Logo DBNL
De hane va Job. Euëver deere en luuj oet 't land va Mergraote (1977)

De hane va Job. Euëver deere en luuj oet 't land va Mergraote

(1977)–Pierre Heynen–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende

De hane van d'r Hooëf va Welsde

Eene gooje haan maog neet vet zieë

Op einen hooëf en in 't dörp zunt de hane de sonneurs*. De hane krieje 't dörp en d'r hooëf wakker. Es d'r daag in de loch is, da loewen* de hane de prieme*. Da sjtönt ze in de kluuësjtersj op en da gönt de boere klieje hooële, da haolt d'r sjweitser* op de blooëte veut de keu. D'r sjweitser geet daeme*. Op g'n dörrepe richte de luuj zich nao de hane en nao de keu en nao de peiërd. In de sjtad dao richte de luuj zich nao de luuj.

Dao wurt gezag: 'nen goojen Halfin* sjlieëpt op d'r hoonderrik*, 'ne goojen Halfin is veuër de hoonder droet. Mae neet veuër de hane. O nee, de hane kriejen d'r Halfin wakker um veer oore, awwen tied. D'r Halfin mot um veer oore sjmörges roope. Da motte ze op d'r Hooëf droet. Dan wurt gebemmelt*, da geet de bel.

D'r euversjte* peersjknech begint voor te make veuër de peiërd. Dan de peiërd voor veuër geiëve, de peiërd laote zoepe, de peiërd kemme, de peersjtel miste. D'r euversjte wirkman en d'r twiejede en driejde peersjknech gönt klieje hooële. D'r euversjte wirkman mot d'r klieje mieje, d'r twiejede en driejde peersjknech laajen d'r klieje op de kliejekar.

Es d'r daag in de loch is, es de zon opgeet, dan beginnen de hane teeëgeneen te krieje dat 't 'n sjpas is. Dan wurt 't hoonderlooëk ooëpe-gemakt en komme de hane 't ieërsjte aaf euëver 't hoonderludderke. De hane lokke de hoonder nao boete, oet 't hinnes. Noe begint d'r daag veuër de hoonder. Veuër de hane is d'r daag al e paar oore dao, sjuus wie veuër d'r Halfin en veuër d'r peersjknech en veuër d'r sjweitser.

Ieëje 't te good daag is, is d'r klieje heim. De peersjknechs komme al mit 'n kar klieje truuk oet ge veld. En d'r sjweitser mit d'r koojong zette de meute* mit millek um aaf te ruijme* en dan jaage ze de keu oet de weijen in.

De Halfindersje* sjtreujt voor veuër de hoonder en veuër de hane. De hoonder voore en de hoonder aaflaote* dat is vraoluujwerk. Dao wurt gezag: 'n Halfindersje kint driej dinger tegeliek, op 't huuske* ziete, hoonder lokke, en brooëd brokke. En ze deet dat gaer de Halfindersje de hoonder en kloeke verzörge. De hane oetzeuke, dat is mansluujwerk. De hane dat is get veuër d'r Winandus, sjuus wie d'r hings.



illustratie

Es de hane get gehat höbbe, es de hane d'r neuchter* höbbe gebrooëke, dan krieje ze pas richtig. Sjmörges nao 't voore krieje ze dat 't barsjt de hane. En es de domesjtieke* mit d'r Halfin um hawf zes aan d'r mörgeskoffie zitte, dan zegke ze: huur 'ns de hane, 't wurt sjoeën waer huuj.

Um hawf zes dan geet de koffiesjel, de mörgesbel veuër d'r mörgeskoffie. De koewejonge op d'r Hooëf, d'r verkesjong, d'r koojong en d'r hoddelsjong*, die zegke neet bel, sjel of bemmel. Nee die zegke: d'r panshond*, de pansbel, de pansklok. Die zegke, es de bel geet: dao bletsjt* d'r hoond, noe motte v'r zörrege dat v'r get oonder d'r reem kriege.

Vreug mit de han, vreug mit de tan. Dae vreug mit de han is, dae mot vreug mit de tan zieë. Vreug op, vreug hooël*, vreug honger.

Es de hane d'r mörgeskoffie op höbbe dan trekke ze mit de hoonder de weijen in. Ze gönt wörrem zeuke. De kloeke dabbe* al op d'r mistum. Um zes oore motte de peiërd gehaamt* zieë. 't Wurt dan d'r hooëgste tied dat de peiërd oet gönt, nao ge veld in. De een koppel nao de aander wurt aagesjpanne. 't Ei gesjpan nao 't aandert trekt 't good aaf. In de hel zaod* of i g'n ows en in de veuërjaorszaod da motte de wirrekpeiërd um zes oore oet zieë. Es de hane de weije intrekke mit de hoonder dan motte de peersjknechs mit de peiërd nao ge veld gooën. De hane reegele 't boereleiëve.

Es in d'r veuërdenoon* d'r hoddelsjong* of een van de maeg* of de Halfindersje zellef d'r tieënooreskoffie nao ge veld bringt, dan loope de hane mit de hoonder wied in de weije, eeker haan op ziene begank*. I ge veld kriege ze noe 't tieënooëresbrooëd. Es om tieën oore de tieënooresbel haet gegange op d'r Hooëf dan höbbe de ieërsjte hoonder al gelag. En de hane leije* de hoonder die nog motte legke nao de nister. Eene goojen haan mot 'n hoon nao 't nis leije, aandersj gönt de hoonder de eijer versjteeëke*. Dao zunt hoonder die aldaag legke. Me zaet: die legke zich kapot. Dat is e good soart. Mae ordenaer* zunt de gooj legkersj gaw versjlieëte. Dao zunt d'r die zunt gaw veeërdig mit legke, die legke gemeeëkelik. Gemeendelik zunt dat de hoonder die klein eijer legke. Dao zunt d'r ooch die legke lestig.... Die ziete 'n oor en nog langer te kuujme* op 't nis. Me haet hoonder die ziete 'nen hawven daag te sjweete en te wirreke en ze keeëke* aaf en tow van de eelend. Dan mot eene gooje haan d'r biej zieë um de hoon mood in te kalle. Dao kömpt wal 'ns 'n eij mit twieje deujer biej hoonder die los loope.

Es 't noon* is wurt aafgesjpanne i ge veld. Es 't noon is wirkt eeder zich op heim aan. En es de peiërd oet ge veld zunt en

voor höbbe i genne sjtal dan geet de noonsbel en is 't noon eeëte. Biej 't zichte en 't miete* maake en es d'r damper* kömpt i ge veld, dan wurt de noon i ge veld brach en dan wurt i ge veld geeëte.

Um noon höbbe de mitste hoonder gelag, en dan is 't e gekaakels en gekoekedaaks op d'r Hooëf daste zows dinke dat ze huije* de eijer mit de kaafmaandel* konne raape. 'n Gooj hoon is mit noon vaerdig mit legke. I g'n naodenoon motte de hoonder en de hane zich sjtil en reujig hawte, dan is 't ungere*. D'r ieërsjte Mei begint d'r noonessjlaop. Van ein Mei pis ein september doort d'r ungerentied. D'r ungere is eene sjoeëne tied. I gen ungere geet me zich get foert legke, i gen ungere geet me get op g'n ruk sjtooën, i gen ungere geet me get oonder 't laake ziete. Dan geet me zich get sjlaope, zich get raste, dan geet me zich get in d'r loeër* legke.

De aw hoonder gönt i g'n ungere de rek op en de aander hoonder en de hane liegke get te sjtubbe in d'r mul* achter 't sjop. Of ze ziete mit klein kudsjes biejeen óónder 't sjop en in de sjtel of op de buijm van de sjlaagkar*. In d'r ungere motte de hoonder de vluuje umsjpanne*. In d'r naodenoon beginne de vluuje raozementetig te biete. Este de vluuje op de richtige plaatsj oetzets dan biete ze in 't humme en dao boezjeert* 'n hoon neet nao. Mae aandersj kinne die prieje van vluuje biete dat 'n hoon sjoetert* pis oonder in de tieëne.

D'r ungere is d'r sjooënste tied op d'r Hooöf. Alles is eeëve reujig en sjtil. De keu liegke te nirgele* in d'r loeër* van de hegke en van de appelbuijm. Ze zunt de aovesmillek aan 't vaerdig maake. Doe zuus ze uddere*. Este good kieks konste zieë wie ze d'n udder langzaam oppompe mit millek. Dao zunt d'r die höbbe eenen udder wie 'n maandel. Kollossaal wat eenen udder. De aende zitten op de koel*. Sjlaopentaere drieve ze get roond op 't water. Aende zitte zooë gaer op 't water. Dat is dat me neet kan zieë dat ze zooën alieëwige* platveut höbbe.

De peersjknechs laote de peiërd vreeëte i g'n ungere. De peiërd motte genog vreeëte höbbe es ze in d'r naodenoon wer oetgönt. De jong knechs, de koewejonge op d'r Hooëf, d'r hoddelsjong, d'r koojong en d'r verkesjong die trekke in d'r keeërsjetied de buijm in. Of ze liegke urges biejeen get sjeive kal te verkoopen in g'n ungere. Ooch gönt de knechs wel 'ns get foetsje*, get fisternölle* of e werksjke dooën dat ze bewaart höbbe veuër i g'n ungere.

Es 't fil* sjpint op d'r Hooëf, es 't drukke tied is dan wurt wal 'ns gewirkt i g'n ungere, zessele* haare*, metser sjliepe,

masjiener naozieën, nao g'n sjmid gooën. En bie 't miete* geet 't i g'n ungere durch, mae dan kriege de domesjtieke* get ekstraas. D'r ungeretied is eene sjooëne tied veuër de deere en veuër de luuj.

tim twieje oore of um hawf driej wurt gebemmelt, de ungeresjel geet. D'r ungere is um, oet, d'r naodenoon begint op d'r Hooëf. De peersjknechs gönt de peiërd haame en de wirkpeiërd gönt weer oet nao ge veld. Eekereen geet weer aan d'r sjlaag. De aw hoonder komme van de rik aaf. De hane leije de hoonder weer de weije in. De hoonder motte wörrem en ongesiefers* zeuke en 't eij zieë vaerdig te kriege veuër mörrege. De kloeke taffele* mit de kuuke de hoesweij in en gönt dabbe* in de aw hegke tussje de neeëtele.

Es 't mansvolk weer a ge werk is en de peiërd oet zunt en de hoonder zunt zeuke, dan is 't tied veuër die i gen hoes wirreke veuër 't twieje-ooëresteske*. De Halfindersje en de eege maedsjes en de maeg zette zich achter de koffieteut veuër 't twieje-ooëresteske. Dat is d'r ungere veuër de vraoluuj op d'r Hooëf. Oonder d'r ungere van de mansluuj höbbe de vraoluuj doargewirk. Dao is eene grooëten aafwesj op eenen hooëf. En nao 't sjpeule, nao 't aafwessje en aafdruuëge, nao 't hond en katte voore is 't twieje-ooëresteske d'r ungere van de vraoluuj op d'r Hooëf. Mae 't doort neet zooëlang 't twieje-ooëresteske.

De vraoluuj op d'r Hooëf höbbe neet väal tied um zich 'ns te zette. Ein vraoluuj - haand en eene peersjtaand kinne geene sjtilsjtaand. Tussje 't aander werk motte de vraoluuj d'r maertkörref* vaerdig maake. Veuër d'r maert i Gullepe motte ze de boeweter waoge mit 't poond. Op d'r maert i Mesjtreech geet 't mit 't sjtukske, mit 't kwaart kilo. Booëve op d'r maertkörref likt 't preufke, e sjtukske boeweter um te laote preuve. Eéne maertkörref is vol mit eijer. De eijer weere mit 't vieëdel* en mit 't hawf vieëdel verkoch. Ooch geet eene körref mit witte kieës mit nao d'r maert. Op e moosblaad wurt 'ne klats kieës verkoch. En de keender höbbe nao de sjooël meruulle* gezoch, die gönt ooch mit nao d'r maert. Mae de vraoluuj gönt gaer nao d'r maert.

Dao is geene put veuër drinkwater op d'r Hooëf va Welsde. En e paar vraoluuj höbbe zich al vreug eene zuuvere sjolk* aagedooë en ze höbbe mit d'r haam* en twieje tobbe 'ne gank put* gehaolt aan Putteberg. De vraoluuj gönt gaer nao d'r put. D'r put is de gazet*, dao vernumme ze 't nuujts. In genne zooëmer kinne ze eene kieër dekker gooë. In genne zooëmer mot de putbaar* ummer vol zieë mit frisj water. D'r put-

beeëker sjteet neeëve de putbaar um put* te drinke. En i ge veld motte ze väöl frissje put höbbe.

Nee 't twieje - ooëresteske doort neet lang veuër de vraoluuj op d'r Hooëf. Dalik motte ze alweer beginne mit boeweterhamme sjmaere veuër d'r naodenoonskoffie i ge veld. Dao motte väöl boeweterhamme gesjmaert weere. Dao zunt ooch nog daageurdersj*. En ze moffele* allemaol good. De boeteloch höngert* forsj.

Um veer oore is 't koffiestied. Um veer oore mot d'r naodenoonskoffie, d'r veerooreskoffie i ge veld brach weere. Eeker mot 't zient kriege en eeder kriegt ziene eege bak*. De maeg bringe d'r veerooreskoffie i ge veld. De Halfindersje deet dat ooch al 'ns geere. Dao zunt wal driej of veer partieje die d'r naodenoonskoffie i ge veld motte höbbe.

Es de domesjtieke en de eege luuj a g'n hoes zunt, da geet um veer oore de koffiesbel, de veerooëressjel. Mae ze bringe d'r koffie leever i ge veld de vraoluuj, ooch de madam. Dat höbbe de hoonder gaw gezieë es de Halfindersje zellef mit d'r koffie nao ge veld geet. Dao zunt altied hoonder die e sjtuk mit de madam mitloope es ze d r koffie bringt i ge veld.

Tussje vief en zes oore is 't millekestied. Dat is get veuër d'r sjweitser* en d'r koojong en de sjtalmaeg*. Es 't nuuëdig is dan hölpt ooch eenen daageurder bie 't koovieje. Dao haet 't häöf dao milleke de eege maedsjes allein de keu.

Es 't millekestied is beginnen de hoonder op heim aan te komme. De keu bringe vleege en mögke mit op d'r Hooëf aan en dan motte de hoonder d'r bie zieë. Es de zon begint aaf te gooën toefele* iersj de aw hoonder 't hoonderludderke op en vleege de rik op. De hane zeuke 't kud biejeen. Dao zunt hoonder die zunt nog wied in de weije, die weete neet wie laat 't is, die zeuke mer doar. En de hane motte controleere of alle hoonder ooch getraeje* zunt. Eene goojen haan vaegt* d'r Hooëf einige kieëre roond veuër sjlaopestied. De hoonder gönt vreug nao ge bed. D'r haan geet mit de hoonder sjlaope. Mae dat doort dek lang veuërdat d'r haan de hoonder allemaol in sjlaop en reujig haet en veuërdat ze allemaol 'n gooj plaatsj op de sjtekke höbbe. Jao dao is van alles bie e kud hoonder.

Um ach ooëre is 't aombroeëd*. Um ach ooëre of um hawf neuëge in de lang daag is 't aafsjpanne i ge veld, oetsjeije, op heim aagooën. Es um ach oore de bel geet veuër 't aovesbrooëd dan mot eene haan 't reujig höbbe op 't hinnes.

En es nao 't aombroeëd doar d'r Halfin d'r roeëzekrans wurt aagetrokke en ze beginne zich te baeje veuër de errem zieële

en veuër geluk en zeeënge oonder 't vieje, dan sjlaope de hoonder. Mae d'r haan blieft waake. D'r haan sjlieëpt zooë lies* wie eenen haas. Eene haan haet korte nachte, eene haan waakt ummer euëver de hoonder, euëver de luuj en euëver d'r Hooëf.

De luuj op d'r Hooëf wirke dat 't barsjt en ze baeje zich dat 't rammelt.

En mörrege beginne ze weer oppenuijts. Ze zunt neet meuj te kriege, op eene hooëf. De boere op de häöf dat is 'n apaart soart. Dat kömpt messjie umdat de häöf zooë wied van de kirrek liegke. De luuj mot me 't neet te gemeekelik maake, neet te väöl kirreke boewe. Wie korter de luuj bie de kirreke komme te wooëne wie meujer weere ze um nao de kirreke te gooën.

Eene gooje haan is ooch neet meuj te kriege. Eene gooje haan waakt euëver de luuj en hae waakt soondes en swaerdes* eeëve good, i g'n oethawt*, en i genne braoketied*, i genne weenter en i genne zooëmer. Eene gooje haan maog neet vet zieë. Es eene haan zooëväöl tied te väöl haw es hae noe te wieënig haet dan ging hae zieëker ooch noch bie d'r kirrekezaank.

Hoonderkeutele sjpits maake veuër bajpäöl

Wie de hoonder 't Poeleke va Caastert gonge begraave zongen de kloeke sjtukker oet de Wil Vesper* veuër. De aander hoonder zonge nao. De aw kloek begos wie ze allemaol aan 't looëk sjtonge:

 
Sjteeëk 'm in e looëk oewe 't duuster is,
 
Geiëf 'm 'ne knooëk oewe niks aan 'n is.
 
 
 
't Kan mich niks sjaele oewe ze 'm sjteeëke.
 
Es ich mie gelt mer höb binne zes weeëke.
 
 
 
Is 't 'ne rieke of is 't 'ne erreme,
 
Dae in de hil kömp dae kan zich werreme.
 
 
 
Is mie wief neet zooë good es die wief,
 
Dan gönt v'r nao d'r bösj en haole bessemries*.
 
 
 
D'r köster va Turnehawt,
 
Haet 't verreke va pesjtoer in 't zawt.
 
 
 
De boere höbbe zich good bedach,
 
Ze höbbe pesjtoer get van d'r sjlach gebrach.
 
 
 
Ee gelök veuër 't dörrep en d'r boeresjtant,
 
Pesjtoer en ooch de maat* zunt mit verbrant.
 
 
 
't Maedsje plukt roeëze en makt 'ne roeëzekrans,
 
Van je kling klang kloerie oratione boeënepans.
 
 
 
Wat e leed, wat e leed, dat de geet neet sjteet*,
 
Dat d'r bok neet sjprink, dat de geet neet wint*.

En achter eeker reemelaot* zonge ze allemaol dat 't sjalde:

 
Sjaele jan, laame sjang, sjaele lorum,
 
Per omnia saecula seekenaaksjelorum,
 
Laaméé.

Doew sjarde de aw kloek get drek in 't looëk en zong ze 't sjlot: ex oerang oetang dominéé. En doew zag de aw kloek, noe kompt mer keender, noe haet hae de moel vol drek, hae haet 'n drekkige heemelvaart. 't Haw e paar daag gereeëngent dat 't gutsjde en de hoonder gratsjelde* kneehooëg deur d'r prat.

't Doog de hoonder allemaol zooë leij* va Poeleke, hae waor nog zooë jonk. Poeleke waor nog väöl te jonk um nao 't pieringelendsje* te gooën.

Dooëd gooën is niks haw Poeleke ieëder zellef gezag, mé das te saanderendaags zooë sjtief bis. En hae haw ooch gezag, 't is 'n deur leefhebberiej um i g'n aerd te komme.

Poeleke waor e sjinaos*, mé Poeleke waor geenen oneeëven* haan. Poeleke waor 'n priej, mé de hoonder heele* sjrikkelik op Poeleke.

't Waor toch 'ne goojen haan, zag de aw kloek, wiej ze op heim aagonge. A propos, zag de witte kloek, a propos hij was banaal, affreus! De witte kloek kalde ummer Hollends en ze kos e paar wäörd Frans. De witte kloek waor es jong pöl op 't pensionaat gewaes, op e vermeerderingsbedrief. Ze waor neet oonder 'n kloek oetgebreujt. Ze kaom oet e mesjien. En noe dach de witte kloek dat ze 't kos weete en daoveuër kalde ze ummer Hollends. Mit de keu oet Friesland en oet Overijsel ging ze in de weij Hollends kalle. En noe zag de witte kloek, die 'n witte leghorn waor, 't nog 'ns get forsjer: a propos, hij was banaal, affreus! En ze zag 't mit 'ne Fraanse moond. Aandersj haet 'n hoon neet zooëväöl bezeij* van taale, mé de witte kloek!

Poeleke va Caastert sjtamde va mooders ziej oet 't Luukse. D'r vader van de mooder waor eine van de bekinde biethane va Moelinge. Of Poeleke daoveuër altied zooën priej is gewaes? Ja, wae zaet 't. D'r weend doog nog neet dae van d'r Waalekaant kömp.

Wiej Poeleke nog bie de kloek leep waor hae get sjrao* in d'r moond. Neet dat hae dinger zag die te onnut waore um dich mit 'n sjöp op te pakke. O, nee, hae waor allein wiej me zaet get sjraw* in de moel, get roew in d'r kal. Foj, foj, Poeleke, zag de aw kloek, doe kömps in de hil. Och zag Poeleke, dan kom ich bie al die flotte vroluuj, dan kriege v'r sjpas. Foj keendergaods, zag de aw kloek, doe kömps nog deep in de hil. Es ich dan mer oonder uch kom, zag Poeleke, dan sjtooëk en raochel ich uch de hil good op.

Wie de aw kloek mit Poeleke en häör aandere twelf kuuke saoves de iersjte nach op de sjtekke van 't grooëte hinnes zaote, doew zaet de aw kloek, noe sjlaopt mer allemaol good keender. Jao, zaet Poeleke, jao noe sjlaopt mer allemaol good keender, de vot toew, dan kroepe dich gein vluuë drin. 't Gaanse hinnes begos te giechele en té kaakele. Dao waore hoonder die voolten al get kietele en die heele d'r sjtoets* vaster veuër d'r baom. En dao how 't hoonder die mingde dat ze 't vel te

kort howwe en die dörrefde de ooge neet toew te dooë.

