Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 11

4582. 1640 maart 31. Aan A. Oxenstierna¹.

Excellentissime atque illustrissime domine,

Ver appetit², parantur arma et magnus Milleraeo³ exercitus. Commeatuum ad Maseriam congestio facit credi bellum ad Mosam futurum. De indutiis universalibus manent nihilominus sermones et jubet Milleraeus sperari eas ante Junii finem.

Latent adhuc nobis quae princeps elector⁴ cum Gallis egit; in Anglia ea improbari audio. Comes autem Licestrius⁵ dubitat, an, si quod foedus Anglia cum Gallis faciat pro

1 Gedrukt Epist., p. 608; Oxenst. Skrifter 2. afd. IV, p. 25.

2 Vgl. Livius XXII, 1, 1: Iam ver adpetebat.

3 Charles de La Porte, hertog van La Meilleraye.

4 Karl Ludwig van de Palts; copieën van desbetreffende stukken in ARA: Eerste afd. coll. Hugo de Gr. Aanw. 1911 XXIII no. 7, ep. 37.

5 Robert Sidney, graaf van Leicester, extraordinarius Engels gezant in Parijs.

[p. 178]

restitutione dejectorum principum, id placiturum sit Suediae.

Legatus pontificis Guenettius⁶ dicit abiturum se Colonia, nisi alii legati eo veniant ante exitum Aprilis. Ob id praecepit cardinalis Riceliacus Mazarino, cui dicitur dari episcopatus Massiliensis⁷, ut se itineri paret.

In Italia sermones sunt de filiabus duabus viduae Sabaudicae⁸ collocandis in matrimonia propinqui sanguinis, nempe ut spondeatur altera⁹ cardinali Sabaudio¹⁰, altera minor¹¹ filio principis Thomae¹²; sed non videntur Hispanis haec probari.

Damnatus hic est a parlamento libellus famosus contra cardinalem scriptus titulo de Vitando schismate¹³ et subjicitur novae censurae censura a quibusdam episcopis ante annum facta adversus Libertates ecclesiae Gallicanae¹⁴.

Saxo¹⁵, Brandeburgicus¹⁶ magno impetu ferri ad pacem dicuntur et, nisi ea in commune fiat, privatis factionibus sibi consulturi.

Hispani Helvetios sollicitant, ut iter et commeatus dent exercitibus, ei scilicet, qui ad Constantiam est, et ei, qui fit in Tiroli. Foedus autem illud inter Austriacas stirpes factum nuper¹⁷ minus placet Bavaro¹⁸.

Argentoratenses interpellantur a caesarianis, ut paci Pragensi¹⁹ accedant. At civitas ista mediam adhuc se gerit, ut et Francofurtum. Franconia autem et Thuringia plenae sunt milite caesariano, Saxonico, Bavarico.

Baccherachi arcem Hispani obsident. Eidem Hispani pro Dunquerca solliciti eam strenue muniunt.

Dux Carolus²⁰ Sirici agit.

Deus, Excellentissime et illustrissime domine, bellum hoc gubernet ad bonam pacem tuaeque Sublimitatis vitam, valetudinem et consilia prosperet.

Tuae Sublimitatis cultor devotissimus
H. Grotius.

6 Marzio, kardinaal Ginetti, pauselijk legaat te Keulen.

7 Op 13 maart 1640 was door het overlijden van Eustache Gault, oratoriaan, de bisschopszetel van Marseille vrijgekomen; benoemd werd Jean-Baptiste Gault, eveneens oratoriaan.

8 Christine de France, hertogin van Savoye.

9 Luisa (1629-1692), dochter van Vittorio Amedeo, hertog van Savoye, en Christine de France; het huwelijk vond plaats in 1642.

10 Kardinaal Maurizio van Savoye (1593-1657).

11 Margherita (1635-1663) of Adelaide (1636-1676), dochters van Vittorio Amedeo, hertog van Savoye, en Christine de France.

12 Tommaso Francesco van Savoye, prins van Carignano; hij had drie zoons die hier bedoeld kunnen zijn: Emanuele Filiberto (1628-1709), Giuseppe Emanuele (1631-1656) en Eugenio Maurizio (1635-1673).

13 Optati Galli de cavendo schismate. Ad Illvstrissimos ac Reuerendissimos Ecclesiae Gallicanae Primates, Archiepiscopos, Episcopos. Liber paraeneticvs. M.DC.XL. Zie ook no. 4560, n. 34.

14 Anoniem verschenen werk van Pierre Dupuy: Traictez des Droits et Libertez de l'Eglise Gallicane. M.DC.XXXIX.

15 Johann Georg I, keurvorst van Saksen.

16 Georg Wilhelm, keurvorst van Brandenburg.

17 Het verdrag van Ebersdorf (18 september 1639), ondertekend door Ferdinand III, aartshertogin Claudia en, namens Spanje, Fadrique Enriquez, Spaans gezant te Innsbruck.

18 Maximiliaan I, keurvorst van Beieren.

19 De vrede van Praag, gesloten op 30 mei 1635 tussen keizer Ferdinand II en Johann Georg I, keurvorst van Saksen.

20 Karel IV van Lotharingen.

Lutetiae, 21/31 Martii anni 1640.

Est hic Crosigus²¹ missus a Vinariensibus ducibus²² ad petendam defuncti²³ haere-

21 Heinrich Philipp aant. von Krossig.

22 Wilhelm, Albrecht en Ernst, hertogen van Saksen-Weimar.

23 Bernhard, hertog van Saksen-Weimar († 18 juli 1639).

[p. 179]

ditatem, sub quo nomine et urbes volunt comprehendere, ut Romani olim in haereditate Attali et Nicomedis²⁴. Sed illis ad defendendam tam laxam interpretationem non satis virium est. Itaque mobilibus puto contentos fore.

Elector honorificentius accipietur a rege quam acceptus fuit princeps Casimirus²⁵. Per magistrum domus et officiales regios ei ministrabitur. Solus accumbet. Domesticos habet LXXX. Impendia regi in diem constabunt mille et quingentis francis.

Ab Aeniponte milites MCCCC accessere ad fines Rhaetorum. Veneti sibi metuentes ad eosdem fines aliquid habent militis.

In comitatum Burgundiae Galli quidam irrupere populabundi.

Leganesius²⁶ habet secum militis IX M, Harcurtius²⁷ ferme VI M. Sed et ipse supplementa exspectat et vidua militem conscribit. Tam Alsatiae superioris nobilitas quam ii, qui in episcopatu sunt Argentoratensi, juramentum dixere regi Galliae.

24 Attalus III Philometor, laatste koning van Pergamum (138-133 v.Chr.), en Nicomedes IV Epiphanes Philopator, koning van Bithynië (± 95-75 v.Chr.), vermaakten beiden bij testament hun koninkrijk aan de Romeinen.

25 Jan II Kazimierz.

26 Diego Mexía Felipez de Guzmán, markies van Leganés, goeverneur van Milaan.

27 Henri de Lorraine, graaf van Harcourt-Armagnac.

Adres: Axelio Oxenstiernae, Sacrae Reg. Maj. Regnorumque Sueciae Senatori et Cancellario.