mij gebeurt, wat isser aen gelegen?
De vruchten van de winst door mijne doodt vercregen
900[regelnummer]
En sullen niet met mij verrotten in het graf,
Maer erven ghij, mijn heer, sult het genot daer af,
En de Princesse, dien 't veel saliger sal wesen
Te leven met een Prins der Persen wtgelesen,
Als met een Walscher raeu, en overdwaels tyran.Ga naar voetnoot904)
tisiphernes.
905[regelnummer]
Daifilo' u reên sijn groot, doet dese wapens an.
De Goden willen u en mijn het best verleenen.Ga naar voetnoot906)
daifilo.
'T is hooge tijt, mijn heer, vaert wel, jck spoey mijn heenen.
Op dat mij niemandt ken van die ons vechten sien,
Soo sal jck sonder spraeck 't geselschap eere biên.Ga naar voetnoot909)
ostrobas. daifilo. coning.
ostrobas.
910[regelnummer]
Waer blijft mijn vijandt? leyt hem 't hart in ijle reden?Ga naar voetnoot910)
Heeft hij berouw? of is het harnas noch te smeden,Ga naar voetnoot911)
Om datter geen gemaeckt in 't hele Persen sijGa naar voetnoot912)
Daer hij sich in gerust vertrouwe tegens mij?
Maer al beswoer 't Vulcaen met dubbel hardichede,Ga naar voetnoot914)
915[regelnummer]
Soo sal het wederstaen mijn punte, noch mijn snede.
Die sorch verlet hem niet, dacht hij soo ver, jck achtGa naar voetnoot916)
Veel eer dat hij sich bet sint gister heeft bedacht.Ga naar voetnoot917)
Dan soud' hij daer wel sijn? soo wilt tot bloedich teecken
Van den aengaenden strijdt flux de trompette steecken.
daifilo.
920[regelnummer]
Eeuwighe Goden groot, verstreckt mij nu de cracht,
Waermede, doen jck noch was harder, ommebracht
De vreesselijckste van de wrede wilde dieren;
| |
[pagina 180]
| |
Voor al Granida ghij, die mij gaet herwaerts stieren,
Verdubbelt mij den moedt, en crachten onder t slaen:
925[regelnummer]
Mijn vijandt wacht op mij daer gaet het teecken aen.Ga naar voetnoot925)
coning.
Persen, u Prinsse wint, verheucht mijn ondersaten,Ga naar voetnoot926)
Den hemel vecht voor u. Ontslaeghen sijn mijn staten
Van d'ijsselijcke vrees, daer leyt de Parth gevelt.
Dat Tisiphernes leef; geluck grootmoedich helt,Ga naar voetnoot929)
930[regelnummer]
Den groten scepter ghij sult voeren nae mijn leven,
En u gewenschte lief jck u ten echt sal geven.
Ontwapent u terstont en nae de ruste tracht,
Op dat u wonden, of vermoeitheit sij versacht.
Laet ons de Goden gaen met danckbaerheit vereeren,
935[regelnummer]
Die op des vijants hooft sijn dreygementen keeren.
daifilo.
Opperste Goden, en ghij opperste Godin
Granida, die u throon in 't diepst hebt van mijn sin,
U comt de zege toe, oock sult gh' er 't not af erven,Ga naar voetnoot938)
En mij ist nots genoech om u not, not te derven.
940[regelnummer]
Wat naeckt u blijde maer, O Tisiphernes, sal
U siele cunnen wel de blijschap draeghen al?
Het sal schier sijn van nood dat jck u die verberge,Ga naar voetnoot942)
Op dat haer hefticheit niet al te veel en verge
U ingenomen hart met overige feest,Ga naar voetnoot944)
945[regelnummer]
En haer omhelsen streng verdelgh u swacke geest.Ga naar voetnoot945)
rey van jofferen.
Lof goedertieren
Goden, waert te vieren,
Die, doen wij weenden,
Cracht, en moed verleenden
950[regelnummer]
Over ons sije,Ga naar voetnoot950)
In het bitter strijen
Om d'heerschappie.
