Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 10

4253. 1639 augustus 13. Aan A. Oxenstierna¹¹.

Excellentissime atque illustrissime domine,

Torquet me sollicitudo pro exercitu ad Rhenum. Literae inde scriptae 26 Julii novi Calendarii¹² me docent quatuor testamenti executores¹³ tunc fuisse Brissaci. Sed paratum Rosam itineri Hohentwilam, quod bene successisse dicitur.

De sacramento militum nihil intelligo, sed ex castris ad Ivojum, ubi prope rex¹⁴ est et aula, epistolae nuntiant spargi ibi rumorem ducis ultima voluntate exercitum et urbes ad regem pertinere.

11 Gedrukt Epist., p. 551; Oxenst. Skrifter 2. afd. II, p. 633.

12 No. 4224.

13 Johann Ludwig von Erlach, Wilhelm Otto von Nassau, Johann Bernhard von Oehm en Rheinhold von Rosen.

14 Lodewijk XIII van Frankrijk.

[p. 523]

Non id sperat elector Palatinus¹, qui capto consilio ab Arausionensi principe² in Britanniam se transtulit ea spe, ut impetratis ibi pecuniis caput se faciat ei, quem dixi exercitui, tanquam foederis protestantium in Germania princeps loco primo.

Cum ad me e Batavis de hoc consilio scriptum esset³, respondi non dubitare me, quin Suedi omnia bona velint electori, sed arbitrari me e re esse communi, ut prius intermissum ob motus Scoticos de foedere inter Suediam et Angliam negotium repetatur peragaturque. Ego quid temporibus his difficilibus facere, quid dicere debeam, jussa exspectabo.

Ivoji munimenta adhuc dejiciuntur. Eum, qui ibi est, exercitum Piccolominius⁴ creditur de improviso assilire velle. Est enim in propinquis Luxemburgici locis et ex oppidorum tractus ejus praesidiis tria eduxit millia ad augendas copias suas. Verum altera ex parte, quae circa S. Audomari est oppidum, negotium hosti facessit Mileraeus⁵ nuperque aliquot inter se millibus congressis caesi hostium quadringenti, quos bis mille vulgant Galli, sed ad spoliandos mortuos praepropere versis Gallis recollecti hostium vires animique et aequo adeo Marte discessum est, ut et Galli et hostes se pro victoribus gerant.

Hispanicos, qui arcem validam urbis Taurinorum circumsederant, Gallicarum copiarum adventu inde abiisse intelligimus, praesidio tantum in urbe relicto satis magno; qui in arce sunt in urbem erumpunt interdum et aliquod proximum arci munimentum urbis cepisse dicuntur. Dux Sabaudus⁶ cum sororibus⁷ Montmeliani est in Sabaudia. De Casalis periculo nihil remissum audimus.

In Normannia Abrincanensi itemque in Provincia ac Britannia novorum onerum exactores partim occisi partim male habiti difficiliorem in posterum facient rem tributariam.

Ab Harcurtio⁸ captae naves Genuatium: illis contra se ulciscentibus metum aliquem novae hostilitatis intulerunt.

Rumor hoc spargitur, credo a fautoribus mareschalli Bassompetrae⁹, nolle Erlachium¹⁰ de Brissaco cum rege agere, nisi ei Bassompetrae, qui nunc in Bastilia tenetur, libertas data sit.

Comes Licestrius¹¹ ex Anglia hic exspectatur cis dies paucos. Habitabit aedes meis proximas.

De crescentibus imperatoris¹² copiis multa audimus, inter cetera de Cosac-

1 Karl Ludwig van de Palts.

2 Frederik Hendrik.

3 Vermoedelijk een verloren gegane brief van Nicolaes van Reigersberch, waarop no. 4254 het antwoord is.

4 Ottavio Piccolomini, hertog van Amalfi.

5 Charles de La Porte, hertog van La Meilleraye, maarschalk van Frankrijk.

6 Carlo Emanuele, hertog van Savoye.

7 Luisa, Margherita en Adelaide van Savoye.

8 Henri de Lorraine, graaf van Harcourt, Frans vlootvoogd.

9 François de Bassompierre (1579-1646), maarschalk van Frankrijk. Sinds 1631 verbleef hij in de Bastilie. Hij herkreeg zijn vrijheid in 1643. Over deze intrige, op touw gezet door een zekere Scanevelle, zie men Journal de ma vie. Mémoires du Maréchal de Bassompierre (éd. De Chantérac), IV, p. 313 vv.

