Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 14

6266. 1643 juni 19. Van J.A. Salvius.¹

Hochedeler, gestrenger herr ambassadeur,

Wass sint jüngstem den 6/16 dieses von hinnen an Ew. Excell. abgangenen bericht,² von den arméen in Böhmen nachrichtlich weiter eingelanget, ist hiebey liegend vmbständtlich zu ersehen. Vor gewiss wirdt geschrieben, dass des herrn feldtmarschalln Torstensons Excell. mit dero armée zu Melnick vber die Elbe gangen,³ vndt wie der Leipziger bott mündtlich referirt, auch verschiedene brieffe von dannen in sich halten, solle S. Excell. recta vff Praag zu gangen sein, den orth attaquirt vndt der kleinere seiten, welche die

1 Hs. Den Haag, ARA, Eerste afd., coll. Hugo de Groot, aanw. 1911 XXIII no. 10 (1643, 1). Oorspr. Eigenh. ondertek. De Duitse brieftekst is wellicht geschreven door Georg Keller, secretaris van de Zweedse ambassadeur te Hamburg. Antw. op no. 6234.

2 Het schrijven ontbreekt. In zijn brief van 14 mei 1643 meldde Salvius' collega Johan Oxenstierna dat het Zweedse hoofdkwartier gevestigd was te Loukovec bij Mnichovo Hradiště (Münchengrätz); vgl. no. 6214.

3 Op de 31^ste mei werden de keizerlijken opgeschrikt door het bericht dat de Zweedse opperbevelhebber Lennart Torstensson eenheden van zijn leger naar de rivierovergangen bij Mělník en Litoměřice had gestuurd (Doc. Boh. VI, p. 489 no. 1519 en VII, p. 25 no. 2).

[p. 339]

höchste vndt beste ist, alsso fort sich impatronirt haben. Wann es continuirt, so wirdt nechstkommende woche die gewissheit mit den particularien zu erfahren sein. Auss allen vmbständen, vndt sonderlich nun nach beschehener coniunction des herrn general Stalhanschen,⁴ scheinet sonst, dass ehistens der enden es zu einer hauptaction kommen werde. Einige vnssrer an der Weser liegenden trouppen seind in das Halberstattische gangen, vndt haben 2 meylen von Halberstatt einen, mit keysserl. völckern besetzt gewesenen orth, eingenommen.⁵

Der herr ambassadeur Oxenstiern ist vff der raise anherwarts begrieffen vndt wirdt vermuthlich diese wochen noch zu Wissmar anlangen.⁶ Alhier stehet alles in vorigen terminis.

Thue Ew. Excell. hiemit des Höchsten starckem schutz zu allem selbstwünschenden wolergehen getrewlichst empfehlen,

Ew. Excell. dienstbereitwilligster allezeit,
J.A. Salvius m.p.

4 De onlangs uit Stettin teruggekeerde Zweedse generaal-majoor Torsten Stålhandske hield zijn leger paraat in de omgeving van Chemnitz. Aan het westfront forceerde het expeditieleger van Hans Christoph, graaf van Königsmarck, een doorbraak door de keizerlijke verdedigingslinies in Frankenland (Doc. Boh. VI, p. 486 no. 1508 en VII, p. 25, nos. 3-4, en p. 31 no. 27).

5 De Zweedse commissaris Gedeon Holke blokkeerde de aanvoerroutes naar de stad Halberstadt (Gazette 1643, no. 86, dd. 11 juli 1643).

6 Dezelfde Gazette 1643 berichtte dat Johan Oxenstierna tegen de 23^ste juni in Hamburg werd verwacht. Deze datum kon niet meer aangehouden worden; vgl. no. 6291.

Datum Hamburg, den 9. Iunii 1643.

Onderaan de brief schreef Salvius:

Rex Galliae cum matre regente scripserunt in Sueciam se cooperaturos cum regina Sueciae pace belloque, eo modo quo rex defunctus.⁷ In literis ad Saint-Romain vero apertius se foederi staturos promittunt.⁸

Rex Daniae, renovata cum Hamburgensibus necessitudine qualis fuit anno 1603, naves militemque domum remisit. Civitas amissam bello navali anni 1630 regis gratiam redemit 250 millia thalerorum, quatuor annis solvendorum.⁹ Controversiae principales de privilegio urbis et vectigali Gluckstadiano amico tractatui subiicientur eoque non succedente, iudicio camerae imperialis.

Collybum Gallicum¹⁰ nondum huc venit. Nec quidquam adhuc de adventu legationis Gallicae Monasterium intelligimus.¹¹ Nostrates parati sunt ire, quamprimum caeteros interessentes movere perceperi[n]t.

Bovenaan de brief schreef Grotius: 7 Iulii rec.

7 De ontvangst van de documenten behorende bij de ratificatie van het Frans-Zweeds subsidieverdrag van 30 juni 1641 werd op 27 juli/6 augustus in de rijksraad bevestigd (Svenska Riksrådets Protokoll X (1643-1644), p. 230); zie ook no. 6350.

8 De Franse resident te Hamburg, Melchior de Harod de Senevas, markies van Saint-Romain.

9 De Hamburgers zegden koning Christiaan IV van Denemarken een genoegdoening toe van 280000 rijksdaalders. De vorst nam de stad vervolgens weer in zijn genade op. In zijn vredesboodschap van 26 mei stelde hij de onderworpenen een conferentie over een aantal netelige vraagstukken in het vooruitzicht. De bijeenkomst zou op 21 juni in Itzehoe moeten plaatsvinden (H.-D. Loose, Hamburg und Christian IV. von Dänemark während des Dreissigjährigen Krieges, p. 105-109).

10 ‘Collybum Gallicum’, de wisselbrief waarmee het geld van de Franse subsidie naar Stockholm werd overgemaakt.

11 Het nieuwe bewind in Frankrijk maakte geen haast met het bekendmaken van de definitieve samenstelling van de Franse delegatie ter vredesconferentie; vgl. Acta pacis Westphalicae; Die Schwedischen Korrespondenzen I, p. XXVII-XXIX.