Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 16

7368. 1645 maart 18. Aan I. Vossius.¹

Clarissime et eruditissime domine,

Gratias habeo pro parte ista libri de Americanis gentibus.² Velim aliquis, cui plus sit otii quam nunc est mihi, meas coniecturas firmet aut adferat meliores. Certe quae Peruanis cum Sinensibus congruunt plura sunt quam ut fortuito concursui tribuantur. Croii liber multum hic legitur.³ Creditur in eo opere non Bezae tantum famam vindicasse, sed et gratificari voluisse domino Salmasio.⁴ Idem ille Croius Petavium tractat indignis modis. Is responsurum se negat, ideo quod norit annua augeri ministris contra quos scribitur.⁵ Goma-

1 Hs. Leiden, UB, BPL 1886. Eigenh. oorspr. Afschriften te Leiden, UB, BPL 1886, en te Rotterdam, GB, RK, hs. no. 674, f. 52^v. Gedrukt Epist., p. 746 no. 1742. Antw. op no. 7352, mogelijk beantw. d. no. 7391.

2 Isaac Vossius had in de Origen de los Indios de el Nuevo Mundo, etc. Por el padre Fray Gregorio Garcia, Valencia 1607, een bevestiging gevonden van Grotius' theorie over de Chinese herkomst van de Peruvianen; vgl. De origine gentium Americanarum dissertatio, Parijs 1642 (BG no. 725), p. 14-15, en De origine gentium Americanarum dissertatio altera, adversus obtrectatorem, Parijs 1643 (BG no. 731), p. 25-29. Zie voor een vertaling van BG no. 725, E. Goldsmid, Bibliotheca Curiosa. On the origin of the native races of America; a Dissertation by Hugo Grotius, Edinburgh 1884, p. 7-20 (BG no. 730).

3 Jean de Croï (Croy), predikant te Béziers en professor aan de academie van Nîmes, verdedigde in zijn Sacrarum et historicarum in Novum Foedus observationum pars prior, in qua Dan. Heinsii Prolegomena in Exercitationes Sacras perpenduntur..., Genève 1644, de eer van Théodore de Bèze (1519-1605) tegen de aanvallen van de Leidse hoogleraar Daniël Heinsius op de in calvinistische kring gezaghebbende Jesu Christi D.N. Novum Testamentum, Theodoro Beza interprete.

4 Vgl. no. 7357. Jean de Croï koos in de discussie over het bestaan van een ‘lingua Hellenistica’ de partij van Heinsius' opponent Claude Saumaise (P.R. Sellin, Daniel Heinsius and Stuart England, p. 43-51).

5 De door Grotius gewaardeerde jezuïet Denis Petau doelde waarschijnlijk op het besluit van de XXVIII^ste nationale synode te Charenton om David Blondel, predikant te Houdan, ‘professeur honoraire’ te Parijs, een jaargeld van 1000 francs toe te kennen (Actes ecclesiastiques et civils de tous les synodes nationaux, ed. J. Aymon, II, p. 692-693).

[p. 558]

rus mire semper Heinsio favit.⁶ Quod Cloppenburgius mihi obiicit,⁷ idem obiectum Erasmo fuit.⁸ Parabolae evangelicae pleraeque sunt apologi modestiores, in quibus non ferae aut pecudes loquuntur, sed homines.⁹ Apologos autem Latini vocant fabulas, ut Phaedrus, Gellius, alii.¹⁰ De scriptis vestris gaudeo meum consilium Claritati vestrae probari.¹¹ Livius Gronovii non dubito quin publico futurus sit utilis et gratus.¹² Ad literas Claritatis vestrae in quibus erat folium Anthologiae¹³ responsum misi per dominum Appelbomium. Velim servari formam chartae quae est in Stobaeanis et in Excerptis de tragoediis et comoediis.¹⁴ Caetera omnia vestro arbitratui permitto.

Deus Claritatem vestram cum optimis mihique venerandis parentibus vestris diu sospitet,

Claritati vestrae studiosissimus,
H. Grotius.

6 Claude Saumaise had in het voorwoord van Franciscus Gomarus' Opera theologica omnia, maximam partem posthuma, edita a discipulis: Joh. Vereem, Ad. Sibelius, Mart. Ubbenius, Amsterdam (Janssonius) 1644, een brief van de uitgevers aan de lezer aangetroffen met de volgende lofzang op zijn aartsrivaal aan de Leidse universiteit: ‘[Daniël Heinsius] Qui, cum incomparabili eruditione et nunquam morituris ingenii sui tot monumentis, ad summum laudis ac gloriae fastigium ascenderit, nunc ex ipso saeculi livore et aemulorum calumniis quotidie crescit’ (no. 7352, n. 6, en Leroy-Bots, Corresp. Saumaise-Rivet, p. 401-402).

7 De kritiek van de Franeker hoogleraar Johannes Cloppenburch op het gebruik van ‘fabula’ ter aanduiding van een bijbelse gelijkenis (parabola).

8 Vgl. Erasmus, Opera omnia, ed. J. Clericus, IX, Supputatio errorum in censuris Beddae, p. 563E-565D en p. 653F-654C, en IX, Responsio ad Albertum Pium, p. 1109C-E (J. Trapman, ‘Grotius and Erasmus’, in Hugo Grotius theologian, p. 93).

9 Zie Grotius in zijn Annotationes in libros Evangeliorum, Amsterdam 1641 (BG no. 1135), ad Matthaeum 13:3 (de gelijkenis van de zaaier) (Opera omnia theologica II, 1 (BG no. 919), p. 134 r. 20B - p. 135 r. 16A).

10 Phaedrus 3, pr. 36, en Aulus Gellius, Noctes Atticae 12, 10, 7.

11 Isaac Vossius kon zich verenigen met Grotius' advies (no. 7318) en bezorgde in 1646 een editie van de Epistolae genuinae S. Ignatii martyris, quae nunc primum lucem vident ex bibliotheca Florentina ... edidit et notas addidit Isaacus Vossius.

12 Titi Livii Historiarum libri ex recensione J.F. Gronovii, Leiden (Elzevier) 1645, 3 delen. Het vierde deel gaf de Deventer hoogleraar Johannes Fredericus Gronovius een afzonderlijke titel Ad T. Livii Patavini libros superstites notae; accessit Ismaelis Bullialdi epistola de solis defectu, cuius Livius lib. XXXVII meminit, Leiden (Elzevier) 1645 (A. Willems, Les Elzevier, p. 145, nos. 588 en 590).

13 De toezending van een proefpagina voor een quarto-uitgave van Grotius' Anthologia Graeca (BG no. 534) in de drukkerij van dr. Joan Blaeu (no. 7316). Het antwoord (no. 7329) kreeg Isaac Vossius medegedeeld in een brief die hem door Harald Appelboom was overhandigd, mogelijk in de vorm van een bijlage bij no. 7335.

14 De quarto-edities van de Dicta poetarum quae apud Io. Stobaeum exstant. Emendata et Latino carmine reddita ab Hugone Grotio, Parijs (apud Nicolaum Buon) 1623 (BG no. 458) en 1625 (BG no. 459), en de Excerpta ex tragoediis et comoediis Graecis tum quae exstant, tum quae perierunt: emendata et Latinis versibus reddita ab Hugone Grotio, Parijs (apud Nicolaum Buon) 1626 (BG no. 468).

Lutetiae, XVIII Martii 1645.

Adres: Viro clarissimae eruditionis multarumque virtutum Isaaco Vossio.

Adres (volgens de uitgave der Epist.): Isaaco Vossio.

Bovenaan de copie te Rotterdam: Isaaco Vossio.