Ze lachde veuër te barsjte de hoonder. En de aw kloek sjaamde zich, en ze brulde teeënge Poeleke en heur aander grooëte kuuke: en noe allemaol aaf deer äöster*, deer mot nog maneere liere. En de aw kloek ging aan 't hoonderlooëk sjtooën en wachde tot alle kuuke 't ludderke aaf waore. Nao uch, zaet Poeleke teen̈ge de kloek, dames gönt veur, allein neet in de hil, dao gönt de hieëre veur. De aw kloek trok e gezich zooë sjraw* of ze 't zich ooch mos beechte. Poeleke zaet, deer mos euër gezich noe 'ns kinne zeeën. Es ze uch noe op d'r keldertrap zette dan dörref de kat neet nao d'r kelder in te gooën. Op 't hinnes woort gebrult van d'r lach en de aw kloek sjaamde zich nog mieje. Zooëget mot me mit eege keender mitmaake. Es me dartieën keender haet dan is eeder van die dartieën aandersj.

De aw kloek waor 't awtste op d'r Hooëf va Welsde. Ze how ene sjooëne en ooch 'ne sjrawwen* awwer*. Nao d'r awtste mot geloestert weere. En de aw kloek waor neet bang. Ze waor vrech wie 'n kloek, ze how 'n moel wie 'n sjeurpoart. De aw kloek leet zich ekstemeere* en ze kos 'ne gekke sjlaag verdraage. Es eene teeënge de aw kloek zag, deir wert ooch gries, dan kreeg hae te huure: buh, gekke weere neet gries, 'ne grieze ras* trekt eeëve forsj es 'ne sjwarte. Mé de aw kloek how e hart wie 'n hoon en teeënge Poeleke kos de aw kloek neet op.

De gaanse nach woort gelache op 't hinnes. Doew waor Poeleke eegelik bedorreve. Es ze eene kier mit eene gelache höbbe dan is hae neet mieje te howwe. 't Is gek, mae onnutte kal en sjraw* wäörd en sjaele wawwel dat onthawte ze allemaol es ze jonk zunt. En wie mieje dat me d'r teeëngen in geet of wie mieje dat d'r mit gelache weurt, wie erreger dat 't is.

De meeste hoonder lachde mit Poeleke en sjtiefden 'm in ziene kal. Dao woort gezag, Poeleke is nog jonk, hae is nog 'ne koewejong. Hae wit nog neet wat hae zaet. Es hae awwer en versjtendiger wurt dan geet 'm dae vaazele* kal wal eeuëver.

Op 'ne gooje daag wie Poeleke ze 'ns good aafgesjwaamt* how krieëge van 'ne awwen haan, van dae van d'r mistum, doew vertilde hae teeënge de aw kloek dat hae nao de Piesjewiete* wolt gooën i Mesjtreech. De aw kloek graen* op sjlaag va vreug en va alteraasje*. En ze baejde zich d'r eene roeëzekrans nao d'r aandere, dat Poeleke zoeëväöl graasje* zow weert zieë. Zuuste, zag de aw kloek, oewe gee koeëd inzit dao zit ooch gee good in.

Mé dao moste gein pölle zieë. Wie Poeleke roeëd op d'r kamp woort en zich fil* in de vluuëgele* begos te howwe, doew ging

hae doar de hegke heen en doar 't getuug oet es hae 'n pöl gewaar woort. Poeleke leep zich de vot i brand es hae wied in de weij 'n pöl zoog. Poeleke dach neet mieje aan Piesjewiete en nörges aandersj mieje aan es aan pölle. Poeleke waor oet op pölle sjuus wie 'n hoon op 'ne piering.

Teeënge de pöl die 't ieërsjte pölle - eijke ging legke, zag Poeleke: de eijer zunt wal 'ne sent opgesjlaage, mé noe verrek dich neet veur dae eene rotte sent. En es 't neet te gemeeëkelik ging d'r ieërsjte kier mit 't legke van de pöl dan hollep Poeleke en zag, alles geet, alling 'n sjlek die kröpt. Alles geet, alling neet 'ne poep* op 'ne baj* neeëgele. De pölle winsjele zich van 't lache es ze zooëget huure en dan hooste ze 't pölleeijke vanzellef oet. De pölle waore gek op Poeleke.

Wie Poeleke oetgewasse waor kos hae alle sjaele kal dae 't zooë geuf. Nee geene onnutte kal mieje. Poeleke how zich d'r moond 'ns good oetgesjpeult. Mé Poeleke zoot zooë vol mit priejerieje es 'ne bok vol mit keutele. Doe zows zegke wie kömp hae draan, oewe haolt hae dae flawwe vandan. Poeleke zag alles op zieng maneer en hae zag 't zooë dat hae aandere deeg lache. Wat geeste dizze naodenoon* dooë Poeleke, vroog 'n hoon? Och ich gooë hoonderkeutele sjpits makke veur bajpäöl* en die op d'r hooëge kaant zette. Wie de hoonder 'ns allemaol eene kaant oetleepe, vrooge e paar hoonder die neet zooë good oet d'r weeëg koste, wat is dao te zieë? O, zag Poeleke, dao wurt 'n begien oeteengesjroeft, da kinste 't binnewerrek 'ns bekieke. Heij vin ich get lekkersj, reep Poeleke oonder 't zeuke. Wat is 't, vreug de broen pöl? 'ne Wurrem mit 'ne glaazere kop, lacht Poeleke. Och doe bis e kawf rawwelde* de broen pöl. Dat vin ich neet erreg es te kawf teeënge mich zaes, zaet Poeleke. Kiek e kawf is 't aander jaor e reend en 't jaor daonao 'n koo. Doe mos nooëts os teeënge ieëmes zegke. 'ne Os haet 't gehat, mé is 't kwiet. Doe kins ooch kuuke teeëge ieëmes zegke. Dat is neet erreg. E kuuke is 't aander jaor 'n hoon en 't jaor daonao 'n kloek. Zek nooëts eeëzel teeënge ieëmes, 'ne eeëzel blief 'ne eeëzel. Dao woort zich gekrungelt* van d'r lach. Allein de aw kloek wol 't neet gaans begriepe en zag, och lek mich toch de braer* Poeleke. Jao zaet Poeleke, dat mot d'r uch doar 'n koo laoten dooën, die deet dat in eene kieër en dan höbste de plaanke veur niks. Noe lachde de hoonder dat ze sjuddelde. En de klein pöl sjaaterde, sjeij oet, sjeij oet, doe sjeurs mich 't humme pis an d'r boek. Foj, foj, me kan get mitmaake ieë me grooëtmooder is. Me huurt van alles. Ja zaet Poeleke, van alles en alles naovenant*, 'n koo sjiet mieje es 'n kat. En es oos kat 'n koo waor dan koste veir ooch milleke. En es te pech

höbs kinste 'ne vinger breeëke mit 'n hoon te taste*. Me es te veuls daste gees valle, moste dich van te veuëre neerlegke.

Poeleke waor 'ne sjpassige. De dreij vastelaovesdaag kroop Poeleke in de buut en dan lachde de hoonder nog viertieën daag daonao in d'r sjlaop.

Dao how 't hoonder die zagte, Poeleke haet 'n sjlaag mit d'r wieksbeursjtel* krieëge, dae zuut ze tirvele*, dae löpt mit 't höltsje*. Dat waore de krekke* hoonder die dat zagte, de pielaerebietere*, die geene sjaele kal koste verdraage, die nog neet lache es ze 'n koo zieën mit e korsét aan. Nee Poeleke waor neet gek, poeleke waor looëzer* es twieje gekke biejeen. Dao how 't ooch hoonder die zagte, Poeleke hilt mit alles d'r gek, dae lacht nog oonder 't baeje, dae meint nog mit 'ne gekke sjlaag in d'r heeëmel te komme. 't Erregste voonde die hoonder daste nooëts wis ofste Poeleke mos geleuve of neet. Ze meinde dat Poeleke get te wied gong. Doe mos toch ein versjtendig woord kinne zegke. En de witte kloek, die 'n witte leghorn waor, bleef zegke in 't Hollends mit 'ne Fraanse moond, a propos hij was banaal, affreus!

Mé veuër de mieëres* waore de hoonder gek op Poeleke. Ze heele van 'm, ze kaerde* 'm de sjtraot, ze sjpreijden 'm 't bed, ze heele 'm de sjleep op. Poeleke waor um gaanse* 'ne hieër veuër de hoonder, altied vreuntelik, altied gooj zin, e sjpasveugelke. De hoonder höbbe op d'r Hooëf nooëts zooëväöl eijer gelach es 't jaor dat Poeleke hanteerde* op d'r mistum. Es me goof zin haet, es me moonter is, dan geet dich alles väöl beeëter aaf, ooch 't legke. Kaakele is niks, kaakele kint eekereen, mae eijer legke. Dao haet 't hoonder die kaakele, mae die legke neet. In Mesjtreech zegke ze, leever 'n eij in de haand es in de hin häör gaat.

De aw kloek lag mer 'n eij um d'r aandere daag. En dan lag ze 'n eij mit twieje deujer. De aander hoonder zagte es de aw kloek ging legke: de wolleke hange leeg, noe kinste oonder de aw sjoele.

Nee ze höbbe nooëts gemeekeliker hoonder gehat op d'r Hooëf es wie Poeleke kriejde. Mé, 't is lestig um 't alle luuj nao d'r zin te maake. Es de luuj väöl eijer höbbe dan maake ze väöl sjaale. En die zooë zunt die zunt allemaol zooë.

Wie d'r bok va Bemele, nao alle geete gek.

't Is hoonderbedtied. De hane en de hoonder zitte op de sjtekke van 't hinnes. Eeder op z'n eege plaetsjke in de riej. Kokkel is nog neet dao. En de aw kloek mommelt: keender baedt uch, vader is oet klawwe*.

Wie de hoonder Poeleke va Caastert howwe begrave, doew is Kokkel van d'r Baerebusj baas woorde. Kokkel hanteert* noe op d'r mistum. En d'r meester mot veuërgooë, ooch es 't hoonderbedtied wurt.

Kokkel van d'r Baerebusj sjtamt oet 't sjlamlooëk, hae is 'ne käölder*. Kokkel kalt Kirchräötsj en dao motte de hoonder mit lache. Es hae mit de hoonder aan 't zeuke is, zaet hae: heij hat 'ne haas jezaesse, dat vraes iech nit. Aan de pöl die 'n eij haet gelag, vreugt Kokkel: 'ns kieke kink ofste werm* e zoeë sjun aaj* ee has jelaat? En saoves zaet Kokkel: noe mos iech jet zoefe en da jon iech jevelles* sjloffe. Kokkel kint ooch parleije* in 't Mergraotesj, sjuus wie 'm dat oetkömpt.

't Is kurieus mit dae Kokkel. Opins hilt hae 't op d'r Hooëf neet oet, hae veult zich wie 'n vloeë op 'ne platekop*. En dan geet Kokkel sjtreupe. Kokkel is 'ne jatser*, 'ne sjporter. Um d'r aandere daag komme keender van aander luuj op d'r Hooëf zegke: of d'r essebleef d'r haan kompt truuk hooële, hae wuur bie os heim.

Kokkel kömpt op eedere vraeme mistum in de naobersjap. Euveral geet hae 't hinnes oondereen zette. Saoves geet hae ooch op 't vraem hinnes sjlaope, hae blieft sjnachs oet, hae kömpt neet aldaag nao heim. Kokkel deet of de ganse welt van häöm is. Kokkel is eene wie d'r bok va Bemele, nao alle geete gek. Kokkel is 'ne bredsige*, 'ne gleujetige*. Kokkel is oet de hil gekrouëpe wie d'r duvel sjleep. Kokkel is bekind wie 'ne leupsje* hoond.

In d'r kuuketied jage de luuj 'm neet gaere eweg. Kokkel is 'ne sjtaatse haan en zooë allemechtig fie sjwart gekleurd, hae is zooë sjwart wie 'ne moor*. De luuj wille kuuke van daen haan höbbe. Zuuste 't noe, zaet de aw kloek, wie mieje priej* wie mieje geluk.

De ege hane van de aander luuj kriege Kokkel neet van d'r vraeme mistum aafgejaagd. Kokkel is sjterk wie twieje en hae dreugt d'r kniep* ooëpe in de tesj. Doe kins beeëter mit d'r Kokkel koffie drinke es dich mit 'm knuppele. Kokkel is 'ne richtige sjläönder, 'ne metsesjteeëker. Hae dreugt sjpäör wie keeëperneeëgel* en zooë sjerp wie 'n zuul*. Kokkel blieft nog ieëder kapot es dat hae retireert.

Op 't hinnes zitte ze te wachte. De aw kloek en alle kloeke

kinne neet sjlaope. 'n Moeder sjliept neet es eene van de jonge nog achter is. Kokkel zit wir urges bie de luch* te vrieje. Dalik kömpt de Halfindersje* 't hoonderlooëk toew make en dan is Kokkel neet dao.

Dao reurt zich get op 't hoonderludderke. Sjtil! Dao sjteet Kokkel in 't hoonderlooëk, zingentaere. De pölle en de jong hoonder zinge 't refrein achter eeder reemelaot* stillekes mit.

 
joep heij die, joep heij da
 
joep heij die die faldera.
 
joep heij die, joep heij da,
 
joep heij die heij da.

En Kokkel zingt wie eene dae van de vastelaovend kömpt, hae zingt d'r potpouri va Mergraote:

 
Op Welsde dao höbbe ze e hekselmachien.
 
Dat geet jao wie 'n fingelien*.
 
 
 
In Valkeberg dao zunt de maedsjes gek,
 
Dao höbbe ze e fluuske* aan d'r sjtek.
 
 
 
Noe gank mer neet nao Klumme op.
 
Dao kriegste vla mit sjummel op.
 
 
 
I Gulpe in dae deepe sjloont*,
 
Dae driejt d'r hoond aldaag e poond.
 
 
 
Op Suup* dao lupt 'ne sjaelen haan,
 
Dae zuut de bagke veuër pölle aan.
 
 
 
In Termaar dao höbbe ze de kloeke gesjnapt,
 
Ze höbbe de prieje bie de knien gezat.
 
 
 
Op 't Rooth dao höbbe ze d'r bok gesjlach,
 
Doew haet Klein-Welsde de geete aafgesjaf.
 
 
 
In Scheulder höbbe ze 'ne man gepakt,
 
Dae haw z'n vrow in d'r nak gek.....
 
 
 
In Honthem haet d'r haan 'n eij gelag.
 
Ze höbbe 't nao Pesjtoer gebrach.
 
 
 
In Mergraote höbbe ze 'n Schutteriej,
 
D'r keuning haet 'n pöl op ziej.

Dan kriejt Kokkel e paar sjlaeg en zaet: daag tse saame. Alaaf d'r Vastelovvend. Ich bin e bisje sjpieë*, d'r tsog* waor mich foet. Naat* tse saame. 't Betste mit de vus*, d'r wink va hinger*. De kloeke rawwele* get, ze ergere zich sjael. Toch zunt ze blie dat Kokkel dao is. En ze valle in sjlaop.

Saanderendaags is Kokkel wir neet dao mit hoonderbedtied. Es de Halfindersje* 't hoonderlooëk kömpt toew make is de plaatsj van Kokkel laeg. Keender baedt uch, zaet de aw kloek, vader is zaat en liekt in de gut. Keender dao is noe al zooëlang en e zooëväöl kal oet oonder de hoonder en de hane op d'r Hooëf euëver d'r Kokkel. Dao wurt torkelentaere* gezag, dat mot mar 'ns oetzieë mit dae dörpssjteer. Hae is zooë bekind wie eene boonte hoond. Veer kriege allemaol 'ne sjlechte naam op d'r Hooëf. Aan 't litste minge de luuj dat v'r allemaol get van fök* inhöbbe.

En de aw kloek begint te jieëmere: keender heij ich't eij mer voel* gebreujd oewe d'r Kokkel is oet gekrooëpe. Heij ich 't eij mer kapot getrouje. Woor d'r Kokkel mar verzouëpe in d'r keulbak veuër de milksteute*. Woor hae mer oonder d'r owswage komme. Juddet* keender, wat e leed wat zooëne jong dich aandeet. De aw kloek sjuddelt d'r grieze kop en klagentaere geet ze wieër: Kokkel heij nooëts haan motte weere. Kokkel heij motte geköpt weere wie al die aandere die neet gerope zunt um haan te zieë van e kud hoonder.

Doew sjwaeg de aw kloek. Ze dach: wae aander luuj zie leed geet klage, mot verdrage dat hae wurt euëver de sjtraot gedrage. Jao, jao, zaet de laam kloek die 'n versjtendige hoon is, jao 'ne gooje haan kint ziene begank*, dae kint ziene leup, 'ne gooje haan blieft op 't zien, 'ne gooje haan blieft bie zien hoonder. Dao maog geene vraeme haan op d'r mistum komme. En 'ne gooje haan vluugt neet op 'ne vraeme sjlaag*.

Mae dae nachgraaf, dae Kokkel, zaet de gael kloek, dae joechelt* en dabt* nao alle hoonder van aander luuj. D'r Kokkel makt klaor uigskes* teeënge alle pölle oet de naobersjap. D'r Kokkel haet 't in de kleen dermkes* daag én nach.

Nee hij is niet zo, hij is erger, brult de witte kloek, die ummer Hollends kalt.

En ich zek, zaet de gesjpikkelde, ich zek, veuër d'r Kokkel is 't altied oethawt*, veuër d'r Kokkel besjteet geen gesjloeëte jach, dae geet alle kermisse nao, dae mot aldaag 'n nuuj weij höbbe, dae haet ummer e zeel i g'n tesj*.

En ich vin, reupt de boonte kloek, ich vin veuër os hoonder is vrieje oonder een daak e grooët gemaak én 'n grooëte ier. Jao keender, zaet de aw koek, ich huur d'r wit allemaol oewe

Abraham d'r mosterd haolt. Mae wae deet get, wae kint teeënge d'r Kokkel op? Wae geet mit 'r reend* nao d'r sjteer? Wae leet 'm mit d'r knien nao d'r hings* gooë?

Dat mot d'r Baltus dooë, meint de sjwarte kloek, Baltus is d'r baas op d'r mistum es Kokkel op 'ne vraeme sjlaag is gevlooëge. Ja zieëker, zaet de gebleumde kloek, ja zieëker Baltus mot Kokkel van d'r mistum jage es Kokkel mörge truukkömpt van de jach. Baltus mot Kokkel aan de kleijer gooë en 'm zooë aafpiezele* dat 'r zich nooëts mieje riskeert truuk te komme. Mit d'r iersjte sjlaag mot Kokkel in 't humme sjtooë, reupt de vaal kloek. Mit d'r twiejede sjlaag mot hae zich de kneuëk biejeen rape, keeëkt de gael kloek, die 't vrechste van alle kloeke is. V'r legke 't dooëdshumme al vaerdig.

Baltus va Gebussjelke* is eene forsje haan, good gebermd*, good gesjtoeëte van poeëte en oere. En Baltus veult dat hae 't mot dooë, hae veult dat 't neet aandersj en geet. Jao hae Baltus va Gebussjelke zal dae dörpsdeur* de praam* opzette en dan is hae Baltus va Gebussjelke d'r baas van d'r mistum. Baltus mot Kokkel aanpakke mörge. Alle hoonder en alle kloeke zunt zich einig. En dan valle ze in sjlaop, de hoonder en de hane.

Saanderendaags komme ze allemaol biejeen op d'r mistum, de kloeke, de hoonder, de hane en de pölle. Die nog aan 't legke zunt of aan 't zeuke in de weije die weere gehaold. Op d'r mistum wachte ze d'r Kokkel aaf. Ze dooën sjuus of ze wörm en ongesiefers zeuke.

D'r Baltus poetst de sjpäör op en hae zuupt zich mood in. De witte koek, die 'n witte leghorn is en ummer Hollends kalt, lekt Baltus e paar vaerkes rech en ze zaet: Baltus ouwe jongen, voor Koningin en Vaderland. D'r Baltus kriejt sjlaag op sjlaag en reupt: noe kom mer op doe sjwarte hings.

Dao kömpt d'r Kokkel truuk. 't Wurt e memént sjtil op d'r Hooëf. Eeder dinkt: aha biste dao. De laam kloek gössjelt* sjtillekes aan 't oer van de aw: noe geet de dieke madam 't water in, noe leet d'r os* de milk komme.

Wat is uuch, han ich jet van uch aa, vreugt d'r Kokkel. Wat kömps dich heij dooë, doe kaolepeuëtser*, vreugt Baltus. Doe zies toch, zaet Kokkel, ich ben werm heij doe elftrappejezich*, doe sjlaag onger de kitsj*. Jao ich mot driej maol kieke um dich eine kier te zieë, doe appelekloeëte* zieëve, zaet Baltus en dan kratst hae driej maol in d'r groond dat de kluute* en d'r sjtöp de loch in vleege.

En dan vilt d'r iersjte sjlaag. Morjéng wat eine sjlaag. D'r twiejede en driejde sjlaag in eene karree* d'r achter. Wie mieje kolaer*

de biethane in d'r zak höbbe, wie helder zunt de iersjte slaeg. De hoonder en de pölle beginne te joele en te keeëke: allée Baltus laot kaord* aaf, biet 'm in 'n bats dat 'r jungelt*. Dao springt d'r Baltus d'r Kokkel in d'r nak. Dao boekt d'r Kokkel zich en Baltus vluugt mit de moel in d'r drek. Obbenuijts aanvalle, aafhowwe, boekke, sjlaeg dat 't klaatsjt euëver 't good. Dát is pas hanebiete. Ze blooje allebei. D'r kamp van d'r Kokkel is ooëpe gereeëte, 't blood gutsjt droet. D'r Baltus haet de linker lel hawf verlouëre.

Es de hoonder blood zien keeëke ze wie e verke dat gesjtouëke wurt.

D'r richtige grel* kriegt d'r Baltus en d'r Kokkel noe te pakke. Ze gönt draan wie Blucher*, ze valle euvereen op kapot*, ze sjnappe nao aom, de moel hingt ooëpe, de vleugele kaere d'r groond. Keender, baedt uch toch, zaet de aw kloek, dao is vuur in 't daak.

En de hoonder blieve kiesje*. Es ze dich opjage kinste mieje este kins, dan geet e verke euëver eene baj* heen. Noe of noeëts dinkt Baltus en hae riskeert 'ne weuste oetval. Truuk geet Baltus mit d'r Kokkel op d'r peersjsjtal aan, op de poart aan. Droet mit ‘m, nao de koel* in mit ‘m, Baltus 't geet lukke, verzoep 'm wie 'ne hoond dae verrekkeling, keeëke de kloeke. Dao sjnapt Baltus zich nao d'r kop. Hae bloot aan 'n ow* wie e reend. Hae zuut niks mieje oet de rechter ow. Dao geet Baltus d'r tussjenoet, hae wilt op aom komme en de ow verzörge. Mae d'r Kokkel achter 'm aan. Driej kier jeugt d'r Kokkel van d'r Baerebusj d'r Baltus va Gebussjelke um d'r Hooëf va Welsde heen. Sjuus wie d'r Achilles d'r Hector urn d'r moer va Troje.

