Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 13

5647. 1642 maart [22/24]. Aan W. de Groot.¹

Mi frater,

Libenter intelligam iudicia, quae ex vultu, gestu, sermonibus reginae Angliae fient.² Interim miseret me magis regis Angliae quam episcoporum, qui magno fasce levati melius vacare

1 Gedrukt Epist., p. 934 App. no. 592. De datering ‘24 Martii’ zal verbeterd moeten worden in ‘22 Martii’. Antw. op no. 5638, beantw. d. no. 5661.

2 Koningin Henriëtte Maria had op 11 maart haar intrek genomen in het paleis Noordeinde te Den Haag.

[p. 143]

poterunt gubernandis ecclesiis.³ Quod cardinalis Riceliacus circa pacem ecclesiarum sermonem nonnihil mutavit, sub eo vereor ne lateant duriora adversus reformatos consilia. Nam res Scoticae et Anglicanae eos apud omnes et politicos et episcopos in magnum adducunt odium. Ego simul et paci ecclesiae et ipsorum tranquillitati consultum volui. Via ad pacem ecclesiasticam apud Morellum edita est, sed sine nomine librarii aut loci. De mille exemplaribus iam octingenta sunt vendita. Videbis eum librum in vestris partibus.⁴

Nolim, si fieri potest, Vosbergium meis sarcinulis onerari.⁵ De libris de Iure belli ac pacis distribuendis probo tua consilia. Rogo saepissime me de editionibus nostris edoceas. Privata ista edi pervelim.⁶ Americana si ibi non eduntur, hic edam.⁷ De poematis, Lucano, Anthologia Morelliani me sollicitant.⁸ Incertum est vitae tempus. Nolim quicquam post me relinquere aliorum fidei. Video plerosque corrumpi spe aut metu.

Illud tibi significandum duxi, totam illam praefationem, quae Cassandri praefationi praefixa est, non fuisse inter ea quae ego typographo dedi et me inscio additam. Puto sumtam ex operibus Cassandri in folio.⁹

De mittendo ad magnum cancellarium libro de Iure belli ac pacis rogo memineris.¹⁰ Rogo chartam in mensa tua habeas, in qua summatim perscribas ea quae tu ut facias rogo, ne aut obliviscaris aut cogaris saepe ad literas veteres recurrere.

Papa valet melius.¹¹ De bello partis nihil remittit. Parmensis, ne subditi sui excommunicationis horrore a fide avertantur, novo sacramento eos obligavit. Galli ad pacem laborant nec multum proficiunt. Copias terra marique augent omnes Italiae principes et civitates. Barcinone nova detecta est contra Gallos coniuratio. Taedet multos rerum novatarum, ut et in Portugallia. In Ruscinonensi tractu hoc anno bellum fervebit, minus in Belgico fine. Movent tamen et ibi se exercitus. Quid de Angliae regina, quid de Anglia, quid de matrimoniis ibi dicatur, saepe doceri gaudebo,

Deus matrem nostram, te, uxorem, liberos servet,

tibi obligatissimus frater,
H. Grotius.

3 Op 23 februari was door koning Karel I de wet bekrachtigd ‘for taking away the votes of bishops out of the Lords House, and exempting them from the trouble of other secular affairs’.

4 BG no. 1166; de in het postscriptum vermelde correctie is in de Amsterdamse uitgave van het werk inderdaad aangebracht (BG no.1167).

5 Oorspronkelijk was het Willems bedoeling om de verzending van auteursexemplaren van de nieuwste uitgave van De iure belli ac pacis (BG no. 571) op te dragen aan Caspar van Vosbergen jr.

6 De Epist. geeft: ‘private ista edi pervelim’. Het betreft hier de Autentycque stucken, raeckende de saecke van den heer Hugo de Groot ..., verschenen in september 1642 (BG no. 889).

7 De tekst van Grotius' De gentium Americanarum origine dissertatio (BG no. 726) was al bij de uitgever Blaeu ingeleverd.

8 Geen van de drie hier genoemde werken zou bij Gilles Morel in Parijs verschijnen; vgl. BG no. 1 rem. 4, BG nos. 430 en 431, en BG no. 534.

9 De praefatio ‘Pacis in ecclesia studiosis’ was verschenen in de editie Georgii Cassandri Opera ... omnia, Parijs 1616 in fol., p. 899-901 (vgl. BG no. 1166 rem. 5).

10 De Zweedse kanselier Axel Oxenstierna stond op de lijst van degenen die van Grotius een presentexemplaar zouden ontvangen; vgl. no. 5582.

11 Deze berichten komen ook voor in Grotius' nieuwsbrieven van 22 maart.

24 Martii 1642.

In Via pacis ecclesiasticae, p. 279, male positum ‘emundatione’ pro: emundationis.