Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 9

3867. 1638 november 28. Aan L. Camerarius⁶.

Illustrissime Domine,

Dux Vinariensis⁷ captis idoneis ad infestandum Brisacum locis supra urbem mola, infra colle Molsbergo his addere parabat montem Eckersbergum, qui arcis in modum ex proximo urbem despicit. Munitiones castrorum cis Rhenum mille ac ducentorum militum labore⁸ bene procedebant scalaeque e Colmaria ducentae in castra venerant, cum postremae inde literae scriberentur. Dicebant profugae ex urbe non esse in ea ultra centum⁹ et quingentos milites bene valentes. A Geneva literae etiam missos ex urbe dicebant in castra, qui de pactis loquerentur, unde sparsa latius fama jam deditam urbem vulgaverat.

Dux Longovillanus¹⁰ jam capta per suos Lunaevilla multis praeterea hostium ad Blomontium caesis tuto jam poterit se cum Vinariensi conjungere et oppugnant[i]um, si opus est, augere numerum.

6 Copie Uppsala, UB., cod. 388a, ep. 157. Gedeelt. gedrukt in Epist., p. 482. Ludwig Camerarius was Zweeds gezant in Den Haag.

7 Bernhard, hertog van Saksen-Weimar.

8 De copie te Uppsala geeft: ‘mille, ad ducentorum militum laborem’.

9 Zie no. 3865, p. 715 en n. 7 aldaar.

10 Henri d'Orleans, hertog van Longueville.

[p. 720]

Constat dissidere inter se graviter Gotzium¹ et Lamboium². Gotzius repulsus ab arce Gutemberga Landshuto non procul, quam oppugnare caeperat, peditem suum in valle ad Kentzingam tenebat equite misso ad vicina Constantiensi lacui. Dicitur in eas partes se transferre Piccolominaeus³.

At trans Alpes nova exorta est procella. Cardinalis Sabaudus⁴ accepta Hispani⁵ munere Nicaea Palea oppido inde se in terras Pedemontanas cum armis intulit. Diffisa popularium animis vidua Sabau[dica]⁶ ad persu[a]sa conjuratum a multis, ut ipsa, filius infans⁷ et cardinalis Valetta⁸ in cardinalis Sabaudi manus traderentur, in arcem Augustae Taurinorum et in alia ejus regionis loca praesidiarios Gallos magno numero recepit; et in arcem quidem trecentos. Quod ipsius consilium sicut necessitate excusari potest, ita dubium non est, quin inflammatos populi animos magis sit irritaturum. Accedit aliud periculum ex morbo ducis infantis, qui si aut suo fato aut Itala arte intereat, jus imperii Sabaudici extra controversiam ad cardinalem Sabaudum, Hispanicae factionis hominem, devolvitur, quippe cum faeminae antiquitus incapaces sint ejus ducatus tenendi. Galli majores copias illuc mittunt certi contra quemvis possessioni insistere.

Orator sive bajulus Venetus⁹, qui Galatae hatitabat, inde migrare Constantinopolim jussus praefecti ejus urbis¹⁰ imperio custodiis circumseptus est¹¹.

Fasciculos et ab Hamburgo et e Suedia cura Excellentiae vestrae recte accepi; et in perplexis illis rebus melius quam quod Excellentia vestra locorum ingeniorumque illorum gnara dem consilium non habeo, nisi forte eveniat, quod in Graeco est versu: πολλάϰις Ταὐτόματον ἡμῶν ϰαλλίω βουλεύεται¹².

Plurimum autem ad famam multaque alia referet, si Suedi omnibus ostendant modis pacis moras sibi non esse imputandas. Videtur de Germanis optime dici posse, quod de Britannis olim, servitutem eos suam quotidie emere, quotidie pascere.

Magni D. cancellarii¹³ adventum in Germaniam hoc quidem tempore sperari non puto posse mari innavigabili et suspectis terra itineribus. Interim et ipsum et alios regni rectores¹⁴ iis fore in locis, unde citius mitti idonea rebus natis praecepta possint, gaudeo.