Baltus verluust väöl blood. Doe kins zieë oewe hae gelope haet. Baltus wurt loch in d'r kop. Dao blieft d'r Baltus sjtooë, hae wilt d'r Kokkel opvange. Mae dao zakt d'r Baltus ineen, ocherm hae is kapot, hae laeft neet mieje.

D'r Kokkel geet booëve op Baltus sjtooë krieje. De hoonder zunt gesjlage en beginne te griene en beukentaere zegke ze: ocherm dae erme Baltus, zooë inins van 't werk in de zerk*. De koeke komme naoder um 't liek aaf te numme en op de sjoof* te legke. Mé d'r Kokkel sjleet de kloeke in de moel. Dat is de hanegief. 'n Hawf oor blieft Kokkel sjtooë krieje booëve op Baltus.

Zooë is d'r Kokkel van d'r Baerebusj, 'ne richtige hasbajjer*. Winandus zet d'r Kokkel wal 'ns 'n weeëk vas. 't Hölpt niks. Van gekheed kömpt wiesheed, zaet me. D'r awwen daag bringt d'r roeëzekrans*. Kokkel wurt wie awwer wie gekker.



illustratie

Hae haet gein vaer mieje op d'r zak die doogt. 't Is e gallingskeend*.

Op 'n nach is d'r Kokkel gekrepeerd. Hae how vergif vreeëte, sjproej materiale. Aaf en toew beukde hae 'ne sjlaag wie 'n kat die ze op d'r sjtoets* getrouje höbbe. Hae leep op* en kreeg 'ne pans of hae e veuële in haw. 't Waor 'n sjrikkelike nach. Geene doog 'n ow toew. Opins kaome ze zich aan 't vunkele* op 't hinnes. Ze vloge zich in de kem. De aw kloek haw gezag: zuuste noe, wieste dees wie 't dich geet. 't Waor e leeëve en radauw* op 't hinnes dat Winandus waor opgesjtaande. D'r hings begos te joechele*. 't Waor e sjpektakel op 't hinnes of e paar knooëkesjpieëler* in de buut zoote.

Mit 'ne beuk ging Kokkel van d'r Baerebusj de gaert* aaf. Geef 'm 't eeuwig vuur, zag de aw kloek, hae haet zich ummer zooë gaere gewermd, 't waor zooëne verhitsde. Noe haet hae veuër good de vot toew gepitsjt*. Requiem, weg met hem, zag de witte kloek, die ummer Hollends kalde.

Wie de hoonder en de hane d'r Baltus va Gebussjelke gonge begrave zongen de kloeke de Wil Vesper* twiejesjtummig veuër. De aander hoonder zongen allemaol nao. Ze höbbe Baltus va Gebussjelke neeëve Poeleke va Caastert gelag. 't Waor eene fienge deens.

Kokkel van d'r Baerebusj woort op 't peersjweijke in d'r groond gesjtooëke, bie de juudde*. 't Doorde mer gans kort, 't waor mer mit eene hier*. De aw kloek zong allein:

 
Geef 'm 'ne knooëk oewe niks aan 'n is,
 
Doe zuls 'ns zië wie koeëd 'r is.
 
 
 
Haet 'r get verdeend dan haet 'r get op de rubbe,
 
Dat wurt verdeild, dat motte vr höbbe.
 
 
 
Veuër mich 'ne sjilling, veuër dich 'ne pettekon*,
 
Dat haet 'r allemaol in ziene mamon*.
 
 
 
Noe laot de kis mer zakke,
 
Veer höbbe de cente te pakke.
 
 
 
Requiém, mar eweg met hem.

Dao haet 't luuj die zunt beeëter este dinks en dao haet 't luuj die zunt sjlechter este dinks. De hoonder waore nog daag van 't legke aaf.

Winandus meint dat Kokkel van d'r Baerebusj geene richtege

oet 't soart van de Hane va Job is gewaes. In d'r waopesjtein van d'r Hooëf va Welsde, booëve d'r ingank mit de klein trepkes, sjteet gesjrieëve. TANDEM BONA CAUSA TRIUMPHAT, allein 'n gooj zaak bringt geluk. Dat is euveral in 't leeëve zooë.

'ne Haan mot krieje, e keend mot sjpieële en aw luuj motte knootere*

Winandus haet de hane allemaol 'ne naam gegeeëve, sjuus wie de sjtambook hingste en de sjtambook maere. Aan dae naam kinste 't blood, d'r komaaaf zieë. En ooch zit in dae naam get van 't karakter of van 't exterieur van d'r haan. Es Winandus mit d'r hings de maere teeënge geet dan kiekt hae euëver de hegke nao de hane. Winandus wit sjuus oewe 'ne apaart sjoeëne haan lupt, eene oet 't soart van de hane va Job. En dao geet Winandus de breujeijer toesje* um in 't good soort te blieve.

Dao höbste d'r Poelepetaat* van de Peul*. Dae mot noonk zegke teeënge d'r Appelsjummel va Bergenhoeze* en dat is wer 'ne paersjnaef* van d'r Griesperrele va Kwakhaag*. 't Zunt allemaol haeversj*, ze sjtamme va Noorbék. O, sjoeën hane. En fie va kleur, zooë allemechtig sjoeën gesjpikkelt, sjuus wie de poelepetaate* en wie de appelsjummele bie de peerd. De kloek die ze haet oetgebreujt waor op Gooje Vriedig gezat en dan kriege de kuuke aljaorsj sjoeënder kleure in de vaere. 'ne Boerehaan is wie e boekét veldblomme, wie 'ne boerekoeëlef*. Dao moste heen kieke ofste wils of neet. Zuug 'ns 't Wieneppelke van de Viejekoel*. Wat 'n kleure! Lelle wie kolblomme* in d'r huijtied. En 'ne kamp wie e pas gerverreft karreraad in d'r oethawt*. Op de boorsj liek 'ne glans wie op de Roeë Renette* die oetgelag liegke op sjoofsjtruuje* in d'r koeëlef in d'r pluktied. 't Roeëd op de vleugele en in d'r sjtoets* glinstert wie de koerkap va Pesjtoer mit de Pinkste. 't Broenroeëd oonder d'r zak* is wie 'n kasjtanjel in de hel zaod*.

En dao höbste d'r Blum van de Staeg*. Kiek 'ns nao dat greun. 't Is sjoeënder greun es van de sjtaldeure mit de bronkkirremis. 't Haet get van 'n veersje kooflat op 'n nuuj weij. Ja, d'r eene vind 'n kooflat sjoeën en d'r aandere e roeëzeblaad. 't Gael op d'r ruk is sjuus 't gael van oetgeriepte Good Renette*. Dao is get in van 't gael van 'ne gelpsje* uujer van 'n veersj gekawfde koo. 'ne Boerenhaan haet al de kleure die 't haet. Kleure zooë boont wie e vuurwerk. Kleure zooë blinketig wie 'n zoondesse kravat. Kleure wie in 'n gooj kamer. En swaerdes* is d'r haan eeëve sjoeën es soondes. Nee soondes is d'r haan nog sjoeënder. De hoonder kieke d'r haan nao de ooge, d'r haan haolste dirrek oet 't kud. Och wat is dat huuj - tegesdaags* erbermelig mit die nuuj soarte. Alle hoonder en ooch d'r haan höbbe mer één kleur. Och daen nuujen tied ooch.

Dao kriejt 'ne haan. 't Is d'r Klaroen va g'n Dreesj*. De hoon-

der zunt gruuëtsj* op d'r Klaroen, hae kriejt zooë forsj. 'ne Goojen haan kriejt väöl en gaere. 'ne Haan mot krieje en e keend mot sjpieële en aw luuj motte knootere*. 'ne Haan dae neet kriejt is kraank. Krieje is 't sjoeënste wat 'ne haan deet. Krieje zit 'ne haan in 't blood. 'ne Haan wilt nog krieje es hae d'r kop al aaf haet. 'n Hoon die kriejt en 'n vrow die flut zunt weerd dat me ze d'r nak umdriejt. Dao kriejt d'r Klaroen wer, hae kriejt veuër te barsjte. Hae pompt zich op tot hae e boonder* boorsj haet. Doe zows zegke, oewe haolt hae d'r aom vandan. Es hae in d'r koosjtal kriejt dan luchte* zich de panne op 't daak. Ieërsjdaags kriejt hae zich de vooring in de kael kapot. Hae kriejt nog 'ne sjlaag wiejer es 'ne hanesjreij.

En dao kriejt d'r Kuukelekuuj van de Lammerdel*. Es dae kriejt deet hae de ooge toew um te laote zieë dat hae 't leedsje van boete kint. Mae hae riet bie 't krieje de moel zoeë wied ooëpe daste kins zieë wat hae gister haet vreeëte. Hae haet 'n moel zoeë groeët, hae kint 'ne piering in 't weersj* pakke. Es hae neet kriejt haet hae de moel toch hawverwaegs ooëpe hange. De hoonder zegke, heij moste nog huij invaare*. Of ze zegke, doog de deur toew, 't trekt.

Van 't zelfde jaor es d'r Kuukelekuuj van de Lammerdel is d'r Beiaard va genne Bösj*. D'r Beiaard zaet, krieje jonge, krieje. Deer kriejt neet genog. Es de hane krieje weete de luuj dat ze aan 't verreve* zunt. Dat waor mit St. Pieëter ooch zooë. Wie d'r haan de driejde maol kriejde, doew wis St. Pieëter dat 'r sjrekkelik geverft haw. Krieje jonge, zaet d'r Beiaard, de luuj leege dat ze sjwart zunt, de luuj barsjte van de luuëges. Dao haet 't luuj die kinne neet aandersj mieje es vertèlle wat neet woer is. Doewzend - leuëgenaere zunt 't.

D'r Beiaard va genne Bösj zaet ooch dat de hane op de kerkteuën sjtunt umdat de Pesjtoers de opvolgers zunt van St. Pieëter ooch in 't verreve. En dat de Pesjtoers dao altied aan motte dinke es ze d'r haan op d'r tooën zunt sjtooë, en es ze 'ne haan huure krieje in 't dörp.

Op d'n aard wie d'r Beiaard is ooch de Träöt van de Mergeldel*. De Träöt haet 'ne fienge witte kraag urn g'n haws, sjuus wie de patersj va Wittem. Es te de Träöt huursj kalle mit z'n hoonder, en es te 'm huursj krieje dan zaeste, 't is sjuus 'ne zoon van d'r grooëte Alfonsus*. Ich geluif neet dat de Träöt van zoeëleeëve e kerteer aan ee sjtuk gesjlaope haet. De Träöt zaet, dao mot eeker memént op de welt örges 'ne haan krieje. En dat is umdat eeker memént luuj sjterreve. Dao sjterreve mieje es hoonderd doewzend luuj op eene en d'r zelfde daag. En de Träöt kriejt mer en reupt, luuj dinkt draan d'r kint huu-

je of mörge dooëd gooë. Missjie höb d'r d'r leeëpel neergelag ieje ich wer gekriejt höb. Midde in de nach kriejt de Träöt 'ne helle sjlaag. De luuj zegke, huur 'ns dao kriejt nog 'ne haan. Of ze zegke, huur 'ns dae meint dat d'r daag al in de loch is. De Träöt kriejt um middernach umdat in d'r Biebel sjteet, midde in de nach of bie 't krieje van d'r haan kan d'r tied veuër dich dao zieë. Wie de Träöt get awwer is woorde kriejt hae bekaans de gaanse nach en d'r gaanse daag. De Träöt van de Mergeldel kriejt pis hae neet mieje kint.

Wie hooger 'ne haan sjteet wie wiejer sjalt 't es hae kriejt, dinkt d'r Koekedaak van 't Subber - Huuske*. En d'r Koekedaak vluugt nao de daak op en nao de buim in. Es hae kos dan vloog hae nao d'r kerktooën op. Noe 'ns zit hae op d'r eekehoote pos van 't vauwere* van de hoesweij, dan wer zit hae op d'r gaar* van d'r koeëlef. Opins huursj - te 'm krieje örges hooëg oonder de panne van d'r euëverdin* of op d'r peersjsjtal. Wie hooëger 'ne haan zit wie mieje zin um te krieje.

Dao is nooëts 'ne haan op d'r Hooëf va Welsde gewaes dae zoen̈e lange aom haet es d'r Koekedaak van 't Subber - Huuske. 'ne Aom wie 'ne kwetsjbuul*, wie 'ne trekharmonika. 't Sjeijt neet oet. Op daen tied haet 'n koo gekawft en wer op nuuj gewonne*, zaet Winandus. Iersj haolt hae oet es bariton, dan sjwaeft hae lang es tenoor hooëg en fien, en dan kömpt hae neer es sjwoere bas. En dan huursj - te 'm truukreutele. 't Is 'n sjpas um nao d'r Koekedaak te loestere.

Toch is d'r Koekedaak 'ne gekken dul*. Hae sjprinkt op de kawver en makt de deere sjuuj. Ooch biet hae zich mit de sjroete* en mit de geijs*. 't Is jaomer, ze motte 'm missjie wegdooë. Hae begint de keender nao te loope en in d'r nak te sjpringe. Dat wurt te geveerlik.

En dao, zaet Winandus, dat is 't Simeuneske oet de viertieën Batse* en dao achter dao lupt d'r Foeënes* van 't Póllehófke. 't Zunt hawf gebreur en ze sjtamme allebeij va Blankeberg*. D'r Halfin* dae ieëder op Blankeberg hoezeerde* haw niks es maedjes en daoveuër waor 't dao 't Pöllehöfke. En hae waor vader van zieëve eege maedsjes en daoveuër zagte de koewejonge* dat 't dao i g'n viertieën Batse waor. 't Zunt twieje forsje hane, goof: weulese*, richtige gladjaanese. Ze vreeëte oet de han en komme dich teeènge de brookspiepe opsjpringe, en dich in de kuute biete. De Halfindersje* vleege ze op de sjowwere es ze kömpt voore. Es Winandus mit de kliejekar oet 't veld kömpt vleege ze dae op de kar. En ze motte fie oppasse dat ze neet nao de keuke invleege es de vinster ooëpe sjteet. Ze wille eeuëveral bie zieë, zooë nuujsjerig wie ‘n

aester* en veuër niks bang. Ze riskeere zich grellig* wied in de weije. Teeënge de hoonder zegke ze, maedsjes dao achter is St. Servaoskrup* ooëpe. De hoonder weete dan dat dao get lekkersj is te veende. En ze kriege altied hoonder mit. Es ze zich mer neet te wied riskeere. Veugelkes die te vreug zinge zunt veuër de kat en hane die te wied zeuke zunt veuër d'r vos.

V'r höbbe nog 'n koppel, zaet Winandus. Dat is d'r Poekel va Grommettenhoeze en d'r Knoebel va Bókkebummele. Winandus wit niks zieëkers euëver de veurzieëte* van die twieje. Winandus zaet, die twieje zunt mit 'n donderwaer d'r kanjel* aafkomme. De kloek die ze oetgebreujt haw kaom op 'ne mörge mit dartieën kuuke d'r misturn op. Geene wis oewe de kloek de eijer versjtooëke* haw. De knechs meinde op d'r euëverdin*. Doe zows zegke wie kinne die deerkes zooë hooëg aafvalle. Mae ja, es 't lukke wilt kawft 'ne os. Toch haet d'r Poekel get hooëge ruk en d'r Knoebel is get geblutsjt*. Die twieje zunt eeëvel zooën klooke* haane dat ze kinne blieve loope. Winandus zaet dat d'r Poekel va Grommettenhoeze kömpt. Dao loewt d'r köster mit 'ne sjooëtelsplak* in 'n kaafmaandel* en dat klinkt of 't in d'r Dom va Kölle aan 't loewe is. D'r Knoebel sjtamt va Bökkebummele. Me zaet dat dao de hon mit de vot bletsje*. Es me neet wit oewe vandan ieëmes kömpt dan zaet me mer va Bökkebummele of va Grommettenhoeze.

Eeker deer wilt 'ne naam höbbe, zaet Winandus. Wie Slivvenhier alle deere haw vaerdig gemakt, doew goof Adam ze allemaol 'ne naam. Mae Adam haw één deer vergeeëte. Adam wis dao ooch geene gooje naam veuër. Wie Adam mit dat deer bie Slivvenhier kaom doew zaet Slivvenhier, och dat die mer Beet. Zooë haet de geet heure naam krieëge.

En eedere haan is aandersj, zaet Winandus. Zooë is 't ooch mit de luuj. Es alle luuj 't zelfde waore dan howwe ze allemaol sjpas aan 't zelfde maedsje en dan koste ze ooch allemaol in 't zelfde hoes woeëne. In d'r heemel wurt dat pas aandersj.

E good peerd haet doezend faele en 'n gooi vrow doewzend en ein

Euveral is get. E good peerd haet doewzend faele* en 'n goof vrow doewzend en ein. Wae bang is veuër e glaaze* ow of veuër e sjievelbeintsje* haet nooëts e good peerd nao heim brach. Es de boere alles lukde dan haw 't gein sjlechte peerd mieje en ooch gein sjlechte keu. Dan goove alle keu 40 liter milk per daag mit 4 procent vet. Dao is altied get en dao is altied get gewaes.

Noe pak dich de Taarbrook va Bokkehöfke*, dae besjildert 't hoonderludderke. Trappesjieter, zaet de aw kloek teeënge 'm. Mer ja, dat kömpt in de bitste familles veuër. Sjeuter* is flotter es de gedanke. Es te dinks, pas op dan is 't al te laat. In d'r proemetied is 't 'n apaarte kuns veuër hoonder urn zich neet te begaaje*. Mae dao haet 't hoonder die zegke: Taarbrook it te väöl, hae kielt* zich te zier aan. Taarbrook kint mit 'ne vinger draan veule. Taarbrook haet 'ne maag wie 'ne soldaoteransel, hae vrit alles, sjuus wie e good verreke. Oonder 't voore reupt Taarbrook, laot dich neet aafvreeëte van die neeëve dich, de veurhaand* is 'n mawskoo* weerd. Dat gult neet alleen bie 't koewejonge*, dat gult ooch aan de taofel. 'n Hoon mot flot zieë bie 't oppikke. Dae zich neet zaat it, dae lekt zich ooch neet zaat. Me mot ooch eeëte veuër d'r honger dae këmpt. Daoveuër mot 'n hoon zeuke, zeuke tot ze 'n ons weug, zeuke pis hoonderbedtied. Dao is nooëts 'ne haan gewaes op d'r Hooëf va Welsde dae zooë good kan zeuke wie de Taarbrook van Bokkehöfke.

Dao haet 't luuj die sjteeëke d'r kop door 'n sjtrëp veuër 'n segaar, en dae haet 't luuj die loope altied te zieke nao dubbeltsjes. Dao höbste d'r Knooëkeknaager oet g'n Rötsj*, dae is zooë gek op kneuëk wie d'r duuvel op 'n zieël. Es d'r Knooëkeknaager 'ne knooëk haet bloeët gedabt, reupt hae al biejeen of hae de hoonderdoewzend haet voonde. Hae dreugt mit d'r knooëk wie 'ne vur* mit e kuuke. Beeëter 'ne knooëk es gaar gein vleisj, zaet d'r Knooëkeknaager. Beeëter Vriedes 'n vleeg in de sop es gee vleisj. Wie d'r Knooëkeknaager 'ne dooëdskop van 'ne miensj haw blooët gedabt*, doew ging hae daomit door de hoesweij trulle*. Van de aw kloek mos hae doew saoves 'ne roeëzekraans veurbaeje veuër die erm zieël die nog gein knooëkekis haw. De aw kloek zag, euëver zooëget dao maog de zon neet euëver opgooën.

Eeder deerke zie plezeerke. De Molmoes oet g'n Sjröp* vingt molmuujs in d'r koeëlef sjuus wie 'ne fök*. Hae kint 't neet

laote. Is die priej van 'ne haan wer tussje de booëne, reupt d'r Opa mit e gezich wie 'n tuujnheisj*. De Molmoes makt zich eweg door e looëk van de hek en kiekt nao d'r Opa zooë onsjuldig wie 'ne juud va tachtig jaor.

Eeder pakt oewe zin in haat. Miensje zin in miensje leeëve. En de Sjlaamét van de Tieënsjeur* it d'r Opa ummer de jong sjlaa aaf. De Sjlaamét geet zooë gaer nao d'r koeëlef es 'n koo nao de klieje. De Sjlaamét it de jong sjlaa wie e keend e iesweffelke. Heije v'r die priej mer verkoch, zaet d'r Opa. Beeëter verkoch en berowd es gehowwe en berowd. De Sjlaamét motte ze aan 'n ketting legke, sjuus wie 'n vreche moel. Die motte ze ooch aan 'n ketting legke wie 'ne hoond.

Keender kriege alles kapot. Dat zuut d'r sjoester* en de niejersj* gaere. D'r Maelbuul oet g'n Doom* is sjuus 'ne koewejong*. Hae dabt* en pikt in de maelzek pis d'r zak kapot is. In 'ne vlook is hae zooë wit wie 'ne sjummel. Hae zuut oet wie 'ne vastelaovesgek, e gezich wie 'n nonnevot* mit poejersoeker. De aander hane meine dat 'ne vraeme haan dao is en wille zich mit 'm beursjsjtelle*. Mae d'r Maelbuul sjtroeft* zich e paar maol en dan is hae wer zooë zuuver wie 'n kat die zich gelekt haat. De aw kloek zaet, noe motte neet dinke daste witte kuuke kins fokke. 't Is raar mit dae Maelbuul, witte hoonder wilt hae neet traeje*. Sjuus wie d'r awwen hings, d'r George va Bolspolder, dae wilt geen sjwarte maere dekke. Dao haet 't raar gewaendes. Este e verreke kietels op d'r ruk dan lekt 't zich in d'r prat*. En wiej mieje daste 'n kat käörs* wiej mieje poekelt* ze zich.

D'r Ekkepiet oet de Sjoermeuële* zaet, dao haet 't twieje soorte luuj, gooj luuj en sjlechte luuj en dao haet 't Völser*. Noe krieg dich mit zooëne pietebaer*. D'r Ekkepiet sjteet op alle heuk. Niks gebäört of hae haet 't gezieë.

