Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 13

5949. 1642 november 10. Van W. de Groot.¹

Frater optime,

Inscriptio quam Thuanus sacello suo praeponi curavit, ostendit eum bonae fidei fuisse qui votum liberationis eousque extenderit.² Vidi et hic epigramma in mortem Sanmartii et ipsius, in quo hic arctae, ille fractae arguitur fidei.³ Sed nimirum verum manet illud Taciti: suum cuique decus posteritas rependet.⁴

Acceperis iam puto et alterum libellum in te scriptum, priore etiam virulentiorem.⁵ Rivetus dolet praepositam ei suae epistolae particulam, alia vero omissa quibus illum a tali scriptionis genere distrahere voluerat. Mihi vero id non displicet, ut mundus discat cui haec monstra debeamus. Illud scire debes, priorem libellum peius etiam quam Latine scriptus est Belgice

1 Hs. Den Haag, ARA, Eerste afd., coll. Hugo de Groot, aanw. 1911 XXIII no. 24, 266. Eigenh. oorspr. Antw. op no. 5937, beantw. d. no. 5961.

2 Op de dag van zijn terechtstelling ontwierp François-Auguste de Thou nog een gedenkplaat voor een memoriekapel in de kerk van de Cordeliers te Tarascon.

3 De ondergang van de Fransman die zijn vriend, de markies van Cinq-Mars, weigerde te verraden, inspireerde Constantijn Huygens in oktober tot een ‘epitaphium Thuani, criminis rei quod improbaverat, quia non revelati’ (Worp, De gedichten van C. Huygens III, p. 235-241). Wellicht kreeg Willem de Groot dit gedicht onder ogen.

4 Tacitus, Ann. 4, 35.

5 De Classicum belli sacri adversus Hugonem Grotium papistam ab omnibus Luteranis suscipiendi, decantatum a Joanne Seyfferto Ulmensi Suevo; vgl. no. 5937. De auteur leidde het werk in met het volgende brieffragment: ‘D. Andreas Rivetus, Epistola quadam 15 Octobris anno 1642, ad me: Si quid aut tu, aut tui habeant, quo docere possis, vestros tam alienos esse, a molitionibus Grotii, quam tu es, et ei ostendere, quod malam gratiam, a Germanis vestris sit initurus; non parum officeres eius instituto. Non possum non laudare zelum tuum, in hac causa conniventibus aliis protestantibus Germanis, qui virum illum sinunt suo nomine abuti, ut convitia sua in nos exoneret’. Zie voor Rivets houding in deze zaak, Bots-Leroy, Corresp. Rivet-Sarrau I, p. 284 en 290.

[p. 512]

versum,⁶ et quidem cum maxima regis Magnae Britanniae iniuria, ut ex adiuncto videbis exemplo.⁷ Sed de hoc latius filius scribet.⁸

De filiae negotio locutus mihi est Reigersbergius. Uterque necessarium putamus ut filia aut praestet Parisiis iuramentum, aut certe mandatum ad id praestandum procuratori m[aist]re Pierre à Luchtenberg mittat, ad eam formam quam sententia praescribit.⁹

De sermonibus Spiringii¹⁰ non male ariolaris. Caeterum scire velim an ad certum tempus Suediae sis obstrictus, an simpliciter ad revocationem. Nunc quia inimicos omnino in id laborare vides ut de statu deiiciaris, expectandum censeo quid Suedi sint de te decreturi; neque facile puto eos tantum furori nostrorum concessuros.

Hogerbetius¹¹ hactenus a Lugdunensibus nulla certa spe delusus hac septimana libellum supplicem Senatui exhibebit eosque in ius vocabit. Ego quid ea de re fiat te monebo. Interea nos otiose hanc fabulam speculabimur.

Pro novis quae scribis grates ago. Ego hoc tantum reponam res regias in Anglia melius iam se habere, cedere Essexium, regios Londinum versus contendere.¹² In ipsa etiam urbe multos esse qui se pro regiis agnosci cupiant ex colore quem pro tessera sumserunt.

