Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 13

5954. 1642 november 15. Aan W. de Groot.¹

Mi frater,

Vidi libellum Germani qui hic infamis est,² ut mihi Hambraeus dixit, non tantum ob ebriositatem et calumnias, verum etiam ob mantelli furtum.³ Hambraeus ei egenti de suo pecuniam dedit et aliis auctor fuit ut darent. Vides quam illi referat gratiam. Haud dubium est quin ab aliquibus emptus sit ad reperienda et edenda tot mendacia. Filius meus⁴ nunquam illum audivit docentem; nunquam apud Ransovium pransus est.⁵ Nihil scit de versione Lutheri.

1 Gedrukt Epist., p. 944 App. no. 626. Antw. op no. 5941, beantw. d. no. 5968.

2 De Classicum belli sacri adversus Hugonem Grotium papistam ab omnibus Luteranis suscipiendi, decantatum a Joanne Seyfferto Ulmensi Suevo, 1642.

3 Jonas Hambraeus, predikant van de lutherse gemeente te Parijs, wiens gezag Seyffart gebruikte om Grotius te ontluisteren.

4 Grotius' oudste zoon Cornelis bestreed de juistheid van de volgende passage in Seyffarts werk: ‘Postquam anno 1641, ipsis cal. Ian., petente id illustri et generoso domino barone Degenfeldo, concionem ad populum, in lingua nostra vernacula, habuissem, cui filius Grotii quoque intertuit, meque, ne cum magnatibus prandendum foret, subduxissem, tunc dictus Grotii vitulus, quod pro concione, auditorium, seria commonefactione, ad diligentem S. Literarum lectionem invitassem, Luterique versionem Bibliorum vernaculam meis Germanis commendasse[m], ludibriosissime multa, contra versionem inter prandendum, tanto effectu, protulit, ut Degenfeldi mentem, nimia curiositate scrupulosam, et ante adventum meum, a Hugone patre, circumventam, sicut et aliorum, non parum alienaverit’ (Classicum, p. 24-25).

5 De maaltijd had niet plaats bij luitenant-generaal Josias Rantzau, maar bij Cornelis' toenmalige commandant Christoph Martin, vrijheer van Degenfeld.

[p. 517]

Inde metire caetera. Quid proponant sibi qui hunc hominem in me incitarunt, et ex ipsius scripto et ex epistola Riveti⁶ patet. Ego eius sum aetatis, ut privatam vitam optare magis quam reformidare debeam. Neque tamen puto talibus telis mihi quicquam noceri posse.

Gallus ille qui meum et Mileterii laborem tam candide probat,⁷ velim scire quis et qualis sit, ut videam an, quid et quomodo respondere ei debeam.⁸ Epistolam eius quanquam probo, ego non edam, tum ne pecunias corrogare videar, tum quod isti obtrectatores melius quam silentio nostro puniri non possunt.

Nostras editiones, id est Lucani, poematiorum, Anthologiae summopere tibi commendo.⁹ In id enim propero, ut omnia unde aliquid redundare ad posteros potest utilitatis, faciam publici iuris.

Valde aveo scire quid acturi sint cum Zelandis Hollandi.¹⁰

Quod domino Utenbogardo non respondi, id non eo evenit quod non summe venerer virum valde pium et eruditum et de me optime semper meritum. Sed in isto negotio metui ne epistola mea per mortalitatis aut alios casus veniret in manus malorum interpretum. Quae ipsa causa est cur et uxori tuae¹¹ non responderim eademque cautione in isto quidem negotio uti posthac constitui. At si quid facere possim gratum domino Utenbogardo, faciam et si qua materia se ad scribendum dederit, non negligam. De Cordesii catalogo ero memor.¹²

Commendo me nostris,

tibi obligatissimus,
Hugo Grotius.

6 Zie voor Rivets bijdrage aan de Classicum belli sacri adversus Hugonem Grotium, no. 5949.

7 Het ‘memorandum’ waarin lovend werd gesproken over het kerkelijke verzoeningswerk van Grotius en Théophile Brachet de La Milletière, ontbreekt. Ook anderen moeten daarover zijn ingelicht; vgl. Bots-Leroy, Corresp. Rivet-Sarrau I, p. 310, waar Rivets Parijse correspondentievriend in zijn brief van 15 november 1642 opmerkt: ‘Le bruict est entre nous que M^r le Cardinal songe autant que iamais à l'accommodement des religions, se voulant servir à cet effet du Votum et non du Crurifragium id est de leurs autheurs, et mesme d'un ministre de Hollande. (Ne seroit ce point Courcelles? il est bon ami du Legat)’.

8 Navraag van Willem de Groot in Amsterdam leverde op dat de opsteller van het memorandum beweerde eens secretaris van Richelieu te zijn geweest. Naderhand - in januari 1643 - maakte de ‘Gallus’ bekend dat zijn naam Robert le Comte was; zie ook Bots-Leroy, Corresp. Rivet-Sarrau I, p. 350.

9 De geringe mededeelzaamheid van de Amsterdamse uitgever Blaeu over de voortgang van de druk van zijn nieuwe aantekeningen bij Lucanus (BG nos. 430 en 431) begon Grotius te benauwen. Bij nog langer uitstel kon hij een spoedig verschijnen van zijn Anthologia Graeca (BG no. 534) en zijn poemata wel vergeten.

10 In Middelburg waren de voorstellen van de Staten van Holland in de zaak van de controle op de wapen- en troepentransporten naar Engeland goed ontvangen.

11 Alida Graswinckel die zich het lot van Grotius' zoon Pieter erg aantrok; vgl. no. 5644.

12 Willem de Groot keek verlangend uit naar de toezending van een exemplaar van de Bibliothecae Cordesianae catalogus, cum indice titulorum.

15 Novembris 1642.