‘ne Haan mot sjpikkeleere, mae me kint 't euëverdrieve. Me mot neet d'r gaanse daag achter de gerdiene sjtooë of d'r gaanse naodenoon* euëver de hawf deur hange en kieke nao wat langs geet euëver de sjtraot. D'r Ekkepiet is good veuër aan e looëk te sjtooë oewe niks oetkömpt. Wirke is zalig zag de begien, mae ze doog 't neet gaere en ze lag zich neer i ge bed en ze zuchde. 'ne Haan mot gruuëtsj* zieë. 'ne Haan mot get van zich make veuër de hoonder. 't Driejekóntsje oet d'r Gowwe Sjleuëtel* haet toch te zier 'n sjtadsmaneere. 't Driejeköntsje is grellig* hooëg op de pooëte. Este dich op 'm zets kömpste näölekes* mit de veut aan d'r groond. 't Driejeköntsje lupt op die pooëtsjtekke zooë parmaantig wie de maedsjes va Mesjtreech mit hooëg hakke euëver de keenderköpkes. 't Driejeköntsje is

'ne boeweterhamme Sjeng. Es de keender mit 'n boeweterham boete komme motte ze fie oppasse, aandersj zunt ze de boeweterham kwiet. 't Leefste haet hae praekhiere*, sjwart en wit opein, dan kriegste gein dieke bein. 't Driejeköntsje sjlikt ooch reube* en wortele, sjuus wiej de hoonder pieringen. 't Is mer wiejste 't gewaend bis.

't Is lestig um dich op 'n dörp te gewaene este oet 'n sjtad kömps. Kiek mer 't Nondetjuuke van d'r Leechteberg*. Hae kömpt oet 'n sjtad aan de Maas oewe ich d'r naam neet van wil zegke. 't Nondetjuuke haet zich nooëts richtig kinne gewaene op d'r Hooëf. Niks doogt veuër dae lestige kreujer*, dae vreegelaer*. Hae veult zich op d'r Hooëf wie ze in Mesjtreech zegke, wie 'ne snook op 'ne huijzolder of wie 'ne bloodzuuker op 'n gaaspiep. De luuj zunt huyteges - daags* neet mieje kontent. Ze zunt wie e sjaop dat klaagt mit d'r eege volle uujer in de moel.

Este op 'ne Hooëf neet oet d'r weeëg kins, kömpste oonder de kar, dan kinne ze niks mit dich aavange. 'ne Goojen haan mot oet d'r weeëg kinne. Mae nondehuuf d'r Grielécher van de Ing * dae kint vaege*, hae haet 't Olympisch record op de hoonderd meter. Doe mos good kieke um 'm biej te hawte. Es hae 'n hoon zuut wied in de weij, hae is d'r biej wie 'ne sjuuët. Hae lupt wie nao nondetjaw*, hae lupt of 'ne duuvel achter 'm zit. Es hae achter 'n pöl aabroest* dan zuut hae niks mieje, dan lupt hae 'ne hillege um, dan sjneurt* hae of d'r heemel haet gekrakt. Es hae de pöl te pakke haet kint hae bekaans neet sjtil komme. Hae roetsjt de pöl van d'r poekel* aaf. Mae neet los laote. D'r Grielécher van de Ing Wiej grielacht* wie 'ne vos dae 't hoonderlooëk haet voonde. 'ne Goojen haan mot 'ne flinke greij* in de brook höbbe. 'ne Haan bie e kud hoonder die los loope, mot zooë flot zieë es 'n biej.

Dao is altied get bie e kud vieje, good of sjlech. Este 'ne sjtal keu höbs wie 'n donderwaer, doe kriegs op zennen tied aan eeder koo get. Dao liert me van. Van sjaa wurt me wies, aandersj woorte de boere sjatriek.

Me mot ooch neet te väöl wille. Me mot neet van twelf eijer dartieën kuuke wille kriege. En este e dubbeltsje geufs moste neet van 'ne gulle wille truuk höbbe. In 'ne laege leeëpel blaoze höllept niks. 'ne Gooje boer labeurt* mit versjteestemich.

Me mot zooë wirke, zaet Winandus, ofste ummer hiej bliefs, mae zooë leeëve dat me eeker memént kan aafhowwe*. Sjoeën gezag, toert?*

Aw kloeke mot me iere, kuuke mot me liere

De hane van d'r Hooëf va Welsde höbbe 't al daag laank van g'n daak gekriejd, dao is féte op d'r Hooëf. De aw kloek haet 't hoonderdste kuuke grooët brach. Dao mot op geëte en gedroonke weere. De hoonder höbbe 't hinnes verseerd. De prille höbbe 'ne ieërebaog gezat veuër 't hoonderlooëk. ‘Hoonderd’ sjteet op 't sjild mit grooëte lettere. Langs 't hoonderludderke höbbe ze sjlingers va greun gehange.

De kloeke höbbe 't menu veuër 't fête opgezat.

Wat vr eeëte
e Fien hepke veuëraaf
*
Sop va duuvelsvleisj*
*
Mendelkes va sjölverdeig mit gesjtökkerde sjroet*
*
Opgerolde pieringe zoonder graane*,
Geblomde eerappele mit boewetersaus.
*
't Fienste van 't kawf,
Pariese eereppelkes oet Welsde,
Greunte oet d'r koeëlef* van d'r Opa.
*
Majiestoert
*
Freut oet de hoesweij
*
e Teske koffie mit get zeuts.

Booëvenaan op 't menu sjteet e pertret van de aw kloek van wie ze nog 'n pöl waor. Get sjoeëns, witste. De witte kloek wilt 't menu in 't Hollends höbbe mit Fraanse wäörd. Nee zegke de aander kloeke, doe mos kalle wiejste gebekt bis, doe mos parleije* wiej dich d'r sjnaavel gewasse is. De witte kloek lekt huuj neet op 't fête: d'r daag is te hooëg, zaet ze.

De hane höbbe de broedsmantoer* aan en ze blinke wie offeceere. Ze sjtooën op de beuk te kieke of de tantes en de noonke nog neet komme. 't Pottesooike van d'r Piemerd* mot alles regeleere.

De pölle höbbe 't communiekleedsje aangedooë, ze zunt klook* veuër te barsjte. De hoonde höbbe d'r kamp en de lelle fie rooëd geverfd en 't bitste kleed aan. Dao haet 't hoonder die höbbe zich 't köntsje* aagelag um 'ne fiene queu te kriege wie 'n sjtadse madam. De aw hoonder zunt allemaol in de wesjtien*, in de buut*, gewaes. De euëverjäörige knospele* zunt van de batse geweekt. De neeëgel zunt gesjnaeje. Dao haw 't aw truutjes* die hawwe neeëgel urn 'ne juud te begraave.

Oonder 't sjop wurt de receptie gehawte, dao is alles gekaerd, doe kins van d'r groond eeëte. De karreraar zitte vol papiere rooëze en aan de luddere van de owswages hange vaentsjes. Es de noonesklok* geloewd haet en alle hoonder en alle pölle gelag höbbe begint oonder 't sjop de receptie. 't Is sjooën waer, gei blaad reurt zich, en wae kint dae kömpt zellef fêteere. Doe vils bekaans euëver de luuj. Dao höbste d'r Christiaan sjlaag de baan* van 't Kluppelehófke*. Wie geet 't? Och, wie de geijs* va Heugem, die loope ooch op twieje bein. En dao, wae höbste dao? Höbste va zooëleeëve! 't Oesjelke van de Gaozewei*. Heij bin ich, zaet 't Oesjelke en ze begint 't reemelaot* va Heeëleheij op te zegke:

 
Bok, Geet, Gaozeweij,
 
Varebuuëkel, Sjrieversjheij*.
 
't Zal d'r inne aan d'r angere zage,
 
Dat ze motte sjting* vare,
 
mit sjöppe en mit hakke,
 
mit aw peeëd en kragke*,
 
um d'r Palemigerberg um te hakke.

Dao wurt geklapt en gelache. En dan komme d'r wer veer binne, d'r Miel va Sjoo va Kapittelshooëf* en d'r Kläös va Ties oet 't Sjroepes*, 't Leike va Teike van de Wiessjeraag* en d'r Wiel va Bert va Brommele*. Twieje waore al dao wie ze op d'r Hooëf nog aan 't milleke waore, d'r Vrienes oet g'n Lirp* en d'r Wiekes va Lovemich*.

Ze zunt allemaol dao oet Welsde, oet Mergraote, oet Termaar, oet Klein - Welsde en van 't Rooth en va wiejer. 't Vaerevieje* sjteet biejeen in klein kudsjes en ze kakele of ze de eijer mit de kaafmaandel* motte komme raape. Dao höbste de Sjtiena*, de Fiena en de Miena, 't Bielke*, 't Berbke, 't Setje* en 't Neske*. En 't Fieke, 't Majke, de Truuja en 't Sanneke*. En de Tonia mit 't Doortje en 't Kathrientsje.

De mansluuj kalle euëver 't waer en euëver 't vieje en de sjlachpries. Dao höbse 't Väóske* mit d'r Lerang* en d'r Neeres*

en 't Gieleske*. Dao höbste d'r Mong* mit 't Nieske* en d'r Mienekes* en d'r Driekes. En dao sjteet d'r Graad mit d'r Kobus, d'r Teng* en 't Ferke. En dao achter 't Flupke en d'r Miesj* mit d'r Hannes Pitter en d'r Baer mit d'r Kornél. D'r Servee en d'r Sjtef handele mit d'r Pol en d'r Twan. D'r Nades* en 't Zenderke* klatsje mit de han opein mit d'r Clemang.

En allemaol höbbe ze get mitbrach. De pölle kriege de blomme en de vaste plaante haos neet verplacendeerd*. De sjlaagkar liekt vol cadeaux, tuute mit majies en mit kuukeries, pöt mit maelwörrem en dooëze mit käörsjkes wek* en brooëd* en zekskes mit ochtendvoor.

De aw kloek sjteet veuëraan mit e gowwe krenske um d'r kop. De aander kloeke sjtönt neeëve de aw kloek in 'n lang riej. Ze kriege ooch e hendsje en lache zeut. Ze zegke, d'r zeet ooch bedaankt.

Sjtil, op 'n ziej, dao kömpt d'r Burger*, d'r Kasperjoeë van d'r Dobbelsjtein*, mit 't getuug aan, mit de ketting om. Hae geet veuër de aw kloek sjtooë en begint te sjpreekë in 't Hollends van e papier aaf.

Gelukkige Kloek, feestvierende aanwezigen,
 
Ik doe U luide kond,
 
De honderd is nu rond.
 
Vandaag gaat de vaan uit
 
Gij bracht er honderd uit,
 
Nu zijt gij gouden bruid.
 
Gij hebt U goed doorgezet,
 
Vandaag komt ge in de gazet.
 
Gij hebt 't wijd gebracht,
 
Ik had 't gaar niet gedacht.
 
Op de eier zijt ge broedster.
 
Voor de kuikens zijt ge hoedster.
 
 
 
Gij hebt hier een schone achteruit,
 
De kuikens schikken zich als onkruid.
 
Gij vangt 't ongesijfers weg,
 
Beide in wei en in heg.
 
Gij zijt een stuk pyseloog,
 
Daarbij een groot filosoof.
 
Gij zijt een van die kloeke,
 
Waarop wij kunnen stoeke.
 
Ter ere van dit grote fes,
 
Benoem ik U tot ereburgeres.

Alles begint te klatsje en te joeche. De hane klatsje mit de vleugele en krieje dat 't barsjt. De aw kloek grient ocherm wie 'n madelaen* en zaet, och 't waor neet nuuëdig, niks te daanke. Ik had 't indirect gaaruit niet gedacht Heer Burger. Me mot mer kontent zieë, woort* Heer Burger.

De hane sjnappe de pölle en beginne te reije*. Ze sjpringe en daanse um de aw kloek. Ze riete zich bekaans de erm oet, zooë wild zunt ze. Dao sjnapt d'r Kasperjoeë van d'r Dobbelsjtein de aw kloek. En ja, ze helt* mit, de aw. Ze haet ummer zooë gaere mit gedooë es 't sjpassig is. Mae ze haet gauw de piep* oet en ze zaet, noe kompt keender, noe sjud uch eene op de lamp*, zoept d'r baom oet 't vaat. En minnigein kriegt e sjtuk in de huuf*.

Um hawf driej höbbe ze de bein oonder de taofel. Ze höbbe honger veuër twieje. Noe ét mer good, zaet de aw kloek. Doot mer of d'r heim zeet. Wat d'r neet op kriegt mot d'r 't iersj eeëte......

't Pottesooike* van d'r Piemerd en d'r Pitterjoeë van d'r Mussjeput* zunt fakteur* huuj op 't fête. Ze bringe e pak breeve en e pak telegramme binne. De laam kloek leust de gelukstelegramme veuër mit e hooëg sjtummeke.

Kerkrade

 
Väöl jeluks. Zörg dat de koel* nit onger uuch
 
kömpt.
 
d'r Tseiës* van de Hotskoel.
 
 

Klimmen

 
Aw kloeke mot me iere,
 
Jong kuuke mot me liere. Proficeat.
 
 
 
't Philemientje oet ge Kawf*.
 
 

Simpelveld

 
Gein kloeke geine raod,
 
Gein hane geine sjtaot.
 
 
 
't Joela va Bulkum*
 
 

Heerlen

 
Doe has noeëts voel* gebruijd
 
Doe has d'r honderd grooët gehuijd.
 
 
 
't Plientje Tienegeete va g'n Uuëre*.
 
 

Vaals

 
Noe hot uuch jefelles* jot.
 
Da weeëd d'r nit krank.
 
 
 
't Marietsebielsje van de Jaasmulle*.
 
 

De laam kloek sjeit oet. De sop va duuvelsvleisj* kömpt op de taofel. Nao de gerolde pieringe zoonder graane* hilt de

aw kloek de dankreeëd. 't Wurt muuskessjtil, de aw kloek kint kalle wiej 'ne avvekaat, ze haet talent.

Keender, ich maog wal zegke keender. Ich höb uch allemaol oet de kuuël* zieë kroepe. Ich weet nog wie de eijersjaale uch aan d'r baom honge. Ich kin uch oet de viersj*. Ich höb uch allemaol ziee opwasse. Ich höb d'r zooeväöl gekint van de weeg pis aan 't graaf. En es me de keender zuut opwasse dat wit me dat me awd wurt. Ich höb e zooë minnige oetgeluch*, de dooëdskeers vastgehawte pis 't letste. Van uch allemaol höb ich d'r peerzaliger en ooch de memzaliger* gekint: Mich is 'ne sjooëne awwer* gegönd er ooch 'ne sjooëne awwen daag. Keender dao is zooëväöl, oewe ich dankbaar veuër bin. Oewe 'n gooj Halfindersje* is mit hart veuër de hoonder, dat is 'ne zeeënge veuër de hoonder. Ich höb hiej op d'r Hooëf 'n gooj Halfindersje gehad. Alaaf de Halfindersje. Wiep, wiep, wiep, roope ze allemaol.

Keender, oewe 't väöl peersjkeutele op d'r mistum haat, dao is 't good vrieje endao is 't good hoon zieë. De aw luuj van d'r Hooëf va Welsde zunt de eege maedsjes te gauw kwiet. Ze zunt allemaol good getrowd of höbbe 'ne hennige* karessant*. Allaaf de eege maedsjes van d'r Hooëf.

Keender, d'r Hooëf va Welsde haet hingste en veuëles - maere*. Dao komme de betste peersjkeutele van. Hingste en maere kriege get apaarts. Alaaf de peerd van d'r Hooëf. Noe wurt op de peerd gedroonke. Oewe d'r setér* op tied wurt oetgevaare dao höbbe de hoonder dek kirremis. Winandus wit dat; dae hilt van hane en van hoonder. Alaaf d'r Winandus, 't glaas laeg essebleef.

Keender, oewe de peerd vet zieë, en dao lieje de hoonder geene honger. Dat höbbe v'r te daanke aan de eege jonge van d'r Hooëf en aan d'r Halfin. Alaaf de eege jonge en d'r Halfin van d'r Hooëf va Welsde.

Slivvenhier sjikt z'n sjäöpkes oewe 't wol haat en z'n kuukskes oewe 't wörrem haat. Mergraote is 'ne gooje pajie* veuër hoonder en veuër hane. Alaaf Mergraote en d'r Burger, d'r Kasperjoeë van d'r Keuningswinkel*.

D'r vader is 't brooëdsjaap* van de famille. De moder is de keendermaag* van Slivvenhier. Ich höb gaere väöl keender gehat. Me zaet, 'ne awwe bok en 'n jong met* is aljaors get. Mae dat gult neet veuër hoonder, 'ne jonge haan haet gaere 'n aw met. Eeker jaor begos ich te kloeke en dan waor 't wer zooë wied. Es d'r biej* ging sjwerreme dan kreeg ich d'r dartieën in eene sjlaag. 'n Gooi kloek bringt d'r dartieën oet. Alaaf de kloeke. Ze klappe noe allemaol dat 't barsjt.

Keender, ich höb d'r hoonderd grooët brach en nooëts keendergeld krieëge. Hoonderd in ach kiere kloeke. Veer kuuke höbbe 't ocherm joonk motte kinne. Ee klein pölke haet die priej van 'n kat gesjnapt, e aander pölke waor ongelukkig op de welt komme en ging nao e paar daag kapot. E haentsje dat al e sjtoetske* haw is verzooëpe in d'r keulbak veuër de meute*. En e haentsje dat al begos te krieje en nao de pölle te loore haet zich ocherm in 'n sjtröp veuër haaze opgehange. Ich bin gruuëtsj* op mien 30 jonge en 70 maedsjes. Mien kleinkeender wooëne va Eijsde pis Sittard, va Vaols pis Kerchrao en va Kölle pis Paosje. Ze höbbe allemaol zooën sjoeën name. Aliewiel höbbe de keender name, doe wits neet ofste op 'ne hoond of op e keend reups. En ich höb allemaol gooj keender, die neet te zier mit daen nuujen tied mitgooë. Allein d'r Kokkel van d'r Baerebusj*, God geef 'm d'r heemel, dat waor e kruus veuër mich. Veuër Kokkel höb ich nachte wakker geleeëge. Foj keender, d'r wit 't neet, dao höb ich gries haore van krieëge. Eeder huuske zie kruuske. Grooëte keender, groot leed. Dao haet 't altied get. 't Poeleke va Caastert* waor 'ne gladjanus, mae toch 'ne goojen haan.

Veuër de mieres* bin ich gruuëtsj* op mien keender. Dao haet 't d'r zooëväöl die zich good höbbe doorgezat. Dao haet 't d'r die 't wied höbbe brach. Dat geuf 'n moder sjpas en mood. Gedeelde los* is dobbele los. Gedeelde las is hawve las. D'r Servee van d'r Wammersjweeg* is baas op d'r mistum op Welsde. D'r Hannessoewe van de Boorsjtekoele* hanteert op Cartils*. D'r Nandus va Bullushoeëf* is kampioen in 't hanebiete woore in Scherpenheuvel en in Moelinge. D'r Kuukelekuu van 't Subber - Huuske* is kampioen hanekrieje in Mesch en in Brook - Sittard. D'r Grielécher van de Ing Wiej* haet de gowwe medalje op de hoonderd meter.

En dan de maedsjes. 't Mathielke van 't Gebrand Sjträötsje* is kampioen van alle categorieë op d'r fokdaag in Valkeberg. Ze is noe Miss Limburg en ze deet zich op veuër Miss Holland. 't Mathielke is 't sjoeënste pölke wat ich zelleeëve gehoejerd* höb. De hane beginne te krieje en te drieje. De Tonia van de Bauerkoel* haet al twieje sezoene de hooëgste jaorproduktie. 't Marjoeëzef van d'r Kruusberg* haet de mitste eijer versjtooëke*. 't Zeefke oet d'r Geelender* haet allein eijer mit twieje deujer gelach. 't Sebielke va Gitsberech* haet d'r iersjte pries in klas uitmuntendheid mit kakele in Kölle en in Luuk, dao höbbe ze de mitste breuj - eijer van gehaolt.

Ich kan nog vertelle pis mörge vreug. 'n Moder kalt zooë gaere euëver häör keender. Mae ich mot oetsjeije, aandersj weere

de Pariese eereppelkes kawd: Ich daank uch allemaol dat d'r gekomme zeet, ich dank uch allemaol dat d'r höbt opgepast*. En noe bin ich gowwe broed en noe is mie leedsje oet. Amen.

Ze blieve in de han klatsje en de aw kloek mot driej maol opsjtooë en beuge. En alle kloeke puuëne* de aw kloek. De hane krieje hunne fiengste hanesjreij.

Nao 't teske mit get zeuts is de Harmonie va Mergraote dao, ze komme 'n serenaad bringe. En opins zunt ze wer aan 't reije*. Dao zakt 't eeëte good van.

De harmonie wurt getrakteerd op e sjupke* beer. En dan is 't hoonderbedtied. Op de sjtekke van 't hinnes wurt nog lang naogekaart euëver 't fête van de aw kloek. Nirgelentaere* valle ze in sjlaop en ze druijme van reije* en van gerolde pieringe zonder graane*.

Dao is mer ein koewe vraomersj op d'r welt. En ekereen meint ze te höbbe.

't Greetje van d'r Hiering* haet zich laote aafzegke veuër 't fête van de aw kloek. D'r Pitterjoewe van d'r Mussjeput*, dae fakteur* is op 't fête van Jennemiejke va Welsde, haet 't Greetje laote verékskuseere. D'r Pitterjoewe haet gezag: dao is get in Noorwegen*. 't Greetje is oetgetéld, 't Greetje sjteet op 't oetkomme, 't Greetje zit al twintig daag op dartieën eijer. D'r Pitterjoewe is vreug nao heim gegange van 't fête. Wie gein telegramme mieje kaome, doew haet hae 'm gesjmaert. D'r litste telegram mot hae nog aafgeeëve. 't Is 'ne telegram oet Heeële, in 't Hollends:

Zeer Geachte Kloek van de Hof van Welsden te Margraten,
Wij zullen de Minister vragen Uw standbeeld te onthullen. Mochten wij hiermede een president scheppen, dan trekken wij het verzoek in.
De R.K. Vereniging tot Instandhouding van de Hoenderstapel in Limburg.
Kiep Hoendertreder, Sekretaris.
Heerlen, Maandagstraat, b.g.g. Dinsdagstraat enz.