Doen 's werelts jaeren,
Jong, en onervaeren
955[regelnummer]
In boosheits listen,
Van geen eigen wisten,Ga naar voetnoot956)
Kenden de lieden
Dienen, noch gebieden,
Wat het bedieden.Ga naar voetnoot959)
| |
[pagina 181]
| |
960[regelnummer]
Yder behoefden
Luttel, d'Aerde proefdenGa naar voetnoot961)
Ploegen noch delven,
Willich, wt haer selven,
Droechse de goeden,Ga naar voetnoot964)
965[regelnummer]
Die de menschen voeden
In overvloeden.
Maer 't overtredenGa naar voetnoot967)
Van nootdrufticheden,
Dat dompt een ijderGa naar voetnoot969)
970[regelnummer]
Inde sorghen wijder,
Doende, met pijnen,
'T veele luttel schijnen,
Hen quam het mijnen.Ga naar voetnoot973)
Want, doen het vechten
975[regelnummer]
Daer s' haer eerst nae rechten,Ga naar voetnoot975)
Haerlie beswaerde,Ga naar voetnoot976)
Sij verdeelden d'Aerde:
Graften en staekenGa naar voetnoot978)
Sachmen doen eerst maeken,
980[regelnummer]
Muiren en daeken.
Voorts met elckandren,
Om met crijch den andrenGa naar voetnoot982)
Niet meer te stooren,
Sij een coning kooren,
985[regelnummer]
Die haere twisten
Met sijn oordeel slistenGa naar voetnoot986)
Dats' oprecht gisten:Ga naar voetnoot987)
Die haer oock tegen
Volcken bij gelegen,
990[regelnummer]
Die'r overvielen
Om haer te vernielen,
Leyde ten strijde,
Daer hij t'geenen tijde,Ga naar voetnoot993)
Sich selven mijde.Ga naar voetnoot994)
995[regelnummer]
Dese rechtvaerdich
Waeren 't rijcke waerdich,
Maer haer naesaten
Hebbende verlaten
D'oprechte wegen,Ga naar voetnoot999)
1000[regelnummer]
Lust in 't heerschen cregen,
En 't ontucht plegen.Ga naar voetnoot1001)
| |
[pagina 182]
| |
Soo dat (daer d'oudenGa naar voetnoot1002)
Liever dienen souden)
Een coning heden
1005[regelnummer]
Nau en is te vreden
Met sijne plecken.
Om 't gebiedt te reckenGa naar voetnoot1007)
Haer sinnen strecken.
D'oude niet gaeren
1010[regelnummer]
Heerschten, daerse waerenGa naar voetnoot1010)
Daer toe gebeden,
Dese, niet te vreden
Met die 't haer bieden,
Dwingen oock de lieden
1015[regelnummer]
Die voor haer vlieden.
Wat ongelucken
Comen 't landt verdrucken
'T welleck moet lijen
Vreemde tyrannijen!
1020[regelnummer]
Nevens het plagen
Des tyrans, 't moet dragen
Sijns vollix knagen.Ga naar voetnoot1022)
Lof goedertieren
Goden waert te vieren,
1025[regelnummer]
Die, doen wij weenden,
Cracht en moet verleenden
Over ons sije,
In het bitter strijen
Om d'heerschappie.
daifilo.
1030[regelnummer]
Al peinsend' op sijn bed jck leggen vandt mijn heer
Gemat van hoop, en vrees, door 't trecken heen en weer.Ga naar voetnoot1031)
Mits hij mij wiert gewaer, vlooch op met heftich vraeghen,Ga naar voetnoot1032)
Wats d'wtgang van den strijdt? uw vijandt is verslaeghenGa naar voetnoot1033)
Seyd' jck; waerop hij mij omhelsend' heeft geseydt,
1035[regelnummer]
Geen eeuw sou wisschen wt sijn heete danckbaerheit;
Noch mijn getrouwe dienst wt sijn gedachten vlieden,
Soo lang als in sijn siel Granida sou gebieden;
Dewelcke morgen hij te gaen besoecken dacht
Indien sijn blijschap hem liet leven desen nacht.
