Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 17

158A. [1609] februari 14. Van J. Boreel.¹

Clarissime vir,

Binas ad te dedi literas, alteras prid[ie] Cal[endas] Febr[uarias], alteras decimo eiusdem mensis,² quibus licet ea continerentur quae te ratione affinitatis, partim etiam amicitiae ratione, quae (o)mnia fere inter nos communicat, attingunt, nihildum tamen responsi tuli. Sed ego libenter quamvis silentii causam interpretor subesse quam oblivionis. Itaque impende reip[ublicae], impende exequiis maximi viri,³ impende familiae curam tuam, ita tamen uti nos avide quid de istis literis sentias exspectare memineris.

1 Hs. Den Haag, ARA, arch. Boreel no. 58, eigenh. oorspr.

2 Deze brieven zijn niet overgeleverd.

3 Josephus Justus Scaliger, hoogleraar in Leiden, was op 21 januari 1609 overleden. Grotius publiceerde enkele epicedia in een uitgave van twee oraties, die Daniel Heinsius aan Scaliger wijdde. Vgl. infra, n. 8 (BG no. 269, p. 73-78).

[p. 50]

Nuper detracto velo ita egi cum monacho,⁴ ut facile persentisceret nisi ipsius nos diligentia fideique probatio indemnes pr[a]estaret, evenire posse uti in ipsius cucullam⁵ haec cuderetur faba.⁶ Ilico cepit excusare salarium tanquam ex alia administratione profectum. Sed ego uti meam illi operam serio addixi, ita meorum causam contra omnes acturum disertis verbis edixi. Itaque expergefactus est e somno, nec iam amplius podagra, chiragra, veterno laborat. Ad comitem Mauritium properat. Sed non veniet sine meis ad te literis. Verba rescripti Ordinum ex quibus adversarius sibi personam adstruere conatur adscripsi. Sed edetur nobis exemplar a parte, cuius te participem faciam. Nam mihi consultum plane videtur, si tu rem id postulare iudicas, uti ab Ordinibus verborum eius rescripti interpretationem quaeramus.⁷

Si vacat, adde aliquid de exitu summi viri, testamento, funere. Nam libros meos tibi curae esse confido. Si non vacat, liceat per te a domino Heinsio Baudiove impetrare.⁸ Librum tuum de Iure navigandi videre percupio⁹ et ubi mittes, alterum Bellimontio¹⁰ velim tuo nomine donandum, alimentum amicitiae.¹¹ Colloquia hactenus fuere inter nos satis amica et obtestationes quas ego si ab alio proficiscerentur satis frigidas existimarem. Sed notus est tibi. Neque id amicitiae nostrae fraudi erit. Animus enim et voluntas distinguit actiones, non agnata quaedam frigiditas aut elatio, quae ab animo non emanavit.

Salutant te pater, socrus, uxor.¹² Ego ita familiariter tecum loquor atque si pr[a]esens essem. Tu sinceritati literarum mearum prospicies, ne aliis prodatur.

Vale, amicorum decus,

tuus ἀκεραίως,
J. Boreel.

4 In Grotius' correspondentie wordt met de aanduiding ‘monachus’ herhaaldelijk verwezen naar de commissaris-generaal van de Minderbroeders, Jan Neyen (nos. 143 en 163 (dl. I)). Jan Neyen (ca. 1570-1612) bekleedde aan Spaanse zijde een sleutelpositie in de onderhandelingen over het Bestand. In het begin van 1609 was hij vanuit Spanje naar Antwerpen gereisd. Ten tijde van Boreels brief bevond hij zich in Zeeland, met de bedoeling naar 's-Gravenhage door te reizen (NNBW III, kol. 911-913).

5 ‘cuculla’, (monniks)kap.

6 ‘istaec in me cudetur faba’, ‘ik zal ervoor moeten opdraaien’ (Erasmus, Adagia I, I, 84 (84) (LB II, kol. 59-60; ASD II-1, p. 192), met een verwijzing naar Terentius, Eunuchus 381).

7 Aangezien grote delen van de correspondentie tussen Grotius en Boreel verloren zijn gegaan, valt niet goed uit te maken waarop Boreel in zijn vertoog over de ‘monachus’ doelde; wellicht verwijst hij naar de sterke Zeeuwse oppositie tegen een bestand dat voor de handel van deze provincie nadelige gevolgen zou hebben (Res. SG 1576-1609, XIV (1607-1609), p. 640-645 en 721).

8 Daniel Heinsius en Dominicus Baudius, collega's van Scaliger, publiceerden oraties ter gelegenheid van diens overlijden: Danieli Heinsii in obitum ... Iosephi Scaligeri ... orationes duae. Accedunt epicedia eiusdem et aliorum ..., Leiden 1609 (BG no. 269), en Dominicus Baudius, Oratio funebris dicta honori et memoriae maximi virorum Iosephi Iusti Scaligeri, Leiden 1609.

9 Grotius' Mare liberum was omstreeks de jaarwisseling 1608-1609 ter perse gegaan (BG no. 541, rem. 8).

10 Simon van Beaumont (1574-1654), een uit Dordrecht afkomstige jurist, die sinds 1601, eerst als advocaat, daarna, vanaf 1606, als tweede pensionaris te Middelburg werkzaam was. In 1613 zou ook Boreel tot pensionaris van Middelburg benoemd worden (no. 83A, Jacobus Gruter aan Grotius, dd. 30 september 1606).

11 ‘tuo ... amicitiae’ toegevoegd in de marge, gedeeltelijk beschadigd.

12 Jacob Boreel, burgemeester van Middelburg en Zeeuws afgezant in de onderhandelingen over het Bestand, de weduwe van Dirk Claes Pieterse Hayman (1548-1600), vermoedelijk Coryna Houtmans geheten, en Agnes Hayman, Grotius schreef een epithalamium op het huwelijk van Johan Boreel en Agnes Hayman (Dichtw. I 2a/b 4, p. 192- 204).

Middelb[urgi], 14 Febr[uarii] MDC‹V›IX.

Adres: Aen mijnheere/mijnheere de Groot, advocaet-fiscael. Haghe, met bode.