D'r Pitterjoewe wilt d'r bie zieë es 't broeëd gaar is in d'r ooëve*, es d'r biej geet sjwerme*. Um vief oore zunt de eijer alleneij gehikt*. Um zes oore sjuddele de kuukskes de eijersjaale van d'r baom. En 't Greetje begint de eijersjaale oet 't nis te bruuje*. Um zeeëve oore zunt de kuukskes druuëg gehoejert*. Ze beginne de köpkes oet te sjteeëke tussje de vleugele van de kloek. Oh ze zunt zoeë nögker*.

Sjmörges kriejt d'r Pitterjoewe 't nao alle kaante, dat zie Greetje dizze nach dartieën kuukskes haet oetbrach. En de hane va Klein-Welsden en van 't Rooëth, van de Mergeldel* en va g'n Dreesj*, van d'r Bösj* en van de Viejekoel*, krieje truuk dat ze 't versjtaande höbbe, en dat ze blie zunt en de komplémente veur 't Greetje en 't allerbitste mit de kuukskes.

Mae wat maog dat tuuje*? Dao kömt gein antwoord van d'r Hooëf va Welsde? Missjiens motte ze huuj op 't hinnes blieve vas zitte? 't Waor zieëker te väöl radauw* gistere op 't fête?

D'r Pitterjoewe van d'r Mussjeput geet 'ns kieke. Hae toefelt* de Mergeldel aaf. Bie 't Frenske Bisscheroux geet hae 't Puttebergske op. Bie de Marja op d'r Bösj, oonder d'r grooëte kastanjele boom, bie 't God de Vader kruus*, dao kriejt Pitterjoewe 'ne lange weuste sjlaag. Gein antwoord van d'r Hooëf va Welsde. Wat maog dat tuuje*?

D'r Pitterjoewe haet de vieëdele* umhange en hae haat 't kaolgetuug* op. Pitterjoewe zuut oet wie doewzend gulle. Zowste neet este in ein nach vader van dartieën keender bis woorde? Pitterjoewe is 'ne goojen haan. Hae haat nog nooëts 'n voes* in de tesj gemakt.

De hane van d'r Bösj die d'r Pitterjoewe zooë gruuëtsj* zeen sjtappe, zegke teeënge de hoonder: 'ne klooken* Hier dae Pitterjoewe, es ich vraomersj waor dan kos ich dao nog gek op weere. Pitterjoewe is eine um 'ns richtig mit te komfelefoeze*.

Noe is Pitterjoewe bie d'r Hooëf va Welsde. Hae vaegt* 't hoonderludderke op wie 'ne haas, drie trepkes in eene greij*. En dao zuut hae 't. Dao liegke ze alleneij wie gesjooëte knien. Ze liegke nog te sjlaope in d'r bag*, de pölle, de hane, de hoonder. De noonke en de tantes, de nisjekes en de naeve, die dizze nach zunt euëverbleeve van 't fête van de aw kloek, ze liegke nog in d'r puus*, zooë vas wie 'ne reensjteen*. Ze sjlaope alleneij wie 'ne bok dae sjtief is. De millekskeu zunt al gedaemt* en zunt de wei ingejaagt. Winandus en de peersjknechs zunt al mit de peerd nao 't veld. En dao liegke de hane en de hoonder van d'r Hooëf nog i ge bed te sjtinke.

Wie de Halfindersje* dizze mörge 't hoonderlooëk haw ooëpe gemakt, kaom geene 't hoonderludderke aaf. De Halfindersje dach, ze zunt nog te sjtief. Es ze honger kriege maenteneere* ze zich wal. De luuj gönt allewiel* väöl te laat nao ge bed.

Pitterjoewe sjteet zich d'r sjlaag va Waterloo* e paar minute te beloore. Dan sjtelt hae zich op neeëve de aw kloek, hae rekt zich in al z'n lengde en hae kriejt 'ne hanesjreij dat de panne zich haeve*. 't Sjalt wie d'r bazuun van d'r Ingel van 't litste oerdeel.

Alleneij zunt ze op sjlaag wakker, mae ze kieke zooë meu en dom wie 'n koo van 't twelfde kawf. Goojen daag, zaet Pitterjoewe, 't is al te laat um gooje mörge te zegke. Noe loestert. alleneij, 't Greetje haet dizze nach gedingest*. Ich kom dartieën nuuj kindsjes aangeeëve. 't Jennemiejke va Welsde mot a g'n doop komme. 't Jennemiejke is paat*. 't Pottesoojke va d'r Piemerd* mot peeëter zieë. En deer alleneij zeet dizze naodenoon op d'r doopkoffie oetgenuuëdigt. Dat is 't, zaet d'r

Pitterjoewe. Noe komt alleneij, veer höbbe genog gebakke. 't Pottesoojke van d'r Piemerd is noe klaor wakker. Hae klatsjt mit de vleugele en reupt: hoera, noe verrékste mit de geet*, 'ne miensj is geine kròmpier* en toch sjiebele* ze mit 'm. Dat vin ich fijn, Pitterjoewe, ich kom. Die ier doon ich dich aan. De aw kloek zaet, och 't waor neet nuuëdig, Pitterjoewe. Mae ich doon 't gaere, d'r zeet ooch bedaankt. Pis 'n nuuj kier, es God bleef, dan kom ich wér, es God bleef.

Jummich keender, reupt de aw kloek, wie laat is 't? Keendergaods v'r höbbe os versjlaope. D'r heemel haet al gelach, de zon sjteet al hooëg a g'n loch. Veer motte nog legke. Wat zal de Halfindersje zegke? A lá jonge, deer ooch aaf. Foj jonge, deer zoepheijs*, deer zeet zooë blauw wie 'n geetevot. Foj, ich kan 't beer en d'r brandewien oet eur naaze kniepe. Och Jennemiejke, reupt d'r Wiekes va Lovemich*, went kal brandewien wuur, dan wuure de wiever jidder daag kotshaajele vol. Hee jonge, heij v'r noen nog ins beijenee wat v'r jister verzaofe hant, jong da koeëte v'r nog ins zoeffe.

Bah wat inne zatte kal, zaet d'r Vrienes oet g'n Lirp*. D'r Vrienes is kirkmeester en wilt ummer d'r fiene aaflegke*. Hae wilt Slivvenhier te looës aafzieë. D'r Vrienes drinkt neet väöl, mae hae kan nachte deur kaarte.

Och sjwieg doe doch Vrienes, zaet d'r Wiekes, doe brave kirchmeester. Wie jroeëser vot, wie besser kirchmeester. Witste Vrienes, inne keeëter* is erjer wie inne zuuffer. En jong v'r zalle 't dich mar zaage Vrienes, 't weeëd d'r huuëgste tsied daste dich dae koetebremser* lieëts aafcombiene*. Dae sjteet diech wie ing klink op 'n hondervot.

D'r Vrienes is harkierig* en pareeert en zaet: ja Wiekes, wenste geluk has en doe kömps op d'r huuëgste sjtek van 't hóndesj,* da kinste angere besjiete.

Noe sjeijt oet, reupt Pottesoojke, es keender zooë beuëke, kömpt sjlech weer. 't Is mich get mit dat nienevieje*. Ozze Hergod haet van alles. Dao höbste luuj en dao höbste potluuj, en dao höbste luuj en dao höbste deurknöp en dao....... mae noe neest 't Pottesoojke inne hélle sjlaag. God zeeëngene dich, zaet d'r Servee van d'r Wammesjweeg*. God zeeëngene dich mit hoonderd doewzend kroeëne* en get klee geld, daste neet dalik hoofs te wissele. Ja zaet Pottesoojke, doog Hae 't mer, dan koste v'r deile.

Sjmörges nao e grooët fête veult me van alles es me op sjteet. D'r eene haet 't boekraazele*, d'r aandere haet 't zoerbranne pis in de kneeeje, en dae haet d'r kop verdriejt. 't Marietsebielsje haet pien in d'r ruk, en 't zaet dat ze get veult in d'r

boek. Mae dat kan neet. Boekpien kan ze neet kriege, daoveur is ze te sjmaal, ze haet gaar geene boek.

De witte kloek, die ummer Hollends kalt, reupt, och wacht even jongens, ik heb een pitsblaar* en ik krijg de klommel niet gebandigt*. Och keend, zaet d'r Servee van der Wammesjweeg, doe bis get leefs, es dich ein biet, trek ze de tan oet, dan lekt ze dich. Mae keend die vluujesjokkele, die nietesjokkele* die konste dich sjnachs beeëter los doeë. Dan komme die neije* ins droet. De neijste vluuje sjteeke dich 't erregste. En doe höbs 't penseknieperke* ooch nog aan. Dat kinste dich sjnachs beeëter oetdooë, dan kriege ze sjnachs get veersje loch. Ajakkes joch, zaet de witte kloek, wat banaal, jij meent ook dat je al een groot kuiken bent, en je bent pas een ongelegd ei. Noe huur toch 'ns dao jonge, reupt d'r Servee, oet de awdste fingelien* kömt d'r bitste moeziek. Jao Servee, zaet 't Pottesoojke, veuër de luuj is neet gauw eene good. Wae doogt veur de luuj? Dao is mer ein koewe vraomersj op d'r welt, en eekerein meint ze te höbbe.

Noe lache ze alleneij de pien oet de kopsjwaard*. Ze rekke zich 'ns good en gönt 't ludderke aaf. De witte kloek, die ummer Hollends kalt, veult zich wie 'ne uul tussje e kud kraos.

De pölle zunt 't flökste*. Ze liegke op de nister en wirke wie 'n geet die geet laame* tussje de booëne. Dao komme de tantes en de nisjekes van 't fête. Ze motte zich e nis zeuke. De pölle sjtönt op en zegke, essebleef aan uch de ier, 't perseert* neet, veer kinne 't nog get hawte, gaot deer mer veuër, doot mer of d'r heim zeet.

Dao kömpt 't Oesjelke van de Gaozewei*. Ze löpt wie 'n hoon die 't eij gaere kwiet is. Oonder 't legke keeëkt* en kuumt* 't Oesjelke: kinger wat e leed in zoeë vreeëm nes. Este zoeë tussje g'en weeëg* kömps, da zieste get ieëlend. Al weeëkes kos ich e book van honderd bladzieje sjrieve uuëver de ieëlend op d'r welt. Och Oesjelke, zaet 't Mathielke van 't Gebrandsjträötsje, es 't eij mer eene kier droet is, dan zeet d'r al vergeeëte. Jaa, jaa Mathielke, zaet Oesjelke, jaa Mathielke doe has good kalle, doe has inne van die nuijmoedisje* ei-tunnels. Ich kink bin van ing ow famielje va Heeëlehei.

De tantes die al gelag höbbe gönt mit de noonke de sjtél van d'r Hooëf 'ns nao. D'r mistum höbbe ze al geperbeert. Ooch trampele ze de hoeswei en de kawverwei 'ns roond. De nisjekes en de pölle die vaerdig zunt mit legke, sjpieële mit huujve* in de leuëkskes die d'r hings oetgezikt haat in d'r groond tussje de sjeur en de sjtel. De witte kloek, die ummer Hollends kalt, neumt die plaatsj: publiek huis, niet zichtbaar van de openbare weg.

Es de ungere-bel* geet op d'r Hooëf höbbe ze alleneij gelag. Noe komme ze biejeen en sjtelle zich op. En noe op Klein-Welsde aan, oewe d'r Pitterjoewe van d'r Mussjeput hanteert* euëver de hoonder en de hane van 't Häöfke. Op nao 't Greetje en de kuukskes.

Veurop de hane, wie de sjutteriej veurop geet in de broonk. Dan de pölle, daoachter de hoonder en de kloeke. De pölle draage hérvele* blomme. Ze höbbe klein weegskes gemakt va veld- en va weijebleumkes. De hoonder höbbe kuukeries en de kloeke höbbe gemaale eijersjaale en kreumelkes wek van 't fête. 't Pottesjoojke van d'r Piemerd en d'r Servee van d'r Wammesjweeg vaege* wie twieje Duutsje herders langs 't kud op en neer. Aan de Viejekoel motte ze de vraem hane tukke*, die wille zich op de pölle bruuje*.

Noe d'r Haareweeg aaf. Dao liegke gein hoezer. Hiej kinne ze zooë beginne te boewe, meint Sebielke. Hiej liekt d'r weeg al vaerdig. Vreuger boewde ze hoezer en daonao lagte ze de weeg aan. Huujtegendaags* legke ze de waeg aan en dan boewe ze de hoezer.

De hane motte aan de lien trekke, ze motte de pölle inhawte. De pölle marcheere of ze nao de bal gönt. De kloeke helle* um bie te hawte. De aw kloek reupt, jonge deer jaagt* de hon door d'r drek. 't Geet te flot, te zieër haos euëver kop. Jao ich zeen 't, jieëmert de aw kloek, 'n mooder kan beeëter hoonderd keender groeët trekke, es hoonderd keender ein mooder. Jao Jennemiejke, zaet Pottesoojke, löpste neet dan höllept dich God neet.

Aaf en toew löpt 'n hoon oet d'r trop, es ze 'ne vette wörrem gezeen haat. D'r Servee beuëkt dan 'ne sjlaag of geuf 'n oervieg. D'r Servee meint, oonder 'ne nooëteboom en oonder e vraomersj mot gehowwe weere. 't Kleen gesjpikkelt pölke is aan 't noekele* oonder 't loope. Mae dao zegke de hane niks van. Dat zeen ze gaere.

Dao beginne e paar pölle te fleute. Ho, ho beukt Pottesoojke, vraoluuj die fleute zunt leute*. En noe kieke ze opins alleneij nao de keu in de Boorsjtekoele*. Wat is dao te zieë, vreug de sjael kloek? O niks, zaet d'r Servee, 't is mer 'ne sjpeelige* os. Noe zette de pölle e leedsje in:

 
Wie ich nog zooë pölke waor,
 
Zooë van 'ne maond of zes,
 
't Velke dun, de uigskes klaor.
 
Doew ging ich gaere nao 't nes.
 
 
 
E pölleneijke is zooë fie,
 
Verdrieft sjprootele bie de maedsjes,
 
Sjmaakt aw luuj zoonder get d'r bie,
 
Ze loope wie gesjmaerde raedsjes.
 
 
 
*
 
 
 
Höbste nog geine,
 
Dan bakke v'r dich eine,
 
V'r dooën 'ne wörrem drin,
 
Dan haet d'r ooch nog leeëve in.
 
 
 
*
 
 
 
In St. Maerte* höbbe ze aerte*,
 
Op Termaar kooëke ze ze gaar,
 
Op Welsde kriege ze ze op d'r télder,
 
Op 't Rooëth kriege ze ze in de sjtrooët.

Dao begint 't Oesjelke van de Gaozeweij te zinge en eekerein loestert. 't Oesjelke wirkt mit aan Veldeke-aovende euëveral in Limburg.

 
In de muuële-bénde*,
 
Dao sjlooge zich de énde*,
 
Die sjlooge zich d'r ganse daag,
 
Dat dat kink neet sjlaope kos.
 
Wie hoosj dat kink?
 
Gulderink,
 
Eppelke, Beppelke, Bookvink.
 
 
 
*
 
 
 
D'r haan wool nao de kirmes gooë,
 
De pöl wool mitgooë,
 
Doew kreeg zich d'r haan d'r béssemsjték
 
En sjloog de pöl al op d'r bék.
 
 
 
De pöl die gong 't zaage,
 
D'r haan hat mich gesjlaage,
 
Doew kreeg de pöl inne dieke wék*
 
En d'r haan dae kreeg de vot gekletsjt.
 
 
 
*
 
 
 
Hoep Marjénneke,
 
Poep Marjénneke,
 
Laot de pöpkes danse.
 
 
 
'ne Gowwe man,
 
'ne Brave man,
 
'ne Man va komplesánte.
 
 
 
E weegt 't kink,
 
En makt de pap,
 
En lieët zie wiefke danse.

Ze klatsje alleneij veuër Oesjelke. En noe sjtunt ze veuër 't Häöfke op Klein-Welsde. Dao hange väöl peersjhaame oonder de poort, dao is 't good vrieje en dao is 't good veuër de hoonder. D'r Pitterjoewe van d'r Mussjeput kömpt nao boete. O zeet d'r dao. Kompt alleneij nao binne. 't Greetje zit mit de kuukskes op de sjeur.

Noen kiekt tich ins dao, reupt 't Marietsebielsje vande Jaasmulle*. Noek kiek dich dat ins jevelles* aa, dat is jet jevreks*. Kiek toch ins die békkelsjere* en die eujsjere*. Iech koeët zooë drin biesse.

Ze geeëve de blomme en de cadeaux aan 't Greetje en d'r Pitterjoewe. 't Greetje zaet, d'r zeet ooch bedankt. En noe gaot mer alleneij aan de taofel en begint mer. D'r doopkoffie sjteet vaerdig oonder 't sjop*. Allein de paat* en d'r peeëter motte hiej blieve, ze motte mit a g'n doop.

Oonder 't sjop sjteet d'r doopkoffie. 't Is kolossaal wat op d'r menu te leeëze is:

Besjuute mit moezekeutelkes
Proetsj - vla*, appele vla
Aöf vla, drie soorte
Aöf va sjnitsele* va kraetsj* paere
Aöf va sjnitsele va zeute appele,
Aöf va gedreugde sjwarte proeme
Rieste, rieste vla
Tartepom, toewsjlaag*
Sjtruijkook, friemele* vla, greumele vla
Toert, ludderkes* vla
Kook mit sjlagroom

‘Dartieën’ sjteet mit soekere lettere op d'r kook. D'r Pitterjoewe geuf ze alleneij 'n plaatsj en dan zaet d'r Pitterjoewe: en noe aanvalle jonge en noe draan jonge. Dat is beeëter es bottermilk mit sjpek, dat is beeëter es gepiezelde* millek mit 'n koorsj broeëd. En good eeëte, 't is mer eine kier Paosje. Alles op ziene tied, dae de vruchte te riep leet weere, leet 't zaodgood i ge veld. En dae de appele neet op tied plukt, dae vind ze droonder. Noe laot uch neet nuuje*. Et wie 'n sjeuredeersjer, et wie 'ne sjaopshoond. E good verreke vrit alles. En laot 't uch good sjmaake. Es d'r honger liejt, zeet d'r 't zellef sjuld. 't Greetje haet gaere es d'r good et. En doot uch d'r tied aan, de taofel is neet gepach. Good maale*, dan kint d'r sjtrak good nirgele*. Onthawt alleneij good jonge, de leefde van 'ne man geet door d'r maag en de leefde van e vraomersj door de kleijerkas. Pis geliek*, zaet Pitterjoewe, en hae is eweg nao g'n doop.

De hane klatsje alleneij met de vleugele. De hoonder griemele* get. Mae ze roope alleneij, bravo Pitterjoewe, doe haws pesjtoer motte weere.

Jonge, zaet d'r Servee van d'r Wammesjweeg, veer höbbe e leeëve wie 'ne jongen hoond. Dat wurt nog get es 't Jennemiejke en Pottesoojke truukkomme mit 't Greetje en d'r Pitterjoewe. Noe sjleet d'r Servee e kruus en baejt 'ne vadderonzer veuër.

Me weeëd zoeë òd es ing kouw, en me liert ummertouw

Dao komme ze, och nee, kiek dao komme ze. Ze komme truuk va g'n doop. 't Greetje veuërop mit de dartieën kuukskes. Ze loope landsem de kuukskes. Ze hëbbe nog eine kleine greij* in de brook. Ze sjnappe nao e vleegsjke en e wörmke en ze pakke e zäödsje. Ze zunt zooë nuijsjierig wie 'n aester*, ze motte väöl roond kieke, 't is alles nuuj veur de kuukskes. En ze zunt alleneij zooë klook* in 't doopklidsje, zooë parmaantig. Kloek, kloek, kloek, zaet 't Greetje aanhawwend, komt mer keenderkes. D'r Pitterjoewe van d'r Mussjeput, mit de vieëdele* um en 't kaolgetuug* op, höllept e bietsje dat zien apöstelkes biejeen blieve.

En daoachter komme de paat* en d'r peeëter, 't Jennemiejke van Welsde in 't laank zieje kleed en 't Pottesoojke van d'r Piemerd* mit d'r batsesjläönder*, mit der sjlippe. Ze höbbe zich in d'r erm. Ze loope twiejesjpennig, ze loope deftig wie luuj die van twiej telleure* eeëte, ze kaere de sjtraot en sjteeëke de vot op wie 'n gebraoje musj. Ze kieke zooë gruuëtsj* wie d'r Keuning en de Keuningin van de sjutteriej mit 't getuug aan en de plaate um. 't Sjengske va Kriske sjtong in de poort wie ze langs kaome en reep: vrouw kom 'ns kieke, de sjwalbere vleege leeg*, v'r kriege aander waer. Nee reupt de vrow oet de keuëke, 't waer is vas.

Ze zunt allemaol van detaofel opgesjpronge, de hane, de kloeke, de hoonder en de pölle. Ze klatsje alleneij mit de vleugele, dat de kuukskes krieje va sjpas en plezeer. Ze zinge, ze leeëve laank, jao laank, en ooch zinge ze gloria, gloria. 't Janna, dat get doof is van 't legke, zingt hotea, hotea in plaatsj van gloria, gloria. Dao sjnapt zich 't Marietsjebielsje van de Jaasmulle* 't Mierabèlke, dat 't flinkste van de pölkes is. Noen kom doch jefelles* 'ns heij mie kling ingelsje, mie lekker komkummersje. Noen kom doch 'ns heij mie leef wientseppelsje*, dat iech dich 'ns e lekker muulsje jef. Oas* wat bis doe jet jevreks*. Mot 't kinke nit jet namme*?

't Oesjelke van de Gaozeweij* sjnapt zich 't Phielemientje, 't sjooënste van de pölkes. Woeë is 't kindje da, woeë is mie pruumke, mie nienezoekerke*? Woeë is mie knäöke* soeker da? Och zooëget sjoeëns wie dich Phielemientje han ich zeleeëve nooëts gezieë. Me weeëd zooë òd es ing kouw, en me liert ummertouw. De pölkes en de haentsjes zitte noe alleneij bie eene van de tantes of de noonkes op d'r sjoeët, 't Mierabélke, 't Phielemientje, 't Remieje-Méchelke, 't Marjoezefke, 't Annecathriensje, 't Marjanneke, 't Angenieëske, 't Belke en d'r Hannes-Pitter, 't Sjtéfke,

't Kuuëbke, d'r Hannes-Willem en 't Lowieke. En 't Greetje en d'r Pitterjoewe kieke zooë kontènt en gelukkig wie 'ne vader en 'n mooder die alle keender verzörgt höbbe.