10 Johann Ludwig von Erlach.

11 Robert Sidney, graaf van Leicester, extraordinarius Engels gezant te Parijs.

12 Ferdinand III.

[p. 524]

corum quatuor millibus, aliis sex millibus ex haereditariis domus Austriacae regionibus.

Brevi hic futurus putatur Poloniae legatus¹ et bona in spe esse principis Casimiri² libertas. Audimus Neuburgo, Lauffenburgo, Hunningae munitiones auferri, ne tot praesidia peditatum exhauriant.

Konigsmarckium³ in Franconia esse et Neustadum ad Salam ab eo obsideri fama est, abbatem autem Fuldensem⁴ cum Hassicis agere, ut ab eorum incursibus liber sit.

Turcam⁵ res suas cum Persa⁶ componere, ut in Venetorum et alias Maris Interni insulas irruat, credi video. Poterit ea res flectere et pontificem⁷ et Italos principes, ut ad pacem aequam inter christianos constituendam laborent.

Det eam Deus idemque, excellentissime et illustrissime domine, Sublimitatem tuam diu servet valentem florentemque.

Tuae Sublimitatis cultor devotissimus
H. Grotius.

1 Christophe Corvinus Gasziewski; zie no. 4044, p. 215 n. 5.

2 Jan II Kazimierz.

3 Hans Christoph, graaf van Königsmark.

4 Hermann George von Neuhoff († 1644).

5 Murád (Amurath IV), sultan der Ottomanen.

6 Safī I (Sam Mirza).

7 Urbanus VIII.

Lutetiae, 13 Augusti 1639.

Praeter Canetum non longe a Perpiniano alterum oppidum Bachasum nomine cepit princeps Condaeus⁸.

Scripsit rex Mileraeo exercitum, qui ad Rhenum est, fore in sua potestate. Idem se de Brissaco sperare.

Vult rex Britanniae⁹ in parlamento Scotico locum suum habere episcopos; Scoti nolunt: satis magna ad novas discordia materia.

Mitto historiam fidelem eorum, quae in Taurinis gesta hactenus¹⁰.

In Abrincatorum quod dixi oppido praetor¹¹ occisus est a plebe, publicanus irrupto, quo confugerat, ministerio in frusta discerptus. Etiam Rotomagi, Massiliae, Tuloni motus fuere. Praeterea cardinalis¹² aegrotat. Discimus praeterea Castilionaeum¹³ munitiore reperto Mommedio, quam ut hoc tempore obsidendum videretur, cis amnem Cherium locasse castra, ut ejus amnis interjectu a Piccolominio, qui in propinquo est, esset tutior.

Coliuriam oppidum maritimum Hispaniae obsideri ab Arpajousio¹⁴ principis Condaei jussu. Comitem Guebrianum¹⁵ tenere se prope Rinfeldium. Pontem, qui

8 Henri de Bourbon, prins van Condé.

9 Karel I.

10 Ontbreekt.

11 Besnardière-Poupinel, vermoord op 16 juli 1639. De ‘publicanus’ was Jean Pourcel, vermoord op 17 juli 1639.

12 Richelieu.

13 Gaspard de Coligny, hertog van Châtillon, maarschalk van Frankrijk.

14 Louis d'Arpajon; zie no. 4249, p. 518 n. 14.

15 Jean-Baptiste de Budes, graaf Guébriant.

[p. 525]

Neuburgi fuerat, transpositum prope Argentoratum. Marchionem Villam¹ a Duce Lotharingo² in Angliam missum. Aegrotare sultanum Turcam.

1 Charles-Henri de Livron, markies de Ville.

2 Karel IV, hertog van Lotharingen.

Adres: Axelio Oxenstiernae, Sacrae Reg. Maj. Regnorumque Sueciae Senatori et Cancellario.