Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 11

4675. 1640 juni 2. Aan A. Oxenstierna¹.

Excellentissime atque illustrissime domine,

Sumus in exspectationibus multis et magnis: primum, quo evasuri sint validi exercitus in Germania, hinc Bannerii² ac sociorum, inde caesarianorum, cum quibus se conjunxere Bavarici; deinde quid futurum sit de urbe Taurinorum, ad quam eximendam periculo Leganesius³ non ex Tiroli tantum et a Neapoli, Etruria, Constantia accepit militem, sed et ex Hispania exspectat; postremo quid in Belgicis futurum sit partibus, quo jam magna pars belli confluit. Nam Mileraeus⁴ ad Carolimontium impeditus pluviis et viis coenosis, quas hostes auxerant immissis per aperta dissepta aquis, pulvere etiam bellico per proditorem quendam⁵ incenso, inde ad Mariaeburgum, quod in regione hostili interius jacet, se transtulit partemque aliquam de suo exercitu misit ad Castilionaeum⁶, qui jam habiturus octodecim ferme millia creditur Flandriam petere, in cujus ea parte, quae circa Brugas est, magno cum exercitu res gerit princeps Arausionensis magnum aliquod obsidium animo agitans. Alter Batavorum exercitus alibi negotium facessit Hispano, qui quatuor e partibus hostem videns aegre constituere poterit, quo vertere se debeat. Itaque videtur annus hic pulchros successus nobis polliceri.

Manet interim ociosus hic princeps elector⁷; ex otio taedium, ex taedio morbus ei natus est. Videt Gallos nihil secum agere, quod exspectare se dicant, quid pro ipso factura sit Anglia.

At ea plane in turbido est. Scoti et arcem Edimburgae et Angliae oppidum quoddam in limite cepisse dicuntur. Post solutum Angliae parlamentum captosque Londinensium magistratum quosdam vulgus ejus urbis insanire coepit minime solennia. Nobilitas etiam per agros regio militi stativa non permittere. Hispanici legati⁸ iratam plebem timentes regis domum pro perfugio habuere; quae omnia talia sunt, ut, nisi ingens sequatur aulae

1 Gedrukt Epist., p. 623; Oxenst. Skrifter 2. afd. IV, p. 43.

2 De Zweedse veldmaarschalk Johan Gustavsson Banér.

3 Diego Mexía Felípez de Guzmán, markies van Leganés, Spaans goeverneur van Milaan.

4 Charles de La Porte, hertog van La Meilleraye, maarschalk van Frankrijk.

5 Grotius ontleent deze gegevens vermoedelijk aan de brief van Louis Aubéry du Maurier, no. 4672, dd. 1 juni.

6 Gaspard de Coligny. hertog van Châtillon, maarschalk van Frankrijk.

7 Karl Ludwig van de Palts.

8 De extraordinarii ambassadeurs Antonio Sancho Dávila y Toledo, markies van Velada, en markies Virgilio Malvezzi. In Londen vonden 21-25 mei rellen plaats; vgl. Gardiner, Hist. England IX, p. 133.

[p. 307]

conversio, nihil boni portendant principi Palatino. Ego et de hoc et de Vinariensium fratrum⁹ negotio propiora mandata, pro libertate autem mareschalli Hornii¹⁰ novas reginae¹¹ literas exspectabo. Video enim in rebus illis omnibus nihil agi posse, priusquam rex huc redeat, qui nunc cum cardinali ad Noviodunum est.

Postquam Bavarus¹² suas cum caesarianis copias junxit, cessare debuerant rumores illi de dissidiis inter ipsos. Attamen sunt qui a Bavaro prensari putant electores, ut ipse rex fiat Romanus. Alii vero dolum esse credunt, ut Gallorum talia sperantium arma a se arceat Bavarus distineatque eos, ne se cum D. Bannerio conjungant.

A seditionibus Hispanicum quoque imperium immune non est; nam praeter eam, quae Panormi exarsit, de qua scripsi antehac¹³, etiam in Catalonia alia erupit non minore cum regentium periculo.

Germani, gens in bello hoc quidem tempore valde levis, non pauci ex Hispanicis in Italia castris ad Sabaudica se transtulere. Viduae autem Sabaudicae¹⁴ incisio sub oculum ad os usque facta est, ut humor vitiosus caecitatis periculum adferens ab oculo abduceretur.

Deus orbi christiano det veram pacem ac Sublimitatis tuae, Excellentissime et illustrissime domine, consilia, valetudinem ac res secundet.

Tuae Sublimitatis cultor devotissimus
H. Grotius.

9 Wilhelm, Albrecht en Ernst, hertogen van Saksen-Weimar; vgl. de brief van hun zaakgelastigde Von Krossig, no. 4577, dd. 30 maart.

10 De Zweedse veldmaarschalk Gustav Karlsson Horn.

11 Christina van Zweden; een desbetreffende brief van haar heb ik niet kunnen terugvinden.

12 Maximiliaan I, keurvorst van Beieren. De keizerlijke troepen stonden onder bevel van Ottavio Piccolomini.

13 No. 4665.

14 Christine de France, hertogin van Savoye.

Lutetiae, 2 Iunii 1640.

Et pulvis ille, qui dissiliit aliquos de Mileraei exercitu peremit et Gassionis¹⁵ sarcinae ab hoste captae sunt et Vivarius baro¹⁶ cum ducentis equitibus in hostium insidias illapsus quartem partem aegre servavit. Peditatus autem morbis e coelo pluvio collectis non parum imminutus est.

Carlemontium hostis et alimenta et militem intulit. Castilionaeum quidam putant in Atrebates ire; de Mariaeburgi obsidio res adhuc incerta est. Quidam Vivarii cladem multo aiunt fuisse quam scripsi majorem.

Oranum in Africa obsidere dicitur rex Maroci¹⁷ centum millibus Maurorum et mari navibus longis quinquaginta.

In urbe Taurinorum audimus deesse bellicum pulverem et qui eo mittebatur a Leganesio cum aliis rebus necessariis interceptum a Gallis; alium vero bellicum pulverem et alimenta ex Helvetiis ad Leganesium ire. Duo aut tria caesarianorum millia per Brisgoiam et Alsatiam cursitant, ut messem praeripiant. Hallerius¹⁸ in Metensi agro est.

Parantur naves longae Massiliae, aliae Touloni. Hispani rursum apparent apud Bajonam et Leucatam. Dicitur Davausius¹⁹ ire Coloniam, succedere ipsi Melianus²⁰, qui apud Helvetios agit.

15 Jean Gassion, Frans bevelhebber, later maarschalk van Frankrijk.

16 Wellicht Jacquelin de Vivans, sieur de Villefranche.

17 Mulai Mohammed es-Sheikh ben Zaidan al-Asghar.

18 François de l'Hospital, sieur du Hallier.

19 Claude de Mesmes, graaf van Avaux, Frans gevolmachtigde in Hamburg.

20 Blaise Méliand.

Adres: Axelio Oxenstiernae, sacrae reg. Maj. regnorumque Sueciae senatori et cancellario.