De aw kloek, 't Jennemiejke van Welsde, is aan 't tuttele* met 't Remieje-Méchelke. Ze puuënt* 'm zooë flot wie e repeteergeweer. Bie eeker moel* zaet ze e zeut wäördsje: mie titske*, mie ditske, mie tétteke, mie mémke*, mie nuukske*, mie neuteke, mie preuverke, miene kleine noekerd. De mansluuij klatsje in de han en zegke: Jennemiejke doe höbs 't gewonne, doe kins dat 't bitste. Höbste väöl te zoeke* Jennemiejke, vreug d'r Pitterjoewe. Och doe kawf, zaet 't Jennemiejke, doe höbs zeeëve jaor op zieë gevaare en gein water gezieje. 'n Aw kloek haet niks te zoeke gekke flap, ich geeëf ze mer e knuudelke* mit soeker. Dat sjleet neet in haol buijm* es me awwer wurt. Veur aw luuj mos mer geene weenter komme. Mae Pitterjoewe jong, zooën fieng kleinkeender hawte mich jonk.

't Mathielke van 't Gebrandsjträötsje haet zich 't Angenieëske gepakt, e hieël klook* pölke, mer get wild. Hop mie moezelarrétterke*, hop mie awd kladderbatske, hop mie sjpieënbeksjke*. Hum, hum doe bis mie pinksterbleumke, mie duufke.

De sjael kloek is aan 't fienemeténtsjes* make mit 't Annecathriensje, 't kleinste van de pölkes. 't Keend kiekt ummer nao de sjael kloek, mae die kiekt langs 't keend door. Zuuste mich ooch mie kwispelke, mie greuzelke*, mie hémfelke* niks? Zuuste mich ooch mie drubbelke*, mie hommelvötsje*? Och doe bis zooë klein hummelke, ich kan dich in 'n sjliepbus* sjteeëke. 't Pottesooike van d'r Piemerd haet d'r awdste van de jonge op d'r sjooët, d'r Hannes-Pitter. Dae is d'r flinkste van alleneij, dae kriejde al wie e nog in 't eij zaot, dae sjleet zich al in de vleugele, dae deet zich niks te kort, dae liekt aan de iersjte mem*. Wat teungs* dich Servee, aard dae jong neet nao mich? Kiek 'ns wat e pénske, 'ne richtige knoes*, 'ne krollemól*. En kiek 'ns wat dae kan rulse*, dae roebelaer*, die koetpriej*, dat rabbedépke*. Ah Servee, dat is 'ne richtige sjuuëteling*, e good Miertsveuële*. 't Pottesoojke hilt d'r Hannes-Pitter hooëg i g'n loch booëve zich. Miene lieeve klungersjte-kläöverstje* reupt Pottesoojke en hae puuënt* 't menneke op allebei de betskes. Ja Pottesoojke, zaet d'r Servee, doe bis ooch d'r Peeëter van dae jong. Doe wits dat vilt neet i g'n drek, dat aard altied.

En wat teungs* dich Pottesoojke van d'r Hannes-Willem dae ich op miene sjlub höb, vreug d'r Servee. 't Is mer zooë hanepinneke*, zooë kàdsjelke*, zooë brookeménneke. 't Is d'r kleinste van de jonge, mae 't is e hoenske*, 'ne fratsemeeëker. Ich geluif dae haet get in van Poeleke van Caastert zieëliger. Ze kriege nog



illustratie

sjpas mit dit kammezäölke*, mit dit flabbedieke*, mit dizze klein páljas. Wach mer, dae is al gepaard en da haete nog neet geruuzeld*. Hola mie non de sakkerke, hilste dich reuig of ich zet dich in d'r keendskörref, mie poetebäömke*, mie kattekieëzekroed*. En Servee hilt d'r Hannes-Willem hooëg in de loch. Kiek Pottesoojke, d'r Hannes-Willem haet mer betskes um dich get mit oet 'n oer te hooële. Pottesoojke meint, de kleine sjikke* zich 't bitste.

Dao sjpringt Wiekes va Lovemich* op of hae zich mit d'r baom in 'ne hoop deuën* haet gezat. 't Kuuëbke leet hae bekans valle, hae hilt d'r jong wied veuër zich oet. 't Kuuëbke runt* ocherm. Doe votskeeëlke, doe bedseeker, doe pisvötsje. Doe has miech naas gemaat en doe has ooch de bóks nog vol, doe knoedeleer*, doe zówjong*. En doe kiekets ummer zooë jepoelitoert wie ing kamasj*, doe hegkeavvekaat*, doe hoddelskrieëmer*. De aandere kinnen 't neet hellepe, en lache dat 't barsjt. 't Greetje is al d'r bie en tuttelt*, kom hiej miene jong, mie mamakinneke, mie klodderbäömke*. 't Haw erreger konne zieë Wiekes, d'r erme jong is aan d'r flotte-maak-vurwarts*, hae is get aan d'r sjeuter*. Kom mer gauw mie sjattepoemelke dat ich dich druuëg lek. Ocherm Greetsje, is 't jungsje aan d'r durchloof*, klaagt 't Marietsebielsje, jef 'm jet rieswasser.

D'r Vrienes oet g'n Lirp, dae 't Lowieke op de kneeje haet, reupt dat waor wirreke hé Wiekes. Wirreke is zalig jong, mae pas op va wirreke gönt aw peeëd kapot. Der Wiekes reupt truuk, sjwieg kirchmeester dao is nog nit jenog struuje en huij jewaasse um dieng dom moel tse sjtoppe. A la versjtaot uch jonge, reupt de aw kloek.

De witte kloek, die ummer Hollends kalt, probeert mit 't Marjanneke get fiezematéntsjes te bakke. Oh mijn schatje, oh mijn liefje, wat heb je toch 'n mooie naam, mijn doetje, mijn poesje. 't Marjanneke boesjeert* neet en kiekt of 't 'n juffrouw in 'ne winkel patsje* huurt verkoope. Zeg Sebielke, vreugt de witte kloek, zou Marjanneke mijn lieve troetelwoordjes niet verstaan? Alle kaans maedsje, zaet Sebielke, 't keend is nooëts wieër gewaes es moodersj kluutedrek*. Wat zeg je Sebielke? Ich zeg, dat komt van de weersomstuit, zaet Sebielke. 't Marjanneke is noots weijer gewees als moederskluitedrek. O wat jammer, meint de witte kloek. Heb je noots kinderen op de welt brach, of laat je je noots treden van de haan of ben je een beetje preuts, vreugt Sebielke? Jawel ik ben een keer broeds geweest en toen heb ik twee kuikentjes gekregen, een haantje en een hennetje, twee schattige kindertjes hoor.

Maar twee, vreug Sebielke? En had je die tien ander eier dan

vuil gebroejt? Dan ben jij zoo een wie de nuijmodise daar boven in Holland en Amerika.

Ja maar Sebielke, zaet de witte kloek, ik ben geen gewone kip, ik kom uit een machine weet je. Ik kom van een vermeerderingsbedrijf, ik ben op 't pensionaat geweest.

O, zaet Sebielke, dan is dat bij jou niet allemaal richtig van binnen en dan ben jij alleen voor de lek uit Holland aafgeschik. Ja, zaet de witte kloek, daar moet ik heel wat over horen. Die Limburgers zijn zo chauvinistisch en zo snaaks. En hun taal is zo moeilijk, die is niet te vertalen, maar ik denk echt heel vaak dat ze wat te ver gaan met hun grappen en opmerkingen. Wie meen je, vreugt Sebielke, jij kalt zo geleerd, zo wie een avvekaat, ben je meschiens ook nog op het magnesium* geweest? Ik meen, zaet de witte kloek, in Limburg menen ze dat hier alles het beste is, hun land het mooiste, ze hebben de vetste wormen, kleiwormen, de fijnste kippenhokken met een laddertje en een hoenderdeurtje, de mestvaalt ligt dichtbij op de binnenplaats, ze hebben de rijkste taal, enfin ga zo maar door.

Ja maar, dat is zo, zaet Sebielke, en dat is immer zo gewees. En dach jij soms dat wij niet Hollends kunnen kalle? Maar jullie zitten daar boven in Holland de ganse dag vas wie de kenijns. Wat hebben jullie van het leven, je kapot leggen, de hele nacht onder de horizon* zitten en na twee jaar ben je al een slachkip. Zo get wie huuj hier maken jullie daarboven gaaruit noots mit. Maar zeg me eens, ben jij nu een richtige Hollendse kaaskop? Ja zeker Sebielke, zaet de witte kloek, alleen m'n overgrootmoeder heeft men mij gezegd, die was van Belgische origine. O wat je me zegt, zaet Sebielke, was je grootmoeder van Belsje urien*. Nu versta ik wie jij je zo goed gewend hebt in Limburg. De foto, 't pertret, reupt opins d'r Pitterjoewe. Komt alleneij v'r weere aafgetrokke*, v'r weere aafgemaolt*. Allemaol nao de hoeswei aan d'r sjeurmoer.

Went ze mit inne os gönt bronke, dan geet hae op 't sjlachhoès aa.

De foto, 't pertrét. Komt alleneij, v'r weere aafgemaolt*, v'r weere aafgetrokke*. Allemaol noa de hoeswei aan d'r sjeurmoer. De vraoluuj beginne de haore get te fiezebrieëme*. Mit e sjpeegelke en 'ne kamp legke ze de heurkes good. 'n Hieël deel mot nog effekes nao 't huuske*. Ze zunt get skurpeleus, get zenuwechtig.

‘Zaat dat d'r bildermacher jefelles* effe waat, iech mos miech de tsieëne jet potlooëde’, reupt 't Marietsebielsje*. En ich mot mich de kneeje nog get wessje, reupt de gael kloek, aandersj zeente de luuj dat ich e valsj karakter höb. Los dat waessje mar, zaet d'r Wiekes*, d'r awwe köster va Eejelser* mingt dat van 't waessje de mieëtste aw luuj sjterreve. Tswei maol waessje op 't jaor is jenog vuur aw luuj.

Kan ich ooch mit op 't pertrét, vreug de gesjpikkelde? De gesjpikkelde dreug e kiske op d'r ruk, ze haet ummer 't vermooge bie zich, ze haet 'ne poekel*. Ich mein, zaet de gesjpikkelde, es ich drop sjtoën da kriege ze d'r album neet toe. Veur dizze kier, zaet d'r Servee, kinne die mit 'ne poekel ooch mitgooë.

D'r Vrienes* is zich d'r sjnauts* en d'r gieëvel aan 't politoere en hae beursjtelt zich de mantoer*. Vrienes huur mer op, zaet d'r Wiekes, went inne os jeet bronke*, dan jeet hae nao 't sjlachhoes. Keel, doe zies oes wie 'ne kräötsj* onger d'r pansj. Sjwieg doe Wiekes, doe wievergek, gank doe mer mit ow wiever nao genne maat*. Daó krieste niks vuuër. Ich krieg mieje veur 'n kar bagke*. Ich bin net getrokke, wat me zelf kon, wat me geliert hat, dat biet inne ging hank* aaf. Uuëver dich kalle de luuj, Wiekes. Och jong, zaet d'r Wiekes, zoeëlang wie ze uvver miech kalle, vraesse ze nit va miech, iech han inne breije ruk. En este wils dat iech nit kom dan is 't ooch jot, da pitsj* iech miech ooch de vot nit tussje de duur. Ich dach daste mieje kos verdraage Wiekes, ich dach daste sjterker wooësj Wiekes, zaet Vrienes, ich dach das doe 'ne gekooëkte eerpel in pratsj kos duije. A la jonge, zeet d'r uch weer aan 't aensjele*, zaet de aw kloek. Vrienes is 'ne gooje miensj, meent de aw kloek. Jao zaet d'r Wiekes, mit ing jaanse kaar jow luuj kinste nuus doeë.

't Doort en 't blieft mer doore ier ze alleneij biejeen zunt aan d'r sjeurmoer. Op daen tied haw 'n koo gekawft en wer oppenuujts gewonne*. Aan de sjeurmoer sjteet de kiekkas al gereed op drie lang sjwarte puuët, sjuus hoppesjtekke*. Eine groote

sjwarte dook hingt euver de kiekkas aaf. In de kiekkas zit 't veugelke. Es 't pieleke* droet kömt dan biste aafgemaolt. Dao sjteet ooch 'ne grellige* riej sjteul en daoachter sjtunt taofele en daoachter sjtunt keuëkebanke op howblokke*. Die zunt allemaol veur op te zitte en veur op te sjtooë.

D'r Pitterjoewe en d'r Servee en 't Pottesooike motte alles regeleere. D'r Pitterjoewe mot in de kas kieke en 't veugelke oetlaote. Hee mot aan e miekenieksjke* drieje en dan huursjte 't kuijke* van 't veugelke oëpegooën. D'r Pitterjoewe haet dan sjuus effe tied um neeëve 't Greetje te gooën zitte. En dan vluugt't pieleke droet.

Es ze aan 't litste alleneij biejeen zunt in de hoeswei aan d'r sjeurmoer, reupt d'r Pitterjoewe: en noe alleneij sjtil essebleef. Ich gooën plaatsje geeëve. A la die waffele* toew, aandersj snieje v'r uch dat lelke* droet. Op de iersjte riej zitte ich en 't Greetje. Neeëve os zitte de paat*, 't Jennemiejke, en d'r peeëter, 't Pottesooike. En daoneeëve de naodste* noonke en de naodste tantes. Dat zunt d'r dartieën. En eeder pakt zich een van de dartieën keender op d'r sjooët. 't Geet zich veur de keender. Die motte fie drop sjtooë in 't doopklidsje. Noe zet uch mer beminde gelovige, ja zooë is 't good. 't Geet wie 'n sjmik*.

Achter de iersjte riej sjteul gooën de dieke sjtooën, de donderwaere, de maandele*, de dieke Bertha's die väöl veur zich oet draage. Jao dich ooch Sebielke, doe bis ooch 'ne dragoender, zoo'n dieke bammel*. Es te um dich heen gees zitste ummer in d'r sjeam*. En dao 't Setje, reupt d'r Servee, ooch nog 'n vot mit oere, 'n richtige matsjel*. Este twieje kier um 't Setje heen gees is d'r zoondignaodenoon um.

'n Hoon is gruuëtsj* es ze diek is. Da lekt ze ooch dieke eijer. En da roetsjt d'r haan neet zooë gemeeëkelik van d'r poekel aaf. Aan 'n dieke haet d'r haan väöl pakkes. 'n Hoon vilt gaere op, egaal oewe mit.

Hée dao, Netteke en Liebet reupt 't Pottesoojke, deer och bie de masverreke, bie de sjwoer kadétte. En Wiekes en Vrienes, deer ooch d'r tussje, deer zeet zoo'n gréllige* kaaimanne, zoo'n richtige Bataviere, mit bein wie bajpäöl*, deer kost wal e veule in höbbe. Es deer op de taofel gaot sjtoon kraakt ze ineen wie e sjwaegelduuske*.

En achter de dieke, alleneij die eene fiemel* aan 't gankwerk höbbe. Die mot krom bein, die mit bein wie 'n zeekel*, die mit bein wie 'n sjurskar*, die mit bein um bagke* te vange. Die mit sabelhagke, die mit revolverhagke. En die mit saxofoonkuute, en die mit kenónskneeje. Dan zuut me dao niks van op 't pertrét. Dich ooch, witte kloek, mit dien salonkneeje.

Veuraan óp de taofel de kleine, de hawfdeure, de tönnekes, de kroekesjtöpkes*. Achter de kleine op de taofel de sjmaale, die mer eene batseknooëk höbbe veur de twieje batse. Dan zuut geene dat d'r uch achter 'ne bessemsjtek e zuuver humme kont aandooën. De naaksje prieje die in d'r ruuzel* zunt ooch op de taofel. Veer wille os neet blameere mit 't pertrét. Dich ooch bie de sjmaale, Kläöske. Doe höbs e gezich wie 'n sjliepbus*. Op de bank de lange, de boewenesjtekke, de sjteltepiejaere*, de eerappelhuugere*. Deer maedsjes óp de bank, deer lang sjmeele*, deer lang gilse*.

Noe 'ns kieke, zaet d'r Pitterjoewe. Hae insjpekteert d'r trop mit d'r Servee en 't Pottesooike. Zek Sjtiena, reupt d'r Pitterjoewe, doe vluujebed gaank dich 'ns gaans op d'r hook van de bank sjtooë. Doe höbs luus wie euverhawwe* reender. Dan kinne ze hooëg aafsjpringe. Wat meint d'r wal Hiere, zaet Sjtiena, este ze höbs, dan höbste ze neet mieje. Mae este ze neet höbs dan höbste ze nog. Ich zow mer niks zegke Hiere, deer mansluuj höbt vluuje mit heuën*. Good zooë Sjtiena, zaet de Virsj, dat leet ich mich ooch neet zegke. Och Virsj, zaet Sjtiena, veur ééne bökkem* zet ich de pan neet op. Ja, ja, zaet de Virsj, oewe hegke zunt dao zunt mussje, dao zunt d'r die mit loestere. Es 't ééne vraeme gehuurt haat dan bis dich veur allezoeëleeëve eine vluujewinkel, eine nietekrieëmer*. Och keend, zaet Sjtiena, geene is vies van zich zellef. Zek Sjtiena, zaet de Virsj, ich weet wiejste de vluuje kuns verdrieve. Doe mos zegke: Oremus - Klatteren - Demus en dich dan baeje veur de errem zieële en voert zunt ze. 't Zelfde gebedsje baeje ze ooch veur de eerdvluuje in 't greunt*.

Dao reupt 't Pottesooike, zek Vrienes, kiek nao ein ziej, dan zeente ze op 't pertrét neet daste die weuste lapsjoere* höbs. Jao, zaet Wiekes, dae keeël hat oere, dao kanste diech e kömpsje huijerkieës* va maache. Dao wurt grellig* gelache door de vraoluuj. Vrienes is gieftig op Wiekes en hae gromt: doe sjtuk hondsgetuug. Wat zeeës doe, doe kirchmeester, vreug Wiekes, doe oesjezooëje* peedskuttel. En dao sjnappe ze zich en ze sjlönt zich um de oere dat 't sjtöpt. De aandere maake plaatsj en dao vilt alles euverein. De echtersjte valle euver de veursjte. D'r gaanse sietsewinkel* vilt in kartaale*. En d'r Wiekes en d'r Vrienes riete zich 't kammezaol* dooreen. De pölle brulle, de keender beuëke. Mit drie, veer man höbbe ze de han vol um die twieje sjläönder van een te kriege. D'r Vrienes is gieftig dat Wiekes haet gezag, wie grooëser vot wie besser kirchmeester..... D'r Wiekes is gieftig dat Vrienes haet gezag, doe sjtinks nao 't Kuuëbke.

Noe sjtunt ze wer alleneij op hun plaatsj. 't Donderwaer is euver. Ze lache mit dae wille toemel*. En de vraoluuj kaakele of ze gelag höbbe.

Dao reupt 'ne jongen haan van booëve op de bank: kaakele vraoluuj, vraet majies dat d'r neet van 't legke aafkomt. Wat mint dae koetjong*, vreugt Oesjelke. Och. zaet de aw kloek, dae begint in de publiciteitsjaore* te komme, dae veult get aan d'r naavel, dae begint te gooë. En da meine ze, dat alles maoge zegke.

En noe wer 'ns e maenteke* sjtil essebleef, reupt d'r Pitterjoewe. Nog 'ns kieke, hé Liebet hawt die sjaarsmoel* good biejeen. Dan zuut geine daste 't valsj gebit verloore höbs. En Christiaan de menaasjeklep* teeënge d'r booëvelup, aandersj zuut eekereen daste 'n verkesmoel* höbs. Ja noe begint 't op get te lieke, zaet Pitterjoewe. Wat teunks dich Pottesooike? Jao zaet Pottesooike, mae dao in de riej van de dieke dao zit ein die haet 't päörtsje* ooëpe, dalik kömpt häör de kloek oet. En zaet Servee, in die zelfde riej zit ooch ein die kömpt 't wild vleesj* oet. Dat liekt wel ein van de vespersjél*. Op sjlaag zunt alle vraoluuj d'r élter* aan 't fatseneere.

En noe nog get veur allemaol, reupt Pitterjoewe: gein koetenaas*, d'r kaanjel* druuëg. Neet d'r boek veuroet sjtiepe. Neet opgoon wie 'n koo op de sjtoppelklieje*. Neet zooë sjtief in de houding, d'r zeet gein soldaote. En sjtilsjtooën, neet trampele wie 'ne koo die geet kawve. Wae verwaegt kömpt mit twieje köp op 't pertrét. En neet die han euverein wie 'ne kepotte hoond.

En noe luuj 't wichtigste, alleneij e sjpassig gezich trekke. Neet mit e gezich wie e pötsje pieringe. Neet kieke of d'r oet 'n sjliepbus* höbt gezooëpe. Veer zunt heij op de kietelwei. Ja zooë is 't good, zaet Pitterjoewe lachtentaere. Dat wurt e fie pertrét.

Dao begint opins eene hieël hél te beuëke: ich wil neet drop, ich wil neet drop. Ocherm, zaet de aw kloek, dat is 't Fiensje. Ocherm 't Fiensje is eeker jaor dooreen es de blaar komme en es de blaar valle. 't Mot wal 'ne tumult* in de heeëne* höbbe. Aan 't veurjaor is 't niks weert en in 't naojaor neet väöl beeëter. Jonge brengt 't Fiensje voert, 't doort 'm te lang ocherm.

En noe allemaol nao 't veugelke kieke, reupt Pitterjoewe. Hae krupt oonder d'r grooëte dook. Noe ziente ze 't veensterke van 't kuijke. En ze sjtooën alleneij mit 't zoondesgezich en deenke noe kömpt 't pieleke*. Mae d'r Pitterjoewe kömt oonder 't getuug oet en geet d'r en paar korter biejeen duuje

aandersj sjtoën ze neeëve 't pertrét. Miena, dich mos achter die veur dich sjtoon, aandersj vilt 't op daste 'ne haws van 'ne sjroethaan* höbs, 'ne haws va Keer pis Mergraote.

Haet 't veugelke nog te vreeëte, reupt eene. Ich kin 'm wal 'ne veersje haole in d'r peersjsjtal. Dat wurt nog get mit die errem mussje, meent de aw kloek, es ze zoeleeëve de peerd gönt aafsjaffe.