Libellum quem petis mitto.¹³ Hodie Lugdunum excurro ad exsequias cognatae Gertrudis Reigersbergiae.¹⁴

Deus te nobis omnibus diu servet incolumem,

tibi obsequentissimus frater,
Guilielmus Grotius.

6 Het geschrift Hugo Grotius papista sive Epistolica deductio dat Willem de Groot zijn broer op 20 oktober had toegezonden; vgl. no. 5926.

7 In de Nederlandse bewerking Huygo Grotius papista treft men dezelfde laster aan, maar dan iets meer uitgewerkt, zoals bijvoorbeeld in de passage: ‘'t Schijnt wel dat Grotius om den pretensen koningh Carel van Groot-Brittannien, tot ruyne van 't land oock een jesuytische verraders liedeken met de Spaensche ende Brittannische vredens liberteyt der verstoorende moeytemakers in de ooren piept’. Met elkaar gemeen hadden de uitgaven de vurige wens van de auteur: ‘dat Grotius haest sterve’.

8 De brief van Pieter de Groot ontbreekt; zie ook no. 5951.

9 Cornelia de Groot was verwikkeld in een proces tegen Adriaen van Naeltwijck over de nalatenschap van Jacob van Oldenbarnevelt; vgl. no. 5742. Haar zaakwaarnemer zal gelieerd zijn aan de Haagse familie van Luchtenburg (H.P. Fölting, De Vroedschap van 's-Gravenhage, p. 96-98).

10 Resident Petter Spiring Silvercrona was van zijn reis naar Stockholm teruggekeerd met een slecht bericht over Grotius' toekomst.

11 Adriaen Hogerbeets die namens de familie de Leidse stadsbestuurders had doen dagvaarden om langs deze weg genoegdoening en posthuum eerherstel van zijn vader Rombout Hogerbeets te verzoeken.

12 Verzwakt moreel in het parlementsleger van Robert Devereux, graaf van Essex, bracht koning Karel I tot het besluit om naar Londen op te rukken. Tegen de 17^de oktober had het Parlement alle toegangen tot de stad laten afsluiten (CSP Ven. 1642-1643, p. 175-178).

13 Het tweede exemplaar van het geschrift Verwondering aan Jacobus Laurentius over sijne geleerde schriften van hem uytgegeven.

14 ‘Nicht’ Geertruid (Geruit) Reygersberch die in 1609 de Leidse apotheker Jan Dircxz. Vinck had getrouwd, werd op 10 november in de St. Pieterskerk te Leiden begraven. Zij was de dochter van Dirck Jacobsz. Reygersberch en Catharina Adriaensdochter van Zonneveld (Leiden, GA, Stadsarchief 1574-1816, inv. no. 1320, en Genealogieën, dossier Reygersberch; zie ook Den Haag, C.B. voor Genealogie, stencil ‘van Reygersberghe-Rijgersberg’, p. 11 en 13).

Hagae, X Novembris 1642.

Marezii libros duos¹⁵ in te scriptos iam habeo, missurus ubi se dederit occasio.

15 Concordia discors et Antichristus revelatus; id est ill. viri Hugonis Grotii apologia pro papa et papismo van de Bossche hoogleraar Samuel Desmarets (Maresius). Het werk dat uit twee delen bestond, was in Amsterdam bij Janssonius gedrukt. Voor de aanbieding van zijn boek op 1 november aan de Staten-Generaal was Desmarets eind oktober naar Den Haag gereisd (BG no. 1130; B_sG no. 318).

[p. 513]

Adres: A monsieur/monsieur Grotius, ambassadeur de Suede, à Paris.

Bovenaan de brief schreef Grotius: Rec. 19 Nov.

En in dorso: 10 Nov. 1642 W. Grotius.