Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 11

[p. 292]

4665. 1640 mei 26. Aan A. Oxenstierna¹.

Excellentissime atque illustrissime domine,

Incipiam ab ea re, quae, quanquam nullo cum successu hactenus, maxime mihi semper cordi fuit, mareschalli Hornii² libertate. Scripsit³ ipse ad me mareschallus Hornius de prompta ad permutationem Bavari⁴ voluntate; eas literas ad me misit Johannes Waertius⁵. Si placeat clementissimae reginae nostrae⁶ iterum literas hac de re mittere ad regem et ad me mandata, id abs re non futurum arbitror.

Galli abrupta iterum Carolimontii obsidione cum maximo exercitu irrumpere in interiora Belgicae volunt et sic a principe Arausionensi, qui in Flandriam penetravit, partem hostium abstrahere. Sic a duabus partibus pressus cardinalis Hispanus vix sciturus est, quo se vertere debeat.

At in Italia Harcurtius⁷ captis omnibus extra urbem munitionibus fossaque superata moenia urbis Taurinorum oppugnat speratque se voti compotem fore, quanquam urbem defendente Thoma principe⁸ cum IV militum millibus.

De Germania nihil scribam, quando eae res in Batavis quam hic sunt notiores. Sed hoc unum dicam ex conjunctione consiliorum inter mareschallum Bannerium⁹, Longavillanum¹⁰ et Melandrum¹¹ ac, si opus sit, etiam copiarum, omnia hic maxima sperari. Octo millia nova conscribit Longavillanus.

Tirolenses copiae in Italiam eunt. Hae et simul quae ex Neapoli et ab Etruria venere, sunt ad VI millia. Praeter Casalis obsidionem alias quoque minores duas Quirasci et Rossiniani deserere coacti sunt Hispani.

Iterum ad Bajonam apparent Hispanorum copiae quaedam. Sed ne quid noceant, cura principi Condaeo¹² et praefectis data.

Lucae urbi interdictum minatur pontifex¹³. Hispanus ad ejus civitatis tutelam vires suas pollicetur. Ita undique frenum injicitur pontifici.

In Anglia ad bellum Scoticum accedunt et aliae offensae, nam civitatum legatis nihil quicquam pecuniae publicis usibus conferre volentibus, nisi auditae prius eorum querelae et ad eas responsum fuerit, abruptum est parlamentum. Pergitur in Scotos XXX regiorum militum millibus. Hispanus pecunias offert.

De principis Palatini¹⁴ negotio nihil etiamnunc perspicio. Miserat ad eum rex Angliae hominem¹⁵ cum literis, sed eae literae Dunquercanis navem aggredientibus in mare abjectae sunt, ipse homo Dunquercam ductus statimque cum rebus suis dimissus nunc huc advenit. Quid ferat, propediem cognoscemus.

Regina mater¹⁶ in Anglia lento morbo adeditur; Chevreusia¹⁷ ex Anglia in Flandriam profecta magnos honores a cardinali Hispano accepit.

1 Gedrukt Epist., p. 621; Oxenst. Skrifter 2. afd. IV, p. 41.

2 De Zweedse veldmaarschalk Gustav Karlsson Horn.

3 No. 4628, dd. 1 mei 1640; vgl. ook Grotius' mededeling aan Oxenstierna in no. 4656 en n. 8 en 9.

4 Maximiliaan I, keurvorst van Beieren.

5 Johan van Werth.

6 Een eerdere brief over de vrijlating van Gustav Horn in dl. X, no. 4277. Recenter brieven van Christina van Zweden hierover heb ik niet kunnen terugvinden.

7 Henri de Lorraine, graaf van Harcourt-Armagnac.

8 Tommaso Francesco van Savoye.

9 De Zweedse veldmaarschalk Johan Gustavsson Banér.

10 Henri d'Orléans, hertog van Longueville.

11 Peter Melander, graaf van Holzapfel, generaal in dienst van Hessen-Kassel. De samenvoeging van Zweedse, Franse en Duitse legers vond plaats bij Erfurt op 15-16 mei.