1040[regelnummer]
Morgen dat waer te lang; indien sijn ingeboren
Geneichtheit t'haerwaerts hem met aenhoudende spooren
Prickeld' als doet als de mijn. De naere nacht verspreydtGa naar voetnoot1042)
Haer schaduw over 't cruidt, en d'eedel Sonne weydt
Sijn afgeronnen jaght achter de steyle bergen;Ga naar voetnoot1044)
| |
[pagina 183]
| |
1045[regelnummer]
aant.De sorgen, die des daechs het woelich vollick tergen,
Die slapen met den mensch; t gevogelt en het vee
Sijn stom, de maene slaept en licht Granida mee:
Maer altijt leeft mijn liefd. Een treck om te vereenen
Drijft mij nae mijn Godin, sij drijft mij herwaerts henen
1050[regelnummer]
Soo naer als 't lichaem can. Dit sijn de vensters dees,
Daer, als de Son opging, de tegen-Son verrees,
En joech hem schaemten aen. Wt dese vensters plach
Te togen mijn Godin haer aenschijn op den dach:Ga naar voetnoot1053)
Als op t' onwaerde volck haer jonste sij laet reghenen,
1055[regelnummer]
En 't haer belieft daarmeed' Hemel en Aerd te seghenen.
Ach salich jck die 't sie! soo salich niet misschien
Is die 't genieten sal, en niet soo wel sal sien.Ga naar voetnoot1057)
Ay mij! jck vocht, jck wan, een ander sal braveeren!Ga naar voetnoot1058)
Dats niet; maer die 't sal sijn can u niet vol waarderen!Ga naar voetnoot1059)
granida. voester. daifilo.
granida.
1060[regelnummer]
Hoe nu Granida? cloeck, en vaerdichlijck besluit.Ga naar voetnoot1060)
Voester.
voester.
Mijn vrouw.Ga naar voetnoot1061)
granida.
Daer gaet Daifilo, treedt eens wt,
Om hem te roepen, ras, want jck wt sijnen monde,
Gaeren, de staet, waerin sijn heer mach sijn verstonde.
voester.
Dochter jck vlie.
granida.
Nu dan, dat swackheit van gemoe
1065[regelnummer]
U niet het minst gegrondt in reden kiesen doe,Ga naar voetnoot1065)
Siet dapperlijcken toe.Ga naar voetnoot1066)
Dat ingesoghen waen, die 't merch en 't hart soo naer ‘leyt,Ga naar voetnoot1067)
Door dien van kintsheit af sij ons wort ingeplant,
Niet met haer nevel deck de claere naeckte waerheit,
1070[regelnummer]
Die de Natuire prent in 't redelijck verstandt.
Voorgangen overleg met reden van gewicht,Ga naar voetnoot1071)
En d'ondervinding selfs heeft mij wel onderricht
| |
[pagina 184]
| |
Dat soeter lust en rust gemeenlijck wort genoten
In hutten, als ten hoof, oft op beveste sloten.Ga naar voetnoot1074)
1075[regelnummer]
Als dat al niet en waer, maer dat een harders staetGa naar voetnoot1075)
Was vol van arbeyt, moeyt, vol sorchs en commers quaet,Ga naar voetnoot1076)
En jck daer inne mocht soo trouwe liefd bejagen,
Wat vreuchde soud 't mij sijn daeromme smart te dragen!
voester.
Daifilo. Hij keert.
granida.
Hij keert. Ayme! Ayme! wat beswaerGa naar voetnoot1079)
1080[regelnummer]
Cond mij quetsen bij u, ten waer 't het uwe waer?
Granida dese tijt is jonst van Godt vercregen,Ga naar voetnoot1081)
Dient 'er u van. Hij naect. Ick gae beneên hem tégen.Ga naar voetnoot1082)Ga naar voetnoot1082)
Het swaerste meest moet wegen.
daifilo.
Mijn vrouwe, siet mijn hier tot uwen dienst bereyt.Ga naar voetnoot1084)
1085[regelnummer]
Belieft u yet van mijn?
voester.
Niet anders als bescheit,
Daifilo, van de wel of qualijckvaert uws heeren,
Mijn vrouw comt sellefs of, en seit dat sij begeerenGa naar voetnoot1087)
Heeft, om wt uwen mondt het selve te verstaen.
granida.
Voester 't believ' u aen een sijde wat te gaen.
daifilo.
1090[regelnummer]
Hoghe Prinsses jck bid den hooghen Prins der GodenGa naar voetnoot1090)
Dat hij u wenschen geev' de cracht van sijn geboden,
En danck hem dat mijn dienst u yet wat comt te stae.
granida.
