Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 16

7155. 1644 november 19. Aan H. Appelboom.¹

Clarissime domine,

Magna certe est quae mari nostris obtigit victoria,² ut praedicat literarum undique consensus. Quodsi tanta fuit Danorum clades quantam fert fama, audiemus brevi aliquid de nostrorum conatu in Fioniam aut Zelandiam, dum Scania potissimas Daniae regis vires detinet. Si quid ostentorum interpretibus credimus, cervus celeritatem, equus fortitudinem significat.³ Erit ergo, si quid ista valent, penes nostros celeris victoria. Digna est quae ab omnibus celebretur Flemingii memoria.⁴ Spero nos laudationem aliquam eius

1 Hs. Dresden, Sächs. Landesbibl., C 61 A, 63. Eigenh. oorspr. Gedrukt Epist., p. 735 no. 1702. Antw. op no. 7133, beantw. d. no. 7168.

2 De overwinning die de Zweeds-Hollandse vloot van Karl Gustav Wrangel en Maerten Thijssen Anckarhielm op 13/23 oktober in de Fehmarnbelt had behaald.

3 De vlucht van een hert en een paard uit het legerkamp van koning Christiaan IV van Denemarken. Een teken dat de Zweedse veldmaarschalk Gustav Karlsson Horn in Skåne (Schonen) aan de winnende hand was.

4 Het lichaam van de Zweedse admiraal Klas Fleming († 26 juli/5 augustus 1644) was op 22 september/2 oktober in de kerk van Norrnäs (Värmdö) ter aarde besteld.

[p. 162]

funebrem ex Suedia accepturos et gaudeo paternas virtutes etiam ad filii commendationem pertinuisse.⁵ Tyssonium, qui nunc bono omine Ankerhelmius, magni semper etiam Zelandi sui fecere.⁶ Gratulor etiam domini Wrangelii processibus.⁷

Inter Danos et Batavos nunquam firma erit concordia. Sed ut scripsi antehac, claudicare Batavorum regimen vel ex eo colligas, quod tam pulchram occasionem ad restituendam commerciorum libertatem tam supine neglexerint, ac ne nunc quidem eam curent quantum res ipsorum exigunt et foedera praescribunt.⁸ Idem et in rebus Indiae Orientalis⁹ et in rebus Transamasianis¹⁰ apparuit.

Credo tenuem esse victum et pabula tum in marescalli Torstensonii, tum in Gallassii exercitu.¹¹ Qui magis premetur istis incommodis, is prior cogetur discedere. Tales autem discessus tam propinquo hoste periculo non vacant. Magalottius¹² inter Saram et Mosellam XII habet millia. Apud Wattenam sunt non plures IX millibus et iis ipsis commeatus difficiles. In Italia Hispani apud Alexandriam se tenent, ut Finale a periculo liberent; in Catalania Flixam obsident ad Iberum amnem. Audimus etiam Portugallos clade quadam affectos et ademta eis castella in ea parte quae Extremadura dicitur. Barbarini Roma exiere. Intravit eo dux Parmensis et comiter acceptus est. Rex Angliae Bristoliam recessit ab Oxonia. Parlamentariorum magnae sunt copiae. Etiam in Hibernia castellum quoddam eis deditum. Urbs autem Novi Castelli in Anglia vi a Scotis irrupta. Marescallus Castilionaeus rectius valet.

Deus, clarissime domine, Claritatem vestram servet ac sospitet,

Claritatis vestrae studiosissimus,
H. Grotius.

5 Herman Fleming, de oudste zoon van de admiraal, mocht het bevel voeren over de vlootbasis Skeppsholmen (Stockholm); zie no. 7098.

6 De Zeeuw Maerten Thijssen Anckarhielm, sinds september Zweeds admiraal en edelman, had met 20 schepen van de hulpvloot van Louis de Geer deelgenomen aan de slag in de Fehmarnbelt.

7 Lofvoor het beleid van de opperbevelhebber van de vloot, de Zweedse generaal-majoor Karl Gustav Wrangel.

8 De Staten-Generaal hadden zich de gelegenheid laten ontgaan om orde te stellen op de ‘versekeringh van de veyligheyt en vrijheyt van de scheepvaart en koophandel in d'Oost en Noord-Zee’ (art. 1 van het Zweeds-Staats verdrag van 1/11 september 1640); vgl. nos. 7087, 7097 en 7131.

9 Zie zijn brief van 21 mei 1644 (no. 6871 (dl. XV)): ‘'t Lang uitstellen van het octroi van Oost-Indië toont eene regiering waerin het particulier prevaleert over het publyck’.

10 Grotius had zich steeds geschaard achter de protesten van landgravin Amalia Elisabeth van Hessen-Kassel tegen de Staatse militaire steun aan graaf Ulrich II van Oostfriesland.

11 De Zweedse opperbevelhebber Lennart Torstensson voerde aan de Saale een uitputtingsoorlog met het keizerlijke expeditieleger van Matthias, graaf Gallas. De druk werd de keizerlijken te groot: op 19/20 november verlieten zij hun kwartieren te Nienburg en Bernburg en weken naar Maagdenburg uit (Doc. Boh. VII, p. 155 no. 452 en p. 157 no. 459).

12 Onderstaande berichten komen ook voor in Grotius' nieuwsbrieven, dd. 19 november 1644.

XIX Novembris 1644.

Adres: A monsieur/monsieur Appelboom, Suedois, à Amsterdam. Port.

Adres (volgens de uitgave der Epist.): D. Appelboom.