12 Henri de Bourbon, prins van Condé.

13 Vgl. Pastor, Gesch. Päpste XIII 2, p. 712-713; A. Mancini, Storia di Lucca, p. 259 vv.

14 Karl Ludwig van de Palts.

15 Richard Cave; zie Cal. State Pap. Dom. 1640, p. 124, 138, 147, 156, 168, 209.

16 Maria de' Medici.

17 Marie de Rohan, hertogin van Chevreuse.

[p. 293]

Pontificii foederis in Germania ductus dicitur auferri Bavaro et tradi Leopoldo¹⁸ una cum imperatoris copiis.

In Helvetiis aliquid militis Hispano scribitur. Quanquam fervente nunc cummaxime bello, tamen commeant quotidie inter viduam Sabaudicam¹⁹ et Sabaudicos principes²⁰ conciliaturarum opifices²¹.

Princeps Arausionensis edi historiam rerum Arausionensium²² jussit, in qua late suum jus nemini obnoxium tuetur. Sed eum librum videre mihi nondum contigit.

Rex adhuc apud Suessiones agit. Dicitur a sultano Turcico²³ missus chiausiorum aliquis certam facere imperatori pacem in futurum, dummodo Polonum tueri abstineat.

Deus, Excellentissime et illustrissime domine, omnia Sublimitatis tuae consulta in bonum Suediae orbisque christiani prosperet.

Tuae Sublimitatis cultor devotissimus
H. Grotius.

18 Aartshertog Leopold Wilhelm.

19 Christine de France, hertogin van Savoye.

20 Kardinaal Maurizio van Savoye en Tommaso Francesco van Savoye.

21 O.a. de pauselijke secretaris Antonio Feragalli, de abten Tommaso Isnardi della Montà en Francesco San Martino d'Agliè, en de staatsraad Marcantonio Monetti; zie bv. Claretta, Storia della reggenza I, p. 614-634.

22 Tableav de l'Histoire des Princes et Principavté d'Orange Divisé en quatre Parties....[par Joseph de la Pise Seig.^r de Maucoil &c] A La Haye. De l'Imprimerie de Theodore Maire. M.DC.XXXIX. Avec Privilege de Messieurs les Estats Generaux des Provinces Vnies, Pour dix Ans.

23 Ibrahim, sultan der Ottomanen.

Lutetiae 16/26 Maii 1640.

Princeps Palatinus scripto petiit a rege, ut laboretur ad conficiendum foedus, de quali actum Hamburgi, et ut initium fiat a restituendis dejectis. Sed hac de re nihil Galli facient, nisi de voluntate Angliae regis certi sint.

Mitto historiam rerum Casale gestarum²⁴ ita ut ab Italis extra partium studia positis perscripta est. Post haec scripta didici Mileraei²⁵ exercitum multa mala ex imbribus accepisse. Praeterea equitatum ejus sine peditatu progressum longius ab hostibus damnum accepisse. Leganesius²⁶ multo quam ante instructior it in Harcurtium.

Romae quatuor cardinales²⁷ fiunt, sed Itali omnes. Panormi in Sicilia ingens fuit seditio et Franciscus Melo²⁸ pro rege Hispaniae Siciliam regens aegre evasit multis Hispanorum interfectis.

Mileraeus pontem imposuit Samarae. Alii pontes e ratibus et molae ad farinam Ambianum versus eunt. Halerius²⁹ aliquas copias Lamboio³⁰ opponit circa finem Luxenburgicum.

Classis oceanica regis nihil adhuc agit, tenet se partim ad Rupellam, partim ad Brestam. Audimus etiam in Hibernia nasci factiones nec miror tot ibi veteribus familiis per vim oppressis.

In castris Mileraei parum est et cibi et pabuli. Ea res aulam inde distinet.

24 Ontbreekt.

25 Charles de La Porte, hertog van La Meilleraye, maarschalk van Frankrijk.

26 Diego Mexía Felípez de Guzmán, markies van Leganés.

27 In deze periode werden geen nieuwe kardinalen gecreëerd. Vgl. Pastor, Gesch. Päpste XIII 2 (1929), p. 704; Gauchat, Hierarchia cath. IV, p. 24.

28 Francisco de Mello, graaf van Assumar, markies van Tor de Laguna.

29 François de l'Hospital, sieur du Hallier.

30 Wilhelm, baron van Lamboy.

Adres: Axelio Oxenstiernae, sacrae reg. Maj. regnorumque Sueciae senatori et cancellario.