D'r Pitterjoewe is wer oonder 't getuug gekrooëpe. Allemaol nao 't veugelke kieke. Hae leet 't miekenieksjke* loope en rent gauw nao z'n plaatsj neeëve 't Greetje.

Neet kietele reupt 't Oesjelke. Ze lache alleneij, dao fiept 't miekenieksjke en ze zunt aafgetrokke.

Nog eene kier reupt Pitterjoewe. Alleneij sjtooë blieve. Nog eene kier oppenuujts. Mae d'r Servee wilt weete wae Oesjelke gekietelt haat. Ze kieke 'ns good. 't Waor häör 'ne lange sjmeel* langs de been op aan 't fiemele.

D'r Pitterjoewe krupt wer oonder 't getuug. Ze sjtoon alleneij sjtil. 't Miekenieksjke begint te loope. Noe kömt 't wiefke reupt eene, 't menneke is al voert. Ze lache en fiep deet 't miekenieksjke. Ze zunt veur de twiejede kier aafgemaolt. Effekes wachte, reupt d'r Pitterjoewe, alle gooj dinger in drie kier. Kint d'r nog effekes wachte? Es 't peerd gewaent is aan 't honger lieje geet 't kepot. En d'r Pitterjoewe krupt oonder 't getuug. Ze zunt sjtil, ze weere 't sjtillekes meu.

Mae noe gebäört get dat mos neet zieë. Dat past zich neet oonder nette luuj. Dat deet me neet es dames en maedsjes d'r bie zunt. Dan kint me beeëter effekes voert gooën. Al zegke de aandere ooch, ich geluif dae mot 'ns in de sjtaof* pisse. Dao rupsjt* Wiekes 'ne sjlaag of 'n fietserik umvilt. 't Is of 'n hówmów* euverkömt, dat de kuukskes mit de vleugelkes wagkele, 'ne sjuuët of d'r kreeg* is oetgebrooëke. E memént is 't muuskesjtil. Dao reupt Vrienes, dao is 'ne Winkbuul* geplatst*, de kooë loch is droet. Dat waor eene oet den Haag. Ieësj hant v'r d'r theorie gehat, noe hant v'r ooch d'r praktijk krieëge. Ze lache alleneij vuer te barsjte. De pölle giechele of ze giechelmoos höbbe geeëte. De dieke madamme lache zich traone, ze lache dat hun de milk zoer wurt. 't Jennemiejke is opgesjpronge, wae doog dat? Wae is dat verreke? Wat banaat, riet* de witte kloek zich op. Jao wae doog dat, vreug Wiekes mit e gezich zooë onsjuldig wie 'ne jongen hoond dae in 't hoes gezikt haet. Vluuje vange is 'n gauwigheid, en més sjpreije eene sjlodder*, mae rupsje is 'ne sjlaag, zat Wiekes. Die frissje loch hé Wiekes, zaet Vrienes. 't Deet miech leed van al die nette luuj, zaet Wiekes. Mae dae vlaam* Vrienes, dae

vlaam va jedruugde sjwatste proemme. En Wiekes en Vrienes geeëve zich de haand. 't Is alles wer good.

D'r Pitterjoewe haet al aafgebrooëke, de driejde foto wurt neet gemakt. Ze wirke zich wer op de taofel aan. De boeteloch höngert. De keender kriege e sjtuk vla zoonder graaf*, zoonder koorsj. Ze zunt nog neet oetgelache. Wat kint me toch sjpas kriege mit 'n foto maake.

Este ze höbs dan höbste ze neet mieje, mae este ze neet höbs dan höbste ze nog

Noe gönt ze räödselkes vertille, boereräödselkes. De aw kloek begint. Keender, woeëveuër kint me 'n moes neet milke? Umdat 'n moes mer zooën piezelkes van daemkes* haat, meint de sjwarte pöl. Nee, zaet de aw kloek, umdaste geine milksjtool mit 'ne tob droonder kins zette. Ze sjudde zich de laever van 't lache. Dao haet 't hoonder die ummer mit lache. Mae opens beginne ze hiel hél te giechele es ze 't räödselke good begriepe. D'r versjteestemich* kömt laandsem, sjuus wie bie 'ne os de milk. Dat is bie eeker räödselke zooë.

Waat 'ns effe, iech wees ooch ee van ing moes, reupt d'r Wiekes va Lovemich*. Wovuur leuft noeëts ing moes uvver de kap van ing bejieng?* Umdat dao ummer ing kats dronger zits. De pölle höbbe sjpas. Noe de aw kloek wer. Keender, woeëveur deet 'ne haan de ouge toew es hae kriejt? Umdat hae 't leedsje van boete kint. En woeëveur sjteet 'ne haan op d'r kirktooën? Umdat 'ne haan kint krieje, meine de hane. Nee jonge, es dao 'n hoon sjting dan veele de eijer kapot. En wiejnieje haet 'n hoon de mitste vaere? Es ze neet in d'r ruuzel*, neet in d'r moet* is, meint de Virsj. Nee maedsje, es d'r haan drop zit. Woeëveur zitte de aende zooë gaere op 't water in de koel*? Dao is 't lekker keul, meine de pölle. Nee keender, dat is um neet te laote zieë dat ze zooën aliewige* platveut höbbe. En wae is op 'n aendevot gegruffeld*? 'ne Moelejan, dae z'n moel geet ouch altied op en neer, sjuus wie 'n aendevot.

Wat mot me dooën um noeëts 'ne bril hoove te draage? Väöl wortele eeëte. Höb d'r al 'ns 'ne knien gezieë mit 'ne bril op?

Noe nog e paar räödselkes veur de jongste pölkes. Es d'r köster sjmörges loewt, woeë sjteet hae dan mit d'r ruk op aan! Nao Scheulder. Nee, nao te Bannet, roope ze dooreen. Ze raoje 't mer. Nee keender, d'r köster sjteet es hae loewt mit d'r ruk teeënge zie humme aan.

Oewe vind me kirkesjleutele*? Oewe St Pieter de sjleutele van d'r heemel al 'ns haet laote valle. En woeëveur haet 'n treurwiej* de tek pis aan d'r groond? Dat is umdat St. Joeëzep mit d'r eeëzel mit de Modergaods en Ozze Hergod op de vlucht nao Egypte dao oonder höbbe motte sjoele. De soldaote van Herodes die Ozze Hergod aan 't zeuke waore, vaegde* langs. Ze zooge hun neet. En daoveuër haet de treurwiej noe nog ummer de tek pis aan d'r groond.

Woeëveur haet 't roeëdbeursjke zooën roewe boorsj? Dat haet 't kreeëge wie 't 'ne dooën* oettrok oet de deuënekroeën van Ozze Hergod wie Hae aan 't Kruus te sjterreve hong. Och wat zunt dat fieng räödselkes, zegke de pölle en ze klatsje mit de vläögele.

Noe vertilt 't Pottesooike van d'r Piemerd* e paar räëdselkes. Wat veuër deer is 't veurdeiligste? 'n Geet, die haet koffieboewene, werm water en milk. En wat is de bitste milk? Dat weete ze neet. Die van 'n juuddin, die is neet gedeupt*.

Woeëveur bevruust d'r sjtoets* van 'ne hoond neet? Umdat d'r sjtoets van 'ne hond altied booëve nul sjteet.

Oeweveur haet e verreke de oere euver de owge hange? Umdat 't zich sjaamt dat d'r pap 'ne bier is, en de moder 'n kreem*, 'n zow* is, en umdat de keender bagke, kuutte*, zunt.

En oeëweveur kiekt 'n koo ummer zooë dreuvig? Umdat ze de sjteere höbbe aafgesjaf op de Häëf. Noe kömt d'r iezere sjteer* mer eene kier op 't jaor mit d'r Volkswage.

En wae is d'r ongetrouwde nonk van de koo? Dat is d'r os, d'r sjteerzieliger. Dae haet 't gehat, mae dae is 't kwiet.

Wae zit op e looëk en vilt neet d'r binne? Eine dae op e Belsj knepke* zit, eene dae op 'ne sjtool zit.

Wat moste doeë es dich ein biet? Dan moste ze de tan oettrekke, dan lekt ze dich.

En wie kinste eene vots* tempteere*, wie kinste eene poep bendige*? Dan moste eene sjuumleeëpel teeënge d'r baom hawte, dan wit d'r vots neet door welk looëk hae oet mot. Ze lache alleneij dat ze zich sjudde. Mae noe lupt de witte kloek, die ummer Hollends kalt, eweg. Bah, wat banaal, affreus, zaet ze. Zal ich mer oetsjeije, vreugt Pottesooike. Nee, nee, nee, roope ze dooreen. Veer höbbe niks te maake mit daen gekken dul*. Es sjtroond mes wurt dan wilt hae gevaare weere. Die wilt zich neet mit de kaaf* mengele, bang dat ze door de verreke vreeëte wurt. Dae Hollendse gek dae kint geen kloeëterieje* verdraage. Die witte floes* is oet 'n eij komme en kömt in e looëk, sjuus wie veer allemaol. Jao keender, zaet de aw kloek, veer vertille ooch mer wat v'r gehuurd höbbe en wat ummer gezag is oonder de luuj. Dat is 't laeve en 't laeve mot d'r liere kinne. Sjud nog 'ns in jonge en drinkt dat 't kloetsjt, da meint d'r duuvel dat 't hommelt*.

Alaaf, reupt d'r Wiekes va Lovemich*, noen durf ich ooch. Hot uch jefelles* vas. Noen komme d'r e paar va Oche. De aw luuj mosse eroes. Ze gönt allemaol rech zitte en loestere wie 'n loestervink aan de klink.

Wat zunt de dreij weltwondere? Ze weite 't neet. Dat is ing hon*, die zuuft en pist nit. Dat is 'ne knien dae zuuft nit mae dae zeekt wal. En dat is inne eeëzel, dae sjiest veerekketige* kuttele oes e ronk lòch.

Noen komme d'r e paar uvver pastuurs. Wat is 't versjil tussje inge pastoer en e verreke? Inne pastoer hat ing reij kneuf* en e verreke hat tswei reije kneuf. Wat is 't versjil tussje e huusje* en inge pastoer? Vuur d'r pastoer deeste d'r hot aaf, van 't huusje pakt me d'r deksel aaf. En wat is 't versjil tussje inge pastoer en ing blòdwoesj? D'r pastoer is um de middel jebonge* en 'n blòdwoesj is aan tswei zieje jebonge.

En noen nog ing uvver ing bejieng. Wat is 't versjil tussje ing jees* en ing bejieng? Ing bejieng baent d'r roeëzekrans en ing jees sjiest d'r roeëzekrans.

Noen de letste. Wae is d'r owdste man? Dat is d'r Sinterklaos, dae hat sjummel tussje de bee. Ze klatsje alleneij dat 't klaatsjt. V'r hoove os d'r moond neet um te sjpeule Wiekes, zaet d'r Servee van d'r Wammesjweeëg*. Ja noen bis doe draa Servee, zaet d'r Wiekes. En Servee begint. E paar richtige boereräödselkes. Wat is dat? Boek teeënge boek, haor op haor en 'ne paol d'r tussje? Ze weete 't neet. Dat zunt twieje peerd aan eine owgswagel. Wiejnieje haet de koomaad* d'r mitste sjoem tussje de bein? Es ze aan 't milleke is. E paar pölle giechele en kriege 'ne kop zooë rooëd of ze de hil opgeblaoze höbbe. Ja keender, d'r wit toch, eine dae good milkt haet väöl sjoem. En woeë veur deet d'r bier de owge toew es hae op 'n kreem* zit? Hae sjaamt zich dat hee op e verreke zit. Wat vrit van achter en sjiet van veur? E hekselmasjien*. En wat deet e peerd es 't gewaend is aan 't hongerlieje? Dan geet 't kapot. En wat is dit? Doe bis vies va mie gebiets en doe vrits va mie gesjiets. Dat zunt moezekeutele. Oewe 'n moes aan haet gebieëte doa is eekereen vies van. Mae wieväöl moezekeutele komme neet in de gebikde*? En noe 't letste. Aan welke twieje dinger is geen hawte mieje aan? Aan e peerd dat op leup geet en aan e maedsje dat wilt trowwe. Gaef mich gooje raod, zag de broed, mae raoj 't mich neet aaf. En noe is 't maedsje broed en noe is mie vertilselke oet. Ze klatsje veur d'r Servee. De fiene hieël sjtillekes. De aw hoonder kieke zich aan en zegke, dat waore gein veur aan 'n kommunietaofel.

Noe d'r Pitterjoewe van d'r Mussjeput*. Noe komme gooje, dat weete ze. Welke driej dinger zunt onbegriepelik veur de luuj? Dat is de ontfermhertigheed Gaods, de begeerigheed van de boewpesjtuursj en dat is de gekkigheid van de vrowluuj.

En wiejnieje vergeet de welt? Es de boere neet mieje klaage en de pesjtuursj neet mieje vraoge. Wienieje klaage de boere 't minste? Es ze 't huij en d'r owgs binne höbbe, meine de kloeke. Nee, zaet d'r Pitterjoewe, in d'r maond februari, dae haet mer 28 daag. En wae kint veer dinger tegeliek? 'ne Halfin*, dae kint op 't huuske* zitte, de piep rooke, hoonder lokke en broeëd brokke. Wat lukt mer eene kier in de zieëve jaor? Reubzaod* en vrouweraod lukke mar ins in de zieëve jaor. En wat is dit? Hooëg geboore, leeg* gesjoore, tussje de sjtein en d'r naam verloore? Dat is terref of koore, dat wurt hooëg oet de han geziejd, leeg aan d'r groond aafgemiejd en tussje de meulesjtein wurt 't mael. Welke sjäöp vreeëte 't mitste, sjwarte of witte? De witte vreeëte 't mitste, dao haet 't mieje witte es sjwarte. En woeëveur kan 'ne haan neet fietse? Hae haet geine doem um te belle. En 'n loes op 'n kirktooën, wat is dat? Dat is 'ne hooëge piet. En wat is dit? Es te 'm voors laefte op, es te 'm lees drinke dan sjturft hae? Dat is 't vuur.

En noe nog e paar lestige. Wat is dat? Es ze komme dan komme ze neet. En es ze neet komme dan komme ze? Geene wit 't. Dat zunt de kraos en d'r terref. Es de kraos neet komme pikke, dan kömt d'r terref oet. Es de kraos komme en de terrevekeeëne* oppikke, dan kömt d'r terref neet oet.

En dit? Este ze höbs dan höbste ze neet mieje, mae este ze neet höbs dan höbste ze nog. Dat zunt de vluuje. Dao wurt hieël hel veur d'r Pitterjoewe geklatsjt. 't Greetje van d'r Hiering wit ooch e räödselke. Dao zoot e menneke in 't hoot. 't Reep mer altied, deer zeet sjtoot, en dao waor geene dae 'm antwood dörrefde geeëve. Wat is dat? Nee, dat weete ze neet. Dat is pesjtoer op d'r praedigsjtool, lacht 't Greetje. Ich weet nog een. Sjwart bin ich, sjwarte kleijer draag ich, hooëge heuvele maak ich. Dat is d'r mootheuvel*. Woeëveur höbbe de boere de huifkar oetvoonde? Um mit de vrouw op rees te kinne gooë. Ze klatsje veur 't Greetje en zinge ze leeëve lank, jao lank.

't Mathielke van 't Gebrandsjträötsje* wit d'r ooch nog e paar. Wiegel de waggel haet loover gedraage. Wiegel de waggel dreugt neet mieje. Wiegel de Waggel dreugt noe lief en zieël. Dat is 'n aw wiej* oewe e weegske van gemaakt is. Woeëveur hingt altied 'ne druppel aan de kraan? Umdat de kraan de naas neet kan optrekke. 'ne Hier vreug eene boer, wie awd is dat peerd? D'r boer zaet zieve, zieve, zieve jaor. Dat is 21 jaor. Welke berg haet 't 't mitste in Zuidlimburg? Herberge. En welke sjtein liegke in de Maas? Naate sjtein. En noe de litste. Woeëveur

greijt* 'ne haan en huppelt 'n musj? Um veuroet te komme. En wat is 'ne truuk op juuj vurwats? Dao haet 't pölle die kinne 't woord nog neet naozegke en lache mer. Dat is 'n sjurskar*, die geet op truuk vurwats.

Wat deed 'n kar es me ze sjmaert? Dan lupt ze beeëter, meine de hane. Nee, zaet 't Mathielke, es me 'n kar sjmaert dan sjteet ze sjtil. Wie kinste 'ne blinne luchte*? Dan moste e sjtinkkieëske in 'n luch* legke. Wat hae neet zuut, dat ruukt hae. Noe weet ich niks mieje, zaet Mathielke.

't Is hoonderbedtied. Ze gönt nog effekes get sjarrele in d'r mistum um zich te vertraeje. En dan 't ludderke op sjloape.

Jong luuj zunt gauw mit d'r daod, aw luuj liere dich mit raod

De aw kloek geet vertelle, ze haet 't belaofd. Ze zit in d'r grooëte fautewiel* in de zon. En de hane en de hoonder en de pölle loestere wie sjoeëlkeender nao de juffrouw.

Jao keender, 't is al lang gelaeje wat ich noe vertel. Ich haw veuër de veerde kier kuuke oetbrach. Dartieën kuukskes, moonter en van allerlei kleur, neuge pölkes en veer haentsjes. Ze sjarrelde op d'r din* in de sjeur en vroote zich de paenskes roond. Ich loesterde en keek of geen gevaor waor, 'n kat of 'n aester* of 'ne owswagel*. En ich leet ze mer geweere*. Es 't good is mot me 't good laote. Ich dach, wat is 't toch sjoeën zooë kudsje apöstelkes. Veuër gein doewzend gulle wolt ich één van die dartieën kwiet zieë. Al is 't 'n ganse zörg die dartieën kuuke aan 't proetsje* te hawte. Blaoze oewe geene sjtup liekt, höllept dao niks aan. En wie me ze zich aangeliert haat, zooë haet me ze later.

Opins 'ne kraak of e vleegmesjien door d'r bareer* ging. E beijershoot* van d'r euëverdin* brikt en vilt aaf. Ich beuëk*, weg allemaol, makt uch voert, d'r tussjenoet. Mae 't waor al te laat veuër mich. Ich kreeg dat gevrekt beijershoot midde op de priej. En ich waor dooëd, ram kapot, d'r kop aaf en de sjoon oet, ocherm. Noe zeet d'r, 'n ons geluk is mieje weerd es 'ne kilo versjtaand.

E momént later sjtooën ich al veuër d'r hoonderheemel, e kolossaal geboew van gekleurde marmer mit e hoonderludderke van zilver en e hoonderlooëk va gowd. Ich kiek mich de ooge oet, en gaap wie teeënge 'n oeëvesmoel*. Dat vilt mit, dink ich. Gee miensj is te zieë. Dan raap ich mien courage* biejeen en begin 't hoonderludderke op te taffele*. Ich sjat dat 't zieëker 300 trepkes zunt, dat huurt zooë in d'r heemel. Mer neet te forsj, dink ich. Es 't zooë forsj reeëngent, doort 't gemeentelik neet lang. Mer laansem, 't aovent* toch. Dat zilver is get keul aan de tieëne. 't Hoonderlooëk is al toewgedooë. In d'r heemel is 't zieëker al hoonderbedtied. Ich klop driej maol en 't gowwe hoonderlooëk geet ooëpe. 'ne Hoonderingel sjteet veuër mich. Och wat get sjooëns, get veuër te klawwe*, zooë allemechtig fie gekleurd mit e gowwe krenske um d'r kop. Wat kompt deer hiej dooë, wae zeet d'r, vraogt d'r ingel in 't latien. Mae dat versjteeste in d'r heemel. Jao, hillige ingel, zek ich, ich bin sjuus gesjtorreve, ich bin 'n kloek van d'r Hooëf va Welsde in Mergraote, d'r wit wal oewe dae grooëte kirkhof is van Amerikane langs d'r Honthemer

votpad. Dan kompt essebleef binne kloek en d'r ingel vluugt veuër mich oet wie 'ne vooëgel. Hae vluugt 'ne lange gank in. Noe 'ns kieke, zaet d'r ingel wer in 't latien. En hae sjleet ene grooëte book op. Jao heij höb ich 't: Jennemiejke va Welsde oet d'r pajie* va Gulpe in Limburg. Dan mot d'r wachte in 't parlwaar, in de wachtkamer van d'r pajie va Gulpe pis 't oerdeel begint. Die huuj motte sjterreve zunt nog neet alleneij* binne. Ich kom uch dao wal roope. En d'r ingel - porteer vluugt wer veuër mich oet. Hae makt 'n deur ooëpe. Gulpe, Wielder, Reymerstok, Noorbeek, te Bannet, Sjlennich, Mergraote, zeen ich op e grooët bord. Och wat e parlwaar, väöl sjooënder es de gooj kamer van de Halfindersje*. Ich veul mich al richtig in d'r heemel. Grooëte lampe make 't klaorder es d'r daag. Op een van de hoonder - sjtekke mit kussekes oonder de veut, gooën ich zitte en kiek 'ns roond. Langs de moere hange allemaol zoepbekskes, gaanse rieje. En in eeder zoepbekske brent e pitje dat op ooëlig drieft. Dat is e fie gezich, sjuus kirremes of wie in 'n kirk. Ich kiek nog 'ns good en zeen dat op eeker bekske 'ne naam sjteet. Ich begin de name te leeëze. Opins kom ich aan name die ich allemaol kin. Och ja, dat is Mergraote. Dao höbste d'r Terus* van d'r Keuningswinkel* en 't Virsj* van aa g'n Erk*. En de lempkes brenne zooë fie. Mae dao achter zunt de lempkes oet. Wae is dat? Jummich*, dat is van Poeleke va Caastert* en van d'r Baltus va Gebussjelke* en van d'r Kokkel van d'r Baerebusj* en van al die aandere die al gesjtorreve zunt. Noe begriep ich dat 't pitje 't leeëveslempke is en dat d'r ooëlig 't leeëve is. 'ns Gauw kieke nao mie bekske, mie pitje en miene ooëlig. Och nee, dao bin ich, Jennemiejke va Welsde, en 't lempke is oet, ich bin dooëd. En ich haw nog zooëväöl ooëlig. Ich haw veuer nog veer kiere kloeke. Dat gevrekt beijershoot*, dink ich hél op. Noe sjteet al dae leeëvesooëlig va mich veuër niks dao, hae sjteet dao veuër de geijs*.