De diplomate, quod Batavi constituerunt, probo.

Quae hic commendat D. Luthmarus¹⁵, ea puto irrita non fore, modo Angli

1 Johann, graaf van Götz.

2 Wilhelm, baron van Lamboy.

3 Ottavio d'Arragona, prins van Piccolomini.

4 Maurizio van Savoye.

5 Philips IV.

6 Christine de France, hertogin van Savoye.

7 Carl' Emanuele van Savoye.

8 Louis de Nogaret d'Epernon de La Valette.

9 Alvise Contarini.

10 Massa Pasja.

11 Tot hier is de brief praktisch gelijkluidend met no. 3865 dd. 27 november aan Axel Oxenstierna.

12 Vgl. Menander, o.a. frg. 420 (486): ᾽ αλλ ᾽ ἔστι ϰαὶ ταὐτόματον ἔνια χϱήσιμον (ed. Allinson, Loeb 1930, p. 444).

13 Axel Oxenstierna.

14 Voor hun namen zie men no. 3424, p. 40 n. 1.

15 Gerhard Romelian von Kalcheim, genaamd von Leuchtmar.

[p. 721]

loquantur explicatius. Mallet autem Luthmarus regia liberalitate juvari res electoris Palatini¹ reservato in aliud tempus vetere credito. Electoris colloquium cum D. legato Roo² momentum ad res hactenus nutantes adferre poterit. Non facile arbitror assensuros Suedos aut ad iterandam cum Palatinis armorum conjunctionem aut ad danda illis stativa, quamdiu faedus nullum coiit. Et iniquum petunt qui societatis commodis omnibus frui volunt sine obligatione mutua. Quid olim Gallis, quid Batavis praestiterit domus Palatina, memini et ipsos meminisse cupiam; sed saeculo vivimus tum ob multa alia, tum ob hoc vel maxime accusando, quod facilius beneficium seras quam gratiam metas.

Scotici dissidii vulnus ut satis coierit, metuo. Multa sunt τεϰμήϱια latere ὕπουλόν τι³, quod, ut recte sanetur neque in publicum erumpat malum, Deum precor.

Aequum plane est, quod dicit Excellentia vestra, quando mater regis⁴ Galliae sumtui est Anglis cum magno suo comitatu et incertum quando abitura, Gallos vicissim in propinquos Anglorum debere esse non illiberales.

Hassicae copiae ne ad imperatorem⁵ transeant, ubi tricae istae, quae in Hassicam pacem incidunt, exemptae fuerint, est, cur metuamus. Galli in negotiis talibus multa moliuntur, parum expediunt.

D. Knutii⁶ huc iter damnosum ipsi non fuit et ea multis legationes reperiendi novas causa est.

De principe Ruperto⁷ et hostium circa eum machinationibus congruunt mea cum vestrae Excellentiae judiciis.

Deus Excellentiam vestram domumque ejus sospitet pacemque det nobis bonam.

Lutetiae, 28⁸ Novembris MDCXXXVIII.

Excellentiae Vestrae omni observantia cultuque addictissimus
H. Grotius.

1 Karl Ludwig van de Palts.

2 Thomas Roe, Engels diplomaat die zich te Hamburg bevond.

3 Vgl. Sophocles, Oed. Tyr. 1396 en Eustathius, Comm. Hom. Od. 1496, 36 vv. (ed. 1960, vol I, p. 166).

4 Maria de Medici.

5 Ferdinand III.

6 Johan de Knuyt.

7 Ruprecht van de Palts.

8 De copie te Uppsala geeft als datum ‘28 Novembris’, terwijl de uitgave der Epist. als datum ‘27 Novembris’ vermeldt.

Adres: Ludovico Camerario, Reginae Regnique Sueciae Consiliario et Legato apud Praepot. Ord. Foeder. Belgii.

In de copie te Uppsala boven aan de brief in margine: Redd. Hagae.