Ach Daifilo!
daifilo.
Hoe mijn vrouw? Voester.
| |
[pagina 185]
| |
granida.
Neen laet dat nae.Ga naar voetnoot1093)
Daifilo en haddt ghij mij niet verre boven allen,
1095[regelnummer]
Doen jck u eerstmael sach, verheucht en wel bevallen,
En u te passe dienst mijn hart geneicht tot dij,
Soo soud' u heusheit trouw gepleecht ten hoof, bij mij
De jonst hebben verweckt die jck u droech te vooren,Ga naar voetnoot1098)
Nu heeftse die vermeert; maer in mij is gebooren
1100[regelnummer]
Een lust om weten wat het sijn mach, dat u hier
Dus in de naere nacht ontrent mijn vensters stier;Ga naar voetnoot1101)
Ontdeckt het vryelijck en antwoordt op mijn vraeghen.
daifilo.
Een oprecht hart, mijn Vrouw, darf van sijn grondt gewaeghen.Ga naar voetnoot1103)
Princesse' als mij verscheen dit heilsaem aenschijn schóón,Ga naar voetnoot1104)
1105[regelnummer]
Dit seltsaem wesen, dat soo rijcklijck stelt ten tóón
De grootheden uws siels, haer hooghe' en heussche goedicheit,Ga naar voetnoot1106)
Haer ernst, oprechticheit, bescheidenheit, cloeckmoedicheit;Ga naar voetnoot1107)
Had een vierigen Godt mijn hart doe niet geleert,
Dat u den hemel aen de werelt had vereert
1110[regelnummer]
Op voorwaerde, dat al, die kenden u waerdije,
Souden voor 't hoochste goedt kiesen u slavernije,Ga naar voetnoot1111)
Soo moest jck van 't geslacht der eyckenboomen hardt,
Of wel een rootse sijn die niet beweecht en werdt.Ga naar voetnoot1113)
Grootachting uws persoons is voocht van al mijn sinnen.Ga naar voetnoot1114)
1115[regelnummer]
Die dreef mij van het veldt, en deed mij 't hof beminnen,
Om de genegenheit mijns siels te wtren; wantGa naar voetnoot1116)
Die soeckt haer aen het schoonst te geven dat sij vandt,Ga naar voetnoot1117)
En met dat een te sijn. Maer waerdste der Godinnen,
Hoe wel jck daer nae wensch, jck hoop het niet te winnen;
1120[regelnummer]
Soo waerdt en acht ick niet bij een Godin een mensch:
Om mijn ootmoedige' hoop, verschoont mijn trotse wensch.
Ick wensch het niet, maer sou daer wenschen aen te raeken,
Mocht jck door wenschen eerst mij self dies waerdich maeken.
Dit doet, mijn Vrouw, dat jck op 't naest u bij sijn soeck,Ga naar voetnoot1124)
1125[regelnummer]
En ver van u te sijn mij valt de swaerste vloeck.
granida.
Ach Daifilo! door 't glas verstond jck de geruchtenGa naar voetnoot1126)
Van u verliefde clacht, en ongeveinsde suchten:
Noch 't is nu d'eerste mael dat jck die heb verstaen,
Noch 't is nu d'eerste mael dat jck bespeurdt heb aenGa naar voetnoot1129)
| |
[pagina 186]
| |
1130[regelnummer]
Uw wterlijcke jonst, uw innerlijcke vlammen.
'K en acht geen beuseling van onderscheidt der stammen,Ga naar voetnoot1131)
De deucht maeckt eedel; u en overtreffet dan
Ter werelt, dat jck weet, geen Prins noch Edelman.Ga naar voetnoot1133)
Daifilo' ick heb u lief, en sal u liefd betaelen
1135[regelnummer]
Het dierste dat jck can. De tijdt verbiedt te draelenGa naar voetnoot1135)
In 't openbaeren van mijn ongemeten vier.Ga naar voetnoot1136)
Daifilo dits mijn raedt, leydt mij terstondt van hier,Ga naar voetnoot1137)
Een harderinnen cleedt, in plaets van goudt, en sijde
Ben jck vrolijck getroost; Indien ghij u cundt lijdenGa naar voetnoot1139)
1140[regelnummer]
Met mijn in sulcken staet, soo vliên we' eer dat het daecht.
daifilo.
