Adyosi / Afscheid

[p. 115]

Tropentriniteit

Ik heb ze in het diepe bos ontmoet,
je vreemde goden, vriend, van ver gekomen
en toch zo dicht bij ons, dat haast mijn voet
zich aan de hunne stiet, onder de bomen,
aleer ik zag en wist: zij zijn het, deze drie.

De oude bloesemwit-gebaarde die
zijn beide magere armen hield geheven
en uit de open handenschelp
het schilferlicht der twijgen scheen te zeven,
was brahma. Als een tere welp
sprong om zijn witte lendendoek
een hertekalfje rond, zo-juist geboren
in zijn onvindbaar leger. Aan zijn snoet
nog de eerste melkdauw. Verloren
in zijn schepping schreed de grijsaard voort,
en waar hij kwam ontloken bloesems,
werd hoge vogelzang gehoord,
verstrakten vruchten zich als volle boezems,
en drupte zacht een trage regen neer.

Hij werd gevolgd door een die jonger scheen, wanneer
veerkrachtig hij recht op mij toegetreden
kwam, met een kapmes in zijn vuist,
waarmee hij in de warrigheden
van 't onderhout zich onbesuisd
een doortocht baande, zonder haasten
en toch doortastend. Aan zijn zij
een dikke slang, voor mijn verbaasde
en bange blikken zich ontvellend,
terwijl groot zwijgen hen omgaf,
slechts uit lianen-kapsnee wellend
een waterguts zich overgaf
aan de aarde. vishnoe, fluisterde ik,
de onderhouder, de bestendiger

[p. 116]

 

van woud en wei, van bomen dik

 

en planten klein, die wendig er

 

zich slingeren van stam tot kronen,

 

in orchideeënpracht de kruin bewonen

 

en leven van wat leeft. Hij bracht,

 

waar hij zich doorgang baande, kracht

 

en duurzaamheid. Maar snelde verder

 

en liet ze een wijle ademloos,

 

de bodem en het bos besterder

 

van mos en bleke tuberoos.

 

 

 

Toen kwam uit zacht gezoem een wind

 

al zoevend opgezet, en een geknetter

 

gelijk van bosbrand. Half verblind

 

door walm en brandlucht zag 'k te pletter

 

een woudreus vallen, en daarop

 

in glimmend-zwart een naakte springen

 

met vuurglans om zijn wrede kop,

 

en hoorde ik hem brullend zingen:

 

‘Wat aanzijn krijgt en wordt en groeit,

 

gaat reddeloos in dood verloren,

 

wordt in vernietiging ontboeid

 

om mij in niet-zijn toe te horen.’

 

In wieling van veel-armig wenden

 

bewogen zich zijn borst en lenden,

 

zijn lenig leeuwenlijf, zo slank

 

als om hem heen de cirkelrank

 

van trillerlichte gloeichrysanten,

 

versterrelend tot diamanten,

 

robijnen- en smaragden-licht.

 

 

 

Ik viel ontzet op mijn gezicht,

 

geheel verblind door het vurig woeden

 

van heel die zee van bliksemsgloeden, -

 

en kwam niet uit die brand vandaan,

[p. 117]

 

dan gans in shiva's vlam vergaan, -

 

sindsdien een ander, vleug en schim

 

van mijn verloren zelf, beveiligd

 

voor 't oude bijgeloof; vol pril geglim

 

van inzicht, door gevoel geheiligd.

 

 

 

Voortaan slechts een vervluchtigd wezen,

 

besef ik beter dan vóór dezen,

 

vervreemd, o vriend, van land en tijd,

 

de zin van je Drievuldigheid.

[1957]