Tok, tok, tok dao wurt op de deur geklopt. En dao sjteet d'r ingel wer. Jiep, jiep, jiep, reupt hae in 't latien, kompt gauw achter mich aan, 't oerdeel geet beginne. Gechtentaere* vaeg* ich achter d'r ingel aan en dao, wat zeen ich, 'n grooëte gewande* zooë geliek wie e biljardlake en gaans vol hane en vol hoonder en vol kuuke, allemaol huuj gesjtorreve. Ze sjtunt allemaol in grellige* lang rieje mit plaatsj d'r tussje. Zooëväöl plaatsj es tussje de booëne, dat is zooëväöl, dat 'n geet d'r tussje kan jungele*. Alle soorte van de welt en alle kleure. Grooëte en kleene, sjmaale en dieke, owwerwetse en nuujmodisje*. Dao haet 't hane mit sjweit veut, mit pelse um de



illustratie

bein, en mit kamassje* aan. Dao haet 't hoonder mit 'ne bril op en hoonder zoonder kamp en zoonder lelle, die gemeeëkelik de eijer kinne oetzoepe, die 'n geet tussje de heuën* kinne puuëne*. Dao haet 't hane die zeen oet of ze op de kirmes zunt aafgesjooëte van e käördsje aaf. Dao haet 't väöl sjmaal soodetjuus* mit pooëtsjtekke zooë laank wie 'n gaert*. En ooch van die dieke wesjmaandele, oewe ze d'r pot höbbe aangesjud*, oeweste mit veer man op kins toepe* en dan höbste nog plaatsj um d'r kriet te legke. 't Mitste sjpas höb ich aan die owwerwetse truutjes* mit 't sjinkebuulke* aan en mit deftige memmesjtieperkes*.

En ze kakele en krieje en zinge en piepe in alle sjpräök van d'r welt. Ich mot tussje de kloeke gooën sjtooën. En opins dao broeze hoonderde ingele euëver os heen in wiej bäög. Dao haet 't ingele, die sjlunt d'r kotsjelebol* in de loch.

Dao geet de grooëte poort ooëpe en 'n grellige* lang processie trökt oet. 't Is ing fieng broonk mit wal 100 drapees*. Veuërop de hillige keender, de kuukskes. Dan de jong hane, die jonk geköpt* zint. Daoachter de maagden, dat zunt de pölle die nog neet gelag höbbe. Dan de martelare, dat zunt de hane en de hoonder die door d'r vos gesjnapt en opvreeëte zunt. En daoachter de kloeke, ze loope bie de kerklerare. De kloeke motte jao de kuuke liere. En dao oos Poeleke va Caastert, hae lupt bie de witsemeeëkesj* en de buutereedners. En dao d'r Baltus va Gebussjelke, dae lup bie d'r verein mit Kain en Abel op d'r drapee. Dat zunt de errem heijs*, die door 'ne batteraaf* zunt kawd gemakt. En 't blieft mer doore. Mae noe kiekt dao, oonder 'ne fienge draagheemel d'r Haan van St. Pieëter. D'r wit wal, dae haan dae driej maol mos krieje wie St. Pieëter aan 't verreve* waor. En neeëve d'r Haan van St. Pieëter de Hane va Job. D'r wit wal die hane die gekriejd höbbe wie d'r erreme man Job op d'r mistum loog. De Hane va Job drage 'ne dieke book. Oet daen dieken book geet d'r Haan van St. Pieëter noe veuërleeëze. Heden zijn voor mij in de hoonderhemel verschenen, en noe weere v'r allemaol aafgeroope. Eeder mot ‘jao’ zegke, es hae ziene naam huurt vleege euver de doewzende köp. En noe komme de faele*. Van eeder wurt d'r kliejezaod* van 't gaanse leeëve verkoch. Jummich*, dao wurt mit de kooketting* gerammeld. In dae grooëte book sjteet alles, niks höbbe ze vergeeëte, ze weete alles, ze sjrieve daobooëve alles op mit daag en oor. Die aan de bäört zunt sjaame zich pis in de klein tieëne.

Iersj de hane. Op 'ne vraeme mistum gewaes. Door de hek gegange um de pölle van aander luuj te puuëne*. Dae haet 't

ondeuge bredsige* prieje van hane, die 'n jong nog leever rauw höbbe es 'n aw gebakke. Neet mit de hoonder gooën zeuke. Te voel* um te krieje en dan weete de boere niks van 't waer. Te väöl laegen tied bringt kloeëterieje*. Alles op zich aansjarre en de hoonder aafvreeëte. Zich veuër 'ne teuterleut* mit aander hane biete, zich verkammezáöle* en sjangeleere* wie de hon en de katte. Dao how 't hane die heije nog leever, wie de luuj zegke, 'n week laank deuëne fagke* gemakt of 'n hectaar votte* gevare of hoonderd buijm aw wiever* geplukt, leeëver es dizze eine kier in 't openbaar d'r keeëtel* gesjoord kriege.

Noe de kuuke. Neet loestere nao de kloeke en dan urges oonder komme. Te laat wille opblieve en vrech zieë teeënge de moder. Verwaende bagke*, die ze neet dek genog oonder 't köntsje gehuufd* höbbe kriege. De jong luuj meine dat allewiel* gee koeëd mieje besjteet, ze meine dat alles maog.

Noe de hoonder. De eijer versjteeëke* en dan zellef oetzoepe. Te vreug oetsjeije mit legke. Zich 'n pans wille vreeëte en alleen legke es ze zin höbbe. Altied wegloope es d'r haan appraensje* makt um ze te traeje. Mit 'ne naaksje baom roond loope, sjandalig. Almeméntes* zich knebbele* mit aander hoonder en zich veuër 'ne niks in de kem vleege. Köpsje* prieje die neet wille oonder geeëve, mit 'ne kop zooë hel wie 'ne blauwe sjtein*. E bietsje tagke* is neet erreg, e loch* onwaer is dek vruchtbaar, dat deet good wasse en dao klaort d'r heemel van op.

Aan 't letste de kloeke. Mie hertsje kloetsjt mich wie 'n hondsuujer* en iech krieg 't werm, d'r awwe* brikt mich oet. Veuër eeker kloek zunt de faele* aandersj. Es te tieën vrowluuj höbs dan kaere ze alle tieën 't hoes aandersj. Dao begint 't, noe kriege de kloeke de leviete geleeëze. Van de eijer wegloope, neet wille blieve zitte en voel* breuje. Mer e paar kuuke wille höbbe. Nog leever mit de vot in 'ne tob mit kawd water gesopt wille weere, um van 't kloeke aaf te komme. De kuuke neet ekstemeere*, de kuuke mer laote geweere*. 't Gaanse jaor wille kloeke um 't good te höbbe en neet aan d'r lek hoove te komme, mit eene kier kloeke d'r vooëgel meine aafgesjooëte te höbbe. Vréche prieje, sjandaalmeeëkersj, valsj op aander hoonder en op de kuuke van aander kloeke. Te gruuëtsj* um mit de eege keender plat te kalle.

Jonge, jonge, dao moste d'r väöl nao 't vagevuuër. Die woorte gesjnapt en in grooëte hoonderkörref voertbrach. Ze keeëke* wie bagke*, die gesjnaeje* weere. Dao haet 't mieje hane in de körref es hoonder.

Wat euëverblieft kan zooë nao g'n heemel in. En ze koeke-

daake* en zinge en krieje dat 't 'n sjpas is. Vette wörrem beginne euveral d'r kop op te sjteeëke en v'r hoove mer aaf* te pakke*.

Dao klatsjt d'r Haan van St. Pieëter mit de vleugele. 't Is of 'ne sjuuët aafgeet. Wae haet noe nog get te vraoge, zaet d'r Haan van St. Pieëter? Ich kiek 'ns roond en ja ich dörref en ich vraog: Edelachtbare Hillige Haan van St. Pieëter, ich bin dao sjuus in 't parlwaar van d'r pajie va Gulpe gewaes. Ich vin dat 't neet rendabel geet mit d'r leeëvesooëlig. Ich höb nog ooëlig euëver veuër nog zieëker veer kiere kloeke. Kan ich dae ooëlig neet aan mien kuuke geeëve, ich haw dit jaor nuuëge de fiengste pölkes en veer sjtaatse haentsjes? Dan kinne die nog get langer op d'r welt blieve. Mae jao, zaet d'r Haan van St. Pieëter, gank dat mer gauw dooë keend, doe bis 'n gooj kloek. Mer gauw truuk komme, v'r gont in processie d'r heemel in. Ich loop wat ich kin, ich sjnap mie bekske en begin eeker kuuke e sjeuterke ooëlig te geeëve en ich dink, es te mer good oetkömps mit mien dartien kletskes. Mae dao huijt mich opins eene um de oere, de een watsj nao de aander, de oere tuute mich. Ich weer wakker en bin 't drinkbekske van 't hinnes aan 't oetsjudde op de gael kloek op d'r sjtek oonder mich. Die kriegt 't kawd water in d'r nak en begint zich te maenteneere* en vunkelt* mich um d'r bulles*. Ich bin noe klaor wakker, ich höb gedruijmd.

Ze lache allemaol dat zich de laever sjud en zegke, dat waor e sjooën vertelselke.

Jao keender, zaet de aw kloek, 'n awd gezekde, 'n awd sjpreeëkwoord zaet, de welt is e hinnes, de waereld is 'ne hoondersjtal, d'r eene besjiet der aandere. Keender dao mot d'r nooëts aan mitdooë. Wae klaagt haet broeëd, wae sjtuut* haet noeëd. Neet d'r gooje raod weggeeëve en 't zellef neet dooë. Jong luuj zunt gauw mit d'r daod, aw luuj liere mit raod. Höb d'r sjwart* mit iere gedraage, g'r mot gries ooch mit iere draage. Wiejste dees wiej 't dich geet. 't Grooëtste leed is wat me zich zellef aandeet. Mae 't is lestig um 't alle luuj good te dooë, um mit alle luuj vrund te blieve. Dat haet Ozze Hergod nog neet veerdig kreege. Ozze Hergod waor d'r bitste en Hae how de mitste vijande.

Ein goo kloek bringt d'r twelf oet

Ja, dabbe* kinne ze noe good de kuukskes, dat kinne ze oet de éf*. De kloeke hëbbe de kuukskes veuërgedoeën wie ze motte dabbe. Twieje slaeg achteroet dabbe, zoeë begint 't. Twieje of drie kieër achteroet kratse, dan eine traej nao veuëre. Noe iersj opkieke of niks kömpt en dan zeuke of get bloeët gedabt is. Gauw pakke, aandersj is 'ne aandere d'r mit eweg. En de kloeke gönt veuër mit dabbe en ze dabbe ummer get lekkersj bloeët.

Dat is 'ne sjoeëne tied op de Häöf* es de maere* veulene en dao zunt wer veulekes, en es de kloeke oetkomme en dao zunt wer kuukskes.

Woeë zunt de kloeke, vraogt de Halfindersje* aan d'r verkesjong*. Ze haet get in d'r sjoeët veuër te brokke, de madam*. In d'r kuuketied is de Halfindersje dék boete. Ze zaet dat 't zoeë sjoeën waer is. Mae ze kömpt nao de kloeke kieke. De Haovese* waakt euëver de kloeke, de Haovese kloekt euëver de kloeke.

De Halfindersje zeukt ooch de breu - eijer oet mit d'r Winandus, d'r euversjte* peersjknech. De breu - eijer were van alle zieje gehaolt um fien kleure bie de hane en bie de hoonder te kriege. Mit d'r trowrink van de madam weere ze oetgezoch saoves de breu - eijer. Dat deed d'r Winandus. Dartiën eijer veuër eeker kloek. Dao motte väöl pölkes komme bie de kuukskes. Es d'r trowrink begint te karoesélle euëver 't eij da wurt 't 'nen haan. Sjleet d'r trowrink wie eine permetiekel* op en neer euëver 't eij dan wurt 't e pölke. Winandus foetelt wal 'ns es hae veult dat 'ne richtige van de Hane va Job in 't eij zit. Dat is e pölke, zaet hae teeënge de Halfindersje, mae 't wurt e haentsje.

Ze makt 't breu - nis zelf vaerdig de Halfindersje in de krub van d'r reendersjtal of in 'n aw maandel teeënge d'r moer. Iersj wurt 'ne grows* 't eundersjte booëve in de maandel gelag. D'r Winandus haet d'r grows gestooëke in de hoeswei. Op d'r grows get kaaf en e bietsje héksel*. Op eeker breu - eij deet de Madam get wiewater en ze lekt e tekske van d'r paome* in 't breu - nis. 'n Kloek mot sjtil en reujig kinne zitte breuje i g'n duuster. 'n Kloekt likt op de eijer wie 'ne reensjteen* zoeë vas. En ze blief good zitte. 'n Richtige kloek moste van de eijer aafriete en dan weert ze zich nog. 'n Good kloek kömp allein van de eijer aaf um te vreeëte en te zoepe. En ze leet de eijer neet koud weere en ze driejt de eijer op zenne tied en treujt de eijer neet kepot.

De Madam en d'r Winandus zeuke de kloeke zelf oet. De Madam zaet: das 'n goo kloek, die blief vas zitte. Die bringt d'r väöl oet, die is good mit de kuuke. En es de Halfindersje en d'r Winandus dat zegke dan is de kloek aagenomme. Dan is de kloek geroope. O, kloekt die wer? O, die motte v'r zette.

Jao 'n kloek is get apaarts. 'n Kloek is 'n begenaadigde hoon. 'n Kloek wurt aagewieëze, wurt oetgezoch en wurt good gekäört. 'n Kloek dat is de kuukemooder. 'n Kloek is de hoonderwiesvrouw. Es ze de kuukskes oonder de vleugele zit te hoejere* dan is de kloek aan 't vertille. Ze vertilt de kuukskes va vreuger en van de luuj van noe. De kloeke hawte 't sjtambook en de aafsjtamming bie. De kloek is ene gesjiechte - book. De kloeke liere de kuukskes wie ze zich te gedraage hëbbe. De kloek kint d'r hoonderkristelier* va boete. En ze trökt* de kuukskes tot 't kuuke zunt. En es de kuuke hane of hoonder zunt da loestere ze nog nao de kloeke. De kloek is de waardemooder* onder de hoonder. Dao is 'ne apaarte hoonderhieëmel veuër de kloeke.

Wie awd de kloeke kinne weere op d'r Hooëf, dat wit gee miensj, dat weete ze zelf neet. 'n Kloek die eine kier e kud kuuke haet groeët brach, is 'n goo kloek en ze maog aljaors euvernuujts kloeke. Ze wurt nooëts gesjlach. Ze geet van awwerdom kepot. Dao zunt kloeke, die zegke dat ze d'r Halfin*, d'r Meester, nog gekint höbbe, wie dat zoeë jöngske waor.

De luuj zegke: och das mar 'n hoon, en vang dich 'n hoon*. En ze zegke: 'n dom hoon en 'n hoon zoonder kop. Mae dat gult neet van de kloeke. De kloeke zunt de hoonder mit versjteestemich*, mit versjtand.

Neet alle hoonder dooge veuër kloek. Die neet weerde oetgezoch, gönt mit de vot nao de tiejn* mit water in. Ze weere gesopt en vasgezat, dat ze van 't kloeke aafkomme. Die blieve toch neet zitte, die höbbe gein ziete* vot, die laote de eijer toch mer koud were. Die hawte neet aan en loope van de eijer weg. Die breuje voel*. En es ze toch kuukskes oetbringe dan weete ze neet wat dat mot, ze kieke wie 'n koo veur e nuuj vauwere* en biete nao de kuukskes of 't ratte wiere. Ze lieje* de kuukskes neet.

Jao dao zunt der väöl geroope, mae wieënig oetverkooëre. Dat is euveral in 't leeëve zooë. Ooch op Rolduc. Dao gönt d'r e zoeëväöl liere nao Rolduc. Aaf en toew zitte ze dao vol pis oonder de panne. Ze sjlaope oonder de keeëpere*. Höbste 't gehuurt, d'r jong van d'r Gielis is ooch aan 't liere op 't Semenaer? En d'r Baltus va Gebasjtes Nuijenhage, dae haet

twieje jonge op Rolduc. Mae volhawte, blieve, geroope weere, dat is 't. Dao zunt d'r dao zunt de prefessere te geliert veuër. Die höbbe te min versjteestemich. Jao dao zit ooch get gelierdigheed biejeen op dat Rolduc. Dao haet 't prefessere die komme noeëts oetgesjtudeert, dao brent hawf nachte 't leech. Dao haet 't ooch sjtudente die doort 't liere te lang en dan gönt ze mer nao heim. Ze laote de eijer koud weere en dan höbbe ze voel gebreut. En dao zunt d'r, es ze op 'n waandeling e maedsje gezeeën höbbe, dan geeëve ze 't draan. Jao 't zow ooch sjaad zieë es ál die nette jonge geeslich* woorte. Oewe 't neet i ziet dao deeste niks aan.

Die 't van de mooder geliert höbbe, dat weere de bitste hoesvrouwe. En aandersj wille ze trouwe en da kinne ze niks. Ze weete nog neet wie ze e kindje motte vashawwe en wie ze 'ne eerappel motte kooëke.

En eeker jaor oppernuujts zeukt de Halfindersje mit d'r Winandus de kloeke oet. Ze wachte of die en die wer neet beginne te kloeke. Die eine kier good gebreut höbbe draage zoeëget wie e krenske op genne kop. Of e kruuske aan de hawskette, dat kinste draa zieë. Dat zuut d'r Caesar, d'r hoond, nog draan. D'r Caesar wit sjuus wat v'r hoonder kloeke zunt gewaes, al is 't zieëve jaor gelaeje. De kloeke mit de kuuke maoge aan d'r gruul* van d'r Caesar komme vreeëte. Mae ooch es de kloek al van de kuuke aaf is, dan maog ze nog d'r gruul komme oetlekke. Allein de kloeke liejt* d'r Caesar. Dao maog niks aan de kloeke komme. D'r Caesar waakt mit de Halfindersje en d'r Winandus euëver de kloeke en de kuukskes. De aander hoonder maoge neet aan d'r gruul van d'r Caesar komme. Die maoge nog neet op 't good*, op d'r hof komme.

D'r kuuketied is 'ne geveerlike tied, dat wit de Halfindersje. En daoveuër is ze hieël dek op 't good en op de sjprung* roondum d'r mistum. Mae es de kloeke mer good zunt. De kloeke liere de kuukskes 't gevaor kinne. Kuukskes motte d'r iersjte tied allein op d'r mistum blieve of in d'r reendersjtal. Ze kinne nog neet oet de waeg veuër e peerd, veuër 'n koo, e kawf en veuër de sjroete*, de geijs* en de owswages*. Ze zunt nog te klein, d'r greij* in de brook is nog te kort. De kloek liert de kuuke euëversjteeëke en op tied wachte es gevaor is. De kloeke liere de kuuke 't gevaor oet de loch. Mit ein oog sjaelt de kloek nao de loch. Me zaet, zoeë sjael wie 'n kloek. Mit ein oog hilt de kloek de loch in de gate. Dao kan 'n krao of 'n aester* opins neervalle op de kuukskes. 'n Goo kloek geet 'n aester nao d'r boom in. En dao haet 't prieje va katte die 't zeut blood van kuukskes gepreuft höbbe en da zunt ze bedorreve. Kuukskes

sjmaake zoeë lekker wie jong veugelkes en jong haeskes.

Dao is d'r milksbak oewe de meute* mit milk in gekeult weere. Dao verzoepe de kuuke nog in es ze al sjtoetskes* höbbe. En ze maoge neet nao d'r kreemesjtal* in. Es de zäög bagke* bie höbbe dan biete ze op de kuuke. De kloeke motte dek roope, laot dat. Dat maog neet, kom truuk. Es de kloek keeëkt* dan is groeët gevaor, da motte de kuuke op sjlang truuk bie de kloek en same d'r tussjen oetgooën. Es de kloek beuëkt* dan heesjt 't loestere. Es de kloek hél en mit korte sjtuukskes reupt dan is 't oppasse, oet de döppe* kieke. 'n Goo kloek hilt de kuuke biejeen en ze sjikke* zich de kuukskes, 't is 'n sjpas veuër te zieë.

Wat höbbe de kuuke 'n sjoeëne tied bie 'n goo kloek. Ze gönt euëveral mit de kloeke heen. De kloek wit oewe haas hupt*. En altied komme ze weer good heim mit de kloek. De kloek kint alle waeg en alle heukskes. De kloek is neet bang. Zoeë vrech wie 'n kloek, wurt gezag. Es 't mot, d'r klomp oet en draan. Zoeë zunt de kloeke. Ze blieve nog ieëder zelf kepot es dat get aan ein van de kuuke kömpt. En de aander hoonder gönt oet d'r weeëg es de kloeke mit kuuke aankomme. En ze vreeëte zich sjarrend ron buukskes de kuukskes in d'r mistum, op de sjeur, oonder 't sjop*, en oonder de hegke. En ze dabbe* de kooflatte* oetein in de hoeswei.

De kloek haet de kuukskes liere zoepe. Drie sjluukskes en dan d'r kop in d'r nak. 'n Hoon moot neet te väöl drinke, 'n hoon kan neet pisse. 'n Hoon zuupt, mae pist neet. Das ein van de drie waereldwondere.

Dao zunt d'r väöl mit sjtetskes* bie de kloek, zaet de Halfindersje. Die mit sjtetskes weere pölle, die aandere weere hane. Mae dao zunt d'r mit sjtetskes en dat weere toch hane. En dao haet 't d'r die iersj hane weere en dan zunt ze op 't litste toch pölle. Opins zuuste dat aan de kempkes. Dat is d'r nateur. En dat is 't sjoeënste van d'r nateur. D'r nateur leet zich neet regeleere.

En saoves geet de Haovese 'ns kieke of de kloeke ooch binne zunt en sjlaope en of de kuukskes nog allemaol biejeen zunt. De kloeke weete dat de Halfindersje nog 'ns kömpt kieke en ze zegke teeënge de kuukskes: zeet mer sjtil, 't is de Madam. De kuukskes kieke van oonder de vläögele van de kloek mit sjael eugskes nao de Halfindersje. Dao is niks sjoeëners es 'n kloek die de kuuke hoejert*.

 

1962-1965


Vorige Volgende