Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 13

5661. 1642 maart 31. Van W. de Groot.¹

Frater optime,

Ego hac septimana cum domino Utenbogardo contuli de duobus quos transmisisti Caraffae locis et comperi eum in eandem mecum sententiam descendere, non adiungenda ea quae ex invectivis in Lutherum et Melanchthonem plus mali, quam boni ex iis quae de vitiis clericorum et Confessione Augustana dicuntur, videantur allatura.² De iis, quae ad editionem Blavianam Viae pacis pertinent, ipsum per litteras monui. Ubi quid intellexero sive de eius libri sive de Dissertationis de origine gentium Americanarum sive de Lucani editione faciam te certiorem.³ Ego non desinam urgere Blavium, neque quid amplius possum proficere.

Quod de sermonibus a cardinale Riceliaco in negotio reconciliationis iam mutatis scribis, valde mihi dolet.⁴ Neque enim ulla in re maiorem spem collocaveram quam in eius bona voluntate et ad id, quod enixe vellet, efficiendum potentia.

Ego quae iniungis subinde, si tractum temporis habeant, annotare soleo.⁵ Reliqua in re recenti expedio. Animadversiones Riveti ad tua in Cassandrum Annotata nondum prostant;

1 Hs. Den Haag, ARA, Eerste afd., coll. Hugo de Groot, aanw. 1911 XXIII no. 24, 237. Eigenh. oorspr. Antw. op no. 5647, beantw. d. no. 5675.

2 Grotius overwoog twee passages uit Carafa's Commentaria de Germania sacra restaurata op te nemen in zijn bundel Via ad pacem ecclesiasticam (BG no. 1167). Over deze zaak mocht zijn broer Willem het advies inwinnen van de nestor van de remonstranten Johannes Wtenbogaert.

3 Het handelt hier om de uitgaven BG no. 726 en BG nos. 430-431.

4 Het nieuws over Richelieu's koerswijziging was ook al door andere zegslieden in Den Haag verkondigd; vgl. no. 5653.

5 Grotius had zijn broer gevraagd om zijn aanwijzingen voor de drukker nauwkeuriger bij te houden: ‘rogo chartam in mensa tua habeas’.

[p. 160]

hac tamen septimana proculdubio prostabunt.⁶ De Marezii thesibus⁷ scribet Goesius.⁸ Interim et hoc scias, prodiisse his diebus Notas Graswinkelii in epistolam quandam eiusdem Marezii, qua sententiam Salmasii tuetur de permissione trapezitarum, quam Graswinkelius in gratiam Bocxhornii oppugnat, simplicem hic tantum tolerantiam agnoscens. Eum libellum per occasionem mittam.⁹

De Angliae rebus incerta hic omnia et pauci sunt qui comperta scribere audeant. Illud constat a parlamento sexaginta circiter deputatos ad regem cum feciali missos fuisse eosque re infecta reversos. Regina hic dixisse fertur se pedem in Angliam non illaturam antequam maritus suus iusti exercitus compos sit. De donatione propter nuptias iuveni principi ab Ordinibus constituenda inter provintias non convenit. Ordines Generales quinquaginta florenorum millia annua promisisse per legatos suos¹⁰ dicuntur. Hollandi se suo nomine quod e re esse iudicabunt daturos aiunt aliasque provintias, ut et ipsae pro viribus conferant, monent. Sed id Foederatis minus placet, neque quis finis futurus sit etiamnum intellexi.

Postquam haec scripsissem, vidi scriptum hoc Riveti et ipsum acerbum ut ab homine Gallo et genuino Calvini assecla compositum, quod per partes, ne nimis tabellarium onerem, mittere constitui.

Vale, frater optime,

tibi obsequentissimus frater,
Guilielmus Grotius.

6 Een exemplaar van Hugonis Grotii in Consultationem Cassandri annotata. Cum necessariis animadversionibus Andreae Riveti... (BG no. 1172) kreeg Willem nog dezelfde dag in handen (infra).

7 De theoloog Samuel Desmarets had op 1 januari 1641 aan Jacobus Zuerius in een nieuwjaarsbrief zijn mening gegeven over een hem aangeboden verhandeling ‘De Trapezitis' van Zuerius’ neef, Marcus Zuerius Boxhorn. Omdat de standpunten van deze auteur afweken van die van de gevestigde autoriteit op dit gebied, Claude Saumaise (vgl. no. 5583), vloeide uit deze brief een wetenschappelijke controverse voort (D. Nauta, S. Maresius, p. 188-189).

8 De schoonzoon van Daniel Heinsius, Willem Goes (pseudoniem Lucius Verus) opponeerde tegen de stellingen van Saumaise en Desmarets met een Vindiciae, pro recepta de mutui alienatione sententia, accedit specimen eiusdem controversiae (auctore Lucio Vero), uitgegeven te Leiden in 1646 (ex. Den Haag, KB, 1123 D16); zie Leroy, Dernier Voyage, p. 47 en 70.

9 De jurist Dirck Graswinckel was in het bezit gekomen van de nieuwjaarsbrief van Maresius. Zijn Notae voltooide hij op ‘VIII kal. Iunias’ (25 mei 1642). Hetzelfde jaar liet de Leidse uitgever Commelin een bundel verschijnen waarin buiten medeweten van de auteurs de tekst was afgedrukt van de dissertatie van Boxhorn, de brief van Desmarets en de Notae van Graswinckel (ex. Leiden, UB, en Parijs, Bibl. Nat.).

10 De gezanten Johan Wolfert van Brederode, François van Aerssen, heer van Sommelsdijk, en mr. Johannes Polyander van Kerckhoven, heer van Heenvliet, hadden in 1641 het huwelijk gearrangeerd tussen Willem (II) van Oranje en Mary Stuart.

Hagae, XXXI Martii 1642.

Adres: A monsieur/monsieur Grotius, ambassadeur de Suede, à Paris.

Bovenaan de brief schreef Grotius: Rec. 10 Aprilis.

En in dorso: 31 Martii 1641 [sic] W. de Groot.

Onderaan de brief, in de hand van Grotius, en doorgehaald: deest ab 102 ad 121.¹¹

11 Aantekening gemaakt na ontvangst van het eerste ‘pars’ van Rivets Animadversiones (supra, n. 6).