Ick kus d'aerde, mijn vrouw, die uwe voeten draecht.
Een hartseer doodt mij, groot, maar lieflijck boven maeten,
Dat jck soo grooten jonst moet onvergolden laeten,
Door dien mij macht gebreeckt. Maer overlegt mijn vrouw,Ga naar voetnoot1144)
1145[regelnummer]
(Want liever als uw druck had jck mijn eighen rouw)Ga naar voetnoot1145)
Van welcken hoocheit ghij soudt climmen gansch beneden:
Een Coninginne, niet geëert, maer aengebeden,
Haer geven tot een staet,Ga naar voetnoot1148)
Daer niemandt acht op slaet?
1150[regelnummer]
Het braef, opsichtich, groots, en hemel-hooch verheven,Ga naar voetnoot1150)
Van duisenden gewenscht voor salich-makend leven,Ga naar voetnoot1151)
Soudij verlaten, om een leven soet, en sacht,
Maer ongesien, en laech, slecht, nedrich, ongeacht,Ga naar voetnoot1153)
Het welck u mocht bedroeven,
1155[regelnummer]
Wanneer ghij 't quaemt te proeven.Ga naar voetnoot1155)
Men raeckt 'er lichtlijk in, maer swaerelijcker wt.
granida.
Daifilo' en houdt het mijn voor geen verijlt besluit.Ga naar voetnoot1157)
Eer ick met dese saeck dus ver ben voortgetoghen,
Heb jck in juiste schael de dingen overwoghen.
1160[regelnummer]
De Prinsselijcke staet veel nutheits innebrengt.Ga naar voetnoot1160)
Maer (Goon!) wat tegenwicht is met dat nut gemengt!
Ach eenvoudige rust der harders laech-geseten,
Die luttel van 't geswindt ramps overromplen weten!
Ick sie nau, dat jck yet, o Daifilo, verloor,
1165[regelnummer]
Indien dat jck die staet slechs om haer selven koor;
Nu kies' jcks niet alleen om t schuwen der verdrieten,
Die mij naekende sijn, maer meer, om te genietenGa naar voetnoot1167)
En te vergelden dier uw liefd', die mij verwan;
De waerdste vreuchde, die den hemel deelen can:
1170[regelnummer]
Om welcke' in midden 't vyer ick sou te leven doogen.Ga naar voetnoot1170)
| |
[pagina 187]
| |
Maer wat jck doe 't alree, ghij siet de proef voor óógen.Ga naar voetnoot1171)
Wat last? wat smarte? wat quellage soud' op mijn
Hart heften connen als jck een met u mocht sijn?Ga naar voetnoot1173)
Daifilo, hoe dus verbaest? heeft u dees maer verslaeghen?Ga naar voetnoot1174)
daifilo.
1175[regelnummer]
Verslagen? Jae, mijn Vrouw, noyt droef heit in mijn daeghen
Vermeesterde mijn hart met sulcken overlast,Ga naar voetnoot1176)
Gelijck de blijschap nu dat heftich annetast.
Wat eer? wat lof? wat danck can u de werelt geven?
Mijn gedacht is te cleyn. Ach lief, en salich leven
1180[regelnummer]
Mijns ootmoedighe siels! Ach mocht mijn siel, van nu
Eeuwelijck metter woon vaeren wt mijn in u!
En, in dees wooning schoon uws siels, altijt nae desen
Onscheidelijck, haer trouw-nechtige dienstboo wesen!Ga naar voetnoot1183)
granida.
Daifilo', ons corte tijdt moet sijn genoomen waer.
1185[regelnummer]
Vindij mijn voorslach goedt?
daifilo.
Mijn vrouwe dat wij daer
Niet langer op beraên. U voorsicht heeft veel verder,Ga naar voetnoot1186)
Prinsses, en bet gesien, als uwen slechten harder.Ga naar voetnoot1187)
Wat u belief geschie.
granida.
Nu Daifilo, dat wij
Mijn voester dan terstondt gaen winnen op ons sij,
1190[regelnummer]
En onderrechten haer de sake te bestellen,Ga naar voetnoot1190)
Dat mijn verlies op 't minst mach mijn heer vader quellen.
|
|